اختلال پرخوری یکی از شایع ترین نوع اختلال تغذیه است که تاثیرات منفی در افراد مبتلا به آن می گذارد. تقریبا 2 درصد جمعیت روی زمین به اختلال پرخوری مبتلا هستند، البته این 2 درصد تنها شامل کسانی می شود که بیماری شان تشخیص داده شده است. در این مقاله می خواهیم به علائم، علت ها، اثرات منفی این اختلال روی سلامت و آنچه که برای  جلوگیری از پیشرفت این بیماری لازم است، بپردازیم.

ثبت نام رژیم دکتر کرمانی

 

اختلال پرخوری چیست و علائم آن کدام است؟

دوره هایی از پرخوری های غیر قابل کنترل و احساس شدید شرمندگی و پریشانی پس از آن را اختلال پرخوری می گویند. این اختلال بیشتر از اواخر نوجوانی تا نزدیکی 20 سالگی شروع می شود و در هر سن دیگری نیز ممکن است ایجاد شود. این بیماری یک اختلال مزمن است و تا سال ها نیز ادامه پیدا می کند.

اختلال پرخوری نسبت به دیگر اختلالات تغذیه ای در میان زنان نسبت به مردان شایع تر است. با این حال شایع ترین اختلال تغذیه در میان مردان نیز همین نوع است. یکی از نشانه های این اختلال، خوردن مقدار غذایی بیش از حد معمول و در زمانی کوتاه است که با احساس پریشانی و عدم کنترل همراه است.

یک پزشک برای تشخیص این اختلال به سه مورد یا بیشتر از موارد زیر نیاز دارد:

• خوردن پی در پی بیش از حد معمول
• خوردن غذا تا زمانی که فرد احساسی نا خوشایند داشته باشد
• خوردن مقدار زیادی غذا بدون اینکه احساس گرسنگی داشته باشد
• تنها غذا خوردن به دلیل احساس خجالت و شرم
• احساس گناه و تنفر از خود

افراد مبتلا به این مشکل معمولا از پرخوری، شکل بدن و وزن خود احساس نارضایتی دارند. با وجود اینکه برخی افراد گاهی اوقات پرخوری می کنند اما این بدان معنا نیست که دچار چنین اختلالی هستند، مگر اینکه برخی از علائم بالا را با هم داشته باشند.

برای تشخیص چنین مشکلی باید حداقل هفته ای یک دوره پرخوری به مدت سه ماه در کارنامه افراد دیده شود. شدت این اختلال از خفیف (شامل یک یا سه مرتبه پرخوری )  تا شدید (تا 14 مرتبه پرخوری در یک هفته) است.

یکی دیگر از علائم مهم این بیماری نبود رفتارهای جبرانی نامناسب است یعنی بر خلاف اختلالی مانند بولیمیا، این افراد غذایی که خورده اند را بالا نمی آورند و یا به ورزش بیش از حد برای جبران پرخوری روی نخواهند آورد.

 

چه چیزهایی باعث بروز اختلال پرخوری می شوند؟

دلایل بروز اختلال پرخوری هنوز به خوبی درک نشده اند اما به نظر می آید به علت فاکتورهای خطر متنوعی رخ می دهد:

• ژنتیک: افراد مبتلا به مشکل اختلال پرخوری ممکن است حساسیت بیشتری به دوپامین داشته باشند. این هورمون مسئول احساس دریافت پاداش و لذت است. تحقیقات بسیاری نشان می دهند که این اختلال ارثی است.
• جنسیت: اختلال پرخوری در زنان شایع تر است. در آمریکا 3.6 درصد خانم ها در بخشی از زندگی خود این اختلال را تجربه می کنند  اما در مردان 2 درصد است. این تفاوت مربوط به فاکتورهای بیولوژیک اساسی است.
• تغییر در مغز: بررسی ها نشان داده اند افراد مبتلا به اختلال پرخوری دچار تغییراتی در مغز شده اند که نتیجه اش پاسخ به غذا و کاهش کنترل اشتها است.
• سایز بدن: تقریبا 50 درصد افراد مبتلا به اختلال پرخوری چاق هستند و از این تعداد 50 تا 25 درصد به دنبال جراحی های لاغری هستند. مشکلات وزنی هم یکی از علل به وجود آمدن این اختلال است.
• تصور بدنی: افراد مبتلا به اختلال پرخوری تصور بدنی بسیار منفی دارند. نارضایت بدنی، رژیم گرفتن و پرخوری همگی با شکل گیری این اختلال در ارتباط هستند.
• پرخوری شدید: آنهایی که به اختلال پرخوری مبتلا هستند گزارش داده اند که از علائم ابتدایی شان این بوده است که از قدیم پرخوری هایی داشته اند و شامل پرخوری های شدید در دوران کودکی و یا اوایل نوجوانی بوده است.
• تروما احساسی: اتفاقات استرس آور زندگی مانند آزار دیدن، مرگ، جدایی از یکی از اعضای خانواده و یا تصادف از فاکتورهای خطر به حساب می آیند. مسخره شدن در کودکی به علت وزن نیز از دلایل مرتبط با اختلال پرخوری است.
• دیگر مشکلات فیزیولوژیک: حدود 80 درصد افراد مبتلا به اختلال پرخوری حداقل به یک مشکل فیزیولوژیک دیگر نیز مانند فوبیا، افسردگی، اختلال استرس پس از حادثه، اختلال دو قطبی، اضطراب یا سوء مصرف مواد مبتلا هستند.

دوره پرخوری به علت استرس، رژیم گرفتن های شدید، احساسات منفی مربوط به وزن یا شکل بدن، در دسترس بودن غذا و بی حوصلگی تحریک می شود.

 

خطرهای اختلال پرخوری برای سلامت چیست؟

اختلال پرخوری با خطرهای متعدد فیزیکی، احساسی و اجتماعی همراه است. بیش از 50 درصد افراد مبتلا به این اختلال چاق هستند. با این حال اختلال پرخوری از عوامل افزایش وزن و چاق شدن هست و دلیل آن هم افزایش شدید کالری دریافتی در دوره های پرخوری است.

وزن بالا به خودی خود سبب افزایش خطر بیماری های قلبی، سکته مغزی، دیابت نوع 2 و سرطان می شود. با این حال تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به اختلال پرخوری نسبت به کسانی که چاق هستند بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری ها و مشکلات هستند.

دیگر مشکلات همراه با اختلال پرخوری شامل مشکلات خواب، درد های مزمن، آسم و سندروم روده تحریک پذیر می شود. در خانم ها اختلال پرخوری با افزایش خطر مشکل برای بارداری، زایمان و سندروم تخمدان پلی کیستیک همراه است.

افراد مبتلا به اختلال پرخوری در زمینه اجتماعی نیز با مشکل روبرو می شوند. کیفیت زندگی در افراد مبتلا به این اختلال بسیار افت می کند و تعداد بستری شدن شان نیز بالا می رود چون با مشکلات زیادی در رابطه با سلامت درگیر هستند. با اینکه مشکلات مربوط به این بیماری زیاد است اما تعداد درمان های تاثیر گذار برای جلوگیری از آن نیز کم نیستند.

چه درمان هایی برای اختلال پرخوری وجود دارد؟

درمان اختلال پرخوری به شدت بیماری و اهداف فرد بستگی دارد. درمان این اختلال، رفتارهای پرخوری، وزن اضافی، تصور از بدن و مشکل سلامت روانی یا ترکیبی از این موارد را هدف قرار می دهد.

درمان های اختلال پرخوری به صورت درمان شناختی رفتاری، روان درمانگری درون فردی، رفتار درمانی، درمان کاهش وزن و دارو هستند. این درمان ها به صورت گروهی، فردی و یا خود درمانی اجرا می شوند.  برای اینکه بهترین روش درمانی را انتخاب کنید بهتر است از یک پزشک متخصص کمک بگیرید.

 

درمان شناختی رفتاری

درمان شناختی رفتاری به شناسایی احساسات منفی و رفتارهایی که موجب پرخوری می شوند، تمرکز می کند و راهکارهایی برای بهبود آن به بیمار می دهند. این روش از موثرترین راه های درمانی اختلال پرخوری است و به کمک درمانگر و یا خود درمانی انجام می شود.

 

روان درمانگری درون فردی

روان درمانگری درون فردی، اختلال پرخوری را به عنوان یک مکانیزم مقابله با مشکلات شخصی می بیند. بنابراین این روش درمانی با درمان مشکلات شخصی، اختلال پرخوری را برطرف می کند.

 

رفتار درمانی

رفتار درمانی اختلال پرخوری را به عنوان واکنشی به تجربه های منفی روزانه می بیند. این روش از تکنیک هایی مانند آگاهی ذهنی و نظم و ترتیب دادن به احساسات بیمار برای مقابله و متوقف ساختن پرخوری استفاده می کند. هنوز مشخص نیست که این روش در طولانی مدت اثربخش هست یا خیر؟

 

درمان کاهش وزن

درمان کاهش وزن با کم کردن وزن و بهبود تصور ذهنی از بدن و افزایش اعتماد بنفس بیمار به درمان علائم پرخوری می پردازد. این روش درمانی شاید به اندازه روش های دیگر موفق نباشد اما برای بعضی از افراد تاثیر گذار است.

 

دارو

داروها شاید در کوتاه مدت سبب بهبود پرخوری شوند. با این حال برای تشخیص تاثیر دارو در بلند مدت وجود تحقیقات گسترده تر و طولانی مدت ضروری است. داروها به اندازه روان درمانی تاثیر گذار نیستند و عوارض جانبی نیز دارند.

 

چگونه مانع اختلال پرخوری شویم؟

اولین گام برای جلوگیری از اختلال پرخوری مشورت با یک پزشک متخصص است. این فرد به خوبی نوع مشکلتان را تشخیص می دهد، شدت آن را می سنجد و بهترین روش درمان را برایتان تجویز می کند.

به صورت کلی بهترین نوع حل مشکل اختلال پرخوری، درمان شناختی رفتاری است اما درمان های دیگری نیز وجود دارند. مهم نیست کدام نوع از روش های درمانی را انتخاب می کنید، تنها چیزی که اهمیت دارد این است که سبک زندگی و انتخاب رژیم غذایی سالم را وارد زندگی خود کنید.

این هم چند روش دیگر که برای کنترل اختلال پرخوری مناسب است:

• یک دفترچه یادداشت از غذاها و خلق و خو تهیه کنید: شناسایی تحریک کننده های شخصی یک گام بسیار مهم برای کنترل حملات پرخوری است.
• تمرین آگاهی ذهنی: این کار هوشیاری تان نسبت به محرک های پرخوری را بالا می برد و کمک می کند در مقابله با غذاها خود را کنترل کنید.
• کسی را پیدا کنید تا با او صحبت کنید: داشتن حامی بسیار مهم است و فرقی نمی کند که این حمایت از جانب همسر، اقوام، یک دوست و یا یک گروه باشد.
• غذاهای سالم را انتخاب کنید: یک رژیم غذایی سالم سرشار از پروتئین و چربی های سالم، وعده های مرتب و غذاهای کامل به همراه مقدار زیادی میوه و سبزیجات کمک می کند سیر بمانید و مواد مغذی مورد نیاز بدن تان را  تامین کنید.
• ورزش کردن را شروع کنید: ورزش سرعت کاهش وزن را افزایش می دهد، تصویر بدنی را بهبود می بخشد و خلق و خو و علائم اضطراب را کمتر می کند.
• خواب کافی: کمبود خواب با دریافت کالری بیشتر و الگوی نادرست غذا خوردن در ارتباط است. هر شب 7 تا 8 ساعت خواب با کیفیت داشته باشید.