معانی و تعاریف کولیت

کولیت به التهاب دیواره داخلی روده گفته می شود. دلایل بسیاری از جمله عفونت، بیماری التهابی روده (بیماری کرون و کولیت اولسراتیو دو نوع از بیماری التهابی روده یا IBD  هستند ) کولیت ایسکمیک، واکنش های آلرژیک و کولیت میکروسکوپی سبب بروز کولیت می شوند.

 

علائم مرتبط نیز بستگی به دلیل بروز کولیت دارند که عبارتند از:

• تب
• لرز
• خستگی
• کم آبی بدن
• التهاب چشم
• ورم کردن مفاصل
• زخم کانکر ( زخم های کوچک مخصوصا در دهان )
• التهاب پوست

دیدن خون در مدفوع هیچ وقت عادی نیست و باید سریعا برای شناسایی علت آن به پزشک مراجعه شود. بسته به سابقه و معاینه فیزیکی فرد برای شناسایی علت کولیت شاید ممکن باشد آزمایش انجام دهید و این آزمایش می تواند شامل آزمایش خون، ادرار و نمونه مدفوع، کولونوسکوپی و آنم باریم باشد.

درمان کولیت بستگی به علت آن دارد و معمولا روی بهبود دادن علائم، مراقبت و تثبیت هیدراتاسیون کافی و کنترل درد تمرکز دارد. برای درمان کولیتی که علتش عفونت ها باشند آنتی بیوتیک تجویز می شود. برخی از عفونت های باکتریایی که سبب بروز کولیت می شوند بدون استفاده از آنتی بیوتیک درمان می شوند.

 

انواع کولیت

کولیت انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

• کولیت اولسراتیو
• کولیت کرون
• کولیت انحرافی
• کولیت ایسکمیک
• کولیت عفونی
• کولیت فولینانت
• کولیت کلاژن
• کولیت شیمیایی
• کولیت میکروسکوپی
• کولیت لنفوسیتیک
• کولیت آتیپیک

 

عوامل خطر

• سوراخ شدن یا پارگی روده: سوراخ شدن روده زمانی اتفاق می افتد که التهاب مزمن دیواره روده را ضعیف و نهایتا یک سوراخ ایجاد می کند. اگر یک سوراخ ایجاد شود، مقدار زیادی باکتری می توانند به درون شکم نفوذ کنند و موجب عفونت شوند.
• کولیت فولینانت: این مشکل شامل آسیب وارد شدن به ضخامت دیواره روده می شود. انقباضات عادی دیواره روده به صورت موقت متوقف می شوند. در نهایت روده حجم عضلانی از دست می دهد و شروع به باز شدن می کند. تصاویر اشعه ایکس می توانند گازی که در قسمت های فلج شده روده گیر کرده را نشان دهد.
• مگاکولون سمی: روده گشاد می شود و قابلیتش برای انقباض مناسب را از دست داده و گاز روده را حرکت می دهد. در نتیجه ممکن است نفخ شکمی اتفاق بیفتد و بیمار باید بلافاصله به دنبال مراقبت های پزشکی باشد. هدف درمان پیشگیری از پارگی روده است.
• افزایش خطر سرطان روده بزرگ: با افزایش مدت زمان و شدت بیماری خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ نیز بالا می رود.

 

علائم کلی که از احتمال بروز کولیت خبر می دهند

عوامل کلی وجود کولیت می توانند شامل این موارد باشند:

• درد روده
• ایجاد حساسیت در قسمت شکم
• افسردگی
• کاهش وزن پیوسته
• احساس درد و گرفتگی در قسمت مفاصل
• از دست دادن اشتها
• خستگی
• تغییر در عادات روده ( افزایش دفع )
• تب
• ورم کردن بافت روده
• قرمزی سطح روده
• بروز زخم هایی در روده که امکان خون ریزی دارند
• دیدن مخاط یا خون در مدفوع و خونریزی رکتوم
• اسهال، بعضی از انواع کولیت نیز شامل یبوست می شوند

دیگر علائم می توانند شامل نفخ، ورم، سوءهاضمه، سوزش معده، بیماری ریفلاکس معده به مری، گرفتگی عضلانی و بسیاری از دردهایی که در سیستم گوارشی اتفاق می افتد.

 

درمان کولیت

راه درمان کولیت بستگی به علت بروز آن دارد. بسیاری از موارد این بیماری به چیزی بیش از مراقبت علائمی نیاز دارد که عبارتند از:

• مایعات شفاف برای استراحت دادن به روده
• داروهایی برای کنترل درد

بیمارانی که به شدت درگیر این مشکل می شوند به مایعات داخل وریدی و مداخلات دیگر احتیاج دارند.

 

۱- درمان عفونت

عفونت هایی که موجب اسهال و کولیت می شوند ممکن است به صورت بالقوه نیازمند آنتی بیوتیک باشند. عفونت های ویروسی نیازمند مایعات و زمان هستند. برخی از عفونت های باکتریایی مانند سالمونلا به درمان با آنتی بیوتیک نیاز ندارند و بدن خود قادر است عفونت را از بین ببرد. دیگر عفونت های باکتریایی مانند عفونت کلستریدیوم دیفیسیل نیازمند درمان با آنتی بیوتیک هستند.

 

۲- درمان بیماری های التهابی روده ( IBD ) 

برای کنترل بیماری های التهابی روده معمولا از داروها استفاده می شود. ممکن است در ابتدا از داروهای ضد التهابی و اگر نیاز باشد از داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند نیز استفاده شود. در موارد خیلی شدید جراحی نیز می تواند یک گزینه باشد. این جراحی شامل حذف قسمت هایی از روده یا روده کوچک می شود.

 

۳- درمان کولیت ایسکمیک

درمان کولیت ایسکمیک با مایعات داخل وریدی شروع می شود تا به روده استراحت دهد و از کم آبی پیشگیری کند. اگر خون کافی مهیا نشود، ممکن است برای برداشتن قسمت هایی از روده که خون کافی به آنها نرسیده جراحی نیاز باشد.

 

۴-درمان اسهال و درد شکمی

اسهال و درد شکمی از علائم اصلی کولیت هستند. درمان های اولیه در خانه می تواند شامل رژیم مایعات شفاف به مدت ۲۴ ساعت، استراحت و استفاده از تیلنول برای درد باشد. اگر علائم خیلی سریع از بین رفت به مراقبت های بعدی نیازی نیست.

 

باید و نبایدهای غذایی مبتلایان به کولیت

اینکه دقیق بدانیم چه غذایی می تواند بهترین سوخت برای بدنمان باشد کاره ساده ای نیست به خصوص زمانی که به بیماری کولیت و بیماری های التهابی روده دچار باشید. در واقع نمی توان برای همه تجویزی یکسان داشت و با توجه به علائم می توان تصمیماتی گرفت.

مواد مغذی نه تنها روی علائم بیماری تان تاثیر دارد بلکه سلامت کلی بدن (کمبود مواد مغذی، کاهش وزن و سوء تغذیه) را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. بدون مواد مغذی مناسب علائم بیماری های کرون یا کولیت می توانند بسیار جدی شوند. در ادامه می خواهم نکاتی را در اختیارتان قرار دهیم که می توانند برای بیماران مبتلا به انواع کولیت مفید باشند با این حال شما بدون مشورت با پزشک از این موارد هم نباید استفاده کنید چون شرایط برای هر فرد متفاوت است.

 

آماده کردن غذا و برنامه ریزی وعده ها

با اینکه برای برنامه ریزی غذایی روش مناسبی برای همه وجود ندارد این نکات می توانند راهنمایی باشند برای دریافت بهتر مواد مغذی روزانه:

• روزانه چهار تا شش وعده کوچک مصرف کنید.
• آب بدن را همیشه تامین کنید. به اندازه آب بنوشید تا ادرارتان به رنگ زرد کم رنگ یا بی رنگ درآید، این کار را با مصرف آب، آب گوشت، آب گوجه فرنگی یا محلول های آب رسان انجام دهید.
• نوشیدنی ها را آرام بنوشید و از استفاده نی بپرهیزید چون می تواند هوا را هم داخل روده بکشد و تولید گاز کند.
• وعده های غذایی را از قبل آماده کنید و آشپزخانه را از غذاهایی که می توانید به خوبی تحمل کنید، پر نمایید.
• از تکنیک های ساده پخت و پز مانند جوشاندن، گریل کردن، بخار پز استفاده کنید.
• دفترچه ای برای ثبت غذاهایتان درست کنید تا غذاهایی که تاثیر بدی دارند شناسایی و کنار بگذارید.

 

غذا خوردن زمانی که دچار حمله علائم شده اید

زمانی که دچار علادم بیماری التهابی روده شدید غذاهایی هستند که باید از آنها پرهیز کنید و البته غذاهایی هستند که کمکتان می کنند مواد مغذی، ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز را بدست بیاورید بدون اینکه علائم بدتر شوند. ممکن است پزشکتان رژیمی برایتان در نظر بگیرد که با توجه به تاثیر غذاها روی تحریک علائم، آنها را از برنامه حذف کند.

 

غذاهای تحریک کننده

فیبرهای غیر محلول که سخت هضم می شوند: میوه هایی که پوست و دانه دارند، سبزیجات خام ( مخصوصا سبزیجات چلیپایی مانند بروکلی، گل کلم یا هر چیزی که پوست دارد ) آجیل ها و غلات کامل.

لاکتوز: قند موجود در لبنیات، مانند شیر، پنیر خامه ای و پنیر نرم.

قند های غیر قابل جذب: سوربیتول ، مانیتول و دیگر قندهای الکل که در آدامس های بدون قند، شیرینی ها، بستنی ها و انواع خاصی از میوه ها و آب میوه ها مانند گلابی، هلو و آلو بخارا پیدا می شود.

غذاهای قندی: شیرینی ها و آب میوه ها

غذاهایی که چربی بالایی دارند: کره، روغن نارگیل، مارگارین و خامه همچنین غذاهای چرب و سرخ شده.

نوشیدنی های الکلی و حاوی کافئین: آب جو، مشروب، نوشابه و قهوه.

غذاهای دارای ادویه: غذاهای تند تاثیر زیادی دارند.

 

غذاهایی که افراد مبتلا به بیماری التهاب روده می توانند تحمل کنند

 میوه هایی که فیبر کمی دارند: موز، طالبی، خربزه و میوه های پخته. این موارد معمولا برای بیمارانی تجویز می شود که دچار زخم در روده شدند و یا به تازگی جراحی داشتند.

پروتئین کم چرب: ماهی، گوشت سفید مرغ، سویا، تخم مرغ و توفو نرم.

غلات تصفیه شده: خمیر ترش، سیب زمینییا نان های بدون گلوتن، پاستا بدون سبوس، برنج سفید و بلغور جو دو سر.

سبزیجاتی که کاملا پخته شده باشند و بدون دانه و پوست باشند: مارچوبه، خیار، سیب زمینی و کدو حلوایی.

مکمل های خوراکی یا شیک های پروتئینی خانگی: از پزشک یا متخصص تغذیه خود بخواهید مکمل هایی را به شما معرفی کند که نیازهای مواد مغذی تان را جواب دهد.