علت کم آبی بدن؛ دلایلی که تا به حال نمی‌دانستید!

حتما عبارت کم آبی بدن به گوشتان خورده. عارضه‌ای که در صورت جدی گرفته نشدن، مشکلات زیادی برای بدن ایجاد می‌کند. علت کم آبی بدن می‌تواند دلایل مختلفی همچون تعریق زیاد، اسهال، استفراغ و یا … داشته باشد. در این مقاله به بررسی علت عدم جذب آب در بدن و عوارض کم آبی خواهیم پرداخت. تا انتها با ما همراه باشید. 

منظور از کم آبی بدن چیست؟

کم آبی بدن زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما بیشتر از مقداری که مایعات دریافت می‌کند، مایعات از دست بدهد. بسیاری از افراد به طور طبیعی با این عارضه رو به رو هستند و اگر آن را جبران نکنند، باید منتظر اتفاقات ناگواری در بدن خود باشند.

علت کم آبی بدن چیست؟

کم آبی بدن ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق رخ دهد و با علائمی همراه است. ما در مقاله‌ی دیگری به بررسی علائم کم آبی بدن در افراد مختلف پرداخته‌ایم و در اینجا قصد داریم تنها در مورد علت این مشکل بپردازیم. علل کم آبی بدن عبارتند از: 

• تغییر آب و هوا
• برنامه غذایی ناسالم
• سندرم پیش قاعدگی
• مصرف داروها
• استرس
• مصرف بیش از حد سدیم
• بارداری یا شیردهی
• مصرف کافئین
• بالا رفتن ضربان قلب

در ادامه به توضیح هر یک از این دلایل خواهیم پرداخت:

تغییر آب و هوا

یک علت کم آبی بدن می‌تواند تغییرات آب و هوایی باشد. اگر هوا از خیلی خشک به مرطوب تغییر کند، می‌تواند روی مقدار تعریق بدن تاثیر بگذارد، بنابراین روی مقدار آبی که در روز نیاز دارید نیز موثر است. هرچه بیشتر عرق کنید، بدنتان آب بیشتری هم از دست می‌دهد. بعلاوه تغییر در کیفیت هوا روی چگونگی تنفستان نیز تاثیر می گذارد و می تواند باعث شود بدنتان سریعتر کم آب شود.

برنامه غذایی ناسالم

یک برنامه غذایی متعادل – غلات سبوس دار، پروتئین بدون چربی، و مقدار زیادی میوه و سبزیجات، کلید داشتن بدنی کاملا سالم است و می تواند از عوامل تامین آب بدن در روز نیز باشد. میوه و سبزیجات حاوی مقدار زیادی آب هستند، مخصوصا کدو سبز، خیار و هندوانه. اضافه کردن این موارد به برنامه غذایی می توانند سطح تامین آب بدن را بالا ببرد.

استفاده نکردن از کربوهیدرات ها نیز می تواند به طور پنهانی علت کم آبی بدن باشد. غلات، پاستا سبوس دار و برنج قهوه ای در طول پخت، آب را جذب خود می‌کنند. پس خوردن چنین کربوهیدرات‌هایی می تواند باعث بالا رفتن سطح مایعات بدن شود.

سندرم پیش قاعدگی

قاعدگی کاری می کند که دوست دارید به رخت خواب خود بخزید و تا خوب نشدید بیرون نیایید، اما در این دوره بیش از هرچیز درست خوردن و آشامیدن اهمیت دارد. استروژن و پروژسترون هر دو در سطح آب بدن دخالت دارند. پس هنگام قاعدگی وقتی این هورمون ها بالا و پایین می شوند ممکن است سطح مایعات بدنتان را نیز پایین بیاورند.

مصرف داروهای خاص

یک علت کم آبی بدن ممکن است مصرف برخی از داروها باشند که به عنوان دیورتیک عمل می‌کنند، به این معنا که باعث بالا رفتن تعداد دفعات ادرار و کم آب شدن بدن می‌شوند. بهتر است قبل از مصرف، اطلاعات روی دارو را بخوانید و از عوارض جانبی آن مطلع باشید. برخی از عوارض جانبی داروها مانند اسهال و استفراغ به شدت سطح مایعات بدن را پایین می‌آورند.

استرس

استرس روی غدد آدرنال که درست بالای کلیه ها ایستاده اند تاثیر می گذارد، تا هورمون های آلدوسترون بیشتری آزاد کند. آلدوسترون سطح مایعات و مواد معدنی را در بدن تنظیم می‌کند. آلدوسترونِ بیشتر به کلیه‌ها این سیگنال را ارسال می‌کند که سدیم بیشتری دریافت کند، بنابراین در حالت استرس تعداد دفعات ادرار بالا می‌رود و بدن کم آب می‌شود.

مصرف بیش از حد سدیم

قطعات گوشت (مخصوصا گوشت فرآوری شده) سرشار از نمک هستند، اما متاسفانه بسیاری از مردم این را نمی دانند. آنها حتی فکر می کنند با خوردن یک ساندویچ که حاوی گوشت و سبزیجات است به سلامت خود کمک هم کرده‌اند! غافل از اینکه یک علت کم آبی بدن همین مصرف نمک و مواد نگهدارنده است. بنابراین تا جای ممکن از مصرف غذاهای فرآوری شده پرهیز و به جای آن غذاهای تازه میل کنید. بهتر است به روش‌های گوناگون به دفع نمک اضافی به پیشگری از کم آبی بدن خود کمک کنید.

بارداری یا شیردهی

بارداری و شیردهی از بهترین مراحل مادری است، اما ممکن است در حالی که به فرزندتان آب می رسانید بدن خود را کم آب کنید. مادر آب، پروتئین و مواد معدنی را از بدن خود به فرزندش منتقل می‌کند (چه در رحم چه هنگام شیردهی). پس ممکن است بدن مادر کم آب شود، به همین دلیل نوشیدن آب و مصرف غذاهای سالمی که حاوی آب هستند برای مادران بسیار مهم است.

مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین

نوشیدن یک یا دو فنجان چای یا قهوه در روز هیچ ایرادی ندارد، اما بیشتر از این مقدار می تواند باعث بالا رفتن تعداد دفعات ادرار شود، بنابراین موجب می‌شود آب بیشتری از دست بدهید و بدنتان کم آب شود. درست است که با مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین هم در واقع مایعات نوشیده اید، اما نه مایعاتی که به درد تامین آب بدنتان بخورد.

بالا رفتن ضربان قلب

یک علت کم آبی بدن هم ممکن است بالا رفتن ضربان قلب باشد. همانطور که می‌دانید تپش قلب زمانی که با شدت، ورزش یا فعالیتی را انجام می دهید، بالا می رود (مخصوصا در گرما). اگر متوجه شدید تپش قلبتان از مقدار طبیعیِ همیشه بدون هیچ دلیلی بالاتر رفته ممکن است علتش جبران کم شدن حجم خون (به خاطر کمبود آب) توسط قلب باشد.

چه کسانی بیشتر در معرض کم آبی هستند؟

کم آبی بدن می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد، اما برخی از افراد بیشتر در معرض خطر هستند، از جمله:

• نوزادان و کودکان: نوزادان و کودکان به دلیل وزن کم و سطح پوست بزرگتر نسبت به بزرگسالان، آب بدن بیشتری از دست می‌دهند و بیشتر در معرض کم آبی هستند.
• سالمندان: افراد مسن ممکن است به دلیل تغییرات مرتبط با سن در حس تشنگی، کمتر متوجه کم آبی بدن خود شوند و همچنین ممکن است به دلیل مصرف برخی داروها بیشتر در معرض خطر کم آبی بدن باشند.
• افراد مبتلا به بیماری های خاص: برخی از بیماری‌ها مانند دیابت، بیماری کلیه و بیماری کبد می‌توانند خطر کم آبی را در بدن افزایش دهند.
• ورزشکاران و افراد فعال: افرادی‌که ورزش شدید یا فعالیت بدنی انجام می‌دهند، از طریق تعریق آب زیادی از دست می‌دهند و در معرض خطر کم آبی هستند.
• افراد مبتلا به اسهال یا استفراغ: اسهال و استفراغ می‌تواند به سرعت منجر به از دست دادن مایعات و الکترولیت‌ها شود و در صورت عدم جایگزینی آنها، می‌تواند منجر به کم آبی بدن شود.
• افرادی که در آب و هوای گرم زندگی یا کار می‌کنند: افرادی‌که در آب و هوای گرم زندگی می‌کنند یا در آنجا کار می‌کنند، بیشتر عرق می‌کنند و در معرض خطر کم آبی بدن هستند.

عوارض کم آبی بدن کدامند؟

کم آبی ممکن است مشکلات زیادی در بدن ایجاد کند. مهم‌ترین عوارض کم آبی بدن عبارتند از:

• خشک شدن مغز و سایر اندام‌ها: حدود 73 درصد از مغز شما را آب تشکیل داده است. هنگامی که بدن شما دچار کم آبی می‌شود، مغز شما ممکن است کوچک شده و منجر به سردرد، خستگی و اختلال در تمرکز شود. کم آبی شدید بدن می‌تواند منجر به توهم، تشنج و حتی کما نیز بشود.
• مشکلات کلیوی: کلیه‌های شما برای دفع سموم و مواد زائد از بدن شما به آب نیاز دارند. اگر به اندازه کافی آب ننوشید، کلیه‌های شما نمی‌توانند به درستی کار کنند و این موضوع می‌تواند منجر به آسیب کلیوی شود.
• مشکلات قلبی: مواد تشکیل دهنده خون عبارتند از آب و سلول‌های خونی. اگر دچار کم آبی شوید، حجم خون شما کاهش می‌یابد و این موضوع ممکن است به قلب شما فشار وارد کند و منجر به افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون و حتی نارسایی قلبی شود.
• گرمازدگی: بدن از عرق برای خنک شدن استفاده می‌کند. اگر به اندازه کافی آب ننوشید، عرق کافی برای خنک کردن بدن خود نخواهید داشت و این موضوع می‌تواند منجر به گرمازدگی شود.
• یبوست: آب به حرکت غذا در روده ها کمک می‌کند. اگر به اندازه کافی آب ننوشید، دچار یبوست خواهید شد.

آنچه از مقاله علت کم آبی بدن آموختیم:

همانطور که خواندیم کم آبی وضعیتیست که در آن بدن به اندازه کافی مایعات دریافت نمی‌کند یا بیش از حد مایعات از دست می‌دهد. علت کم آبی بدن یا همان عدم جذب آب در بدن ممکن است به دلایل مختلفی از جمله تعریق زیاد، اسهال، استفراغ، تب و مصرف ناکافی مایعات باشد. اگر مراقب نباشید و در صدد این کم آبی برنیایید، مشکلات زیادی ممکن است برایتان رخ دهد. 

سوالات متداول:

مریم اصیلی سرپرست محتوای به اندام

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.