تیروئید غده‌ای در بدن انسان است که هورمون‌هایی تولید می‌کند که در بسیاری از سیستم‌های مختلف بدن نقش دارند. زمانی که به اختلال تیروئید دچار شویم، این هورمون‌ها بیش از حد یا خیلی کم تولید میشوند.
انواع مختلفی از اختلال تیروئید وجود دارد، از جمله پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید، تیروئیدیت و تیروئیدیت هاشیموتو. ما در این مقاله تلاش خواهیم کرد تا ضمن پرداختن به علائم اختلالات تیروئید، به بررسی انواع اختلالات آن بپردازیم . با ما همراه باشید.
غده تیروئید چیست؟
تیروئید یک غده کوچک به‌اندازه 5 سانتی متر است که درست در زیر پوست گردن، در قسمت زیرین سیب آدم قرار دارد. دو نیمه غده در وسط به هم متصل شده‌اند و به غده تیروئید شکل پاپیون می‌دهند.
به طور معمول، غده تیروئید دیده نمی‌شود و به سختی می‌توان آن را حس کرد. اگر بزرگ شود، پزشکان به راحتی آن را احساس می‌کنند و ممکن است یک برآمدگی برجسته (گواتر) در زیر یا کناره‌های سیب آدم ظاهر شود.
اگه فرصت ندارید مقاله را مطالعه کنید، فایل صوتی آن را گوش کنید:
غده تیروئید هورمون‌های تیروئیدی ترشح می‌کند که سرعت انجام عملکردهای شیمیایی بدن (نرخ متابولیک) را کنترل می‌کنند. هورمون‌های تیروئید از دو طریق بر میزان متابولیسم تأثیر می‌گذارند:
- با تحریک تقریباً تمام بافت‌های بدن برای تولید پروتئین
- با افزایش میزان اکسیژنی که سلول‌ها استفاده می‌کنند
هورمون‌های تیروئید بر بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن مانند ضربان قلب، سرعت سوزاندن کالری، نگهداری پوست، رشد، تولید گرما، باروری و هضم تأثیر می‌گذارند. این غده به طور متوسط بین 20 تا 60 گرم وزن دارد و توسط دو کپسول فیبری احاطه شده است.
کپسول بیرونی به عضلات جعبه صدا و بسیاری از عروق و اعصاب مهم متصل است. یک بافت همبند شل بین کپسول داخلی و خارجی وجود دارد، بنابراین تیروئید می‌تواند حرکت کند و موقعیت خود را هنگام قورت دادن چیزی در دهان تغییر دهد.
خود بافت تیروئید شامل تعداد زیادی لوبول کوچک فردی است که در لایه‌های نازکی از بافت همبند محصور شده‌اند. این لوبول‌ها حاوی تعداد زیادی وزیکول (کیسه) کوچک – به نام فولیکول – هستند که هورمون‌های تیروئید را به شکل قطرات کوچک ذخیره می‌کنند.
غده تیروئید سه هورمون تولید می‌کند:
- تری یدوتیرونین (Triiodothyronine) که با نام T3 نیز شناخته میشود
- تترایدوتیرونین (Tetraiodothyronine) که تیروکسین یا T4 نیز نامیده میشود
- کلسی تونین (Calcitonin)
به طور دقیق، فقط T3 و T4 هورمون‌های تیروئید مطبوع هستند، یعنی بدن ما به این دو هورمون نیاز مبرمی دارد. آنها در سلول‌های اپیتلیال فولیکولی (follicular epithelial cells) تیروئید ساخته میشوند. ید یکی از اجزای سازنده اصلی هر دو هورمون است و بدن ما نمی‌تواند این عنصر کمیاب را تولید کند، بنابراین باید به‌اندازه کافی از آن در رژیم غذایی استفاده شود. ید از مواد غذایی موجود در روده به جریان خون بدن جذب، سپس به غده تیروئید منتقل شده و در نهایت از آن برای ساخت هورمون‌های تیروئید استفاده میشود.
گاهی اوقات بدن به هورمون‌های تیروئید بیشتری نیاز داشته و گاهی اوقات به مقدار کمتری نیاز دارد. برای تولید مقدار دقیق هورمون‌ها، غده تیروئید به کمک غده دیگری نیاز دارد: غده هیپوفیز. غده هیپوفیز به غده تیروئید می‌گوید که آیا هورمون‌های بیشتر یا کمتری را در جریان خون ترشح کند. همچنین مقدار مشخصی از هورمون‌های تیروئید به پروتئین‌های انتقال دهنده در خون متصل میشوند. اگر بدن به هورمون‌های بیشتری نیاز داشته باشد، T3 و T4 می‌توانند از پروتئین‌های موجود در خون آزاد شده و کار خود را انجام دهند.
سومین هورمون تولید شده توسط غده تیروئید کلسی تونین نام دارد. کلسی تونین توسط سلول‌های C ساخته میشود و در متابولیسم کلسیم و استخوان نقش دارد. T3 و T4 سرعت متابولیسم پایه‌ی بدن را افزایش می‌دهند.
این هورمون‌ها باعث میشوند تا تمام سلول‌های بدن سخت‌تر کار کنند، بنابراین سلول‌ها نیز به انرژی بیشتری نیاز دارند. افزایش متابولیسم اثرات زیر را دارد، به عنوان مثال:
- دمای بدن افزایش می‌یابد
- نبض سریع‌تر و ضربان قلب قوی‌تر میشوند
- غذا با سرعت بیشتری مصرف میشود، زیرا انرژی ذخیره شده در کبد و ماهیچه‌ها تجزیه میشود
- مغز بالغ میشود (در کودکان)
- رشد (در کودکان) تقویت میشود.
- فعال شدن سیستم عصبی منجر به بهبود تمرکز و رفلکس‌های سریع‌تر میشود.
تاثیر بیماری تیروئید بر روی وزن را از زبان دکتر کرمانی بشنوید:
انواع اختلال تیروئید کدامند؟
هنگامی که غده تیروئید بیش از حد هورمون تولید می‌کند (پرکاری تیروئید، به انگلیسی: Hyperthyroidism) و یا به‌اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند (کم کاری تیروئید، به انگلیسی: hypothyroidism)، چندین اختلال مختلف می‌توانند در بدن و علائم تیروئید ایجاد شوند. چهار اختلال تیروئید عبارتند از:
- تیروئیدیت هاشیموتو (Hashimoto’s thyroiditis)،
- بیماری گریوز (Graves’ disease)،
- گواتر (goiter)
- و ندول‌های تیروئید (thyroid nodules).
پرکاری تیروئید
در پرکاری تیروئید، غده تیروئید بیش از حد فعال است و بیش از حد هورمون تولید می‌کند. پرکاری تیروئید حدود 1 درصد از زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری در مردان کمتر دیده میشود. بیماری گریوز شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است که حدود 70 درصد از افراد مبتلا به پرکاری تیروئید را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ندول‌های تیروئید (وضعیتی به نام گواتر ندولار سمی یا گواتر چند ندولار) همچنین می‌توانند باعث تولید بیش از حد هورمون‌های این غده شوند. تولید بیش از حد هورمون تیروئید منجر به علائم تیروئید زیر شوند:
- بی‌قراری
- عصبی بودن
- تپش قلب
- زودرنجی
- افزایش تعریق
- رعشه
- اضطراب
- مشکل خواب
- پوست نازک
- مو و ناخن‌های شکننده
- ضعف عضلانی
- کاهش وزن ناگهانی
- برآمدگی چشم (در بیماری گریوز)
تشخیص علائم تیروئید و درمان پرکاری تیروئید
اگر شخص، علائم تیروئید را داشته باشد پزشک در اولین اقدام برای وی یک آزمایش تجویز می‌کند. آزمایش خون، سطوح هورمون تیروئید (تیروکسین یا T4) و هورمون محرک تیروئید (TSH) را در خون اندازه‌گیری می‌کند. غده هیپوفیز TSH را آزاد می‌کند تا تیروئید را تحریک نموده تا هورمون‌های خود را تولید کند. تیروکسین بالا و سطوح پایین TSH نشان می‌دهد که غده تیروئید شما بیش فعال است.
همچنین ممکن است پزشک ید رادیواکتیو را از طریق دهان یا تزریق به بیمار بدهد و سپس اندازه‌گیری کند که غده تیروئید چقدر از آن را می‌گیرد. تیروئید برای تولید هورمون‌های خود ید مصرف می‌کند و مصرف زیاد ید رادیواکتیو نشانه پرکاری تیروئید است. سطح پایین رادیواکتیویته به سرعت برطرف میشود و این موضوع برای اکثر افراد خطرناک نیست.
بد نیست به یاد داشته باشید که:
- داروهای ضد تیروئید مانند متیمازول (تاپازول) از تولید هورمون‌های تیروئید جلوگیری می‌کنند.
- وجود دوز زیادی از ید رادیواکتیو به غده تیروئید آسیب می‌رساند و آن را از بین می‌برد. فرد بیمار ید رادیواکتیو را به عنوان یک قرص از طریق دهان مصرف می‌کند. همانطور که غده تیروئید ید را جذب می‌کند، ید رادیواکتیو را نیز جذب کرده که این موضوع موجب آسیب رسیدن به غده میشود.
- برای برداشتن غده تیروئید می‌توان عمل جراحی نیز انجام داد.
اگر فرد درمان با ید رادیواکتیو یا جراحی انجام دهد که غده تیروئید را از بین ببرد، دچار کم کاری تیروئید میشود و نیاز به مصرف روزانه هورمون تیروئید دارد.
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید نقطه مقابل پرکاری تیروئید است. در این مورد، غده تیروئید کم کار است و نمی‌تواند به‌اندازه کافی هورمون‌های خود را تولید کند. کم کاری تیروئید اغلب به دلیل تیروئیدیت هاشیموتو، جراحی برای برداشتن غده تیروئید یا آسیب ناشی از پرتودرمانی ایجاد میشود. این بیماری در حال حاضر در ایالات متحده، حدود 4.6 درصد از افراد 12 ساله و بالاتر را تحت تأثیر خود قرار داده است. اکثر موارد کم کاری تیروئید خفیف هستند.
تولید خیلی کم هورمون تیروئید منجر به علائم تیروئید مانند علائم زیر میشوند:
- خستگی
- پوست خشک
- افزایش حساسیت به سرما
- مشکلات حافظه
- یبوست
- افسردگی
- افزایش وزن ناگهانی
- ضعف
- ضربان قلب آهسته
- کما
تشخیص علائم تیروئید و درمان کم کاری تیروئید
برای این کار، پزشک آزمایش خون را برایاندازهگیری سطح هورمون TSH و تیروئید انجام می‌دهد. سطح TSH بالا و سطح تیروکسین پایین می‌تواند به این معنی باشد که تیروئید شما کم کار است. این سطوح همچنین می‌تواند نشان دهنده این باشد که غده هیپوفیز شما TSH بیشتری آزاد می‌کند تا غده تیروئید را تحریک کند تا هورمون‌های خود را بسازد.
درمان اصلی علائم تیروئید مصرف قرص‌های هورمون تیروئید است. دریافت دوز مناسب بسیار مهم است، زیرا مصرف بیش از حد هورمون تیروئید می‌تواند علائم پرکاری تیروئید را ایجاد کند.
تیروئیدیت هاشیموتو
تیروئیدیت هاشیموتو به عنوان تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن نیز شناخته میشود. تیروئیدیت هاشیموتو شایع‌ترین علت کم کاری تیروئید در ایالات متحده است که حدود 14 میلیون آمریکایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در زنان میانسال شایع است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید و توانایی آن در تولید هورمون حمله کرده و به آرامی آن را از بین می‌برد.
برخی از افراد مبتلا به موارد خفیف تیروئیدیت هاشیموتو ممکن است علائم تیروئید واضحی نداشته باشند. این بیماری می‌تواند برای سال‌ها پایدار بماند و علائم اغلب خفیف هستند. ضمنا این بیماری معمولا علائم مخصوص به خود را ندارد، یعنی ممکن است علائم تیروئید مشابه بسیاری از بیماری‌های دیگر باشد. علائم تیروئیدیت هاشیموتو عبارتند از:
- خستگی
- افسردگی
- یبوست
- افزایش وزن خفیف
- خشک شدن پوست
- موهای خشک و نازک
- صورت رنگ پریده و پف کرده
- قاعدگی سنگین و نامنظم
- عدم تحمل سرما
- تیروئید بزرگ یا گواتر
تشخیص علائم تیروئید و درمان هاشیموتو
آزمایش سطح TSH اغلب اولین قدم در غربالگری برای هر نوع اختلال تیروئید است. در صورت مشاهده برخی از علائم تیروئید که در بالا ذکر شد، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی سطوح TSH و همچنین سطوح پایین هورمون تیروئید (T3 یا T4) تجویز کند. تیروئیدیت هاشیموتو یک اختلال تیروئید خود ایمنی است، بنابراین آزمایش خون همچنین آنتی بادی‌های غیرطبیعی را نشان می‌دهد که ممکن است به تیروئید حمله کنند.
هیچ درمان شناخته شده‌ای برای تیروئیدیت هاشیموتو وجود ندارد. داروهای جایگزین هورمون اغلب برای افزایش سطح هورمون تیروئید یا کاهش سطح TSH استفاده میشوند. همچنین این داروها می‌توانند به تسکین علائم تیروئید کمک کنند. در موارد پیشرفته‌ی نادر هاشیموتو، ممکن است نیاز به برداشتن بخشی یا تمام غده تیروئید باشد. این بیماری معمولاً در مراحل اولیه تشخیص داده میشود و برای سال‌ها پایدار می‌ماند زیرا به کندی پیشرفت می‌کند.
بیماری گریوز
بیماری گریوز به نام پزشکی که برای اولین بار بیش از 150 سال پیش آن را توصیف کرد، نامگذاری شده است. بیماری گریوز شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید در ایالات متحده است که حدود 1 نفر از هر 200 نفر را مبتلا می‌کند. گریوز نیز همانند تیروئیدیت هاشیموتو، یک اختلال خود ایمنی است و زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله کند.
در بیماری گریوز، حمله‌ی سیستم ایمنی بدن به غده‌ی تیروئید می‌تواند باعث شود تا غده، هورمونی که مسئول تنظیم متابولیسم بدن است را بیش از حد تولید کند. این بیماری ارثی است و ممکن است در هر سنی در مردان یا زنان ایجاد شود، اما به گفته برخی از محققان، در زنان 20 تا 30 ساله بسیار شایع است. سایر عوامل خطرساز برای ابتلا به این بیماری عبارتند از: استرس، بارداری و سیگار کشیدن.
هنگامی که سطح بالایی از هورمون تیروئید در جریان خون شما وجود دارد، سیستم بدن شما سرعت می‌گیرد و علائمی را ایجاد می‌کند که در پرکاری تیروئید مشترک است. علائم تیروئید شامل موارد زیر میشوند:
- اضطراب
- زودرنجی
- خستگی
- لرزش دست
- ضربان قلب افزایش یافته یا نامنظم
- تعریق بیش از حد
- مشکل در خوابیدن
- اسهال یا حرکات مکرر روده
- تغییر چرخه قاعدگی
- گواتر
- برآمدگی چشم و مشکلات بینایی
تشخیص علائم تیروئید و درمان بیماری گریوز
یک معاینه فیزیکی ساده و بررسی علائم تیروئید از طرف پزشک می‌تواند بزرگی تیروئید، بزرگ شدن و برآمدگی چشم‌ها و علائم افزایش متابولیسم، از جمله نبض سریع و فشارخون بالا را نشان دهد. پزشک شما همچنین آزمایش خون را برای بررسی سطوح بالای T4 و سطوح پایین TSH که هر دو نشانه بیماری گریوز هستند، تجویز می‌کند. همچنین ممکن است آزمایش جذب ید رادیواکتیو برایاندازهگیری سرعت جذب ید تیروئید شما انجام شود. جذب بالای ید با بیماری گریوز سازگار است. هیچ درمانی برای جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به غده تیروئید و ایجاد بیش از حد هورمون در آن وجود ندارد. با این حال، علائم بیماری گریوز را می‌توان به روش‌های مختلفی کنترل کرد، این بیماری اغلب با ترکیبی از درمان‌های زیر کنترل میشود:
- بتا بلوکرها (beta-blockers) برای کنترل ضربان قلب سریع، اضطراب و تعریق
- داروهای ضدتیروئید برای جلوگیری از تولید مقادیر بیش از حد هورمون تیروئید
- ید رادیواکتیو برای از بین بردن تمام یا بخشی از غده‌ی تیروئید
- جراحی برای برداشتن غده تیروئید، این گزینه برای افرادیست که بدن آنها نمی‌تواند داروهای ضدتیروئید یا ید رادیواکتیو را تحمل کند.
درمان موفقیت آمیز پرکاری تیروئید معمولا منجر به کم کاری تیروئید میشود. بنابراین از آن زمان به بعد، بیمار مجبور به مصرف داروهای جایگزین هورمون میشود. بیماری گریوز در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلات قلبی و شکنندگی استخوان شود.
گواتر
گواتر بزرگ شدن غیرسرطانی غده تیروئید است. شایع‌ترین علت گواتر در سراسر جهان کمبود ید در رژیم غذایی است. محققان تخمین می‌زنند که گواتر 200 میلیون نفر از 800 میلیون نفری که در سراسر جهان دچار کمبود ید هستند را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما گاهی برعکس، در مناطقی از جهان (مثل ایالات متحده) که از نمک یددار به صورت خیلی زیاد در رژیم غذایی استفاده میشود، گواتر اغلب ناشی از پرکاری تیروئید (و یکی از علائم پرکاری تیروئید) است.
گواتر ممکن است هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، به خصوص در مناطقی از جهان که کمتر از غذاهای غنی از ید استفاده میشود. با این حال، گواتر بعد از 40 سالگی و در زنانی که بیشتر به اختلالات تیروئید مبتلا هستند، شایع‌تر است. سایر عوامل خطر شامل سابقه پزشکی خانوادگی، مصرف برخی داروها، بارداری و قرار گرفتن در معرض اشعه هستند. اگر گواتر، شدید نباشد، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. اگر گواتر به‌اندازه کافی بزرگ شود، بسته به‌اندازه، ممکن است یک یا چند مورد از علائم تیروئید را که ادامه خواهیم گفت ایجاد کند:
- تورم یا گرفتگی در گردن
- مشکلات تنفسی یا مشکل در بلعیدن غذا
- سرفه یا خس خس سینه
- گرفتگی صدا
تشخیص علائم تیروئید و درمان گواتر
برای تشخیص بیماری گواتر و بررسی علائم تیروئید، معمولا در ابتدا پزشک شما ناحیه گردن شما را با دست لمس می‌کند و در این حین از شما می‌خواهد تا آب دهان خود را قورت دهید. همچنین آزمایش خون، سطوح هورمون تیروئید، TSH و آنتی بادی‌های موجود در جریان خون را نشان می‌دهد. با این کار می‌توان اختلالات تیروئیدی که اغلب علت گواتر هستند را تشخیص داد. سونوگرافی تیروئید نیز می‌تواند تورم غده‌ی تیروئید را بررسی کند.
گواتر معمولاً تنها زمانی درمان میشود که به حدی شدید شده باشد که باعث ایجاد علائم شود. اگر گواتر در نتیجه کمبود ید باشد، می‌توانید دوزهای کمی از ید مصرف کنید. ید رادیواکتیو می‌تواند غده تیروئید را کوچک کند. عمل جراحی نیز می‌تواند برای برداشتن تمام یا بخشی از غده استفاده شود. درمان‌ها معمولاً هم‌پوشانی دارند زیرا گواتر اغلب نشانه پرکاری تیروئید است.
گواتر اغلب با اختلالات تیروئیدی دیگر مانند بیماری گریوز همراه است. اگرچه گواتر معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست، اما اگر درمان نشود می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. این عوارض می‌تواند شامل مشکل در تنفس و بلع باشد.
علائم تیروئید
علاپم تیروئید نشانه هایی دارد که در هر فرد متفاوت می باشد در این مقاله سعی شده است 11 علامت ذکر شود که شامل موارد ذیل می باشد:
کاهش یا افزایش وزن
تغییر ناگهانی در وزن، از نشانه‌های شایع اختلال تیروئید است. اضافه کردن وزن، نشانه کاهش هورمون‌های تیروئید است که به آن کم کاری تیروئید می‌گویند. در مقابل، اگر تیروئید بیش از نیاز بدن هورمون تولید کند ممکن است دچار کاهش وزن ناگهانی شوید که به این حالت، پرکاری تیروئید می‌گویند.
التهاب در گردن
تورم و بزرگ شدن گردن، نشانه قابل مشاهده‌ایست که به ما می‌گوید ممکن است تیروئیدتان دچار مشکل شده باشد. عامل ایجاد گواتر می‌تواند کم کاری و یا پُرکاری تیروئید باشد. گاهی تورم گردن به دلیل سرطان تیروئید یا ندول (توده‌ای که در داخل تیروئید رشد می‌کند) است. همچنین این تورم ممکن است بر اثر مشکلات دیگری در بدن باشد.
تغییر در ضربان قلب
هورمون‌های تیروئید، تقریبا روی همه اعضای بدن و حتی روی سرعت ضربان قلب تاثیر دارند. کسانی که کم کاری تیروئید دارند، شاید متوجه شوند که ضربان قلبشان از حد معمول پایین‌تر است. پرکاری تیروئید نیز ممکن است سبب شود ضربان قلبتان افزایش پیدا کند.
تغییر در روحیه و انرژی بدن
اختلال تیروئید سبب تغییرات اساسی در انرژی بدن و روحیه میشود. فرد با مشکل کم‌کاری تیروئید احساس خستگی، تنبلی و یا افسردگی می‌کند. از طرفی پرکاری تیروئید هم شامل مشکلاتی از قبیل اضطراب، اختلال در خواب، بی‌قراری و تحریک پذیری میشود.
کم‌کاری و پرکاری تیروئید هر دو در نحوه استفاده بدن از انرژی، تاثیری متفاوت دارند اما هر دو می‌توانند بدن انسان را عاری از انرژی کنند. در صورت ابتلا به کم‌کاری تیروئید، هیچ انرژی‌ای برای انجام کارها ندارید.
پرکاری تیروئید نیز سرعت سوخت و ساز بدنتان را در تمام روز به شدت بالا می‌برد، در نتیجه انرژی‌تان به صورت جدی افت می‌کند. پرکاری تیروئید به شدت ضربان قلب را افزایش می‌دهد. بنابراین فرد ممکن است از چنین حالتی کلافه شود. این مصرف انرژی بالا می‌تواند مشکلاتی را برای خواب و میل جنسی فرد به وجود بیاورد.
ریزش مو
ریزش مو نیز از نشانه های متعادل نبودن غده تیروئید است. کم‌کاری و پرکاری تیروئید هر دو سبب ریزش مو میشوند. در بسیاری از موارد پس از درمان تیروئید، موهای ریخته شده مجددا رشد می‌کنند.
احساس گرما یا سرمای شدید
مشکل تیروئید، بدن را در تنظیم دمای خود دچار اختلال می‌کند. افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند، بیش از حد معمول احساس سرما می‌کنند. پرکاری تیروئید تاثیر معکوس دارد و باعث تعریق شدید و بیزاری از گرما میشود.
کم کاری تیروئید سبب علائم دیگری نیز میشود که عبارتند از:
- خشکی پوست و شکننده شدن ناخن‌ها
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست
- یبوست
- دوره‌های قاعدگی غیرطبیعی
پر کاری تیروئید نیز مشکلات زیر را شامل میشود:
- ضعف عضلانی و لرزش دستان
- مشکل در بینایی
- اسهال
- دوره های قاعدگی نامنظم
نازک یا سخت شدن پوست
تیروئید بر روی پوست نیز تاثیرگذار است. در افرادی که دچار پرکاری تیروئید هستند، تغییرات پوستی کمی سریع‌تر اتفاق می‌افتد و معمولا باعث نازکی و حساس شدن پوست میشود. اما اگر فرد دچار کم‌کاری تیروئید باشد، روند تغییر رنگ کند خواهد شد و پوست حالتی سخت به خود می گیرد. دیگر مشکلات پوستی که ممکن است با پرکاری تیروئید، خود را نشان دهند عبارتند از افزایش قرمزی صورت، دست‌ها و پوستی که احساس رطوبت و گرما دارد.
در حالی که افراد مبتلا به کم کاری تیروئید ممکن است پوستشان سرد و رنگ پریده شود،ترمیم زخم هایشان به طول بینجامد و یا به دلیل کاروتنمی، پوستشان رنگی نارنجی و زرد بگیرد.در این حالت تیروئید نمی تواند کاروتن را به ویتامین A تبدیل کند.
تغییر در خلق و خو
پر کاری تیروئید، تاثیری دیوانه کننده روی احساسات می‌گذارد. پر کاری تیروئید با مشکلاتی مانند اضطراب، فوق‌العاده احساساتی شدن و حتی روانپریشی در ارتباط است. کم‌کاری تیروئید نیز با افسردگی و دوری از موقعیت‌های اجتماعی، مشکلات شناختی مانند فراموشی و یا کندی در یادگیری در ارتباط است.
اختلالات قاعدگی در خانم‌ها
چرخه قاعدگی خانم‌ها وابسته به شاخص‌های هورمونی حساس است. یک تغییر کوچک می‌تواند نظم همه چیز را به هم بزند. در صورت ابتلا به کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، چرخه قاعدگی می‌تواند بیشتر یا کمتر اتفاق بیافتد و همچنین خیلی سنگین یا خیلی سبک باشد. وقتی مشکل، تیروئید باشد اساسا اولین سوالی که پزشک از بیمار می‌پرسد این است که چرخه قاعدگی‌اش چه تغییری کرده است.
اگر چرخه قاعدگی فرد طبیعی باشد و شدت آن نیز تغییری نکرده باشد، می‌توان گفت مشکلی وجود ندارد. اما اگر چرخه قاعدگی به شدت دچار تغییر شده باشد، بهتر است که فرد هرچه زودتر به پزشک مراجعه کند تا از نظر هورمونی مورد بررسی قرار بگیرد.
افزایش نیاز به دفع
این را می‌دانید که پرکاری تیروئید به همه چیز سرعت می‌بخشد و حرکت روده‌ها نیز یکی از این موارد است. بسیاری از افراد مبتلا به پرکاری تیروئید متوجه شده‌اند که در طول روز، شکمشان بیش از یک بار کار می‌کند. اما کم کاری تیروئید چطور؟ بله درست حدس زدید، یبوست. با کند شدن فرآیندهای بدن، سرعت حرکت روده‌ها نیز کند میشود و فرد یبوست را تجربه می‌کند.
تغییر حالت چشم‌ها
آیا تا به حال در اینترنت عکس افرادی را دیده‌اید که چشمانشان به شدت بیرون زده باشد؟ ممکن است آنها از بیماری گریوز رنج ببرند که نوعی پرکاری تیروئید است. این بیماری باعث میشود چشمان فرد چنین حالتی به خود بگیرد. تجمع بافت اضافی پشت چشم، عامل چنین حالتی است.
علائم تیروئید در کودکان چیست؟
اگرچه کم‌کاری تیروئید اغلب زنان میانسال و مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما هر کسی از جمله نوزادان ممکن است به این بیماری مبتلا شود. نوزادانی که بدون غده تیروئید یا با غده‌ای که به درستی کار نمی‌کند متولد میشوند، ممکن است در ابتدا، علائم و نشانه‌های کمی داشته باشند.
به‌طور‌کلی، کودکان و نوجوانانی که به کم‌کاری تیروئید مبتلا میشوند، علائم و نشانه‌های مشابه بزرگسالان را دارند، اما ممکن است این موارد را نیز تجربه کنند:
- رشد ضعیف و در نتیجه کوتاهی قد
- تاخیر در رشد دندان‌های دائمی
- بلوغ تاخیری
- رشد ذهنی ضعیف
علائم تیروئید در زنان باردار
هورمون‌های تیروئید، برای رشد طبیعی جنین در 3 ماه اول ضروری هستند. از آن‌جایی که احتمال بروز کم‌کاری و پرکاری تیروئید در دوران بارداری وجود دارد، سطح تیروئید باید هم قبل از بارداری و هم در طول بارداری کنترل شود.
بیماری‌های تیروئید، در بارداری نسبتاً شایع هستند و بررسی علائم تیروئید و راه‌های درمان آنها مهم است. توجه داشته باشید که هورمون‌های تیروئید، به ویژه برای اطمینان از رشد سالم مغز و سیستم عصبی جنین در طول سه ماه اول بارداری ضروری هستند، زیرا رشد صحیح کودک به هورمون‌های شما بستگی دارد که از طریق جفت منتقل میشوند. در حدود 12 هفتگی، غده تیروئید در جنین شروع به تولید هورمون‌های تیروئید خود می‌کند.
اگر از قبل از بارداری، پرکاری یا کم‌کاری تیروئید دارید، باید مراقبت‌های پزشکی بیشتری به‌ویژه در سه ماهه اول (برای کنترل این شرایط در دوران بارداری) داشته باشید. گاهی اوقات، خودِ بارداری ممکن است علائم تیروئید شبیه پرکاری تیروئید ایجاد کند. اگر علائم ناراحت کننده یا جدید، از جمله تپش قلب، کاهش وزن، یا استفراغ مداوم را تجربه می‌کنید، باید با پزشک خود تماس بگیرید.
بیماری‌های تیروئید درمان نشده در دوران بارداری ممکن است منجر به زایمان زودرس، پره اکلامپسی (افزایش شدید فشار خون)، سقط جنین و وزن کم جنین در هنگام تولد شود. علائم پرکاری تیروئید ممکن است شبیه علائم بارداری طبیعی باشد. مانند افزایش ضربان قلب، حساسیت به دمای گرم و خستگی.
علائم تیروئید را چگونه می‌توان تشخیص داد؟
گاهی اوقات، تشخیص بیماری تیروئید ممکن است دشوار باشد زیرا علائم تیروئید به راحتی با علائم سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته میشود. شما ممکن است علائم مشابهی را در دوران بارداری، کهن‌سالی و در هنگام ابتلا به بیماری تیروئید تجربه کنید. خوشبختانه، آزمایشاتی وجود دارد که می‌تواند به تعیین این‌که آیا علائم شما ناشی از مشکل تیروئید است یا خیر، کمک کند. این آزمایشات عبارتند از:
- آزمایشات خون
- تست‌های تصویربرداری
- معاینات بدنی
یکی از قطعی‌ترین راه‌ها برای تشخیص مشکل تیروئید از طریق آزمایش خون است. آزمایش خون تیروئید برای تشخیص عملکرد صحیح غده تیروئید با‌اند ازه‌گیری میزان هورمون‌های تیروئید در خون به‌کار می‌رود. این آزمایش‌ها با گرفتن خون از رگ بازو انجام میشود. از آزمایش خون تیروئید برای بررسی این‌که آیا به مشکلات زیر مبتلا هستید یا خیر، استفاده میشود:
- پرکاری تیروئید
- کم‌کاری تیروئید
- بیماری گریوز
- بیماری هاشیموتو
- گواتر
- ندول تیروئید
- سرطان تیروئید
آزمایش خون
در صورت وجود علائم تیروئید ابتدا آزمایش‌های خون خاصی انجام میشود می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
TSH: هورمون محرک تیروئید (TSH) در غده هیپوفیز تولید میشود و تعادل هورمون‌های تیروئید – از جمله T4 و T3 – را در جریان خون تنظیم می‌کند. این معمولاً اولین آزمایشی است که پزشک شما برای بررسی عدم تعادل هورمون تیروئید انجام می‌دهد.
در بیشتر مواقع، کمبود هورمون تیروئید (کم‌کاری تیروئید) با سطح TSH بالا همراه است، در حالی که تولید بیش از حد هورمون تیروئید (پرکاری تیروئید) با سطح TSH پایین همراه است. اگر میزان TSH غیرطبیعی باشد،اند ازه‌گیری مستقیم هورمون‌های تیروئید، از جمله تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) ممکن است برای ارزیابی بیشتر مشکل انجام شود.
آزمایش آنتی بادی‌های تیروئید
این آزمایش‌ها به شناسایی انواع مختلف شرایط خودایمنی تیروئید کمک می‌کند. آزمایشات رایج آنتی بادی تیروئید شامل آنتی بادی‌های میکروزومی (که همچنین به عنوان آنتی بادی‌های پراکسیداز تیروئید یا آنتی بادی‌های TPO شناخته میشود)، آنتی بادی‌های تیروگلوبولین (که به عنوان آنتی بادی‌های TG نیز شناخته میشوند) و آنتی بادی‌های گیرنده تیروئید (شامل ایمونوگلوبولین‌های محرک تیروئید [TSI] و ایمونوگلوبولین‌های مسدود کننده تیروئید [TBI]).
کلسی تونین
این آزمایش برای تشخیص هیپرپلازی سلول C و سرطان مدولاری تیروئید که هر دو از اختلالات تیروئید نادر هستند استفاده میشود.
تیروگلوبولین
این آزمایش برای تشخیص تیروئیدیت (التهاب تیروئید) و نظارت بر درمان سرطان تیروئید استفاده میشود.
این را بدانید که علائم تیروئید و راه حل‌های درمان ممکن است برای شما با دیگران یکسان نباشد.
تست‌های تصویربرداری
در بسیاری از موارد نگاهی به غده تیروئید می‌تواند به بسیاری از سوالات پاسخ دهد. پزشک متخصص با مشاهده علائم تیروئید ممکن است یک آزمایش تصویربرداری به نام اسکن تیروئید انجام دهد. این کار به او اجازه می‌دهد تا تیروئید شما را بررسی کند و متوجه شود که آیا‌اند ازه، شکل یا رشد (ندول‌ها) افزایش یافته است یا خیر!؟
اولتراسوند
پزشک همچنین می‌تواند از یک آزمایش تصویربرداری به نام اولتراسوند استفاده کند. این آزمایش، یک روش تشخیصی است که امواج صوتی با فرکانس بالا را که برای گوش انسان قابل شنیدن نیست، از طریق بافت‌های بدن منتقل می‌کند. از سونوها برای تشخیص بسیاری از مسائل در بدن استفاده میشود. اما برخلاف اشعه ایکس، سونوگرافی از اشعه استفاده نمی‌کند.
سونوگرافی
معمولاً قبل از سونوگرافی نیازی به تغییر رژیم غذایی خود یا ناشتا بودن ندارید. در طول آزمایش، روی یک میز معاینه صاف دراز می‌کشید و سر خود را روی یک بالش قرار می‌دهید تا سرتان به عقب متمایل شود. یک ژل گرم و محلول در آب روی پوست در ناحیه‌ای که در حال بررسی است قرار داده میشود. سپس پزشک یک پروب را روی گردن شما گذاشته و به آرامی آن را به اطراف حرکت می‌دهد تا تمام قسمت‌های تیروئید را ببیند.
معاینه بدنی و مشاهده علائم تیروئید
راه دیگر برای بررسی سریع علائم تیروئید معاینه فیزیکی در مطب است. این یک آزمایش بسیار ساده و بدون درد است که در آن پزشک، قسمت جلوی گردن شما را برای تشخیص هرگونه رشد یا بزرگ شدن تیروئید لمس می‌کند.
کدام افراد بیشتر در معرض اختلالات و بروز علائم تیروئید هستند؟
بیماری تیروئید می‌تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد؛ مردان، زنان، نوزادان، نوجوانان و افراد مسن، همه در معرض ابتلا به آن هستند. ممکن است در بدو تولد (معمولا کم‌کاری تیروئید) وجود داشته باشد و با افزایش سن (اغلب بعد از یائسگی در زنان) ایجاد شود.
احتمال ابتلای یک زن به بیماری تیروئید تقریباً پنج تا هشت برابر بیشتر از یک مرد است. اما افرادی بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند که:
- سابقه خانوادگی بیماری تیروئید داشته باشند.
- یک بیماری پزشکی داشته باشند (این موارد می‌تواند شامل کم خونی خطرناک، دیابت نوع 1، نارسایی اولیه آدرنال، لوپوس، آرتریت روماتوئید، سندرم شوگرن و سندرم ترنر باشد).
- از داروهای حاوی ید (آمیودارون) استفاده کنند.
- افراد بالای 60 سال به خصوص در زنان.
- قبلاً برای یک بیماری تیروئید یا سرطان (تیروئیدکتومی یا پرتودرمانی) درمان داشته‌اند.
آیا ریزش مو از علائم تیروئید است؟
ریزش مو یکی از علائم تیروئید، به ویژه کم‌کاری تیروئید است. اگر موهایتان شروع به ریزش غیرعادی کرده‌اند با پزشک خود صحبت کنید.
آیا تشنج از علائم تیروئید است؟
تشنج از علائم تیروئید نیست. با این حال، در موارد بسیار شدید کم‌کاری تیروئید که تشخیص داده نشده یا درمان نشده است، خطر ابتلا به سدیم پایین در سرم خون افزایش می‌یابد. این امر، می‌تواند منجر به تشنج شود.
بیماری تیروئید چگونه درمان میشود؟
هدف پزشک متخصص غدد، این است که سطح هورمون تیروئید را به حالت عادی برگرداند. این کار را می‌توان به روش‌های مختلفی انجام داد. هر درمان، به علائم تیروئید بستگی دارد. اگر در خون سطوح بالایی از هورمون‌های تیروئید وجود داشته باشد (پرکاری تیروئید)، گزینه‌های درمانی زیر، می‌تواند مفید واقع شود:
- داروهای ضدتیروئید: (متیمازول و پروپیل تیوراسیل): داروهایی هستند که تیروئید را از تولید هورمون باز می‌دارند.
- ید رادیواکتیو: این درمان با آسیب به سلول‌های غده تیروئید،از تولید سطوح بالای هورمون‌های تیروئید جلوگیری می‌کند.
- مسدودکننده‌های بتا: این داروها میزان هورمون‌ها را در بدن تغییر نمی‌دهند، اما به کنترل علائم تیروئید کمک می‌کنند.
- جراحی: یک شکل دائمی‌تر درمان است. پزشک ممکن است تیروئید را با جراحی بردارد (تیروئیدکتومی). این کار مانع از تولید هورمون میشود.
اگر هورمون‌های تیروئید در سطح پایینی قرار داشته باشند (کم‌کاری تیروئید)، گزینه اصلی درمان داروهای جایگزین تیروئید است. این دارو یک روش مصنوعی برای افزودن دوباره هورمون‌های تیروئید به بدن است. یکی از داروهایی که معمولا استفاده میشود، لووتیروکسین نام دارد. با استفاده از این دارو بیمار می‌تواند علائم تیروئید را کنترل کند و زندگی عادی داشته باشد.
جراحی
اگر پزشک تشخیص دهد که تیروئید باید برداشته شود، چند راه وجود دارد . ممکن است لازم باشد تیروئید به طور کامل یا جزئی برداشته شود. این به شدت وضعیت علائم تیروئید بستگی دارد. اگر تیروئید شما بیش از حد رشد کرده است، ممکن است فرد دیگر واجد شرایط برخی از انواع جراحی نباشد. جراحی برای برداشتن تیروئید، تیروئیدکتومی نامیده میشود. دو روش اصلی برای انجام این جراحی وجود دارد:
- با یک برش در جلوی گردن.
- با یک برش در زیر بغل.
برش در جلوی گردن، بیشتر شبیه نسخه سنتی تیروئیدکتومی است و به جراح اجازه می‌دهد تا مستقیما وارد بدن شده و تیروئید را خارج کند. در بسیاری از موارد، این ممکن است بهترین گزینه باشد. اگر تیروئید بزرگ است یا ندول‌های بزرگ و نامتعارفی دارد، ممکن است به این روش نیاز باشد.
در روش دیگر جراح برشی را در زیر بغل بیمار ایجاد و سپس یک تونل به تیروئید شما می‌زند. این تونل با ابزار خاصی به نام جمع کننده بالابر (Elevated Retractor) ایجاد میشود و با ایجاد یک دریچه، برش زیر بغل را به گردن متصل می‌کند. جراح از یک بازوی رباتیک استفاده می‌کند که با حرکت از طریق تونل، به تیروئید می‌رسد. پس از آن، وی می‌تواند تیروئید را از طریق تونل و از برش زیر بغل خارج کند.
این روش اغلب بدون اسکار نامیده میشود زیرا برش زیر بغل بیمار و خارج از دید او قرار دارد. با این حال، این روش برای جراح پیچیده‌تر و برای بیمار تهاجمی‌تر و پرمخاطره‌تر است. ممکن است فرد کاندیدای این نوع برداشتن تیروئید نباشید اگر:
- وزن بدن متعادلی ندارد.
- ندول‌های تیروئیدی بزرگ دارد.
- شرایطی مانند تیروئیدیت یا بیماری گریوز داشته باشد.
چه مدت طول می‌کشد تا پس از جراحی تیروئید (تیروئیدکتومی) بهبودی حاصل شود؟
پس از برداشتن تیروئید با جراحی (تیروئیدکتومی) چند هفته طول می‌کشد تا بدن شما بهبود یابد. در این مدت باید از چند کار اجتناب کنید، از جمله:
- فرو بردن برش (گردن یا زیربغل) به زیر آب
- بلند کردن جسمی که سنگین‌تر از 15 پوند است.
- انجام دادن بیش از حد ورزش‌های سبک
این محدودیت‌ها به طور کلی حدود دو هفته طول می‌کشد. پس از آن می‌توانید به فعالیت‌های عادی خود بازگردید.
سوالات متداول اختلال تیروئید
در ادامه به برخی سوالات پرکاربرد و متداول در میان مبتلایان به بیماری‌های تیروئید می‌پردازیم.
آیا می‌توانم تیروئید خود را در خانه چک کنم؟
شما می‌توانید با یک خودآزمایی سریع و آسان تیروئید، در خانه، چکاپ انجام دهید. تنها ابزاری که برای انجام این خودآزمایی نیاز دارید یک آینه و یک لیوان آب است.
برای انجام خودآزمایی تیروئید مراحل زیر را دنبال کنید:
- با شناسایی محل قرارگیری تیروئید شروع کنید. به طور کلی، تیروئید را در جلوی گردن، بین استخوان یقه و سیب آدم پیدا خواهید کرد. در مردان، دیدن سیب آدم بسیار آسان‌تر است. برای خانم‌ها، نگاه کردن از استخوان یقه به بالا معمولا راحت‌تر است.
- در حالی که در آینه نگاه می‌کنید، سر خود را به عقب خم کنید. به گردن خود نگاه کنید و سعی کنید فضایی را که به آن نگاه می‌کنید، با محل غده تیروئید، انطباق دهید.
- هنگامی که آماده شدید، در حالی که سرتان به عقب خم شده است، آب بنوشید. هنگام بلعیدن مراقب تیروئید خود باشید. فراموش نکنید که در طول این آزمایش، شما به دنبال توده یا برآمدگی هستید. هنگام قورت دادن آب، ممکن است بتوانید بهتر آن را ببینید.
- این آزمایش را چند بار تکرار کنید تا تیروئید خود را به خوبی ببینید. در صورت مشاهده هرگونه توده یا برآمدگی، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید.
البته مراقب باشید که دچار وسواس نشوید!
در صورت ابتلا به بیماری تیروئید آیا می‌توانم ورزش کنم؟
ورزش منظم، بخش مهمی از یک سبک زندگی سالم است. اگر به بیماری تیروئید مبتلا هستید، نیازی به تغییر برنامه ورزشی خود ندارید. اما مهم است که قبل از شروع یک برنامه ورزشی جدید با پزشک خود صحبت کنید.
اگر بخشی از تیروئید با جراحی برداشته شود، آیا قسمت دیگر می‌تواند هورمون‌های تیروئیدی کافی برای جلوگیری از مصرف دارو تولید کند؟
گاهی اوقات، جراح ممکن است بتواند بخشی از تیروئید شما را بردارد و قسمت دیگر را رها کند تا بتواند به تولید و ترشح هورمون‌های تیروئید ادامه دهد. این به احتمال زیاد در شرایطی است که شما یک ندول دارید که باعث مشکل تیروئید میشود. حدود 75 درصد از افرادی که تنها یک طرف تیروئیدشان برداشته شده است، می‌توانند پس از جراحی بدون درمان هورمونی، هورمون تیروئید کافی تولید کنند.
آیا می‌توانم با اختلال تیروئید زندگی عادی داشته باشم؟
بیماری تیروئید اغلب یک وضعیت پزشکی مادام‌العمر است که باید دائما علائم تیروئید را مدیریت کنید. این مدیریت، اغلب شامل مصرف روزانه یک دارو است. پزشک وضعیت جسمی‌تان را زیر نظر خواهد داشت و با توجه به علائم تیروئید، در طول زمان تصمیمات جدیدی اتخاذ می‌کند و یا به همان روند قبلی ادامه می‌دهد. با این حال، معمولاً علیرغم بیماری تیروئید می‌توانید یک زندگی عادی داشته باشید.
چه کسانی باید آزمایش تیروئید بدهند؟
هر فرد باید پنج سال یک بار، این آزمایش را بدهد. افراد با نشانه‌های اختلال تیروئید باید در فاصله‌های زمانی کمتری تست بدهند. کم کاری تیروئید بیشتر خانم‌های بالای 60 سال و پرکاری تیروئید بیشتر خانم‌ها و افراد بالای 60 سال را درگیر می‌کند. عوامل ارثی نیز خطر بروز این مشکل را افزایش می‌دهند.
آنچه از مقاله انواع اختلال تیروئید آموختیم:
در این نوشتار، قبل از پرداختن به اختلال تیروئید و راه حل‌های درمان آن، به تعریف غده تیروئید و چگونگی عملکرد آن در بدن پرداخته شد. در دوران بارداری، ممکن است سطح تیروئید خون جابه‌جا شود و همین امر مشکلات و خطرات عدیده‌ای برای مادر و جنین را در پی خواهد داشت. به همین دلیل مهم است که در طی دوران بارداری، مراقب علایم بدنی خود باشید و در صورت مشاهده علائم تیروئید حتما به پزشک مراجعه کنید. خوشبختانه، آزمایشاتی وجود دارد که می‌تواند به تعیین این‌که آیا علائم شما ناشی از مشکل تیروئید است یا خیر، کمک کند.
