درمان فوری کبد چرب روشهای خانگی، تغذیه مناسب و راه های پیشگیری

بر اساس آمارهای جهانی، حدود 25 تا 30 درصد از افراد بزرگسال به کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) مبتلا هستند و این آمار در کشورهایی با سبک زندگی کم‌تحرک حتی بیشتر است. علاوه بر این، بیماری کبد چرب با دیابت، چاقی و بیماری‌های قلبی ارتباط تنگاتنگی دارد و تأثیرات منفی آن بر سلامت عمومی و کیفیت زندگی قابل چشم‌پوشی نیست.

هدف این مقاله، ارائه راهکارهای علمی و عملی برای درمان فوری کبد چرب، از جمله تغذیه مناسب، ورزش و اصلاح سبک زندگی، به تفصیل بررسی خواهد شد تا افراد بتوانند سلامت کبد خود را حفظ کنند و از پیشرفت این بیماری جلوگیری کنند.

بیماری کبد چرب چیست؟

کبد چرب یا استئاتوز کبدی، به تجمع بیش از حد چربی در سلول‌های کبد گفته می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناشی از مصرف زیاد الکل (کبد چرب الکلی) یا دلایلی مانند چاقی، دیابت و افزایش چربی خون (کبد چرب غیرالکلی) باشد. در موارد خفیف، کبد چرب معمولاً علائمی ندارد و با تغییر سبک زندگی قابل کنترل است، اما در صورت پیشرفت، می‌تواند به التهاب، فیبروز یا سیروز کبدی منجر شود. تشخیص به موقع و رعایت تغذیه مناسب در پیشگیری از عوارض آن اهمیت زیادی دارد.

درمان کبد چرب را از زبان دکتر کرمانی بشنوید:

راه درمان فوری کبد چرب چیست؟

درمان فوری کبد چرب بستگی به شدت و علت آن دارد. اما اگر شما دچار علائم شدیدی هستید، بهتر است فوری به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که کبد چرب شما در مراحل اولیه است، درمان فوری آن شامل موارد زیر می‌شود:

1. تغییرات سریع در رژیم غذایی: کاهش مصرف غذاهای پرچرب و پرشکر، مصرف میوه‌ها، سبزیجات و مواد غذایی کم چرب، مصرف مواد غذایی حاوی آهن و ویتامین D.

2. کاهش وزن سریع: اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن می‌تواند به بهبود کبد چرب کمک کند.

3. ممنوعیت الکل: مصرف الکل باید کاملاً متوقف شود.

4. مداومت در داروها: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که به بهبود کبد چرب کمک کنند.

5. مانیتورینگ: پیگیری و مانیتورینگ مداوم توسط پزشک برای ارزیابی وضعیت کبد و اندازه گیری پیشرفت درمان ضروری است.

6. درمان عوارض: در صورت وجود عوارضی مانند دیابت یا فشار خون بالا، باید آن های نیز مورد درمان قرار گیرند.

اگر فرصت مطالعه مقاله را ندارید، می‌توانید به فایل صوتی آن گوش دهید:

روش های درمان کبد چرب کدام است؟

درحال حاضر هیچ دارویی برای درمان کبد چرب تایید نشده و تحقیقات بیشتری برای توسعه و آزمایش داروهایی که برای درمان این بیماری از آنها استفاده می‌شود، مورد نیاز است.

تشخیص زودهنگام کبد چرب می‌تواند از پیشرفت بیماری به مراحل جدی‌تر مانند سیروز جلوگیری کند.

منبع: Mayo Clinic

درمان‌های خانگی

تغییرات در سبک زندگی

یکی از مهم‌ترین اقدامات برای درمان کبد چرب، تغییر سبک زندگی است. کاهش وزن تدریجی و حفظ وزن سالم نقش مهمی در کاهش چربی کبد دارد. کاهش وزن 5 تا 10 درصدی می‌تواند به طور قابل ملاحظه‌ای چربی کبد را کاهش دهد. همچنین، از آنجایی که سبک زندگی کم تحرک باعث افزایش چربی بدن می‌شود، فعالیت بدنی منظم و روزانه می‌تواند به پیشگیری و درمان کبد چرب کمک کند.

هیدراتاسیون و خواب کافی

نوشیدن آب کافی و حفظ هیدراتاسیون بدن نقش بسیار مهمی در حفظ عملکرد طبیعی کبد دارد. همچنین، خواب کافی و منظم به بدن کمک می‌کند تا فرایندهای متابولیکی به درستی انجام شوند و کبد به خوبی سموم را دفع کند.

رژیم غذایی مناسب برای کبد چرب

ما در مقاله‌ی دیگری از مجله سلامتی دکتر کرمانی با نام رژیم غذایی کبد چرب، به طور مفصل به این موضوع پرداخته‌ایم و در اینجا تنها به برخی از نکات آن اشاره می‌کنیم.

مواد غذایی مفید

رژیم غذایی مناسب می‌تواند به کاهش چربی کبد کمک کند. مصرف مواد غذایی غنی از فیبر مانند سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غلات کامل به هضم بهتر غذا و کاهش جذب چربی کمک می‌کند. همچنین، چربی‌های سالم مانند آووکادو، روغن زیتون و مغزها می‌توانند به سلامت کبد کمک کنند. مصرف ماهی‌های چرب مانند سالمون، که حاوی اسیدهای چرب امگا-3 هستند، می‌تواند التهابات کبدی را کاهش دهد.

غذاهای مضر

غذاهای فرآوری‌شده، حاوی قندهای ساده و چربی‌های اشباع، باعث افزایش چربی در کبد و بدتر شدن وضعیت آن می‌شوند. مصرف بیش از حد فست فودها، نوشیدنی‌های شیرین و مواد غذایی با قند و چربی‌های بالا به شدت باید محدود شود. از سوی دیگر، مصرف الکل نیز باید کاملاً محدود گردد تا از بروز کبد چرب الکلی جلوگیری شود.

گیاهان دارویی و طب سنتی

خار م‏‏ریم

خار مریم یکی از گیاهانی است که به طور سنتی برای درمان بیماری‌های کبدی استفاده می‌شود. این گیاه حاوی ترکیباتی است که به نام سیلیمارین شناخته می‌شوند و خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی دارند. مطالعات نشان داده‌اند که خار مریم می‌تواند به کاهش آسیب‌های کبدی و کاهش چربی در کبد کمک کند.

زردچوبه

زردچوبه یکی دیگر از گیاهان مفید برای سلامت کبد است. ترکیب فعال این گیاه، کورکومین، دارای خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند به کاهش التهاب کبد کمک کند و از آسیب کبدی جلوگیری کند. مصرف زردچوبه در رژیم غذایی روزانه می‌تواند مفید باشد، اما مصرف آن به صورت مکمل تحت نظر پزشک توصیه می‌شود.

چای سبز

چای سبز نیز یکی از نوشیدنی‌هایی است که در طب سنتی به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی خود برای حمایت از سلامت کبد استفاده می‌شود. مصرف چای سبز به کاهش چربی کبد و پیشگیری از آسیب به کبد کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که این نوشیدنی می‌تواند روند درمان بیماری کبد چرب را تسریع کند.

روش‌های سنتی پاکسازی کبد

در طب سنتی، بسیاری از روش‌ها برای پاکسازی کبد وجود دارد که شامل استفاده از دمنوش‌ها و گیاهان دارویی برای سم‌زدایی از بدن و کبد می‌شود. این روش‌ها به‌طور طبیعی به عملکرد بهتر کبد کمک می‌کنند و ممکن است برای درمان کبد چرب مفید باشند.

کاهش وزن اضافی

قاتل کبد چرب لاغر شدن و خلاصی از دست چربی‌های اضافه و توجه به این نکته است که برای کبد چرب چی بخوریم؟ راهنمای انجمن آمریکایی برای مطالعه بیماری‌های کبدی در 2017، کاهش وزن را به عنوان بخش مهمی در بهبود پیشرفت و علائم این بیماری شناسایی کرد. این راهنما توصیه می‌کند که:

• افراد مبتلا به چاقی و کبد چرب، بین 3 تا 5 درصد از وزن بدن خود را کاهش دهند تا تجمع چربی در کبد کم شود.
• همچنین، کاهش بین 7 تا 10 درصد از وزن بدن می‌تواند سایر نشانه‌های کبد چرب غیرالکلی مانند التهاب، فیبروز و جای زخم را بهبود بخشد.

متخصصین تغذیه دکتر کرمانی می‌تواند با برنامه غذایی، به رسیدن به وزن سلامت و انتخاب مواد غذایی مغذی کمک کند:

• بهترین راه برای کاهش وزن و حفظ آن، برداشتن گام‌های کوچک به سمت هدف، در طول زمان است.
• رژیم‌های افراطی و شدید اغلب ناپایدارند و به کبد آسیب می‌زنند.
• باید بگوییم بر اساس آمارهای جهانی در میان تمام رژیم‌های لاغری، رژیم کتوژنیک راهی مطمئن و سالم برای کاهش وزن سریع‌تراست زیرا می‌تواند طی 30 تا 50 روز، وزن اضافی حدود 12 کیلوگرم را کم کند، بدون اینکه فرد را دچار مشکلاتی کند.

در درمان کبد چرب، به‌ویژه نوع غیرالکلی (NAFLD)، نقش اصلاحات در سبک زندگی به‌عنوان پایه اصلی تأکید شده است. از جمله این اصلاحات می‌توان به کاهش وزن، رژیم غذایی سالم با تمرکز بر مواد غذایی غنی از فیبر و کم‌چرب، و افزایش فعالیت بدنی اشاره کرد.

مطالعات نشان می‌دهند که ترکیب رژیم‌های غذایی خاص مانند مدیترانه‌ای و کاهش مصرف قندها و چربی‌های اشباع می‌تواند به کاهش چربی کبد و بهبود عملکرد آن کمک کند. همچنین استفاده از مکمل‌های آنتی‌اکسیدانی و داروهای خاص نیز در برخی موارد می‌تواند مفید باشد، اما به‌کارگیری این روش‌ها باید تحت نظر پزشک باشد.

علت این امر این است که رژیم کتو، کم کربوهیدرات و با پروتئین بالا است؛ البته پروتئین و چربی سالم. به همین دلیل رژیم کتوژنیک به یک رژیم محبوب و پرطرفدار جهانی تبدیل شده است که سبک زندگی افراد را به مرور از غذاهای ناسالم و تنقلات شیرین به سمت گوشت و سبزیجات و چربی‌های سالمی چون روغن زیتون و روغن آووکادو سوق می‌دهد.

اگر بر اساس توصیه پزشک‌تان رژیم کتوژنیک برای کبد شما مناسب نیست، از یک رژیم لاغری ساده‌ برای کاهش وزن پیروی کنید.

درمان دارویی برای درمان کبد چرب

بیشتر افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی هیچ مشکل جدی ندارند، اما اگر این بیماری در شما تشخیص داده شد، توصیه می‌کنیم اقداماتی را برای جلوگیری از بدتر شدن آن انجام دهید. در حال حاضر هیچ داروی خاصی برای درمان کبد چرب غیرالکلی وجود ندارد، اما انتخاب سبک زندگی سالم می‌تواند به درمان آن کمک کند.

در درمان کبد چرب، برخی داروها می‌توانند به کاهش التهاب کبد و کاهش چربی در کبد کمک کنند.

داروهای ضد التهاب و کاهنده چربی کبد

از نظر تئوری، ویتامین E و سایر ویتامین‌هایی که حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها هستند، می‌توانند با کاهش یا خنثی کردن آسیب ناشی از التهاب به محافظت از کبد کمک کنند.؛ اما ویتامین E با افزایش خطر مرگ و در مردان با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات مرتبط است.

داروهایی مانند متفورمین و ویتامین E برای درمان کبد چرب غیرالکلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها می‌توانند التهابات کبدی را کاهش دهند و بهبود عملکرد کبد را تسهیل کنند. برخی از داروهای جدیدتر نیز در حال تحقیق هستند که بتوانند اثرات موثرتری در درمان این بیماری داشته باشند.

داروهای کاهش‌دهنده چربی خون

استفاده از داروهایی مانند استاتین‌ها برای کاهش چربی خون می‌تواند به کاهش میزان چربی در کبد نیز کمک کند. این داروها با کاهش سطح کلسترول خون، به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و همچنین بهبود وضعیت کبد کمک می‌کنند.

یکی از درمان‌های این بیماری، پیوگلیتازون است. دارویی که معمولا برای دیابت نوع 2 تجویز می‌شود. پیوگلیتازون ممکن است به بهبود سلامت کبد در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و بدون آن کمک کند. برای درک ایمنی و اثربخشی طولانی مدت این درمان باید تحقیق‌های بیشتری انجام شود.

افزایش تحرک و ورزش‌های مناسب برای کبد چرب

طبق تحقیق‌های انجام شده در سال 2017، کبد چرب اغلب با سبک زندگی بی‌تحرک مرتبط است. علاوه بر این، تحرک نداشتن به سایر عوامل ایجاد کبد چرب غیرالکلی، از جمله بیماری قلبی، دیابت نوع 2 و چاقی کمک می‌کند.

زمانی که مبتلا به کبد چرب غیرالکلی می‌شوید، فعالیت بسیار مهم است. برای درمان فوری کبد چرب در کنار دارو و تغذیه سالم، بدین صورت عمل کنید:

ورزش‌های هوازی

ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا و دوچرخه‌سواری تأثیر زیادی در بهبود سلامت کبد دارند. این نوع ورزش‌ها باعث افزایش مصرف انرژی و سوزاندن چربی‌های اضافی بدن می‌شوند که در کاهش چربی کبد مؤثر است. تحقیقات نشان داده‌اند که انجام 150 دقیقه ورزش هوازی در هفته می‌تواند به کاهش چربی کبد و بهبود عملکرد آن کمک کند.

• سعی کنید حداقل 150 دقیقه ورزش با شدت متوسط ​​در هفته انجام دهید. با این حال، لزوماً مجبور نیستید ورزشی انجام دهید یا حتی برای ورزش به باشگاه بروید.
• 5 روز در هفته می‌توانید 30 دقیقه پیاده‌روی سریع داشته باشید. اگر زمان کافی ندارید، حتی می‌توانید آن را به دو پیاده‌روی سریع 15 دقیقه‌ای، 5 روز در هفته تقسیم کنید.
• برای شروع ورزش، سعی کنید فعالیت بدنی متوسط ​​را در برنامه روزانه خود بگنجانید، تا خواربار فروشی پیاده روی کنید، با بچه‌ها بازی کنید یا هر زمان که می‌توانید به جای آسانسور از پله‌ها بالا بروید.

ورزش‌های قدرتی

ورزش‌های قدرتی مانند تمرینات وزنه‌برداری نیز می‌توانند به بهبود وضعیت کبد چرب کمک کنند. این ورزش‌ها به افزایش عضلات بدن و بهبود متابولیسم کمک می‌کنند که در نتیجه چربی بدن کاهش می‌یابد و از تجمع چربی در کبد جلوگیری می‌شود. ترکیب ورزش‌های هوازی و قدرتی می‌تواند تأثیر بیشتری در درمان کبد چرب داشته باشد.

در نهایت، برای درمان کبد چرب، ترکیب تغییرات در سبک زندگی، تغذیه مناسب، ورزش منظم و در صورت نیاز استفاده از داروها و گیاهان دارویی می‌تواند به بهبود وضعیت کبد کمک کند.

روش‌های زیر نیز برای درمان کبد چرب می‌توانند مفید باشند:

درمان کبد چرب با طب سوزنی

یک مطالعه بالینی نشان داده که طب سوزنی می‌تواند به‌طور موثر کبد چرب را درمان کند و اثر درمانی بهتری بر وضعیت چربی کبد، متابولیسم گلیکولیپید و مقاومت به انسولین نشان دهد. چندین آزمایش انجام‌شده در مدل‌های کبد چرب غیرالکلی نشان داده‌اند طب سوزنی می‌تواند با مهار التهاب، کاهش استرس اکسیداتیو و ارتقای متابولیسم لیپید در سلول‌های کبد، فرآیند کبد چرب غیرالکلی را سرکوب کند.

طب سوزنی می‌تواند جذب لیپید را با کاهش آپولیپوپروتئین‌ها در روده کوچک سرکوب کند. اگرچه کاربرد طب سوزنی برای درمان کبد چرب درحال افزایش است، اما هیچ بررسی و متاآنالیز سیستماتیک از طب سوزنی برای درمان آن وجود ندارد. با این‌حال گزارشات مختلفی بر اثربخشی این روش باستانی در درمان کبد چرب تاکید کرده‌اند.

از محرک‌های شناخته شده کبد خودداری کنید

برخی از مواد می‌توانند استرس بیش از حد بر کبد شما وارد کنند. برخی از این مواد عبارت‌اند از:

• الکل
• داروهای بدون نسخه (OTC)
• و برخی ویتامین‌ها و مکمل‌ها

بر اساس تحقیق‌های انجام شده در سال 2019، حتی مصرف متوسط ​​الکل می‌تواند منجر به پیشرفت بیماری در افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی شود.

اگر در حال حاضر با کبد چرب غیرالکلی زندگی می‌کنید، قبل از مصرف هر گونه دارو، ویتامین یا مکمل OTC با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید، زیرا بسیاری از آن‌ها می‌توانند بر کبد شما تأثیر بگذارند.

پیشگیری از کبد چرب

پیشگیری از کبد چرب مستلزم رعایت سبک زندگی سالم است که شامل تغذیه مناسب، ورزش منظم و کنترل عوامل خطر می‌شود. اولین و مهم‌ترین گام، مصرف تغذیه سالم و متعادل است. مصرف غذاهای غنی از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به کبد چرب کمک کند. همچنین، کاهش مصرف غذاهای پرچرب، شیرینی‌ها و غذاهای فرآوری‌شده که باعث تجمع چربی در کبد می‌شوند، اهمیت زیادی دارد.

ورزش منظم نیز نقش اساسی در پیشگیری از کبد چرب دارد. فعالیت‌های بدنی مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا یا دوچرخه‌سواری باعث افزایش سوخت‌وساز بدن و کاهش چربی‌های اضافی می‌شود. توصیه می‌شود که حداقل ۳۰ دقیقه ورزش متوسط به‌صورت روزانه یا ۱۵۰ دقیقه در هفته انجام شود. کنترل وزن نیز به‌ویژه در افراد مبتلا به اضافه‌وزن یا چاقی، برای پیشگیری از کبد چرب حیاتی است.

کاهش مصرف الکل و چربی‌های مضر از دیگر اقدامات ضروری برای پیشگیری است. مصرف الکل باید محدود شود، زیرا مصرف بیش از حد آن یکی از عوامل اصلی بروز کبد چرب الکلی است. همچنین، مصرف چربی‌های ترانس و اشباع باید کاهش یابد و به‌جای آن‌ها از چربی‌های سالم مانند روغن‌های گیاهی و ماهی‌های چرب استفاده شود. رعایت این نکات می‌تواند به بهبود سلامت کبد و جلوگیری از بروز کبد چرب کمک کند.

عوارض کبد چرب در صورت عدم درمان

اگر کبد چرب درمان نشود، ممکن است به عوارض جدی و تهدیدکننده زندگی منجر شود. یکی از عوارض اصلی، سیروز کبدی است. در این حالت، با ادامه آسیب به کبد، بافت‌های سالم کبد جای خود را به بافت‌های اسکار (فیبروز) می‌دهند که عملکرد کبد را به شدت مختل می‌کند. سیروز می‌تواند به مشکلاتی مانند فشار خون بالا در رگ‌های کبدی، خونریزی داخلی، و اختلالات روانی منجر شود.

نارسایی کبد یکی دیگر از عوارض جدی کبد چرب است که زمانی رخ می‌دهد که کبد دیگر قادر به انجام وظایف حیاتی خود مانند تصفیه سموم از بدن، تولید پروتئین‌ها و ذخیره انرژی نباشد. در این مرحله، بیمار ممکن است نیاز به پیوند کبد پیدا کند.

همچنین، در صورت پیشرفت شدید بیماری، سرطان کبد ممکن است ایجاد شود. افرادی که دچار کبد چرب غیرالکلی و یا سیروز هستند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان کبد قرار دارند.

بنابراین، اهمیت تشخیص و درمان زودهنگام این بیماری قابل توجه است. با تشخیص به موقع و تغییرات در سبک زندگی، می‌توان از پیشرفت بیماری و بروز این عوارض جدی جلوگیری کرد.

جمع بندی

کبد چرب یک بیماری قابل درمان است که اگر به موقع شناسایی و مدیریت نشود، می‌تواند به عوارض جدی مانند سیروز، نارسایی کبد و حتی سرطان کبد منجر شود. پیشگیری از این بیماری با تغذیه سالم، ورزش منظم، کاهش مصرف الکل و چربی‌های مضر امکان‌پذیر است. همچنین، کنترل وزن و مدیریت استرس نقش مهمی در حفظ سلامت کبد دارند. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. برای مراقبت از کبد خود و همچنین برای درمان فوری کبد چرب، توصیه می‌شود با مراجعه به رژیم های دکتر کرمانی, سبک زندگی سالمی را دنبال کنید تا از سلامت کبد خود محافظت نمایید.

منابع: wexnermedical.osu.edu – medlineplus.gov – www.webmd.com

سوالات متداول

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.