پسوریازیس چیست؟ پسوریازیس یک اختلال مزمن است که شامل التهاب و تکثیر زیاد اپیدرم می‌شود. اپیدرم لایه بیرونی پوست بدن است. به طور معمول، سلول‌های اپیدرمی ظرف 27 روز جدا و جایگزین می‌شوند. در پوست پسوریازیس، این چرخه، تنها 4 روز طول می‌کشد. یعنی، زمان چرخه سلولی برای کراتینوسیت‌ها کم می‌شود. علت این بیماری شامل زمینه‌های ژنتیکی و اختلال در عملکرد سلولT، سایتوکاین‌های پیش التهابی، عوامل رشد فعال و جذب نوتروفیل‌ها می‌شود. پسوریازیس دارای ویژگی‌های خود ایمنی است؛ اما عامل آنتی ژنی مشخصی ندارد. افراد مبتلا به این بیماری باید رژیم غذایی پسوریازیس را رعایت کنند. در این مقاله درباره تغذیه و پسوریازیس صحبت خواهیم کرد.
پسوریازیس چیست و چه انواعی دارد؟
این بیماری هنگامی رخ می‌دهد که دستگاه ایمنی بدن سیگنال‌های اشتباهی می‌فرستد. این سیگنال‌ها باعث افزایش سرعت چرخهٔ رشد سلول‌های پوست می‌شود. یعنی، تولید سلول‌های پوستی بیشتر از مردن آن‌هاست. خوشبختانه پسوریازیس بیماری واگیرداری نیست.
پنج نوع اصلی پسوریازیس شامل پلاکی، خالدار، معکوس، پوسچولار و اریترودرمیک است. شایع‌ترین آن پسوریازیس پلاک‌مانند است که با ناحیه‌هایی قرمزرنگ و پوششی نقره‌ای و سفید، از سلول‌های مردهٔ پوست، مشخص می‌شود. پسوریازیس در هر نقطه‌ای از بدن مانند زانو، آرنج، پوست سر و کف دست و پا رخ می‌دهد. این بیماری با سایر بیماری‌های جسمی جدی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و افسردگی در ارتباط است. در 50 درصد تا 80 درصد افراد مبتلا به این بیماری، ناخن‌ها نیز تغییر میکنند. علائم پسرویازیس ناخن به صورت حفره‌های کوچک، تغییر شکل، ضخیم شدن، آنیکولیز یا رنگ عجیب ناخن خود را نشان می‌دهند.
عوامل ایجاد پسوریازیس
پسوریازیس می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، اگرچه بیشتر موارد قبل از 45 سالگی رخ می‌دهد. همه نژادها تحت تأثیر قرار می‌گیرند؛ اما این اختلال در سیاه پوستان کمتر شایع و در جمعیت بومی آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی نادر است. سایر عوامل مرتبط با خطر عبارت‌اند از:
1- ژنتیک
تقریبا نیمی از بیماران مبتلا به پسوریازیس، خویشاوند درجه یکشان نیز به همین بیماری مبتلایند. دلیل این امر روشن است، اما توضیح آن پیچیده است. این ارتباط به خاطر وجود آنتی‌ژنی به اسم HLA-Cw6 است که می‌تواند خطر بیماری را 10 برابر افزایش دهد. HLA-B17 نیز نوعی آنتی‌ژن است که ظاهر پوست را تغییر می‌دهد.
2- مصرف دارو
داروهای شناخته شده برای تشدید علائم، عبارت‌اند از لیتیوم، مسدود کننده‌های بتا، مهار کننده‌های آنزیم، تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE)، آنتی‌بیوتیک‌ها، روانگردان‌ها و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی(NSAIDs).
3- عفونت
بیماران مبتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) و کودکان مبتلا به عفونت‌های مکرر، به ویژه فارنژیت استرپتوکوکی، در معرض خطر بیشتری هستند.
4- استرس
استرس احساسی و فیزیولوژیکی (تروما) با تشدید این بیماری مرتبط است. مثلا ممکن است حتی بعد از گذشت یک ماه از موقعیت استرس‌زا، این بیماری خودش را نشان بدهد.
5- چاقی
افزایش شاخص توده بدنی باعث بروز بیشتر پسوریازیس می‌شود.
بیماری‌ها رو از خودت دور کن!
برنامه غذایی دکتر کرمانی، بیماری‌ها رو ازت دور می‌کنه.
6- اقلیم
مقدار متوسط نور خورشید می‌تواند پسوریازیس را بهبود بخشد. با این حال، به خاطر وجود اشعه ماوراء بنفش (UV) در نور خورشید، بیش از حد در معرض نور خورشید قرار گرفتن، باعث تحریک یا تشدید این بیماری می‌شود.
7- ویتامین D
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد بیماران مبتلا به پسوریازیس، سطح ویتامین D پایین‌تری نسبت به بقیه مردم دارند.
راه تشخیص پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس معمولاً بخش‌هایی از پوست را قرمز رنگ می‌کند. آزمایش‌هایی برای تأیید یا رد تشخیص این بیماری وجود ندارد. در موارد مبهم، بیوپسی پوست ممکن است به تشخیص کمک کند. اگر نزد پزشک بروید، ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌شود تا احتمال ابتلا به بیماری‌های آرتروز مانند آرتریت روماتوئید، نقرس و اسپوندیلیت انکیلوزان حذف شود.
تغذیه و پسوریازیس
تغذیه و پسوریازیس بسیار مهم است. اگر به این بیماری مبتلایید باید از غذاهایی دوری کنید که باعث التهاب می‌شوند. التهاب و واکنش سیستم ایمنی بدن، این بیماری را شعله‌ور میکنند. غذاهایی که باید از آن‌ها اجتناب کرد عبارت‌اند از:
1- گوشت قرمز و لبنیات
گوشت قرمز، لبنیات و تخم مرغ حاوی اسید چرب اشباع نشده‌ای به نام آراشیدونیک اسیدند. تحقیق‌ها گذشته نشان داده است که محصول‌های جانبی اسید آراشیدونیک ممکن است، در ایجاد ضایعات پسوریازیس، نقش داشته باشند.
- گوشت قرمز، به ویژه گوشت گاو؛
- سوسیس، بیکن و سایر گوشت‌های قرمز فرآوری شده؛
- تخم مرغ و غذاهای تخم مرغ.
2- گلوتن
بیماری سلیاک با پاسخ خود ایمنی به پروتئین گلوتن مشخص می‌شود. افراد مبتلا به پسوریازیس نشانه‌هایِ حساسیت به گلوتن دارند. اگر مبتلا به پسوریازیس و حساسیت به گلوتنید، حذف غذاهای حاوی گلوتن مهم است. غذاهایی حاوی گلوتنی که باید از آن‌ها اجتناب کرد عبارت‌اند از:
- گندم و مشتقات گندم؛
- چاودار، جو و مالت؛
- ماکارونی، رشته فرنگی و محصولات پخته شده حاوی گندم، چاودار، جو و مالت؛
- برخی از غذاهای فرآوری شده؛
- سس‌ها و چاشنی‌های خاص؛
- نوشیدنی‌های آبجو و مالت.
3- غذاهای فراوری شده
خوردن بیش از حد غذاهای فرآوری شده و پرکالری می‌تواند منجر به چاقی، سندرم متابولیک و انواع بیماری‌های مزمن شود. ابتلا به این بیماری‌ها باعث التهاب مزمن در بدن می‌شود که ممکن است به خاطر آن‌ها پسوریازیس خودش را نشان بدهد. غذاهایی که باید از آن‌ها اجتناب کرد عبارت‌اند از:
- گوشت‌های فرآوری شده؛
- محصولات غذایی از پیش بسته بندی شده؛
- کنسرو میوه‌ها و سبزی‌ها؛
- هرگونه غذای فرآوری شده حاوی قند، نمک و چربی بالا.
4- بادنجانیان
یکی از رایج‌ترین محرک‌هایی که باعث بروز بیماری پسوریازیس می‌شود، استفاده از بادنجانیان است. گیاهان بادنجانیان حاوی سولانین‌اند که بر هضم غذا تأثیر می‌گذارد و ممکن است عامل التهاب باشد. غذاهایی که باید از آن‌ها اجتناب کرد عبارت‌اند از:
- گوجه فرنگی‌ها؛
- سیب زمینی‌ها؛
- بادمجان؛
- فلفل.
رژیم غذایی پسوریازیس
هدف از استراتژی‌های رژیم غذایی حذف عوامل تحریک کننده، کاهش التهاب و محدود کردن کالری است.
چاقی هم با پیشرفت پسوریازیس و هم با شدت این بیماری همراه است. پاسخ بدن را به درمان‌های سیستمیک و بیولوژیکی کاهش می‌دهد. لاغری، از طریق تغییر سبک زندگی، این وضعیت را بهتر می‌کند. کاهش وزن اضافی، از طریق شیوه‌های زندگی نیز می‌تواند مشخصه‌های لیپیدی ناهنجار را بهبود بخشد که در بیماران مبتلا به پسوریازیس مشخص است.
اگرچه رژیم غذایی خاصی برای پسوریازیس وجود ندارد؛ افراد متوجه می‌شوند که برخی غذاها علائم آن‌ها را بدتر می‌کند یا برخی دیگر التهاب پوست را بهبود می‌بخشد. تعیین آنچه که دقیقاً علائم پسوریازیس شما را تغییر می‌دهد، دشوار است؛ زیرا خود این بیماری در طول زمان دچار نوسان می‌شود. دوره‌های بهبودی و زمان‌هایی که پسوریازیس شما بدتر می‌شود، متناوب است.
بنیاد ملی پسوریازیس مروری روی 55 مطالعه که شامل بیش از 4500 فرد مبتلا به پسوریازیس بود انجام داد. در این مطالعه مشخص شد کاهش مصرف کالری در صورت اضافه وزن یا چاقی به بهبود این بیماری کمک می‌کند.
مطالع‌های دیگر نشان داده است که برخی از افراد مبتلا به پسوریازیس ممکن است به گلوتن، پروتئینی که در گندم، جو و چاودار وجود دارد، حساس باشند. در این افراد، اجتناب از گلوتن ممکن است علائم پسوریازیس را کاهش دهد. اگر نگران حساسیت به گلوتن‌اید، از پزشک خود درباره آزمایش‌هایی بپرسید که می‌توانید برای تایید یا رد این بیماری انجام دهید.
چه غذاهایی به کاهش التهاب در پسوریازیس کمک می‌کند؟
اگر قصد دارید تغییرهایی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید، ایده خوبی است که جزئیات این تغییرها را با پزشک خود در میان بگذارید تا مطمئن شوید که برنامه منطقی و انجام شدنی است. همانطور که با پزشک صحبت می‌کنید، سایر درمان‌های پزشکی را برای پسوریازیس ادامه دهید.
1- زردچوبه
کورکومین ترکیب فعال موجود در زردچوبه، کورکومین دارای خواص ضدالتهابی، ضدجایی، ضد تکثیر و آنتی اکسیدانی است که می‌تواند، در درمان پسوریازیس مفید باشد. یک مطالعه روی 63 بیمار نشان داد که با استفاده از ترکیبِ کورکومین خوراکی و استروئیدهای موضعی، در مقایسه با استفاده از استروئیدهای موضعی، کاهش میزان ایمونوآنزیم IL-22 در پسوریازیس ولگاریس مشاهده می‌شود. یعنی زردچوبه یک مکمل موثر در درمان پسوریازیس است. مطالعه‌های دیگر موثر بودن کورکومین، در درمان پسوریازیس را تأیید کرده‌اند. به ویژه، به دلیل خواص ضد تکثیر کننده و ضد آنژیوژنیک آن.
2- اسیدهای چرب ضروری و روغن زیتون
اکثریت قریب به اتفاق آزمایش‌های بالینی، با استفاده از مکمل روغن ماهی، مزایای توجه‌کردنی به کاهش التهاب در منطقه درگیر پسوریازیس بدن، در بیماران مبتلا به پسوریازیس، نشان داده است. برخی دیگر دریافته‌اند که اسیدهای چرب امگا 3 اثربخشی درمان‌های استاندارد را بهبود می‌بخشد. تجزیه و تحلیل سال 2019 نشان داد که مکمل امگا 3، پوسته پوسته شدن را در بیماران پسوریازیسی بهتر می‌کند.
3- ویتامین E و سلنیوم
ویتامین E یک آنتی اکسیدان است و سلنیوم یک کوفاکتور، برای آنزیم آنتی‌اکسیدان گلوتاتیون پراکسیداز است. مطالعه‌ها متعدد غلظت کم ویتامین E و سلنیوم را در بیماران پسوریازیس، در مقایسه با افراد سالم، نشان داده‌اند. آزمایشی بهبود بالینی خوبی را در بیماران مبتلا به پسوریازیس اریترودرمیک و آرتریت پسوریاتیک، با استفاده از مکمل سلنیوم و ویتامین E همراه با کوآنزیم Q10، نشان داد. تجویز خوراکی یا موضعی ویتامین E و سلنیوم ممکن است، در پیشگیری و درمان پسوریازیس، مفید باشد.
حالا می‌دانید که پسوریازیس دقیقا چیست. تغذیه و پسوریازیس ارتباط مهمی با یکدیگر دارند. برای اینکه راحت‌تر بتوانید این بیماری را کنترل کنید، ابتدا سراغ رژیم غذایی خود بروید. در رژیم غذایی پسوریازیس، باید غذاهایی که باعث التهاب می‌شوند را حذف کنید. برای اطلاعات بیشتر درباره رژیم غذایی، حتما با دکتر مشورت کنید.
نظرات