علت چاقی

علت چاقی یکی از پرسش‌های مهم و پر چالشی است که ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده است. این موضوع فراتر از مسائل ظاهری و نمای بیرونی بدن است و تأثیر مستقیم و گسترده‌ای بر سلامت جسمی، روانی و کیفیت زندگی افراد دارد.

در دنیای امروز که سبک زندگی و عادات روزمره تحت تأثیر سرعت و شلوغی زندگی مدرن قرار گرفته است، شناخت علت چاقی اهمیت بیشتری یافته و به یکی از دغدغه‌های مشترک در جوامع مختلف تبدیل شده است. توجه به این مسئله تنها محدود به جلوگیری از اضافه‌وزن نیست، بلکه به حفظ سلامت کلی بدن، انرژی روزانه، تعادل هورمونی و حتی رفاه روانی افراد مرتبط است.

درک دقیق مفهوم و علت چاقی می‌تواند نخستین گام برای ایجاد تغییرات مثبت و اتخاذ راهکارهای مؤثر در پیشگیری یا مدیریت آن باشد. این شناخت به افراد کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در سبک زندگی، تغذیه و فعالیت بدنی خود بگیرند و همچنین دیدی واقع‌ بینانه نسبت به عوامل تأثیرگذار بر وزن بدن پیدا کنند. در این مقاله تلاش می‌شود بدون ورود به جزئیات پیچیده، نگاهی کلی و جامع به مسئله علت چاقی ارائه شود تا خواننده بتواند اهمیت این موضوع را بهتر درک کند و راه‌های بهبود آن را در زندگی روزمره تصور نماید:

چه چیزی باعث چاقی می‌شود؟

در پاسخ به این سوالات که چه چیزی باعث چاقی می‌شود و مهم‌ترین علت چاقی چیست، باید گفت که یک مجموعه پیچیده و گسترده از عوامل مختلف در ایجاد چاقی نقش دارند و هیچ دلیل واحدی به تنهایی مسئول این مسئله نیست. این عوامل می‌توانند شامل ژنتیک، سبک زندگی، عادات تغذیه‌ای، میزان فعالیت بدنی و حتی عوامل روانی و محیطی باشند. اما این عوامل دقیقاً چگونه عمل می‌کنند و چه تأثیری بر وزن و سلامت بدن دارند؟

در ادامه خواهید خواند تا با مهم‌ترین دلایل، مکانیسم‌ها و تاثیرات آن‌ها در ایجاد چاقی آشنا شوید و تصویری روشن‌تر از این پدیده پیچیده به دست آورید.

سریع غذا خوردن

در دنیای امروز مردم از هر زمان دیگری پر مشغله تر هستند و ترجیح می دهند غذای خود را خیلی سریع بخورند. متاسفانه سریع غذا خوردن می تواند باعث شود وزن اضافه کنید.

تحقیقات نشان داده اند افرادی که غذای خود را سریع می خورند، بیشتر امکان دارد دچار اضافه وزن و چاقی شوند. دلیلش این است که وقتی سریع غذا می خورید، طول می کشد تا بدن به مغز اعلام سیری کند. به همین دلیل افرادی که سریع غذا می خورند، ممکن است قبل از اینکه احساس سیری کنند بیشتر از نیاز بدنشان کالری دریافت نمایند.

اگر از افرادی هستید که سریع غذا می‌خورند، بهتر است در رژیم غذایی خود به آرام جویدن غذا توجه کنید و لقمه‌های کوچک‌ تری بردارید؛ این کار نه تنها به هضم بهتر کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود احساس سیری زودتر ایجاد شود و کنترل وزن آسان‌تر گردد. رعایت این نکته ساده می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت کلی بدن و کیفیت تغذیه شما داشته باشد.

مصرف نوشیدنی های پرکالری

نوشیدنی های پر کالری مهمترین علت چاقی در بسیاری از افرادی است که در هفته بیشتر از یکی دوبار نوشابه و موارد مشابه آن را مصرف می‌کنند. نوشیدن آب میوه ها، نوشابه و دیگر نوشیدنی های حاوی کالری می توانند باعث چاق شدنتان شوند. برای مثال در یک تحقیق، به یک گروه ۳۰۰ کالری سیب کامل و به گروهی دیگر، همین مقدار آب سیب داده شد.

محققان متوجه شدند گروه اول احساس سیری بسیار بیشتری نسبت به گروه دوم داشتند. کالری مورد نیاز خود را به جای نوشیدنی ها، از غذاهای کامل دریافت کنید. غذاهای کامل مدت زمان بیشتری برای جویده شدن و هضم نیاز دارند. این یعنی مغز فرصت بیشتری برای پردازش سیگنال های گرسنگی دارد.

یک مرد بالغ با فعالیت بدنی متوسط برای حفظ وزن سالم به حدود ۲۵۰۰ کالری در روز نیاز دارد و یک زن بالغ با فعالیت بدنی متوسط به حدود ۲۰۰۰ کالری در روز نیاز دارد. این مقدار کالری ممکن است زیاد به نظر برسد، اما اگر انواع خاصی از غذاها مثل یک همبرگر بزرگ یا یک نوشیدنی مصرف کنید، مجموعا ۱۵۰۰ کالری دریافت کنید و این تنها یک وعده غذایی است.

www.nhs.uk

کم نوشیدن آب

بسیاری از ما متاسفانه در طول روز به اندازه کافی آب نمی نوشیم. جالب است بدانید تشنگی می تواند به سادگی توسط بدن با احساس گرسنگی یا هوس غذایی اشتباه گرفته شود.

تحقیقات نشان داده اند افرادی که قبل از وعده صبحانه دو لیوان آب می نوشند نسبت به کسانی که این کار را نمی کنند، تا ۲۲ درصد در آن وعده کمتر غذا می خورند. مهم تر از همه چیز اینکه کالری آب صفر است و جایگزین کردن آن با نوشیدنی های شیرین و حاوی کالری، می تواند روزانه ۲۰۰ کالری از مقدار دریافتی روزانه بکاهد.

اگر حس می کنید آب خالی طعمی کسل کننده دارد می توانید از قطعات خیار، لیمو و یا میوه های مورد علاقه تان در آب استفاده کنید.

یکجا نشینی و بی تحرکی

متاسفانه در جوامع پیشرفته امروزی، جمعیت بزرگسال روزانه ۹ تا ۱۱ ساعت می نشینند. با اینکه نشستن در ظاهر، بی خطر است اما تحقیقات نشان داده افرادی که برای مدت زمان طولانی می نشینند بیشتر در خطر اضافه وزن قرار دارند. به علاوه این افراد بیشتر در خطر بیماری های مزمن و مرگ زودرس هستند.

همچنین تحقیقات نشان داده اند افرادی که مدت زمان بسیار زیادی را در حالت نشسته می گذرانند، این مدت زمان را با ورزش جبران نمی کنند. سعی کنید زمان هایی را بین ساعات کاری خود قرار دهید تا در آنها کمی قدم بزنید و اجازه ندهید عضلاتتان برای مدت زمان طولانی بی کار بمانند.

“مطالعات جدید نشان می‌دهد که بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان در معرض خطر چاقی هستند. این تحقیق به عواملی چون سبک زندگی غیر فعال، رژیم‌های غذایی نامناسب و عوامل اجتماعی و بیولوژیکی اشاره می‌کند که نقش مهمی در افزایش نرخ چاقی دارند”

parsi.euronews.com

عدم استراحت کافی

بسیاری از مردم، زندگی پر مشغله ای دارند و نمی توانند زمانی را به خود اختصاص دهند. متاسفانه، نداشتن زمانی برای استراحت می تواند شما را پیوسته دچار استرس کند و باعث افزایش وزنتان شود.

تحقیقات نشان داده استرس مداوم با چربی شکمی در ارتباط است. به نظر می رسد این استرس باعث می شود افراد هوس غذاهای ناسالم بکنند تا استرس خود را از بین ببرند و احساس بهتری داشته باشند.

عدم خواب کافی

افراد بسیاری هستند که به اندازه کافی نمی خوابند. متاسفانه کمبود خواب، ارتباطی بسیار قوی با افزایش وزن دارد. فاکتورهای بسیاری از جمله تغییرات هورمونی و از بین رفتن انگیزه برای ورزش کردن، باعث ایجاد چنین وضعیتی می شوند.

تحقیقات نشان داده افرادی که هر شب کمتر از ۵ ساعت می خوابند، در مقایسه با کسانی که ۷ ساعت می خوابند بیشتر در خطر افزایش وزن قرار دارند. بدتر اینکه افراد کم خواب، بیشتر اضافه وزن را در قسمت شکم تجربه می کنند که به صورت چربی احشایی تجمع می کند.

استرس

در زمان استرس میزان ترشح کورتیزول یا همان هورمون استرس در بدن افزایش می‌یابد و اشتها را زیاد می‌کند. علاوه بر این ممکن است برای تسکین خودتان هنگام استرس به خوردن غذاهای پرکالری روی بیاورید. ترکیب این دو جز عوامل چاقی است.

غذا خوردن در ظرف بزرگ

اندازه بشقاب و کاسه ای که برای غذا خوردن استفاده می کنید، می تواند تاثیر زیادی روی سایز میان تنه شما داشته باشد. تحقیقات نشان داده افراد وقتی در بشقاب و کاسه های بزرگ غذا می خورند، بدون اینکه متوجه شوند مقدار بیشتری مصرف می کنند، زیرا وعده غذایی در بشقاب ها و کاسه های بزرگ، کوچک تر از آنچه هستند به نظر می رسند.

این باعث می شود مغزتان فکر کند کم غذا خورده اید. استفاده از بشقاب‌ها و کاسه های کوچک تر می تواند خیلی ساده این مشکل را برطرف کند.

غذا خوردن در مقابل تلویزیون

افراد معمولا در حال خوردن غذا، در اینترنت می چرخند و روزنامه می خوانند و یا به تماشای تلویزیون می پردازند. غذا خوردن هنگامی که حواستان جای دیگری است، می تواند باعث شود بیشتر غذا بخورید.

تحقیقات نیز نشان داده وقتی حواستان در هنگام غذا خوردن پرت می شود، بیشتر غذا می خورید. جالب است بدانید افرادی که هنگام غذا خوردن تمرکز ندارند، در ادامه روز نیز بیشتر غذا می خورند. چون در آن لحظه درست درک نکرده اند که چقدر غذا خورده اند.

عدم مصرف کافی پروتئین

کمبود پروتئین در برنامه غذایی می تواند باعث اضافه شدن چربی شود. این ماده مغذی مهم می تواند کمک کند در حالی که غذای کمتری می خورید، برای مدت زمان طولانی تری احساس سیری کنید.

پروتئین به بدن می گوید که باید هورمون های سیری بیشتری مانند پپتید و هورمون های گرسنگی کمتری مانند گرلین ایجاد کنید. تحقیقات نشان داده اند برنامه های غذایی سرشار از پروتئین می توانند  کمک کنند سوخت و سازتان را تقویت کنید و بافت عضلانی را افزایش دهید. این دو فاکتور برای رسیدن به وزن سالم و حفظ آن مورد نیاز است.

برای افزایش پروتئین دریافتی خود سعی کنید بیشتر غذاهای سرشار از پروتئین مانند تخم مرغ، گوشت قرمز، ماهی، مرغ و حبوبات میل کنید.

عدم مصرف فیبر کافی

کمبود فیبر در برنامه غذایی می‌تواند باعث افزایش وزن شود. دلیلش این است که فیبر به کنترل اشتها کمک می‌کند و برای مدت زمان طولانی‌تری سیر نگه‌تان می‌دارد. یک تحقیق نشان داد دریافت ۱۴ گرم فیبر در روز، می‌تواند کالری دریافتی در طول یک روز را تا ۱۰ درصد کاهش دهد. این مقدار می‌تواند باعث کاهش یک کیلو و ۹۰۰ کیلوگرم در طول یک ماه شود. می‌توانید فیبر دریافتی خود را با خوردن سبزیجات و مخصوصا لوبیاها و عدس افزایش دهید.

استفاده بیش از حد از سس

یک وعده سس سالاد می‌تواند کالری بیشتری از کل سالادتان داشته باشد. برای مثال سس‌های سالاد محبوبی که مایونز و پنیر دارند، می‌توانند ۱۳۰ تا ۱۸۰ کالری داشته باشند. سعی کنید تا جای ممکن استفاده از این سس‌ها را کاهش دهید و گزینه‌های کم کالری‌تر را جایگزین کنید.

قهوه با شیر

افراد بسیاری هستند که هر روز قهوه می‌خورند. این نوشیدنی محبوب بسیار انرژی بخش و سرشار از آنتی اکسیدان‌ها و مواد مغذی مفید است. اما بسیاری از ما مقدار زیادی خامه، شکر و شیر به نوشیدنی خود اضافه می‌کنیم که می‌تواند آن را بسیار ناسالم کند. اگر از این گروه هستید باید بگوییم عادت به نوشیدن قهوه می‌تواند منجر به افزایش وزن شود.

مصرف وعده‌های غذایی در ساعات نامنظم

با اینکه گاهی تاخیر در خوردن وعده‌های غذایی، نمی‌تواند ضرری داشته باشد. اما پیوسته نامنظم غذا خوردن می‌تواند برای سلامتی و همچنین اندازه میان تنه‌تان مضر باشد. افرادی که ساعات غذا خوردن منظمی دارند، کمتر احساس گرسنگی می‌کنند. این در حالی است که نامنظم غذا خوردن موجب می‌شود فرد بیشتر احساس گرسنگی داشته باشد.

متاسفانه افرادی که وعده‌های غذایی خود را به صورت نامنظم و به خصوص در ساعات پایانی شب می‌خورند، بیشتر در خطر بیماری‌های مزمن قرار دارند. این بیماری‌ها عبارتند از سندروم متابولیک، بیماری قلبی، مقاومت به انسولین و کنترل ضعیف قند خون. نامنظم غذا خوردن با تاثیر روی ساعت داخلی بدن، موجب افزایش این تاثیرات منفی می‌شود. این ساعت داخلی فرآیندهایی مانند اشتها، سوخت و ساز و گوارش را کنترل می‌کند. بنابراین بهم ریختن آن موجب از بین رفتن ریتم این موارد می‌شود.

کمبود نور خورشید

اگر در اتاقی بدون پنجره کار می‌کنید و قبل از طلوع خورشید به سرکار خود می‌رسید، ممکن است اسلحه ی ضد چاقی کاملا طبیعی نور خورشید را از دست بدهید. تحقیقات جدید نشان داده قرار گرفتن زیر نور خورشید با BMI در ارتباط است و قرار گرفتن زیر نور اول صبح تاثیر لاغری دارد. نور به تنظیم ریتم شبانه روزی، انرژی و مصرف آن کمک می‌کند. محققان توصیه می‌کنند از ساعت ۸ صبح تا اوایل ظهر به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه آفتاب بگیرید.

شرکت کردن بیش از حد در مراسم

داشتن زندگی اجتماعی برای شاد و متعادل بودن بسیار با اهمیت است. با این حال خیلی اجتماعی بودن ممکن است باعث شود وزن اضافه کنید. موقعیت های اجتماعی معمولا با غذا و نوشیدنی همراه است که همین موارد، به سادگی کالری های اضافی را وارد برنامه تان می کند.

همچنین تحقیقات نشان داده افراد مانند کسانی غذا می خورند که با آن ها همراه هستند. بنابراین اگر دوستتان وعده ای بزرگ می خورد و یا به غذاهای ناسالم علاقه دارد، احتمال اینکه شما نیز دنباله رو او شوید، زیاد است.

استفاده از آسانسور به جای پله

اگر سرکار به جای استفاده از پله‌ها سوار آسانسور می‌شوید، یک ورزش ساده را از دست داده‌اید. تحقیقات نشان داده هر ۲۰ پله‌ای که بالا می‌روید، ۸ کالری می‌سوزانید. با اینکه ۸ کالری شاید به نظر ناچیز بیاید اما اگر در طول روز زیاد بین چند طبقه رفت و آمد داشته باشید می‌تواند بسیار بیشتر شود. از هر فرصتی برای افزایش فعالیت بدن استفاده کنید. به جای بی‌تحرک ماندن در آسانسور، عضلات خود را در پله‌ها به چالش بکشید.

رفتن به فروشگاه بدون لیست خرید

رفتن به خرید، بدون لیست موارد مورد نیاز می‌تواند منجر به افزایش وزن‌تان شود. داشتن یک لیست خرید نه تنها می‌تواند به صرفه جویی در پول کمک کند، بلکه می‌تواند جلوی خریدهای اضافی که معمولا غذاهای غیر ضروری و ناسالم هستند را بگیرد.

کم کاری تیرویید

اگر تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئیدی تولید نکند، احتمالا احساس خستگی، ضعف و سرما خواهید کرد و اضافه وزن پیدا می‌کنید. اگر هورمون تیرویید کافی نباشد، سوخت وساز در بدن کند می‌شود و احتمال بالا رفتن وزن افزایش پیدا می‌کند. حتی اگر کارکرد تیروئید به مقدار ناچیزی کم شود ممکن است وزنتان بالا برود. معمولا درمان کم کاری تیروئید بازگشت وزن به حالت عادی خواهد شد.

داروهای کورتونی

داروهای ضدالتهابی استروئیدی (داروهای کورتونی) مانند پردنیزولون به اثرشان در افزایش وزن مشهور هستند. تجمع مایع در بدن و افزایش اشتها دلایل اصلی افزایش وزن با مصرف این داروهاست اما این عارضه جانبی آن‌ها به دوز دارو و مدت زمان مصرف بستگی دارد. در برخی مصرف کنندگان داروهای استروئیدی به طور گذرا چربی‌های بدن جابجا و در مناطقی مانند صورت، پشت گردن و شکم جمع می شود.

کوشینگ

چاقی علامت شایع سندروم کوشینگ است. کوشینگ گاهی به دلیل مصرف داروهای استروئیدی برای بیماری‌هایی مانند آسم، آرتریت یا لوپوس بروز می‌کند. این سندروم در نتیجه تولید بیش از حد هورمون کورتیزول به وسیله غده فوق کلیه به وجود می‌آید. سندرم کوشینگ باعث جمع شدن چربی در صورت، گردن، بخش بالایی پشت و دور کمر می‌شود.

بعضی داروهای اعصاب

یک عارضه جانبی برخی از داروهای ضدافسردگی، افزایش وزن است. برخی افراد هم پس از مدتی مصرف داروی ضدافسردگی، به علت اینکه حالشان بهتر و اشتهایشان بیشتر می‌شود، وزن اضافه می‌کنند. خود افسردگی نیز ممکن است باعث تغییرات وزن شود.
از میان داروهای اعصاب و روان، برخی داروهای دیگر نیز افزایش وزن را به دنبال دارند؛ مثلا داروهای ضدروان پریشی که برای درمان اسکیزوفرنی و اختلال‌های دوقطبی به کار می‌روند و همین طور داروهای ضد میگرن، ضد تشنج، ضد فشارخون و ضد دیابت.

تخمدان پلی کیستیک

تخمدان پلی کیستیک یک مشکل هورمونی رایج در زنان در سنین باروری است. در این بیماری کیست‌های کوچک بسیاری در تخمدان‌ها رشد می‌کند. این عارضه باعث از بین رفتن تعادل هورمونی می‌شود و بر چرخه قاعدگی تاثیر می‌گذارد. خانم‌های دچار این عارضه نسبت به انسولین مقاوم هستند که باعث چاقی می‌شود. در این بیماری چربی‌های اضافی در شکم جمع می‌شود. چاقی شکمی مبتلایان را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار می‌دهد.

نارسایی قلبی

اضافه وزن ناگهانی و تورم قسمت خاصی از بدن می‌تواند به دلیل احتباس مایعات و یا نارسایی قلبی باشد. افزایش وزن یک کیلویی در عرض ۲۴ ساعت و ۲ کیلویی در یک هفته ممکن است از علائم نارسایی قلبی باشد. البته لازم به ذکر است که وزن انسان به دلایل مختلف در روز، بارها تغییر می‌کند و اگر بعد از مدت کوتاهی این تغییرات رفع شود و همچنین علائم دیگری از نارسایی قلبی نداشته باشید، خطری سلامتی شما را تهدید نمی‌کند. اگر جریان خون با سرعت همیشگی به قلب نرسد و از آن خارج نشود، عملکرد بقیه‌ی اعضای بدن مختل خواهد شد. در نتیجه مایعات در بافت بدن جمع شده، وزن بالا می‌رود و بدن ورم می‌کند. ممکن است این تورم در ناحیه شکم، مچ پا، ساق پا و پنجه‌ی پا اتفاق بیفتد.

علائم و نشانه‌های دیگر نارسایی قلبی شامل موارد زیر است:

• احتباس مایعات در ریه‌ها
• سرفه‌ی مداوم
• احساس تنگی نفس در زمان استراحت
• سرگیجه
• کاهش اشتها
• سختی در خوابیدن یا به پشت دراز کشیدن.

اگر این عوامل را هم‌زمان با افزایش وزن و تورم احساس می‌کنید، با پزشک خود تماس بگیرید و به مراکز درمانی مراجعه کنید.

سیروز کبدی

سیروز کبدی عارضه‌ای است که در آن بافت‌های زخمی جایگزین بافت‌های سالم کبدی می‌شوند. اگر اضافه وزن ناگهانی و سریع همراه با بزرگ شدن شکم‌تان را احساس کردید، احتمالا به سیروز کبدی مبتلا هستید. در سیروز کبدی به خاطر ایجاد بافت‌های زخمی، مایعات در شکم جمع می‌شوند. این حالت، یعنی جمع شدن غیر عادی مایعات در شکم، آب‌ آوردگی شکم یا آسیت نام دارد. از دیگر علائم سیروز کبدی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تورم مچ پا
• سختی در تنفس
• درد شکم

اگر در حال حاضر برای درمان این عارضه دارو مصرف می‌کنید و وزن‌تان سه روز پشت سر هم حدود ۱ کیلوگرم افزایش داشت با پزشک خود تماس بگیرید.

 مشکلات کلیوی

افزایش وزن ناگهانی و یا تورم بدن می‌تواند از علائم بیماری‌های کلیوی مانند نارسایی کبدی و یا سندروم نفروتیک که باعث آسیب دیدن کبد می‌شوند، باشد. اگر کلیه‌ها به خوبی کار نکنند، بدن مایعات را در خود نگه می‌دارد و در نتیجه وزن بالا می‌رود. کلیه‌های آسیب دیده قادر به دفع آب اضافی و مواد سمی از بدن نیستند؛ در نتیجه این مواد در بافت‌های بدن جمع می‌شوند. علائم نشان دهنده‌ مشکلات کلیوی شامل موارد زیر است:

• خستگی و بی‌حالی
• کاهش دفعات ادرار
• ادرار کف‌دار
• خارش بدن
• از دست دادن اشتها
• گرفتگی عضلات
• درد مفاصل
• سر‌درد
• سختی در تمرکز و گیجی

آپنه خواب

آپنه خواب (Sleep Apnoea) یک اختلال تنفسی است که باعث می‌شود بدن در طول استراحت و خواب، اکسیژن کافی دریافت نکند. در نتیجه‌ی این امر هورمون هایی در بدن ترشح می شوند که اشتها را افزایش می دهند و ممکن است باعث پرخوری در افراد شوند. این اختلال همچنین باعث افزایش ذخیره چربی در بدن نیز خواهند شد.

آکرومگالی

آکرومگالی یک بیماری هورمونی است و زمانی اتفاق می‌افتد که غده‌ی هیپوفیز بیش از اندازه هورمون رشد تولید کند. این بیماری بیشتر مواقع در اواسط دوره‌ی بزرگسالی اتفاق می‌افتد. اصلی‌ترین نشانه‌ی ابتلا به آکرومگالی بزرگ شدن پاها و دست‌هاست. افراد ممکن است حس کنند کفش‌هایشان دیگر اندازه نیست و یا انگشترشان برای تنگ شده است. ران‌ها، زبان و بینی نیز ممکن است بزرگ شوند. علائم بیماری آکرومگالی شامل موارد زیر است:

• درد مفاصل
• صدای بم
• پچ‌های پوستی
• تعریق بیش از اندازه
• آپنه خواب و خر و پف

افراد مبتلا به آکرومگالی برای درمان ممکن است به جراحی و یا پرتو درمانی نیاز پیدا کنند تا غده‌ای که در هیپوفیز ایجاد مشکل کرده‌ برداشته شود.

درمان چاقی چگونه است؟

چاق شدن مشکلات فراوانی را برای افراد ایجاد می کند و فرد نمی تواند فعالیت های خود را به صورت سابق انجام دهد. یک نکته که باید در مورد چاقی بدانید این است که این بیماری قابل درمان است و می توان از شر آن خلاص شد. فقط باید در درمان آن تداوم داشته باشیم. همانطورکه این بیماری یک شبه به وجود نیامده یک شبه نیز از بین نخواهد رفت، پس با داشتن صبر و حوصله می توان این بیماری را درمان کرد:

تغییر سبک زندگی

تغییر سبک زندگی برای درمان چاقی به معنای انجام مرتب کارهاییست که باعث بهبود شرایط جسمانی ما می شود. همه افراد می دانند اولین قدم در درمان این بیماری کنترل وعده های غذایی و داشتن رژیم غذایی درست است. تغییرات در سبک زندگی برای کاهش وزن موثر عبارتند از:

• رژیم غذایی سالم: با کنار گذاشتن غذاهای چرب و فست فودها باید میوه ها، غلات، سبزیجات استفاده کنیم. قند و چربی از عمده دلایل افزایش وزن هستند و باید مصرف آنها به حداقل کاهش یابند. در کنار این موارد باید برای جلوگیری از تحلیل عضلانی مصرف پروتئین را در وعده های خود افزایش دهیم.
• فعالیت بدنی منظم: باید حداقل ۱۸۰ دقیقه از وقت خود را صرف انجام حرکات ورزشی، فعالیت های هوازی و تمرینات قدرتی کنیم. این اعمال می توانند باعث کاهش سطح چربی و کلسترول بد شوند و توده عضلانی را در بدن افزایش دهند.

• کنترل اندازه وعده های غذایی: وعده های غذایی نقش بسیار مهمی در کاهش و یا افزایش وزن ما دارند. پس بهتر است که اندازه ای مشخص از مواد غذایی را برای خودمان در نظر بگیریم و به آن پایبند باشیم.
• خواب کافی: داشتن خواب کافی و عمیق به ما اجازه می دهد تا سم زدایی و دتاکس کاملی برای بدن انجام شود. این سم زدایی باعث عملکرد بهتر اعضا و جوارح بدن می شود و می تواند در کاهش وزن و رفع چاقی به ما کمک کند. پس داشتن یک برنامه خواب منظم را جدی بگیرید.
• یاد گرفتن مدیریت استرس: استرس در زندگی هر فردی وجود دارد و کسی نمی تواند این موضوع را انکار کند. اما طریقه برخورد ما با این موضوع تنش زا یا استرس زا بسیار مهم است. باید یاد بگیریم چطور استرس خود را مدیریت کنیم و یا برای مشکلات خود چطور راه حل پیدا کنیم تا بتوانیم سطح کورتیزول بدن را به مقدار مناسب نگه داریم.

دارو درمانی

در برخی موارد ممکن است مشکل چاقی به دلیل سبک زندگی ما نباشد و ارثی باشد. یا ما خودمان تمایل داریم که برای تسریع روند کاهش وزن از داروها استفاده کنیم. هر چند که به عنوان متخصص تغذیه استفاده از داروها را تا حد ممکن توصیه نمی کنیم اما در برخی موارد استفاده از دارو اجتناب ناپذیر است. انواع دارو برای درمان چاقی عبارتند از:

• داروهای کاهش اشتها: این داروها مانند فیبر برای بدن عمل می کنند و جلوی ترشح هورمون گرسنگی در بدن را می‌گیرند و باعث می شوند بدن دیرتر به زمان گرسنگی برسد.
• داروهای مهار جذب چربی: این داروها به طور کلی نمی تواند جلوی جذب چربی توسط بدن را بگیرند و فقط می‌توانند از جذب بخشی از چربی مصرف شده جلوگیری کنند. این داروها به آنزیم هایی که چربی ها را در روده بزرگ تجزیه می‌کنند می‌چسبند و مانع از جذب آن توسط بدن می شوند.

• داروهای افزایش دهنده متابولیسم: این داروها بیشتر برای افرادی استفاده می‌شوند که دارای سن بالا و یا به صورت ارثی دارای متابولیسم پایین هستند. این داروها می توانند متابولیسم بدن را در زمان استراحت بالا ببرند و فعالیت سلولی را افزایش دهند. همچنین باعث کاهش اشتها و افزایش تجزیه چربی نیز می شوند.

جراحی چاقی

در برخی موارد ممکن است تغییر سبک زندگی و یا استفاده از داروها برای درمان این بیماری پاسخگو نباشند. در این صورت با تشخیص پزشک متخصص جراحی برای این دسته افراد توصیه می شود. جراحی چاقی یا باریاتریک (Bariatric Surgery) یک روش درمان تهاجمی است که برای افراد دارای وزن بالا و چاق مفرط در نظر گرفته می شود. انواع جراحی برای درمان چاقی عبارتند از:

• باندینگ معده (Gastric Banding): در این روش متخصص با استفاده از یک بند قابل تنظیم اندازه معده را تغییر می دهد تا در زمان مصرف غذا معده سریع پر شود و شما زودتر دست از غذا خوردن بردارید.

• اسلیو معده (Sleeve Gastrectomy): در این نوع عمل جراحی پزشک متخصص بخشی از معده را برمی‌دارد و حجم آن را کاهش می دهد. این عمل جراحی باعث می شود تا حجم معده به صورت مادام العمر کوچک شود.
• بای پس معده (Gastric Bypass Surgery): بای پس کردن به معنای کوتاه کردن مسیر است. در این عمل برای درمان چاقی قسمتی از روده را مستقیما به قسمت کوچکی از معده متصل می کنند تا جذب مواد غذایی توسط سیستم گوارشی کاهش یابد.

کلام آخر

در این مقاله متوجه شدیم که علت چاقی فقط به دلیل پرخوری یا ریزه خواری روزانه نیست. همانگونه که خواندید، چاقی یک مسئله پیچیده و چند عاملی است که تحت تأثیر تعاملات پیچیده قرار دارد. در حالی که انتخاب‌های فردی مانند رژیم غذایی و سطح فعالیت بدنی نقش اساسی ایفا می‌کنند، نباید از تأثیرات گسترده‌تر محیط زندگی و همچنین فشارهای اجتماعی غافل شد. تنها با در نظر گرفتن تمامی این جوانب می‌توان امیدوار به کاهش شیوع چاقی و بهبود سلامت عمومی جامعه بود.

سوالات متداول مقاله علت چاقی:

منبع:

• drc.bmj.com