ما می‌توانیم جمعیت جهان را از نظر تناسب اندام افراد آن به ۳ قسمت تقریباً مساوی تقسیم کنیم: یک سوم دارای اضافه وزن، یک سوم لاغر و یک سوم دارای اندام مناسب. بنابراین پدیده اضافه وزن یا لاغری پدیده‌ای طبیعی به حساب می‌آید. با این حال برخی از افراد به لاغری بیش از حد دچارند که این عارضه قابل بررسی است.
لاغری بیش از حد می‌تواند علل بسیاری داشته باشد از ابتلا به بیماری هایی همچون اختلالات تیروئید، مشکلات گوارشی و سوء تغذیه گرفته تا سبک زندگی و نوع تغذیه ی افراد. در این مقاله به بررسی علل و راهکارهای درمان آن خواهیم پرداخت. تا انتها با ما همراه باشید.
تعریف لاغری بیش از حد
در بیشتر مواقع با استفاده از شاخص توده بدن یا BMI می‌توان وضعیت بدنی یک فرد از نظر وزن را تشخیص داد (لاغر، متناسب، دارای اضافه وزن و چاق) چون این شاخص وزن فرد را با قد او مقایسه می‌کند. برای مثال فردی با وزن ۷۷ کیلوگرم اگر قد خیلی بلندی داشته باشد چاق به حساب نمی‌آید اما فرد با همان وزن و قدی کوتاه ممکن است دچار اضافه وزن باشد.
شاخص توده بدنی (BMI) یک فرد با وزنی عادی چیزی بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ است اگر شاخص توده بدنی مقداری از ۱۸.۵ کمتر شود آن فرد باید به فکر تغییر سبک تغذیه باشد تا کمی وزن اضافه کند اما اگر فاصله عددی که بدست می‌آورید با وزن نرمال زیاد باشد دچار لاغری بیش از حد شده اید و در اسرع وقت باید به دنبال علت باشید.
اگر فردی دچار کمبود وزن باشد بدنش قادر نیست مواد مغذی کافی برای ساختن استخوانها، پوست و مویی سالم را جذب کند. مواردی که گفته شد فقط ظاهری بود این افراد ممکن است از مشکلات جدی نظیر پوکی استخوان، کم خونی و … رنج ببرند. شما همین الان می‌توانید با محاسبه BMI آنلاین سایت دکتر کرمانی وضعیت وزن خود را بسنجید.
علت لاغری بیش از حد
لاغری بیش از حد نمی‌تواند فقط یک علت داشته باشد و با توجه به شدتش باید مورد بررسی قرار بگیرد. در ادامه به بررسی مهمترین علل لاغری بیش از حد می‌پردازیم:
اختلالات هورمونی و تیروئید
اختلالات هورمونی و تیروئید می‌توانند به شکل های مختلف روی کاهش وزن شدید تاثیر بگذارند. تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئید (T3/T4) سوخت و ساز بدن را تسریع می‌کنند و باعث می‌شوند کالری زیادی بسوزد. اگر با وجود اشتهای طبیعی یا حتی افزایش اشتها وزنتان کم میشود و یا دائما دچار تعریق، تپش قلب و اضطراب هستید ممکن است چنین مشکلی داشته باشید.
آیا تیروئید بر روی وزن تاثیر دارد؟ از زبان دکتر کرمانی بشنوید:
نارسایی آدرنال
مورد بعدی نارسایی آدرنال یا بیماری آدیسون است که در آن سطح پایین کورتیزول موجب اختلال در تنظیم انرژی و متابولیسم میشود و در نتیجه کاهش وزن ناخواسته اتفاق می افتد. اگر دچار ضعف عضلانی، خستگی و کاهش اشتها شده اید ممکن است دچار چنین مشکلی شده باشید.
اختلالات غدد درون ریز و متابولیک
بیماری های زیر از جمله اختلالات متابولیک هستند که می توانند روی لاغری بیش از حد موثر باشند:
- دیابت: سطح قند خون کنترل نشده منجر به کاهش وزن میشود
- پرکاری تیروئید: تیروئید پرکار سوخت و ساز بدن را افزایش می‌دهد و باعث کاهش وزن میشود.
- بیماری آدیسون: بر تولید هورمون تأثیر می‌گذارد و منجر به کاهش وزن میشود.
بیماری های دستگاه گوارش
تعدادی از بیماری‌های دستگاه گوارش می‌توانند منجر به لاغری بیش از حد (کاهش وزن ناخواسته و قابل توجه) شوند. این عارضه معمولاً به دلیل اختلال در جذب مواد مغذی (سوء جذب)، کاهش اشتها، افزایش متابولیسم ناشی از التهاب یا از دست دادن مواد مغذی از طریق اسهال یا خونریزی رخ می‌دهد.
مهم ترین بیماری های دستگاه گوارش که موجب لاغری بیش از حد می شوند عبارتند از:
- بیماری التهابی روده یا IBD: بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو جذب مواد مغذی را مختل می‌کند.
- بیماری سلیاک: عدم تحمل گلوتن موجب آسیب رسیدن به پوشش روده میشود در نتیجه سوء جذب اتفاق می‌افتد.
بیماری های بدخیم
بیماری‌های بدخیم (سرطان‌ها) می‌توانند به طرق مختلف بر وزن بدن تأثیر بگذارند. در حالی که برخی سرطان‌ها و درمان‌های آنها می‌توانند منجر به افزایش وزن شوند، کاهش وزن ناخواسته و قابل توجه یکی از علائم هشدار دهنده مهم بسیاری از انواع سرطان است. این سرطان ها عبارتند از:
- سرطان های دستگاه گوارش: مانند سرطان معده، پانکراس، روده بزرگ
- سرطان ریه، لنفوم و لوسمی
بیماری های عفونی
یکی از عوارض برخی بیماری های عفونی، کاهش وزن شدید است. هرچند این تأثیرات به نوع عفونت، شدت آن، پاسخ ایمنی بدن و وضعیت سلامت فرد بستگی دارد. بیماری های عفونی که بر روی وزن تاثیر دارند، عبارتند از:
- اچ آی وی / ایدز: عفونت مزمن و اختلال عملکرد سیستم ایمنی
- سل، عفونت های انگلی یا عفونت های قارچی مزمن
بیماری های روانی
بیماری‌های روانی متعددی وجود دارند که می توانند به طور قابل توجهی بر وزن افراد تأثیر بگذارند. این تأثیرات می‌توانند ناشی از خود بیماری، عوارض جانبی داروها یا تغییرات در سبک زندگی و رفتارهای مرتبط با غذا خوردن باشند.
بیماری های روانی که منجر به لاغری بیش از حد می شوند، عبارتند از:
- افسردگی و اضطراب: کاهش اشتها و تغییر عادات غذایی
- اختلالات تغذیه ای: همچون بی اشتهایی عصبی
- بی اشتهایی عصبی: محدودیت شدید در مصرف غذا
- اختلال دوقطبی: کاهش شدید میل به غذا
مشکلات جذب و سوء تغذیه
سندروم سوء جذب یا سوء تغذیه به تعدادی از اختلالات اشاره دارد که در آنها روده کوچک نمی‌تواند به اندازه کافی از مواد مغذی و مایعات خاص جذب کند. عوامل زیادی می‌توانند منجر به سندرم سوء جذب شوند، از بیماری های خاص گرفته تا عفونت ها یا مشکلات رشدی.
علل احتمالی عبارتند از:
- آسیب به روده بر اثر عفونت، التهاب، تروما یا جراحی.
- استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها.
- سایر بیماری ها مانند بیماری سلیاک، بیماری کرون، پانکراتیت مزمن یا فیبروز کیستیک.
- کمبود لاکتاز یا عدم تحمل لاکتوز.
برخی از ناهنجاری های مادرزادی مانند آترزی صفراوی، زمانی که مجاری صفراوی به طور طبیعی رشد نمی‌کنند و از جریان صفرا از کبد جلوگیری می کنند.
اگر لاغری بیش از حدتان با مواردی مانند اسهال مزمن، کمبود مواد مغذی و کاهش وزن قابل توجه علیرغم داشتن یک رژیم غذایی متعادل همراه بود به احتمال زیاد مبتلا به مشکلات جذب و سوءتغذیه هستید.
بی اشتهایی عصبی
بی اشتهایی عصبی یا anorexia یک نوع اختلال تغذیه قابل درمان است که فرد وزنش نسبت به حالت عادی بسیار کمتر است. بیشتر افرادی که دچار بی اشتهایی عصبی هستند ظاهری به شدت لاغر دارند اما ممکن است فردی با وزن طبیعی یا حتی مبتلا به اضافه وزن نیز از این مشکل رنج ببرد.
افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی ترس شدیدی از اضافه شدن وزن دارند و ممکن است فکر کنند وقتی لاغر هستند نیز چاق به نظر می آیند، بنابراین میزان یا نوع غذاهایی که می‌خورند را کاهش می‌دهند. این تلاش ها به مرور زندگیشان را مختل می‌کند.
این اختلال تغذیه ای اگر درمان نشود ممکن است فرد تا جایی وزن کم کند که دچار آسیب های جدی و حتی مرگ شود. بی‌اشتهایی عصبی دومین میزان مرگ و میر بالا را در بین بیماری های روانی دارد و تنها مصرف بیش از حد مواد افیونی از آن پیشی می‌گیرد. بیشتر مرگ و میرهای مرتبط با بی‌اشتهایی عصبی ناشی از بیماری‌های قلبی و خودکشی است.
روش های درمان لاغری بیش از حد
برای درمان لاغری بیش از حد ابتدا باید ریشه یابی کرد تا مشخص شود دلیل اصلی چیست و سپس به درمان آن پرداخت. معمولا این مشکل از طریق داروها، تغییرات رژیم غذایی، فعالیت بدنی و رفتار درمانی قابل حل شدن است. اما یک مورد هست که در تمام موارد باید مورد توجه قرار بگیرد و آن هم رژیم غذایی است.
توجه داشته باشید بیشتر این افراد وزن زیادی را از دست داده اند بنابراین برای پیشرفت در درمان باید به دنبال یک رژیم غذایی مناسب باشند. خوشبختانه رژیم غذایی دکتر کرمانی شامل برنامه هایی برای افزایش وزن نیز هست. بسیاری بر این باورند که افزایش وزن نسبت به کاهش ساده تر است در صورتی که اصلا اینطور نیست و بدون داشتن یک برنامه اصولی ممکن است به بدنتان آسیب برسانید.
در رژیم غذایی دکتر کرمانی اولین چیزی که مد نظر است رسیدن به افزایش وزنی سالم است. اضافه کردن وزن و درمان لاغری بیش از حد فقط با افزایش میزان وعده های غذایی مقدور نیست. یک فرد ممکن است با زیاد غذا خوردن وزن اضافه کند اما آیا وزن اضافه شده سالم است؟ به همین منظور در برنامه افزایش وزن دکتر کرمانی فرد افزایش وزنی تدریجی و سالم را تجربه خواهد کرد.
[real_cta title=’اعتماد به نفست و از صد به هزار برسون’ text=’اگه همه راهکارهای افزایش وزن رو امتحان کردی و نتیجه نگرفتی، این بار رژیم افزایش وزن دکتر کرمانی رو امتحان کن.
با رژیم افزایش وزن دکتر کرمانی به اندام دلخواهت برس’ href=’https://landing.kermany.com/weight-gain/’ btn=’برای دریافت رژیم کلیک کن ‘ ]
چه زمانی لاغری بیش از حد نگران کننده است؟
لاغری بیش از حد به همان اندازه اضافه وزن بالا می‌تواند سلامت را به خطر بیندازد. لاغری بیش از حد زمانی نگران کننده میشود که این مشکلات را تجربه کنید:
- پوکی استخوان: این مشکل مخصوصا در زنان زیاد اتفاق می‌افتد و در آن استخوان ها مستعد شکستگی می‌شوند.
- مشکلات پوست، مو یا دندان : اگر فردی مواد مغذی کافی در رژیم غذایی روزانه خود دریافت نکند، ممکن است علائم جسمی مانند نازک شدن پوست، ریزش مو، خشکی پوست و ضعیف شدن دندان ها را تجربه کند.
- بیماری مکرر: اگر فردی انرژی کافی از رژیم غذایی خود برای حفظ وزن سالم بدن دریافت نکند، ممکن است مواد مغذی کافی برای مبارزه با عفونت‌ها را نیز نداشته باشد. در نتیجه بیشتر از حد معمول بیمار خواهد شد و طول درمانش نیز طولانی تر است.
- احساس خستگی مداوم : کالری معیاری برای اندازه گیری انرژی است که یک غذای خاص می‌تواند به فرد بدهد. عدم دریافت کالری کافی برای حفظ وزن سالم می‌تواند باعث شود فرد احساس خستگی کند.
- کم خونی: افراد مبتلا به این مشکل معمولا بیشتر دچار سرگیجه، سردرد و خستگی خواهند شد.
- قاعدگی‌های نامنظم : زنانی که دچار کمبود وزن هستند ممکن است قاعدگی منظمی را تجربه نکنند و حتی ممکن است دچار توقف قاعدگی شوند، یا اولین قاعدگی یک نوجوان ممکن است به تأخیر بیفتد یا اصلاً اتفاق نیفتد.
- زایمان زودرس: زنی که باردار است و وزن کمی دارد، بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس است به این معنی که قبل از ۳۷ هفته زایمان می‌کند.
- رشد آهسته یا مختل : افراد جوان برای رشد و توسعه استخوان‌های سالم به مواد مغذی نیاز دارند. کمبود وزن و عدم دریافت کالری کافی می‌تواند به این معنی باشد که فرد ممکن است آنطور که انتظار می‌رود رشد نکند.
بر اساس مطالعه‌ای که در مجله BMC Public Health منتشر شده، لاغری بیش از حد در مقایسه با افراد دارای شاخص توده بدنی (BMI) متوسط، با افزایش خطر مرگ و میر مرتبط است. محققان بر این باورند که لاغری بیش از حد ممکن است فرآیندهای بهبودی فرد پس از حادثه یا ضربه را در مقایسه با فردی با BMI متوسط مختل کند.
در صورتی که این موارد را در خود مشاهده کردید و تلاش هایتان برای افزایش وزن نیز حاصلی نداشت باید حتما موضوع را جدی بگیرید و برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
نتیجه گیری:
لاغری بیش از حد به اندازه ابتلا به اضافه وزن بالا خطرناک است و در صورت عدم رسیدگی می‌تواند مشکلات بسیاری را برای سلامت بدن به وجود بیاورد. علل لاغری بیش از حد زیاد است، گاهی به خاطر مشکلات روحی روانی اتفاق می افتد و گاهی هم یک بیماری مانند پرکاری تیروئید، دیابت و غیره موجب آن می‌شوند.
بهترین روش مقابله با این مشکل در ابتدا مشورت با یک پزشک است و در ادامه پیروی از یک رژیم غذایی مناسب.
سوالات متداول مقاله لاغری بیش از حد:
۱- چه زمانی برای لاغری بیش از حد باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شاخص توده بدنی شما زیر محدوده وزن سالم است، بدون تلاش برای کاهش وزن، وزن کم میکنید یا در افزایش وزن مشکل دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
۲- آیا بیماری ها در رژیمی که برای افزایش وزن رعایت می‌کنیم تاثیری دارند؟
مسلما بیماری ها روی آنچه می‌خوریم تاثیر گذار هستند، در یک برنامه غذایی اصولی همیشه باید جایگزین هایی وجود داشته باشد تا فرد به مشکل برنخورد درست مانند رژیم غذایی دکتر کرمانی.
سلام
من ۱۸ سالمه قدم ۱.۵۶ وزنم ۴۵ کیلو دخترم
دنده هام بیرون زدن
واقعا میخام چاق شم و قدمم بلند شه ولی نمیشه😑
سلام عزیزم وزنتون به نسبت سن خوبه نهایت رشد تا ۱۸ ۱۹ سالگی هست البته ژنتیک شما خیلی موثره
قصد چاقی ودارین میتونین برای رژیم روی لینک کلیک کرده وثبت نام برنامه رو انجام بدین
سلام من دیابت دارم الان چند وقت خیلی وزن کم کردم قرص اوانومت میخورم .سنگ کیسه صفرا هم دارم علت لاغرشدنم میتونه از اینا باشه قندم کنترل شده است.
سلام عزیزم بخاظر دیابت میتونه باشه
سلام
دخترم ۱۸ سالمه قدم۱۶۴ و وزنمم۴۵ هستش
دیگه واقعاً خسته شدم هرچقد تلاش کردم وزن بگیرم نشد که نشد کم خونی هم ندارم خانوادمم همش ۱۰۰ کیلوعن😂
سلام عزیزم وزنتون خوبه در وزن زیبایی هستین اینکه بقیه دچار چاقی واضافه وزن هستن به این معنا نیست که شماهم باید وزن بالایی داشته باشید اگر مشکل داخلی نباشه با رژیم میتونین وزن بگیرید که میتونین از این لینک ثبت نام وانجام بدین
سلام وقت بخیر من مشکل لاغری خیلی وقت دارم از بچگیم همه کاریم کردم نمیشه ۲۵ سالمه قد ۱۷۴ وزن ۶۰از ناحیه صورت بشدت لاغر شدم شلغم جوریه تحرک بیش از حد زیاد دارم کم خوابی دارم سر هیچی از کوره در میرم استرس ندارم ولی اکثر موقعها توهمم ناراحتم از همچی و خلاصه نمیدونم مشکل چیه هر دکتریم میرم میگن مشکلی نداری و اشتها خیلی دارم تمساح درسته قورت میدم خلاصه هرکاری ک فکرشو بکنی انجام دادم نه وزن میره بالا ن صورتم درست میشه خلاصه هیکلم ترکیده
سلام عزیزم در وزن ورزشکاری هستین تحرک زیاده ودرگیری فکری کم خون بودن مشکلات مربوط به گوارش مانع وزن گرفتنه
بهتره با روانشناس مشورت کنید دریافتی بیشتری رو باید داشته باشید
درود بر شما ۱۶سال سن دارم قدم ۱۸۱ وزنم هم ۴۹کیلو غذای بسیار زیادی هم میخورم ورزش هم میکنم اطرافیان هم خیلی گوشزد میکنن که لاغر هستم اما متاسفانه هر کار که انجام میدم وزن نمیگیرم در ضمن کم خونی هم دارم ممنون میشم جواب بدید
سلامت باشید عزیزم تا کم خونی درمان نشه وزن نمیگیرید پس تمرکزتون روی درمان کم خونی باشه
سلام خسته نباشید من ۱۸ سالمه ۱۸۴ قدمه ۶۲ وزن دارم از مکمل ها زیاد استفاده کردم ولی جواب ندادن غذا و پروتئین و کربوهیدرات زیاد میخورم ولی از ۳۰ روز قبل تا الان ۲ کیلو اضافه کردم کم خونم قرص اهنم استفاده میکنم استرس و اضطرابم یخورده دارم چند بار آزمایش دادم دکتر تغذیه م رفتم دیگه نمیدونم چیکار کنم فک کنم هیچ وقت به وزن ایده آل نرسم
سلام سلامت باشید عزیزم ابتدا تمرکزتون روی رفع کم خونی باشه واسترس واضطرابم مانع هست
سلام من ۱۳ سالمه قدم ۱۵۶ و وزنم ۳۰ کیلو هستش و خیلی نسبت به هم سن و سالام لاغرم و هرسال بیشتر از یک یا دو کیلوهم وزن اضافه نمیکنم خیلی هم کم خون نیستم من باید چیکار کنم که چاق بشم؟
سلام عزیزم حتی میزان کمی هم کمخونی باشه باید درمان بشه
پس اول تمرکزتون روی این مورد باشه
سلام وقت بخیر از اینکه به مشکلات مردم تا حد امکان رسیدگی میکنید خیلی عالیه و این نشون دهنده حس مسئولیت پذیری یک پزشک نسبت به مردمشه که تحصین بذیره
سلام خداروشکر که مطالب مفیدبوده تشکر ازتوجه شماعزیزم
سلام وقت بخیر وافعا ممنون از اینکه خیلی دقیق به سئوالات پاسخ میدید
سلام ممنون ازهمراهی ولطف شماعزیزم
سلام دکتر من قدم ۱۸۳ وزن ۵۵ تا الان سه بار آزمایش دادم مشکلی نداشتم باشگاه رفتم وزنم رفت بالا ولی دچار حالت تهوع و کم اشتهایی شدم دکتره تغذیمم رفتم چن بار برام رژیم غذایی نوشت ولی فایده نداشت چی میتونه باشه دلیلش؟
سلام عزیزم وقتی تهوع ایجاد بشه یعنی مشکل گوارش ودارین تا رفع نشه رژیم اثری نداره
سلام دکتر من قدم۱۵۶وزنم ۴۸همه میگن چرا انقد لاغری دیگه خسته شدم فقط دلم میخواد چاق بشم حداقل ۵کیلو زیاد بشه غذام خوبه ولی دوتا هم بچه دارم خودم احساس میکنم فعالیتمم زیاده،
سلام عزیزم به صحبت بقیه توجهی نکنید وزن شما به نسبت قدتون عالیه
بله متابولیسم وفعالیت بالا نیاز به دریافتی زیادتری داره تا روی وزن هم تاثیر گذار باشه
سلام دکتر من ۱۷سالمه قدم تقریباً بین۱۸۷تا۱۹۰هست وزنمم ۶۰کیلو حس میکنم خیلی لاغرم میشه کمک کنید
من تابستون دوماه پشت سر هم برنج میخوردم مخصوصا کوبیده و جوجه ولی تو دوماه کلن سه کیلو اضافه کردم مشکل از چیه هیچ بیماری هم ندارم.
سلام عزیزم متابولیسم بدن خیلی بالا هست باید دریافتی خیلی بیشترازنیازبدن باشه تا ورن بالا