دکتر کرمانی » مجله » تغذیه » برنامه ریزی رژیم
دانه چیا و تخم شربتی هر دو به‌عنوان مکمل‌های طبیعی محبوب برای لاغری شناخته شده‌اند، اما تفاوت‌های مهمی در ترکیبات و اثرات دارند. این مقاله تفاوت‌های اصلی، مزایا و معایب هرکدام را بررسی کرده و راهنمایی کاربردی برای انتخاب بهتر ارائه می‌دهد.
تایید شده توسط کارشناس تغذیه دکترکرمانی قبل از هر اقدامی با پزشک متخصص مشورت نمایید.
شاید برای شما سوال پیش آمده باشید که فرق دانه چیا و تخم شربتی چیست؟ دانه چیا و تخم شربتی دو نوع دانه گیاهی هستند که از نظر ظاهری بسیار شبیه هم به نظر می‌رسند، اما در اصل تفاوت‌های مهمی دارند. دانه چیا از گیاه سالویا هیستولیانا به‌دست می‌آید و منبع غنی از اسیدهای چرب امگا-۳، پروتئین و فیبر است، در حالی که تخم شربتی که از گیاه ریحان به‌دست می‌آید، خواص دارویی خاصی دارد و معمولاً در طب سنتی برای رفع تشنگی و خنک کردن بدن استفاده می‌شود. شناخت تفاوت‌های این دو دانه می‌تواند به انتخاب بهتر و استفاده صحیح‌تر از آنها کمک کند.
دانه چیا و تخم شربتی هر دو از گیاهان بومی مناطق گرمسیری هستند و به دلیل خاصیت ژل‌سازی در تماس با آب و فواید متعددی که برای سلامت دارند، در آشپزی و رژیم‌های غذایی به کار می‌روند.
دانه چیا از گیاه سالویا هیستولیانا (Salvia hispanica) گرفته می‌شود که بومی مناطق آمریکای مرکزی و جنوبی است. این دانه‌ها کوچک، بیضی‌شکل و معمولاً رنگ خاکستری یا سیاه دارند. دانه چیا سرشار از فیبر، اسیدهای چرب امگا-3، پروتئین و آنتی‌اکسیدان‌ها است. مهم‌ترین ویژگی آن توانایی جذب آب تا 10 برابر وزن خود و تبدیل به یک ژل چسبناک است که به هضم و احساس سیری کمک می‌کند.
در ادامه خواص دانه چیا به صورت جدولی آورده شده است:
تخم شربتی یا تخم ریحان، دانه‌های گیاه ریحان (Ocimum basilicum) است که بیشتر در ایران و کشورهای آسیایی مصرف می‌شود. این دانه‌ها نیز کوچک و سیاه‌رنگ هستند و هنگام خیساندن در آب، پوسته‌ای ژلاتینی ایجاد می‌کنند که باعث خنکی بدن و رفع عطش می‌شود. تخم شربتی دارای فیبر غذایی ، ویتامین‌ها و مواد معدنی است و به هیدراتاسیون و پاکسازی دستگاه گوارش کمک می‌کند.
در ادامه خواص تخم شربتی به صورت جدولی آورده شده است:
از نظر ظاهری، دانه چیا کوچک و بیضی‌شکل بوده و معمولاً رنگ خاکستری، سیاه یا سفید دارد، در حالی که تخم شربتی کمی گردتر و کاملاً سیاه رنگ است. هر دو دانه هنگام خیساندن در آب، پوسته‌ای ژلاتینی و چسبناک تشکیل می‌دهند که به هضم بهتر و احساس سیری کمک می‌کند.
از نظر تغذیه‌ای، دانه چیا دارای فیبر بالاتر، پروتئین بیشتر و به ویژه میزان قابل توجهی اسیدهای چرب امگا-3 است که برای سلامت قلب و کاهش التهاب اهمیت دارد. در مقابل، تخم شربتی کالری و پروتئین کمتری دارد اما همچنان منبع خوبی از فیبر و مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم است. این تفاوت‌ها باعث می‌شود هر کدام برای اهداف خاصی در رژیم غذایی و سلامت مناسب‌تر باشند.
هر دو دانه چیا و تخم شربتی به واسطه داشتن فیبر و قابلیت جذب آب، در رژیم‌های کاهش وزن محبوب شده‌اند و می‌توانند به کنترل اشتها و بهبود سوخت و ساز کمک کنند.
فیبر محلول موجود در دانه‌ها پس از جذب آب حجم پیدا کرده و در معده احساس سیری ایجاد می‌کند که به کاهش مصرف کالری کمک می‌کند. این فیبر همچنین به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و تنظیم قند خون کمک می‌کند.
دانه چیا با داشتن امگا-3 و پروتئین بالا، علاوه بر ایجاد سیری، می‌تواند متابولیسم را افزایش داده و سوخت و ساز بدن را بهبود ببخشد. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم دانه چیا به کاهش چربی‌های اضافه بدن کمک می‌کند.
تخم شربتی به دلیل خاصیت ژل‌سازی و جذب آب، به هیدراته نگه داشتن بدن کمک می‌کند و با ایجاد احساس خنکی و رفع عطش، می‌تواند از پرخوری ناشی از تشنگی جلوگیری کند. این دانه در کاهش وزن به صورت غیرمستقیم موثر است.
مصرف بیش از حد دانه چیا یا تخم شربتی ممکن است باعث مشکلات گوارشی مانند نفخ، یبوست یا حتی انسداد روده شود. همچنین، به دلیل خاصیت رقیق‌کننده خون دانه چیا، افراد دارای مشکلات خونریزی باید با احتیاط مصرف کنند. تخم شربتی نیز در برخی افراد ممکن است حساسیت ایجاد کند.
هر دو دانه قابلیت استفاده در وعده‌های مختلف غذایی را دارند و می‌توان آنها را به آسانی به رژیم غذایی روزانه افزود.
دانه چیا معمولاً به صورت خیسانده در آب یا شیر استفاده می‌شود و در تهیه پودینگ، اسموتی، ماست، سالاد و حتی نان و کیک کاربرد دارد.
تخم شربتی بیشتر به شکل خیسانده در آب یا شربت‌های خنک و در دسرهای سنتی و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود و در فصل تابستان بسیار محبوب است.
ترکیب دانه‌ها با مواد پروتئینی (مثل ماست یونانی یا شیر بادام) و سبزیجات تازه باعث افزایش جذب مواد مغذی و بهبود احساس سیری می‌شود. همچنین مصرف آنها همراه با آب کافی بسیار مهم است.
هر دو دانه چیا و تخم شربتی فواید قابل توجهی برای کاهش وزن دارند، اما بسته به نیاز و شرایط فردی، انتخاب بین آنها متفاوت خواهد بود.
دانه چیا با پروتئین و امگا-3 بالا بیشتر برای افزایش متابولیسم و کنترل اشتها مناسب است، در حالی که تخم شربتی به واسطه هیدراتاسیون و اثرات خنک‌کننده‌اش بیشتر برای افرادی که به دنبال رفع عطش و سم‌زدایی هستند، توصیه می‌شود.
بررسی‌های تجربی نشان می‌دهد که مصرف منظم دانه چیا باعث بهبود انرژی و کاهش وزن تدریجی شده و تخم شربتی بیشتر به بهبود هضم و کاهش اشتهای کاذب کمک می‌کند.
مطالعات متعددی در سال‌های اخیر تاثیر دانه چیا و تخم شربتی را بر کاهش وزن بررسی کرده‌اند که نتایج امیدوارکننده‌ای به همراه داشته است.
مطالعات نشان داده‌اند مصرف روزانه 20 تا 30 گرم دانه چیا به مدت حداقل 12 هفته می‌تواند موجب کاهش قابل توجه وزن و بهبود پروفایل چربی خون شود.
مطالعات کمتری درباره تخم شربتی انجام شده، اما مصرف منظم آن به عنوان منبع فیبر و هیدراتاسیون، به کاهش اشتها و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند.
نقاط قوت شامل اثرات مثبت در کاهش وزن و بهبود سلامت متابولیک است. محدودیت‌ها مربوط به تعداد کم مطالعات طولانی‌مدت و نمونه‌های کوچک است.
برای حفظ کیفیت و خواص دانه‌ها، توجه به نکات خرید و نگهداری اهمیت زیادی دارد.
شروع با مقادیر کم (یک قاشق مرباخوری) و افزایش تدریجی تا دو قاشق غذاخوری در روز. همراه کردن با مایعات کافی و انتخاب زمان‌های مناسب مصرف برای اثرگذاری بهتر.
دانه چیا و تخم شربتی هر دو از دانه‌های گیاهی ارزشمند با خواص تغذیه‌ای و درمانی قابل توجه هستند که به خصوص در زمینه کاهش وزن و بهبود سلامت گوارش کاربرد فراوان دارند. اگرچه ظاهری بسیار شبیه به هم دارند و هر دو پس از خیساندن ژل‌مانند می‌شوند، اما از نظر منبع گیاهی، ترکیبات تغذیه‌ای و تأثیرات سلامتی تفاوت‌های مهمی دارند.
دانه چیا سرشار از پروتئین، فیبر و اسیدهای چرب امگا-3 است و به دلیل تأثیر مثبت بر متابولیسم و کنترل اشتها، برای افرادی که به دنبال کاهش وزن و بهبود سلامت قلبی-عروقی هستند، گزینه مناسبی محسوب می‌شود. در مقابل، تخم شربتی که از گیاه ریحان گرفته می‌شود، کالری و پروتئین کمتری دارد اما به دلیل خاصیت هیدراتاسیون قوی و اثر خنک‌کنندگی، برای رفع عطش، سم‌زدایی و کمک غیرمستقیم به کاهش وزن کاربرد دارد.
مصرف هر دو دانه با رعایت مقدار استاندارد و همراهی با رژیم غذایی متنوع و فعالیت بدنی، می‌تواند به بهبود سلامت کلی بدن و کاهش وزن کمک کند. با این حال، آگاهی از تفاوت‌ها و ویژگی‌های هر دانه به انتخاب بهتر و بهره‌برداری موثرتر از مزایای آنها کمک می‌کند. در نهایت، انتخاب بین دانه چیا و تخم شربتی بستگی به هدف فرد، شرایط جسمانی و سلیقه دارد و استفاده ترکیبی آنها نیز می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
دانه چیا کوچک و بیضی‌شکل با رنگ خاکستری یا سفید است، اما تخم شربتی کمی گردتر و کاملاً سیاه‌رنگ است.
هر دو دانه به دلیل فیبر بالا به کاهش وزن کمک می‌کنند، اما دانه چیا به دلیل داشتن پروتئین و امگا-3 بیشتر، تأثیر قوی‌تری روی متابولیسم دارد.
بله، هر دو دانه پس از خیساندن در آب، ژل چسبناک تشکیل می‌دهند که باعث احساس سیری و بهبود هضم می‌شود.
مصرف زیاد هر دو ممکن است باعث مشکلات گوارشی مانند نفخ یا یبوست شود و در موارد نادر عوارض دیگری داشته باشد.
می‌توان آنها را در آب، شیر، ماست، اسموتی، سالاد و حتی در نان و دسرها استفاده کرد.
بله، تخم شربتی به دلیل جذب آب و تشکیل ژل، باعث خنک شدن بدن و رفع عطش می‌شود.
دانه چیا به طور قابل توجهی سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 است، اما تخم شربتی مقدار کمتری دارد.
اکثر افراد می‌توانند مصرف کنند، اما افراد با مشکلات گوارشی یا حساسیت باید با احتیاط و مشورت پزشک مصرف کنند.
منابع:
https://timesofindia.indiatimes.com
https://www.hindustantimes.com
https://economictimes.indiatimes.com
از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
نظر شما
نام *
ایمیل
برای دریافت مشاوره خرید رژیم دکتر کرمانی شماره همراه خود را ثبت کنید ما با شما تماس میگیریم
برای دریافت مشاوره با کارشناسان فیتامینشماره همراه خود را ثبت کنید ما با شما تماس میگیریم
