عوارض چاقی؛ زنگ خطری برای قلب، کلیه و مفاصل

چاقی، فراتر از یک مسئله ظاهری، به عنوان یک اپیدمی جهانی به شمار می‌رود که سلامت میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان به خطر انداخته است. ضررهای چاقی، فقط به مسائل ظاهری برنمی‌گردد، بلکه یک مشکل پزشکی است که خطر ابتلا به سایر بیماری‌ها و مشکلات سلامتی، مانند بیماری قلبی، دیابت، فشار خون بالا و برخی سرطان‌ها را افزایش می‌دهد. این بیماری مزمن، ناشی از تجمع بیش از حد چربی در بدن، عوارض جانبی متعددی دارد که از کیفیت زندگی افراد به شدت می‌کاهد و می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود.

چاقی، ریشه در سبک زندگی مدرن، رژیم غذایی نامناسب و کم تحرکی دارد. در این مطلب خواهیم دید عوارض چاقی چیست و برای پیشگیری و درمان آن، چه گزینه‌هایی در اختیار داریم. با ما همراه باشید.

تعریف چاقی از لحاظ پزشکی

چاقی وضعیتی پزشکی است که در آن بافت چربی بیش از حد طبیعی در بدن فرد انباشته شده باشد. این انباشتگی بیش از حد چربی می‌تواند باعث کاهش شاخص‌های سلامتی، از جمله کاهش میانگین طول عمر یا کاهش کیفیت زندگی گردد. سازمان بهداشت جهانی چاقی را به این شکل تعریف می‌کند: “تجمع غیرطبیعی یا بیش‌ از حد چربی که خطری برای سلامتی ایجاد می‌کند.”

این ویدئوی دکتر کرمانی را از دست ندهید:

چه عواملی باعث اضافه وزن می‌شوند؟

همان‌طور که در ابتدای مطلب ضررهای چاقی گفتیم، طیف گسترده‌ای از پارامترها باعث اضافه‌ وزن می‌شوند. اما مهم‌ترین عامل چاقی در افراد سالم، دریافت بیش‌ از حد کالری از غذاست.

سبک زندگی کم‌تحرک و عدم انجام ورزش به مقدار کافی هم منجر به کاهش سوزاندن کالری در بدن و درنتیجه افزایش ذخیره‌ی چربی بدن می‌شود.

از دیگر عواملی که می‌توانند منجر به چاقی شوند و عوارض چاقی را ایجاد کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فاکتورهای ژنتیکی و ارثی
• عدم خواب کافی
• استرس زیاد
• مشکلات هورمونی ناشی از اختلالات غدد درون‌ ریز
• مصرف برخی از داروها
• عوامل محیطی که باعث افزایش مصرف غذاهای پرکالری می‌شود.

عوارض چاقی چیست؟

چاقی می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های بسیار زیادی شود. ضررهای چاقی در کودکان، در مردان و در زنان ممکن است با عوارض متفاوتی ظاهر شود. ابتدا عوارض کلی چاقی را بیان خواهیم کرد و سپس به سراغ عوارض چاقی در هر یک از آنها خواهیم پرداخت.

عوارض عمومی چاقی عبارتند از:

فشار خون بالا از عوارض چاقی

هرچه وزن شما بیشتر شود، بافت چربی شما نیز بیشتر می‌شود. این بافت برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن و سایر مواد غذایی دارد که باید توسط جریان خون تأمین شود.

هر چه نیاز به اکسیژن و مواد مغذی بیشتر شود، حجم خون و مقدار فشاری که روی سیستم گردش خون وارد می‌شود نیز افزایش می‌یابد و هر چه حرکت خون در سیستم گردش خون بیشتر شود، فشار بیشتری بر دیواره‌ی سرخرگ‌های شما وارد می‌کند. علاوه بر این، چاقی باعث افزایش تعداد ضربان قلب و کاهش ظرفیت عروق برای جابجایی خون می‌شود که تمام این عوامل باعث پرفشاری خون می‌گردد.

دیابت از عوارض چاقی

چاقی عامل اصلی ایجاد دیابت نوع 2 است، زیرا افزایش چربی باعث افزایش مقاومت بدن بر اثر هورمون انسولین می‌شود. لذا این هورمون نمی‌تواند با مقادیر نرمال قبلی، وظیفه‌ی خود را که کنترل قند خون است، به درستی انجام دهد و قند خون بالا می‌رود که خود یکی از عوامل مهم خطر برای سلامتی افراد است.

اختلال در چربی خون

رژیم‌های غذایی که دارای مقدار زیادی چربی‌های اشباع شده مثل گوشت قرمز یا غذاهای سرخ شده هستند، می‌توانند علاوه بر چاقی باعث بالا رفتن کلسترول بد خون (به نام LDL) شوند. چاقی همچنین باعث پایین آمدن سطح کلسترول خوب خون (به نام HDL) و بالا رفتن سطح تری گلیسیرید می‌شود.

تری گلیسیریدها بیشترین میزان چربی در غذاهای شما و همچنین بیشترین درصد چربی در بدن شما را شامل می‌شوند، و در طولانی مدت اختلال در سطح چربی‌های خون، باعث تصلب شرائین می‌شود، زیرا چربی‌های اضافه در جدار رگ‌ها رسوب می‌کنند. تصلب شرائین خود باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و سکته ی مغزی می‌شود.

رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره کافیـه همیـن الان تصمیم بگیری که می‌خـوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.

ثبت نام و دریافت رژیم مشاوره خرید رژیم

بیماری عروق کرونر

این بیماری یکی از اشکال بیماری‌های قلبی– عروقی است که از رسوب چربی در جدار سرخرگ‌های کرونر (سرخرگ‌هایی که به قلب خون رسانی می‌کنند) ایجاد می‌شود. پس از مدتی، رسوب این چربی‌ها باعث تنگ‌تر شدن دیواره‌ی داخلی عروق شده و خون کمتری به بافت قلب می‌رسد. کاهش خون رسانی به قلب، باعث آنژین صدری (درد قفسه‌ی سینه) می‌شود. انسداد کامل عروق قلبی می‌تواند باعث سکته‌ی قلبی شود.

سکته‌ی مغزی از ضررهای چاقی

چاقی باعث تصلب شرائین و رسوب چربی در جدار سرخرگ‌ها می شود که می‌تواند سرخرگ‌های مغزی را نیز درگیر کند و باعث تنگ شدن عروق مغزی شود. حالا اگر لخته ی خونی در این عروق باریک ایجاد شود، می‌تواند به طور ناگهانی باعث انسداد جریان خون به منطقه‌ای از مغز شما شده و منجر به سکته‌ی مغزی گردد.

سایش مفاصل (استئوآرتریت)

یکی از ضررهای چاقی در افراد چاق سایش مفاصل است که به علت افزایش فشار وارده بر مفاصل (خصوصاً مفاصل زانو، ران و مهره‌های پایین کمری) ایجاد شده و غضروف مفصلی را تخریب کرده و باعث ایجاد درد مفصل و سفتی آنها می‌شود.

توقف تنفس در خواب

توقف تنفس در خواب، خصوصاً در افراد چاقی که زیاد خور و پف می‌کنند، دیده می‌شود. این افراد به هنگام خواب شبانه، به علت انسداد مسیرهای هوایی ریه‌ها، برای مدت کوتاهی دچار توقف تنفس شده و مکررا در طول شب بیدار می‌شوند. در نتیجه خواب با کیفیتی در شب ندارند و در طول روز نیز به علت اختلال در خواب شبانه‌ی خود، دچار گیجی بوده و مرتب چرت می‌زنند. تحقیقات نشان داده، بیشتر افرادی که دچار وقفه یا آپنه‌ی تنفسی می‌شوند، دارای اضافه وزن بوده و گردنی بزرگ و راه هوایی باریکی دارند.

بیماری کبد چرب

در اثر چاقی، چربی بیشتری در ساختار کبد وارد می‌شود که این تجمع چربی، می‌تواند باعث ایجاد التهاب، تخریب بافت کبد، کبد چرب و نهایتاً نارسایی کبدی (سیروز) شود. حتی اگر فرد هم‌زمان از مشروبات الکلی استفاده نکند، زیرا کبد چرب و سیروز کبدی بیشتر در افرادی که مقادیر زیادی الکل مصرف می‌کنند، بروز می‌کند.

بیماری کیسه صفرا

تجمع چربی اضافی در بدن افراد چاق موجب تجمع کلسترول بیشتری در بدن آنها می‌شود که این کلسترول اضافی می‌تواند در کیسه صفرا رسوب کند و باعث سنگ کیسه‌ی صفرا شود.

به‌غیر از این بیماری‌ها، از دیگر عوارض چاقی می‌توان به مشکلات ظاهری مانند عدم امکان استفاده از بسیاری لباس‌های زیبا و پیر به نظر رسیدن اشاره کرد. به‌همین‌دلیل بسیاری از افراد دچار اضافه‌وزن و چاق با مشکلات روحی روانی و کمبود اعتمادبه‌نفس دست‌وپنجه نرم می‌کنند که درطولانی مدت حتی می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی‌تری مثل افسردگی شود.

چاق بودن بسیاری از تحرک‌ها و ورزش‌ها را هم برای فرد سخت‌تر می‌کند و می‌تواند منجربه بروز مشکلات جسمانی عدیده‌ای شود. به‌طور مثال، افراد چاق در انجام ورزش‌های مفرحی مثل فوتبال، کوهنوردی و… دچار مشکل هستند و مفاصل پاهای آنها تحت فشار بسیار زیادی قرار می‌گیرند.

ضررهای چاقی در کودکان

ضررهای چاقی در کودکان عبارتند از:

مشکلات اسکلتی: چاقی باعث فشار زیاد بر مفاصل و استخوان‌های در حال رشد کودکان می‌شود و می‌تواند منجر به درد مفاصل، آرتروز و مشکلات ستون فقرات شود.

مشکلات تنفسی: کودکان چاق بیشتر در معرض خطر ابتلا به آپنه خواب هستند که می‌تواند باعث اختلال در رشد و یادگیری آن‌ها شود.

مشکلات روانی: چاقی می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس، افسردگی، اضطراب و انزوای اجتماعی در کودکان شود.

مشکلات اجتماعی: کودکان چاق ممکن است مورد تمسخر و آزار و اذیت قرار بگیرند که می‌تواند بر سلامت روان آن‌ها تاثیر منفی بگذارد.

ضررهای چاقی در زنان

اگر بخواهیم عوارض چاقی را به طور اختصاصی در زنان بررسی کنیم. باید بگوییم مشکلات چاقی در زنان عبارتند از:

• مشکلات باروری: چاقی می‌تواند با اختلال در تخمک‌گذاری و هورمون‌های زنانه، احتمال بارداری را کاهش دهد و منجر به ناباروری شود.
• بیماری‌های قاعدگی: اختلالات قاعدگی مانند نامنظمی قاعدگی، خونریزی شدید یا کم‌خونی از عوارض شایع چاقی در زنان است.
• سقط جنین و زایمان زودرس: زنان چاق بیشتر در معرض خطر سقط جنین، زایمان زودرس و زایمان با سزارین هستند.
• دیابت بارداری: احتمال ابتلا به دیابت بارداری در زنان چاق بسیار بیشتر است.
• مشکلات زایمان: چاقی می‌تواند باعث مشکلات زایمان طبیعی و افزایش خطر عوارض جراحی سزارین شود.
• مشکلات پس از زایمان: زنان چاق پس از زایمان بیشتر در معرض خطر افسردگی پس از زایمان، بی اختیاری ادرار و عفونت‌های دستگاه ادراری هستند.
• سرطان‌های مرتبط با هورمون‌های زنانه: چاقی خطر ابتلا به سرطان‌های پستان، رحم و تخمدان را افزایش می‌دهد.

ضررهای چاقی در مردان

• مشکلات جنسی: چاقی می‌تواند باعث اختلال در نعوظ و کاهش میل جنسی در مردان شود.
• کاهش باروری: چاقی می‌تواند کیفیت اسپرم را کاهش داده و در نتیجه احتمال باروری را پایین آورد
• سرطان: چاقی خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها مانند سرطان روده بزرگ و پروستات را در مردان افزایش می‌دهد.
• مشکلات روانی: چاقی می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس، افسردگی و اضطراب در مردان شود.

روش‌های پیشگیری از چاقی و عوارض چاقی

خوشبختانه برای پیشگیری از چاق شدن هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان روش‌های زیادی وجود دارد. پیشگیری از چاقی از سنین پایین شروع می‌شود. برای کودکان، توجه به موارد زیر بسیار مفید خواهد بود:

• در صورت امکان به نوزادان شیر مادر دهید: تغذیه با شیر مادر با کاهش خطر چاقی در دوران کودکی مرتبط است.
• از همان ابتدا کودک را با غذاهای سالم آشنا کنید: کودک خود را تشویق کنید که از سنین پایین میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین‌های مختلف را امتحان کند. بدین‌ترتیب با افزایش سن، احتمال بیشتری وجود دارد که این غذاهای سالم را در رژیم غذایی خود بگنجاند.
• کودک خود را تشویق کنید که در هنگام گرسنگی، آهسته غذا بخورد.
• غذاهای ناسالم را در خانه محدود کنید.
• فعالیت‌های بدنی سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز را با کودک خود امتحان کنید.
• تماشای تلویزیون را برای کودک محدود کنید.
• از خواب کافی برای کودک غافل نشوید.
• مراقب غذاها و خوراکی‌هایی که کودک در خارج از منزل (مثلا در مدرسه) می‌خورد باشید.
• چربی «بد» کمتر و چربی «خوب» بیشتری مصرف کنید: برخلاف تصوری که در 30 سال گذشته درمورد رژیم غذایی کم چرب وجود داشت، باید بدانید همه چربی‌ها بد نیستند. مطالعات جدید نشان داده‌اند چربی‌های رژیمی سالم، مانند چربی‌های غیراشباع چندگانه، می‌تواند سطح کلسترول را بهبود بخشیده و خطر چاقی را کاهش دهند.
• وعده‌های بیشتری از سبزیجات و میوه‌ها بخورید: توصیه روزانه برای مصرف میوه و سبزیجات پنج تا نه وعده در روز برای بزرگسالان است.
• ورزش‌های هوازی انجام دهید. تمرین با وزنه هم فراموش نشود.
• از تنش و اضطراب دوری کنید.

بهترین راه‌حل برای درمان چاقی

طبق گفته‌ی تمامی پزشکان، محققان و متخصصان، بهترین راه برای درمان و فرار از عوارض چاقی، داشتن یک رژیم غذایی سالم و کم‌کالری و ورزش منظم است. برای انجام این کار باید:

• طبق توصیه متخصص تغذیه از یک رژیم غذایی متعادل و کنترل‌شده با کالری مناسب استفاده کنید.
• به مدت 150 تا 300 دقیقه (دو و نیم تا پنج ساعت) در هفته فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی سریع، آهسته دویدن، شنا، تنیس یا… را انجام دهید.
• آهسته غذا بخورید.

به‌همین منظور، دکتر کرمانی با پشتوانه‌ی دانش عظیم و سال‌ها تجربه در این امر، رژیم‌های غذایی مخصوص درمان چاقی را تجویز می‌کنند که با استفاده از آنها می‌توانید از شر این بیماری نفسگیر خلاص شوید.

رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره کافیـه همیـن الان تصمیم بگیری که می‌خـوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.

ثبت نام و دریافت رژیم مشاوره خرید رژیم

آنچه از مقاله ضررهای چاقی آموختیم:

چاقی یک مشکل جدی سلامتی است که می‌تواند منجر به طیف وسیعی از بیماری‌ها و مشکلات شود. ضررهای چاقی نه تنها بر ظاهر فیزیکی افراد تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت کاهش و خطر مرگ زودرس را افزایش دهد. بنابراین سعی کنید با پیروی از یک رژیم اصولی، تغییر سبک زندگی و ورزش در جهت ارتقای سلامت خود بکوشید و از عوارض ناگوار چاقی در امان بمانید.

سوالات متداول ضررهای چاقی:

منابع:

• my.clevelandclinic.org
• www.nhsinform.scot
• www.healthline.com
• www.mayoclinic.org

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.