رژیم کم کربوهیدرات یا پر کربوهیدرات ، شما کدام را انتخاب می کنید؟

اگر برنامه غذایی سرشار از کربوهیدرات باشد ممکن است اضافه وزن پیدا کنید و قند خون افزایش می یابد. در نتیجه دچار لیست بلند بالایی از بیماری های مزمن می شوید. از سوی دیگر اگر رژیم غذایی کربوهیدرات بسیار کمی داشته باشد ممکن است دچار عدم تعادل هورمونی، مقاومت به کاهش وزن و کاهش چشمگیر عملکرد ورزشی شوید.

جالب است بدانید برنامه ای که برای یک فرد کربوهیدرات بالا حساب می شود می تواند برای فردی دیگر کم کربوهیدرات حساب شود. بنابراین توصیه کلی برای مقدار مصرف کربوهیدرات ها وجود ندارد که همه از آن پیروی کنند. به نظر می آید دو روی سکه مصرف کربوهیدرات ( چه زیاد چه کم ) ضررهایی دارد اما مصرف متعادل آن مزایای زیادی برای سلامت، طول عمر و وزن مناسب دارد. سوال اصلی این است که چگونه بفهمیم چه مقدار کربوهیدرات برایمان مناسب است؟

همه‌ی آنچه در مورد کربوهیدرات‌ها نیاز است بدانید را در این پادکست گوش دهید:

کربوهیدرات در برنامه غذایی انسان

نگاه به زندگی مردم بومی مدارک با ارزشی درباره نحوه غذا خوردن به ما ارائه می دهد.

برای مثال، مردمی که در قطب شمال زندگی می کردند 90 درصد کالری دریافتی خود را از چربی دریافت می کردند و می توان گفت کاملا از بیماری های دژنراتیو و مزمن در امان بودند. همچنین قبیله ماسایی در آفریقا نیز 60 تا 70 درصد کالری خود را از چربی دریافت می کردند. پژوهش ها نشان دادند افراد این قبیله خیلی کم از سبزیجات استفاده می کردند و تمام چربی ها را از منابع حیوانی دریافت می کردند. به نظر می رسد محدود کردن کربوهیدرات بهترین راه برای کاهش وزن است اما، واقعا چنین نیست.

برای مثال کیتاوان ها در جزایر اقیانوس آرام 70 درصد کالری برنامه غذایی خود را از منابع کربوهیدرات مانند منابع غذایی نشاسته ای طبیعی، میوه ها و سبزیجات دریافت می کنند. همچنین اوکینواها در ژآپن 85 درصد کالری روزانه خود را از کربوهیدرات ها به خصوص سیب زمینی شیرین دریافت می کنند. این دو گروه مانند مردم قطب شمال و ماسایی ها وزنشان متناسب است و سالم هستند. همچنین هیچ گونه علائمی از بیماری های مزمن یا بیماری های گوارشی در آنها دیده نمی شود.

در ظاهر این شواهد به نظر متناقض می آیند با این حال همه آنها یک شباهت اصلی با یکدیگر دارند: آنها رژیم غذایی شامل غذاهای واقعی، کامل و انسانی هستند و اثری از غذاهای فرآوری شده که جوامع مدرن را فرا گرفته در آنها نیست. این شباهت نشان می دهد رژیم استاندارد غربی هیچ شباهتی به انسان ها هزاران سال قبل ندارد.

غذاهای فرآوری شده سرشار از کربوهیدرات برای سه نسل گذشته یک قسمت از زنجیره غذایی بودند. در نتیجه بیماری هایی مانند آلزایمر، بیماری های خود ایمنی، چاقی و … از حالت بسیار نادر به اپیدمی تغییر حالت دادند.

غذاهای دارای کربوهیدرات کامل و انسانی

اخیرا مصرف بالای کربوهیدرات به عنوان عامل اصلی افزایش بیماری در انسان ها شناخته شده است.  این یعنی از چربی های اشباع سبقت گرفته است. مقداری از این ادعاها مربوط به حرکت های رژیمی کم کربوهیدرات است اما بیشتر آن به دلیل مدارک علمی پزشکی است که نشان می دهند منابع تصفیه شده کربوهیدرات مخصوصا غلات و قند های فرآوری شده علت اصلی بروز بیماری در بدن است.

با اینکه مشهود است بمب های کربوهیدرات فرآوری شده مانند نان های فانتزی و شیرینی ها هیچ کاری برای سلامتتان نمی کنند اما بدان معنا نیست که کربوهیدرات های کامل و واقعی مانند سیب زمینی ها یا میوه ها باید در همین گروه قرار داده شوند. البته پژوهش ها نیز این مورد را تایید نمی کنند.

برخی مردم محدود کردن کربوهیدرات را به خوبی انجام نمی دهند به خصوص خانم ها یا کسانی که از مشکل تیروئید یا غده آدرنال رنج می برند. درست مانند چربی ها همه کربوهیدرات ها با هم برابر نیستند. با دنبال کردن یک برنامه غذایی سالم می توانید جلوی مصرف بیش از حد کربوهیدرات های فرآوری شده و بدون مواد مغذی را از بین ببرید. با مبنا قرار دادن این مورد می توانید مصرف کربوهیدرات خود را بر اساس نحوه واکنش های بدنتان تنظیم کنید.

چگونه مقدار کربوهیدرات مناسب را برای خود پیدا کنیم؟

مقدار کربوهیرات دریافتی تان با همسر، همسایه، دوستان، دختر یا پسرتان بسیار متفاوت است.برای اینکه متوجه شوید چه مقدار کربوهیدرات باید استفاده کنید باید مقدار فعالیت، سلامت متابولیک، وضعیت هورمونی، سطح استرس و اهدافتان برای وضعیت بدنی را در نظر بگیرید.

کم کربوهیدرات چه معنایی دارد؟

بسته به افراد، تعابیر مختلفی برای رژیم غذایی با کربوهیدرات پایین وجود دارد. برنامه های این چنینی از 100 گرم کربوهیدرات در روز تا صفر گرم هستند. برای مثال، یک قطعه کوچک میوه 15 گرم کربوهیدرات دارد و موز بیش از 30 گرم کربوهیدرات در خود جای داده است.

برنامه غذایی با کربوهیدرات پایین در روز 100 گرم کربوهیدرات دارد. این برنامه برای شخصی تنظیم شده است که در هفته سه مرتبه با شدت متوسط ورزش می کنند. برای دیگر افراد، یک برنامه کم کربوهیدرات واقعی 50 گرم کربوهیدرات در روز دارد.

رژیم کم کربوهیدرات چه زمانی به کار می آید؟

برای آنهایی که هدفشان کاهش وزن است کاهش درصد مصرف کربوهیدرات می تواند مزایای بسیاری داشته باشد. پژوهش ها نشان دادند رژیم های کم کربوهیدرات خلق و خو، انرژی و خواب را بهبود می دهند. همچنین این نوع رژیم نسبت به رژیم های کم چرب با کربوهیدرات بالا کاهش وزن بیشتری را به همراه دارد. دلیل کاهش وزن بیشتر در رژیم های کم کربوهیدرات کاهش طبیعی مصرف کالری به خاطر احساس سیری است.

همچنین رژیم کم کربوهیدرات به بهبود عوامل سندروم متابولیک از جمله حساسیت به انسولین، فشار خون و چربی خون کمک می کند.

وقتی قند خون متعادل شود و اختلال متابولیک برطرف شود اختلالات غدد درون ریز مانند سندروم تخمدان پلی کیستیک، تستوسترون پایین و ناباروری اصلاح می شوند چون عدم تعادل هورمونی به حالت طبیعی خود باز می گردد.

آیا مشکلات گوارشی مانند IBS یا یبوست پیش خواهد آمد؟ کاهش مقدار قابل توجهی کربوهیدرات از رژیم غذایی می تواند به عنوان روشی درمانی برای رفع مشکلاتی مانند رشد بیش از حد باکتریایی شود که ریشه اصلی بسیاری از مشکلات در روده است. با اینکه پژوهش ها همچنان رژیم هایی مانند رژیم کتوژنیک ( که بسیار کم کربوهیدرات است ) را محدود می کنند اما چنین برنامه هایی نشان دادند می توانند بیماری های بسیاری از جمله آلزایمر و انواع سرطان ها را درمان کنند.

زمان هایی که می توانیم کربوهیدرات را در برنامه خود کاهش دهیم:

• اگر می خواهید چربی های بدن خود به خصوص در قسمت پایین تنه و شکم را کاهش دهید.
• اگر درگیر مشکلات متابولیک مانند دیابت یا مقاومت به انسولین هستید.
• اگر با خوابیدن مشکل دارید.
• اگر خلق و خو یا انرژی متعادلی ندارید.
• اگر از سندروم تخمدان پلی کیستیک، آندومتریوز یا فیبروم رنج می برید.
• اگر از بیماری های عصبی مانند آلزایمر رنج می برید.
• اگر دچار نوع خاصی از سرطان شدید.

چرا کربوهیدرات کم برای برخی افراد، خوب کار می کند؟

کربوهیدرات کم یعنی دیگر نیازی به کنترل شدید مقدار وعده ها ندارید. کاهش وزن در برنامه غذایی با کربوهیدرات کم به دلیل کم غذا خوردن است. کربوهیدرات ها بد نیستند. فقط با توجه به سطح فعالیت بیش از حد استفاده می شوند. وقتی مصرف کربوهیدرات را قطع می کنید در واقع از غذاهایی دست می کشید که امکان پرخوری در آنها زیاد است و این یعنی ذخیره صدها کالری. اگر در مصرف کربوهیدرات زیاده روی می کنید با کاهش تنها 20 درصد از آن می توانید موفق به کاهش وزن شوید

سطح قند خون را ثابت و کنترل شده نگه می دارد

برنامه غذایی سرشار از کربوهیدرات، نوسانات زیادی در سطح قند خون به وجود می آورد. این نوسانات بدن را به صورت روانی به کربوهیدرات وابسته می کند. بنابراین هر بار که قند خونتان افت می کند بیشتر هوس خوردن غذاهایی با کربوهیدرات بالا می کنید. همه ی اینها منجر به پرخوری و اضافه شدن وزن می شود. وقتی دریافت کربوهیدرات را کاهش می دهید، قند خونتان به ثبات می رسد و هوس های غذایی به مرور کم می شوند.

کربوهیدرات بیشتر = وزن آب بیشتر

بیشتر وزنی که با شروع یک برنامه غذایی کم کربوهیدرات کاهش می دهید، وزن آب بدن است. در بسیاری از کسانی که اضافه وزن دارند، نوسان انسولین دیده شده و علت آن نیز حفظ سدیم و آب توسط بدن است. بر اساس پژوهش ها، برنامه غذایی با چربی بالا و کربوهیدرات کم سطح انسولین را ثابت می کند که منجر به از دست دادن وزن آب بدن و چربی می شود.

 چرا کربوهیدرات پایین برای همه کار نمی کند؟

در مصرف دیگر درشت مغذی ها زیاده روی می کنید

از آنجا که حذف کربوهیدرات باعث می شود احساس گرسنگی کنید، بسیاری از افراد در مصرف دیگر درشت مغذی هایی که اجازه خوردنشان را دارند زیاده روی می کنند. مشکل اینجاست که اگر در روز، 3000 کالری از چربی و پروتئین دریافت کنید و تنها 1500 کالری بسوزانید، همچنان وزن اضافه خواهید کرد.

پایدار نیست

مشکل اصلی با کاهش کربوهیدرات این است که افراد نمی توانند برای مدت زمان طولانی آن را نگه دارند. باید این را قبول کرد که حذف کربوهیدرات ها به صورت کلی و یا کاهش آنها به 100 گرم در روز بسیار دشوار است و نمی توان به این شیوه پایبند ماند.
رها کردن و نخوردن غذاهایی که دوستشان دارید، باعث بروز حس محرومیت می شود. اگر احساس محرومیت کردید، دیگر نمی توانید برای طولانی مدت به این عادت غذایی پایبند بمانید.

ژن های شما کربوهیدرات دوست دارند

شاید بگویید خواهر یا دوست من سه سال است که نان نخورده و حاضرید قسم بخورید که واقعا چنین چیزی اتفاق افتاده است اما کسانی که می توانند کاهش کربوهیدرات را ادامه دهند در واقع از نظر ژنتیکی به مصرف آن تمایل ندارند. پژوهش ها نشان دادند ژنتیک می تواند سلیقه غذایی ما را تحت تاثیر قرار دهد. غدد چشایی بعضی افراد به صورت ژنتیکی به نحوی تنظیم شده است که نسبت به کربوهیدرات ها حس خاصی ندارند.

بدن واکنش ضعیفی نسبت به کاهش کربوهیدرات نشان می دهد

اگر کربوهیدرات ها را حذف کنید به خصوص آنهایی که دارای فیبر هستند (مانند سیب زمینی و میوه ها)، ممکن است مشکلاتی مانند نفخ و یبوست را تجربه کنید. بعلاوه ممکن است دچار کمبود ویتامین و کتوز ( ساختاری از کتون ها در بدن ) شوید که منجر به کم آبی بدن و کمبود انسولین در بدن می شود.

 شخصیتتان را تحت تاثیر قرار می دهد

از آنجا که کربوهیدرات ها منابع انرژی هستند با حذف آن ها احساس خستگی خواهید کرد. اگر واقعا غذاهای نشاسته ای را دوست دارید، ممکن است حذف غذاهای مورد علاقه تان اعصابتان را به هم بریزد.

آنچه خانم های ورزشکار باید بدانند

در حالی که ورزش با شدت کم، مانند پیاده روی و یوگا به انرژی کمتری نیاز دارد و بدون کربوهیدرات ها هم می توان انجامشان داد ولی  ورزش های با شدت بالا مانند دوچرخه سواری و تمرینات فشرده و سنگین نیاز به انرژی بالایی دارند و بدون مصرف کربوهیدرات بسیار دشوار است. کربوهیدرات، سوخت ورزش های شدید با سرعت بالاست.

رژیم با کربوهیدرات پایین و ورزش سنگین با شدت بالا

برنامه غذایی با کربوهیدرات پایین مانند بلیط یک طرفه است چون ورزش با شدت بالا نیاز به سوخت گلوکز ذخیره شده در عضلات ( که از کربوهیدرات ها می آید ) دارد. وقتی ذخیره گلوکزتان تمام می شود، ورزشی که می کنید شروع به شکستن عضلات می کند، که برای بدنتان خوب نیست.

اگر به تازگی برنامه غذایی با کربوهیدرات کم را شروع کردید با فعال شدن عضلاتتان، سطح قند خون افت می کند که منجر به خستگی و گیجی می شود.

لیستی از بهترین و بدترین سبزیجات کم کربوهیدرات

رژیم های کم کربوهیدرات  طرفداران زیادی برای کاهش وزن دارند. برخی پژوهش ها نشان دادند که دنبال کردن برنامه غذایی با کربوهیدرات کم، در مدت زمان کوتاه نسبت به برنامه غذایی که چربی کمی داشته باشد کاهش وزن بیشتری در پی خواهد داشت. رژیم های کم کربوهیدرات برای کسانی که در خطر دیابت نوع 2 یا چربی خون هستند، توصیه می شود.

یادتان باشد قبل از شروع هر رژیمی ابتدا آن را با پزشک خود بررسی کنید. مخصوصا اگر دارو استفاده می کنید و یا از قبل تحت درمان بودید. در ادامه نمونه هایی از بهترین و بدترین سبزیجات با کربوهیدرات پایین را به شما معرفی می کنیم.

سبزیجات برگ دار

تمام سبزیجاتی که برگ های سبز دارند تقریبا آزاد حساب می شوند. منابعی غنی از آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی می باشند. یک فنجان اسفناج کمتر از 10 کالری و حدود 1 گرم کربوهیدرات دارد. بیشتر سبزیجات برگ دار همین مقدار مواد مغذی را به همراه دارند. این نوع سبزیجات با داشتن یک گرم کربوهیدرات در هر فنجان، بهترین انتخاب برای استفاده در برنامه غذایی با کربوهیدرات پایین به حساب می آیند.

اگر شما از چندین فنجان سبزیجات برگ دار استفاده کنید، همچنان میزان کربوهیدرات دریافتی خود را در پایین ترین سطح نگه داشتید. سبزیجات برگ دار را به صورت خام در سالادها به کار ببرید اما از آنها در سوپ و املت به صورت سرخ شده، آب پز یا بخارپز هم استفاده کنید. این سبزیجات همه کاره هستند. برای اینکه بیشترین بهره را از مواد مغذی بگیرید، چندین نوع سبزیجات برگ دار را داخل برنامه غذایی خود بیاورید. نمونه هایی از این نوع سبزیجات عبارتند از: کلم پیچ، کاهو، بوک چوی و کلم.

بروکلی و گل کلم

بروکلی و گل کلم می توانند به عنوان سبزیجاتی با کربوهیدرات پایین، انتخاب مناسبی باشند. یک فنجان بروکلی یا گل کلم پخته دارای 30 کالری  و چیزی حدود 5 تا 6 گرم کربوهیدرات است. در یک فنجان از این سبزیجات،  2 تا 3 گرم فیبر هم وجود دارد. مقدار کربوهیدراتی که یک غذا به همراه دارد به غیر از مقدار فیبر آن، کربوهیدرات خالص نام دارد.

کربوهیدرات خالص برای یک فنجان بروکلی یا گل کلم چیزی حدود 3 تا 4 گرم است. بروکلی و گل کلم مواد مغذی فراوانی دارند و به عنوان سبزیجات چلیپایی شناخته می شوند. پژوهش ها نشان دادند افزایش مصرف سبزیجات چلیپایی با کاهش خطر برخی سرطان ها در ارتباط است.

کلم

کلم از سبزیجات چلیپایی است که آن را از گروه کم کربوهیدرات ها می دانیم. با اینکه برای کاهش وزن مجبور نیستید فقط سوپ کلم بخورید. اضافه کردن کلم به برنامه غذایی تان می تواند به دریافت بسیاری از مواد مغذی و فیبر کمک کند. یک فنجان کلم خرد شده دارای 2.5 گرم کربوهیدرات خالص است.

فلفل ها

فلفل ها، چه تند و چه شیرین از سبزیجاتی به حساب می آیند که کربوهیدرات کمی دارند. یک عدد فلفل دلمه ای چیزی حدود 4 گرم کربوهیدرات خالص در خود دارد. فلفل دلمه ای مقدار زیادی ویتامین C، بتا کاروتن، ویتامین B6 و مقدار کمی آهن، منیزیم و کلسیم دارد. فلفل ها را نیز مانند سبزیجات برگ دار، می توان به صورت خام یا پخته شده استفاده کرد. فلفل ها می توانند رنگ های درخشان و متنوعی را به یک وعده یا میان وعده اضافه کنند. برای اینکه به بیشترین بهره از مواد مغذی آنها برسید سعی کنید رنگ ها و انواع متنوع فلفل را در برنامه غذایی خود به کار بگیرید.

خیار و کدو سبز

یک عدد کدو سبز متوسط حدود 4 گرم کربوهیدرات و یک خیار 9 گرم کربوهیدرات خالص دارد. خیار سرشار از آب است به حدی که می توانید مقدار مایعات مورد نیازتان را در روز تامین کنید. از خیار و فلفل به عنوان یک میان وعده خام یا در کنار ساندویچ و سالاد استفاده کنید. از قطعات خیار به عنوان طعم دهنده آب آشامیدنی استفاده کنید. کدو سبز را برای پر کردن بشقاب و در کنار سرخ کردنی ها مورد استفاده قرار دهید. البته کدو سبز را اگر سرخ نکنید و به صورت بخارپز میل کنید، فواید بیشتری دارد.

سبزیجات ریشه ای

سیب زمینی، سیب زمینی شیرین، هویج و شلغم سبزیجات ریشه ای هستند که مقدار کربوهیدرات بالایی دارند. یک سیب زمینی چیزی حدود 30 گرم کربوهیدرات خالص دارد. سیب زمینی و دیگر سبزیجات ریشه ای مزایای فراوانی دارند اما اگر می خواهید برنامه غذایی با کربوهیدرات پایین را دنبال کنید شاید بهتر باشد کمی سبزیجات ریشه ای را محدود کنید.

ذرت

یک عدد ذرت چیزی حدود 15 گرم کربوهیدرات خالص در خود دارد. ذرت بیشتر به عنوان نشاسته و نه سبزیجات شناخته می شود چون منبع خوبی از کربوهیدرات است. رنگ زرد ذرت به دلیل سرشار بودن آن از آنتی اکسیدان است.

کدو حلوایی

تمام انواع کدو حلوایی، منابعی غنی از بتاکاروتن و فیبر هستند اما درست مانند ذرت و سبزیجات ریشه ای کربوهیدرات فراوانی دارند.

رژیم پر کربوهیدرات چه زمانی به کار می آید؟

درباره مزایای کاهش کربوهیدرات شنیدید، بسیاری از کسانی که می خواهند بدنی سالم داشته باشند به امید اینکه عضلاتشان افزایش پیدا کند و سلامتشان بهبود بیابد مقدار کربوهیدرات دریافتی را کاهش می دهند. در ابتدا بدن برای بدست آوردن انرژی چربی می سوزاند و این فوق العاده است و حتی بعضی وسوسه می شوند و محدودیت کربوهیدرات را بیشتر می کنند اما افسوس ممکن است اوضاع تغییر کند.

با گذشت زمان، مخصوصا برای کسانی که بسیار فعال هستند بدن سیگنال هایی دریافت می کند که زیر فشار است. بنابراین عملکرد تیروئید و غده آدرنال تحت تاثیر قرار می گیرند. گلوکز برای تبدیل T4 به T3 ( نوع فعالی از هورمون تیروئید ) لازم است و محدود کردن کربوهیدرات برای طولانی مدت می تواند این تبدیل را کاهش دهد و موجب علائمی مانند کاهش سرعت سوخت و ساز، خستگی و افزایش مشکلات خانم هایی که درگیر مسائلی مانند تخمدان کیستیک هستند شود.

اگر در حال حاضر استرس زیادی را تحمل می کنید کاهش مصرف کربوهیدرات به مقدار زیاد می تواند بنزین روی آتش باشد چون فشار روی آدرنال جهت مهیا کردن گلوکز بیشتر می شود. غده آدرنال ما مسئول تولید هورمون هایی مانند کورتیزول و آدرنالین است که پاسخ به استرسمان را کنترل می کنند. اگر این پاسخ به استرس ادامه پیدا کند اوضاع وخیم تر خواهد شد.

این عدم تعادل هورمونی می تواند پیچیده تر هم شود چون هورمون های انسولین و لپتین نیز می توانند روی تعادل هورمونی  به خصوص در خانم ها تاثیر بگذارند. انسولین هورمونی است که بعد از خوردن کربوهیدرات توسط پانکراس ترشح می شود و وظیفه اش جمع کردن قند از جریان خون و انتقال آن به داخل سلول ها است. همچنین انسولین موجب تحریک سنتز لپتین نیز هست، هورمونی که توسط سلول های چربی ما ترشح می شوند.

کار لپتین برقرار کردن ازتباط با هدایت کننده هورمون در مغز یعنی هیپوتالاموس است. لپتین به هیپوتالاموس گزارش می دهد که انرژی ذخیره شده داریم، غذا خورده ایم و گرسنه نیستیم. البته به اندازه سالم هستیم که بچه دار شویم. سپس هیپوتالاموس این پیام را دریافت می کند و آن را به هیپوفیز برای تحریک هورمونهای جنسی که قدرت باروری و قاعدگی ما را کنترل می کنند ارسال می کند.

محدود کردن شدید کربوهیدرات برای مدت طولانی پیام رسانی لپتین به مغز را دچار مشکل می کند. محدود کردن شدید کربوهیدرات می تواند به مشکلاتتان اضافه کند به ویژه در خانم هایی که لاغر هستند و ذخیره چربی شان در پایین تنه است.

نکته: این اتفاق ممکن است برای همه رخ ندهد و یک فرد رژیم کم کربوهیدرات را با موفقیت ادامه دهد. همچنین محدودیت شدید کربوهیدرات ممکن است موجب گرسنه ماندن باکتری های خوب روده شود در نتیجه خطر دچار شدن به مشکلات گوارشی بیشتر می شود.

چه زمانی می توانیم کربوهیدرات را در برنامه خود افزایش دهیم؟

• اگر سطح فعالیتتان بالا است یا هر روز مرتب ورزش می کنید.
• اگر پریودتان به تاخیر افتاده یا متوجه قاعدگی نا منظم هستید.
• اگر با خوابیدن مشکل دارید.
• اگر سطح بالای استرس را تجربه می کنید.
• اگر غده آدرنالتان خوب کار نمی کند.
• اگر اخیر متوجه علائم کم کاری تیروئید از جمله مقاومت به کاهش وزن شدید.
• اگر با ناباروری و یا برنامه ریزی برای باردار شدن مشکل داشته باشید.
• اگر باردار یا شیرده باشید.
• اگر برای مدت طولانی کربوهیدرات را محدود کردید.

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.