سیروز کبدی چیست

سیروز کبدی یکی از بیماری هایی است که تا حدود زیادی به اضافه وزن و سبک زندگی فرد باز می‌گردد. در این بیماری کبد دچار زخمی برگشت ناپذیر می‌شود که به مرور زمان بیشتر و بیشتر در عملکردش اختلال می‌کند. این بیماری می‌تواند به مرور منجر به نارسایی کبد شود. سیروز کبدی نتیجه آسیب مداوم کبد در طول سال‌های متمادی است. الکل و داروها، ویروس‌ها و عوامل متابولیک شایع‌ترین علل بروز این بیماری هستند.

در این مقاله سعی داریم همه چیز را درباره این بیماری بررسی کنیم و به شما آموزش خواهیم داد چگونه از بروز چنین مشکلی پیشگیری کنید و یا اگر درگیرش هستید چگونه به بهبود خود کمک کنید.

سیروز کبدی چیست؟

سیروز کبد به بیماری کبدی در مراحل پایانی گفته می‌شود که در آن بافت سالم کبد به تدریج با بافت اسکار (زخم) جایگزین می‌شود. این بیماری نتیجه هپاتیت مزمن و طولانی مدت است.

وقتی هپاتیت (التهاب کبد) ادامه داشته باشد و متوقف نشود کبد سعی می‌کند زخم های ایجاد شده را درمان کند، اما وقتی بافت زخم بیش از حد شود کبد دیگر نمی‌تواند عملکرد درستی داشته باشد یا به قولی دچار تنبلی کبد می‌شود.

امروزه سیروز یک معضل جهانی در حوزه سلامت شده و یکی از دلایل مهم بستری شدن در بیمارستان و مرگ ‌و میر محسوب می‌شود، به ‌ویژه پس از میانسالی. علت آن هم این است که این بیماری به ‌تدریج و در طول زمان ایجاد می‌شود. در ایالات متحده، حدود ۰٫۲۵ درصد از همه بزرگسالان بین ۴۵ تا ۵۴ سال به سیروز مبتلا هستند.

my.clevelandclinic.org

چرا دچار سیروز کبدی می‌شویم؟

سیروز کبدی، ناشی از بیماری‌های مزمن کبدی است که به بافت کبد آسیب می‌رسانند. ممکن است سال‌ها طول بکشد تا آسیب کبدی به سیروز منجر شود. علل ابتلا به سیروز کبدی عبارتند از:

اعتیاد مزمن به الکل

نوشیدن بیش از حد الکل می‌تواند باعث التهاب کبد شود که به مرور زمان منجر به سیروز کبدی می‌شود. میزان الکلی که باعث سیروز می‌شود برای هر فرد متفاوت است. اعتیاد به الکل یکی از دلایل اصلی ابتلا به این بیماری است.

هپاتیت ویروسی مزمن

هپاتیت C مزمن یکی دیگر از دلایل اصلی ابتلا به سیروز کبدی است. هپاتیت C نیز منجر به التهاب مزمن کبد می‌شود و به مرور زمان فرد به سیروز کبدی مبتلا خواهد شد. حدود یک چهارم افراد مبتلا به هپاتیت C مزمن به سیروز مبتلا می‌شوند. هپاتیت B و هپاتیت D مزمن نیز می‌توانند باعث سیروز شوند.

استئاتوهپاتیت مرتبط با اختلال متابولیک (MASH)

تجمع چربی در کبد که ناشی از مصرف الکل نباشد بیماری کبدی استئاتوز مرتبط با اختلال متابولیک (MASLD) نامیده می‌شود که می‌تواند منجر به استئاتوهپاتیت مرتبط با اختلال متابولیک (MASH) شود. اینها قبلا بیماری کبد چرب غیر الکلی و استئاتوهپاتیت غیر الکلی نامیده می‌شدند.

MASH می‌تواند موجب التهاب و نهایتا سیروز کبد شود. افراد مبتلا به این بیماری معمولا درگیر مشکلات دیگری نظیر دیابت، چاقی، کلسترول بالا، بیماری عروق کرونر قلب و عادات غذایی ناسالم هستند.

بیماری های ژنتیکی

برخی از بیماری‌های ژنتیکی می‌توانند منجر به سیروز شوند. این بیماری‌ها شامل بیماری ویلسون، هموکروماتوز، بیماری های ذخیره گلیکوژن، کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین و هپاتیت خود ایمنی هستند.

بیماری مجرای صفراوی

بیماری مجرای صفراوی، جریان صفرا به روده کوچک را محدود یا متوقف می‌کند. در نتیجه صفرا در کبد جمع می‌شود و التهاب به وجود می‌آورد، ادامه داشتن التهاب باعث سیروز خواهد شد. دو بیماری شایع مجرای صفراوی، کلانژیت اسکلروزان اولیه و سیروز صفراوی اولیه هستند.

علائم سیروز کبدی

در بیشتر مواقع تا زمانی که بیماری پیشرفت نکرده باشد علائم قابل توجهی از سیروز کبدی وجود ندارد. علائم زمانی بروز می‌کنند که زخم روی کبد به نقطه ای رسیده که این اندام توانایی انجام درست چنین کارهایی را ندارد:

• تصفیه خون
• تجزیه سموم
• تولید پروتئین های لخته کننده
• کمک به جذب چربی ها و ویتامین های محلول در چربی

روش های پیشگیری از ابتلا به سیروز کبدی

با مداخله در مراحل اولیه بیماری کبد می‌توان از پیشرفت آن به سیروز کبدی جلوگیری کرد. البته این بستگی به آن دارد که از وجود بیماری آگاه باشید و اقدامی برای پیشگیری از آن انجام دهید. بسیاری از افراد در مراحل اولیه علائمی ندارند اما یک معاینه پزشکی روتین می‌تواند به روشن شدن آن کمک کند. آگاهی از وجود خطر، این فرصت را ایجاد می‌کند تا درمان و ایجاد تغییرات را شروع کنید.

برای پیشگیری از ابتلا به سیروز کبدی طفا این موارد را رعایت کنید:

مراقبت های جنسی: برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت B یا C در رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.

تزریق واکسن: مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) توصیه می‌کند همه افراد در معرض خطر از جمله نوزادان و افراد بزرگسال واکسن هپاتیت B را تزریق کنند، مخصوصا پزشکان متخصص و پرسنل امداد و نجات.

محدود کردن و یا اجتناب از مصرف نوشیدنی های الکلی: این مورد بسیار اهمیت دارد. علاوه بر این، داشتن یک رژیم غذایی متعادل و ورزش کافی می‌تواند به جلوگیری یا کند کردن سیروز کمک کند.

کاهش وزن: اگر دچار اضافه وزن یا چاقی هستید باید به فکر کاهش وزن باشید. چربی های اضافه بدن را دچار التهاب می‌کنند و به مرور دچار بیماری های مزمنی خواهید شد که همگی خطر بروز سیروز کبدی را افزایش می‌دهند. کاهش وزن کمک می‌کند دچار اختلالات متابولیک نشوید و یا این مشکل را درمان کنید. اختلال متابولیک از دلایل اصلی ابتلا به بیماری کبدی غیر الکلی است.

یک رژیم غذایی متنوع که غذاهای فرآوری شده و چربی‌های اضافه شده کمی دارد دنبال کنید.

رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره کافیـه همیـن الان تصمیم بگیری که می‌خـوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.

ثبت نام و دریافت رژیم مشاوره خرید رژیم

دیگر مواردی که برای پیشگیری باید رعایت کنید عبارتند از:

• اجتناب از مصرف مواد مخدر حتی به صورت تفریحی.
• صحبت با پزشک درباره هر دارویی که مصرف می‌کنید و همچنین رعایت میزان مصرف دارو.
• آزمایش غربالگری یا بیوپسی کبد در صورتی که فکر می‌کنید در معرض ابتلا به هپاتیت هستید.

روش های درمان سیروز کبدی

هیچ درمان قطعی برای سیروز وجود ندارد اما تشخیص و ترمیم می‌تواند به محدود کردن پیشرفت و جلوگیری از نارسایی کبد کمک کند. این روش ها برای زمانی است که سیروز کبدی تا جایی پیشرفت کرده که کبد نمی‌تواند تمام فرآیندهای اساسی خود را انجام دهد. روش های درمان سیروز کبدی عبارتند از:

داروها

داروها می‌توانند برخی از انواع هپاتیت را درمان کنند اما امکان موفقیتشان در یک سطح نیست و متغییر است. به عنوان مثال داروهای ضد ویروسی می‌توانند هپاتیت C مزمن را درمان کنند اما هپاتیت B مزمن را فقط سرکوب می‌کنند نه درمان. کورتیکواستروئیدها و سرکوب کننده های سیستم ایمنی می‌توانند به مدیریت برخی از بیماری های خود ایمنی کمک کنند اما نه همه آنها.

اگر بیماری کبدتان سمی یا مرتبط با الکل است تنها راه درمان، حذف این سموم از زندگی است. برای مدیریت این بیماری برخی افراد ممکن است به درمان اختلال مصرف مواد نیاز داشته باشند. اگر مبتلا به بیماری کبدی غیرمرتبط با الکل هستید مدیریت عوامل متابولیکی مانند کلسترول قند خون و اضافه وزن می‌تواند به تسکین آن کمک کند. برخی افراد برای کنترل این عوامل به دارو نیاز دارند.

رژیم غذایی و سبک زندگی

حتی اگر بیماری کبد ناشی از عوامل دیگری باشد، حذف الکل و داروهایی که به کبد آسیب می‌رسانند به حفظ طولانی تر کبد کمک می‌کنند. همین امر در مورد عوامل استرس متابولیک نیز صدق می‌کند. توصیه می‌شود در صورت ابتلا به هر نوع بیماری کبدی سعی کنید غذاهای سالم بخورید و به وزنی برسید که وزن سالم به حساب می‌آید. علاوه بر این برخی افراد ممکن است برای درمان کمبود های تعذیه ای به مکمل های غذایی نیاز داشته باشند.

ورزش

یکی از بهترین روش های درمان مشکلات کبدی داشتن فعالیت فیزیکی است. پیاده روی برای همه قابل دسترس است بنابراین برای شروع می‌توانید هر روز به صورت منظم پیاده روی داشته باشید. اگر بدنتان آماده نیست و قبلا ورزش نکرده اید، از مدت زمان کم شروع کنید و به مرور زمان و شدت ورزش خود را افزایش دهید.

عوارض سیروز کبدی در صورت درمان نشدن

در صورتی که سیروز کبدی را درمان نکنید منجر به طیف وسیعی از عوارض بالقوه و حتی تهدید کننده زندگی می‌شود، از جمله:

• خونریزی از رگ های خونی بزرگ شده (واریس) در مری یا معده
• تجمع مایع در حفره شکمی (آسیت)
• عفونت مایع موجود در حفره شکمی
• نارسایی کبد – از بین رفتن سلول های کبدی و اختلال در جریان خون از طریق کبد توسط بافت اسکار می‌تواند عملکرد کب را مختل کند
• اختلال در عملکرد مغز، ناشی از سمومی که کبد نتوانسته آنها را دفع کند (انسفالوپاتی کبدی)
• سرطان اولیه کبد – شایع ترین سرطان ناشی از فیبروز کبد کارسینوم هپاتوسلولار است
• پوکی استخوان (شکننده شدن استخوان ها)

کلام آخر:

عوامل اصلی ابتلا به بیماری های کبدی، سبک زندگی اشتباه، چاقی و مصرف الکل هستند که در صورت شناسایی نشدن و تداوم، موجب بروز سیروز کبدی می‌شوند. پیشگیری، بهترین روش برای جلوگیری از ابتلا به چنین مشکلاتی است و نباید منتظر بروز علائم بمانیم.

برخی بیماری های کبدی قابل درمان هستند اما در سطوح بالاتر تنها کار ممکن به تاخیر انداختن یا سرکوب علائم است. داشتن یک برنامه غذایی سالم، فعالیت بدنی، کاهش وزن و نگه داشتن وزن در محدوده سلامت نه تنها جلوی مشکلات کبدی بلکه بسیاری از بیماری های مزمن را می‌گیرد.

سوالات متداول مقاله سیروز کبدی:

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.