عوارض چاقی و تاثیر آن بر روی بیماری‌های جسمی و روحی

چاقی یک بیماری است که اتفاقا خیلی پیچیده بوده و در اصل شامل مقدار بیش‌ازحد چربی ذخیره‌شده در بدن می‌باشد. نگرانی درمورد چاقی، فقط به مسائل ظاهری برنمی‌گردد، بلکه چاقی یک مشکل پزشکی است که خطر ابتلابه سایر بیماری‌ها و مشکلات سلامتی، مانند بیماری قلبی، دیابت، فشار خون بالا و برخی سرطان‌ها را افزایش می‌دهد. معمولاً چاقی ناشی از عوامل ارثی، فیزیولوژیکی و محیطی همراه با رژیم غذایی بد و عدم انجام فعالیت بدنی کافی است. در این مطلب خواهیم دید عوارض چاقی چیست و برای پیشگیری و درمان آن، چه گزینه‌هایی در اختیار داریم. با ما همراه باشید.

تعریف چاقی

سازمان بهداشت جهانی چاقی را به این شکل تعریف می‌کند: “اضافه‌وزن و چاقی به‌عنوان تجمع غیرطبیعی یا بیش‌ازحد چربی که خطری برای سلامتی ایجاد می‌کند، تعریف می‌شود.” برای اینکه بفهمیم چاق هستیم یا نه، محققان شاخصی به نام BMI (شاخص توده بدنی) را تعریف می‌کنند که در ادامه‌ی مطلب عوارض چاقی با آن بیشتر آشنا خواهیم شد. سازمان بهداشت جهانی به‌صورت کلی می‌گوید: اگر شاخص توده بدنی در فردی بیش از 25 باشد، او دارای اضافه‌وزن بوده و اگر بالای 30 باشد، شخص دچار بیماری چاقی است.

امروزه چاقی به یک اپیدمی جهانی تبدیل گشته، به‌طوری‌که سالانه بیش از 4 میلیون نفر درنتیجه اضافه‌وزن یا چاقی جان خود را از دست می‌دهند. نرخ اضافه‌وزن و چاقی در بزرگسالان و کودکان همچنان درحال افزایش است. از سال 1975 تا 2016، تعداد کودکان و نوجوانان دارای اضافه‌وزن یا چاق در سنین بین 5 تا 19 سال، بیش از چهاربرابر (از 4 درصد به 18 درصد) در سطح جهان افزایش یافته است. اضافه‌وزن و چاقی که زمانی تنها در کشورهای با درآمد بالا به‌عنوان یک مشکل مطرح می‌شد، اکنون در کشورهای با درآمد پایین و متوسط، به ویژه در محیط‌های شهری، به‌طور چشمگیری درحال افزایش است. اکثریت قریب‌به‌اتفاق کودکان دارای اضافه‌وزن یا چاق در کشورهای درحال‌توسعه مثل ایران زندگی می‌کنند که نرخ افزایش چاقی در آنها 30 درصد بیشتر از کشورهای توسعه‌یافته است.

این ویدئوی دکتر کرمانی را از دست ندهید:

عواملی که باعث اضافه‌وزن می‌شوند

همان‌طور که در ابتدای مطلب عوارض چاقی گفتیم، طیف گسترده‌ای از پارامترها باعث اضافه‌وزن و چاقی می‌شوند. اما مهم‌ترین عامل چاقی در افراد سالم، دریافت بیش‌ازحد کالری از غذا است. برخی از غذاهایی که کالری بالایی دارند، شامل موارد زیر می‌باشند:

• فست‌فودها
• غذاهای سرخ‌شده، مانند سیب‌زمینی سرخ‌کرده
• غذاهای گوشتی چرب و فرآوری‌شده
• بسیاری از محصولات لبنی
• غذاهایی که شکر اضافه دارند، مانند محصولات پخته‌شده، غلات صبحانه آماده و کلوچه‌ها
• غذاهای حاوی قندهای پنهان، مانند سس کچاپ و بسیاری دیگر از مواد غذایی کنسرو‌شده و بسته‌بندی‌شده
• آبمیوه‌های شیرین، نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های الکلی
• غذاهای فرآوری‌شده با کربوهیدرات بالا، مانند نان و شیرینی

سبک زندگی کم‌تحرک و عدم انجام ورزش به مقدار کافی هم منجر به کاهش سوزاندن کالری در بدن و درنتیجه افزایش ذخیره‌ی چربی بدن می‌شود. چند نمونه از عادات بد در یک زندگی کم‌تحرک، عبارتند از:

• به جای انجام کارهای یدی، در یک اداره کار کنید.
• به جای انجام فعالیت‌های فیزیکی در خارج از منزل، با کامپیوتر بازی کنید.
• به جای پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری با ماشین به همه جا بروید.

از دیگر عواملی که می‌توانند منجر به چاقی شوند و عوارض چاقی را ایجاد کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فاکتورهای ژنتیکی و ارثی
• عدم خواب کافی
• استرس زیاد
• مشکلات هورمونی ناشی از اختلالات غدد درون‌ریز
• مصرف برخی از داروها
• عوامل محیطی که باعث افزایش مصرف غذاهای پرکالری می‌شود، مثل تبلیغات مخرب تلویزیونی، عدم آموزش صحیح درمورد تغذیه، عدم تمکن مالی برای خرید غذاهای سالم و…

مهم‌ترین عامل چاقی در افراد سالم، دریافت بیش‌ازحد کالری از غذا است.

عوارض چاقی چیست؟

چاقی می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های بسیار زیادی شود که در ادامه به آنها اشاره شده است:

فشار خون بالا از عوارض چاقی

هرچه وزن شما بیشتر شود، بافت چربی شما نیز بیشتر می‌شود. این بافت برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن و سایر مواد غذایی دارد که باید توسط جریان خون تأمین شود. هر چه نیاز به اکسیژن و مواد مغذی بیشتر شود، حجم خون و مقدار فشاری که روی سیستم گردش خون وارد می‌شود نیز افزایش می‌یابد و هر چه حرکت خون در سیستم گردش خون بیشتر شود، فشار بیشتری بر دیواره‌ی سرخرگ‌های شما وارد می‌کند. علاوه بر این، چاقی باعث افزایش تعداد ضربان قلب و کاهش ظرفیت عروق برای جابجایی خون می‌شود که تمام این عوامل باعث پرفشاری خون می‌گردد.

دیابت از عوارض چاقی

چاقی عامل اصلی ایجاد دیابت نوع 2 است، زیرا افزایش چربی باعث افزایش مقاومت بدن به اثر هورمون انسولین می‌شود. لذا این هورمون نمی‌تواند با مقادیر نرمال قبلی، وظیفه‌ی خود را که کنترل قند خون است، به درستی انجام دهد و قند خون بالا می‌رود که خود یکی از عوامل مهم خطر برای سلامتی افراد است.

اختلال در چربی خون از عوارض چاقی

رژیم‌های غذایی که دارای مقدار زیادی چربی‌های اشباع شده مثل گوشت قرمز یا غذاهای سرخ شده هستند، می‌توانند علاوه بر چاقی باعث بالا رفتن کلسترول بد خون (به نام LDL) شوند. چاقی همچنین باعث پایین آمدن سطح کلسترول خوب خون (به نام HDL) و بالا رفتن سطح تری گلیسیرید می‌شود. تری گلیسیریدها بیشترین میزان چربی در غذاهای شما و همچنین بیشترین درصد چربی در بدن شما را شامل می‌شوند، و در طولانی مدت اختلال در سطح چربی‌های خون، باعث تصلب شرائین می‌شود، زیرا چربی‌های اضافه در جدار رگ‌ها رسوب می‌کنند. تصلب شرائین خود باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و سکته ی مغزی می‌شود.

بیماری عروق کرونر از عوارض چاقی

این بیماری یکی از اشکال بیماری‌های قلبی– عروقی است که از رسوب چربی در جدار سرخرگ‌های کرونر(سرخرگ‌هایی که به قلب خون رسانی می‌کنند) ایجاد می‌شود. پس از مدتی، رسوب این چربی‌ها باعث تنگ‌تر شدن دیواره‌ی داخلی عروق شده و خون کمتری به بافت قلب می‌رسد. کاهش خون رسانی به قلب، باعث آنژین صدری (درد قفسه‌ی سینه) می‌شود. انسداد کامل عروق قلبی می‌تواند باعث سکته‌ی قلبی شود.

سکته‌ی مغزی از عوارض چاقی

چاقی باعث تصلب شرائین و رسوب چربی در جدار سرخرگ‌ها می شود که می‌تواند سرخرگ‌های مغزی را نیز درگیر کند و باعث تنگ شدن عروق مغزی شود. حالا اگر لخته ی خونی در این عروق باریک ایجاد شود، می‌تواند به طور ناگهانی باعث انسداد جریان خون به منطقه‌ای از مغز شما شده و منجر به سکته‌ی مغزی گردد.

سایش مفاصل (استئوآرتریت)

در افراد چاق به علت افزایش فشار وارده بر مفاصل (خصوصاً مفاصل زانو، ران و مهره‌های پایین کمری)، غضروف مفصلی تخریب شده و باعث ایجاد درد مفصل و سفتی آنها می‌شود.

توقف تنفس در خواب از عوارض چاقی

توقف تنفس در خواب، خصوصاً در افراد چاقی که زیاد خور و پف می‌کنند، دیده می‌شود. این افراد به هنگام خواب شبانه، به علت انسداد مسیرهای هوایی ریه‌ها، برای مدت کوتاهی دچار توقف تنفس شده و مکررا در طول شب بیدار می‌شوند. در نتیجه خواب با کیفیتی در شب ندارند و در طول روز نیز به علت اختلال در خواب شبانه‌ی خود، دچار گیجی بوده و مرتب چرت می‌زنند. تحقیقات نشان داده، بیشتر افرادی که دچار وقفه یا آپنه‌ی تنفسی می‌شوند، دارای اضافه وزن بوده و گردنی بزرگ و راه هوایی باریکی دارند.

سرطان از عوارض چاقی

انواعی از سرطان‌ها با اضافه وزن همراه هستند که در زنان می‌توان به سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان، سرطان گردن رحم و سرطان کیسه‌ی صفرا اشاره کرد. مردان چاق نیز نسبتاً در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان‌های کولون، رکتوم و پروستات هستند.

بیماری کبد چرب از عوارض چاقی

در اثر چاقی، چربی بیشتری در ساختار کبد وارد می‌شود که این تجمع چربی، می‌تواند باعث ایجاد التهاب، تخریب بافت کبد، کبد چرب و نهایتاً به نارسایی کبدی (سیروز) منجر شود، حتی اگر فرد هم‌زمان از مشروبات الکلی استفاده نکند، زیرا کبد چرب و سیروز کبدی بیشتر در افرادی که مقادیر زیادی الکل مصرف می‌کنند، بروز می‌کند.

بیماری کیسه صفرا از عوارض چاقی

تجمع چربی اضافی در بدن افراد چاق موجب تجمع کلسترول بیشتری در بدن آنها می‌شود که این کلسترول اضافی می‌تواند در کیسه صفرا رسوب کند و باعث سنگ کیسه‌ی صفرا شود. همچنین کاهش وزن سریع (یعنی بیش از 1.5 کیلو گرم در هفته) نیز باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا می‌شود.

به‌غیر از این بیماری‌ها، از دیگر عوارض چاقی می‌توان به مشکلات ظاهری مانند عدم امکان استفاده از بسیاری لباس‌های زیبا و پیر به نظر رسیدن اشاره کرد. به‌همین‌دلیل بسیاری از افراد دچار اضافه‌وزن و چاق با مشکلات روحی روانی و کمبود اعتمادبه‌نفس دست‌وپنجه نرم می‌کنند که درطولانی مدت حتی می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی‌تری مثل افسردگی شود. چاق بودن بسیاری از تحرک‌ها و ورزش‌ها را هم برای فرد سخت‌تر می‌کند و می‌تواند منجربه بروز مشکلات جسمانی عدیده‌ای شود. به‌طور مثال، افراد چاق در انجام ورزش‌های مفرحی مثل فوتبال، کوهنوردی و… دچار مشکل هستند و مفاصل پاهای آنها تحت فشار بسیار زیادی قرار می‌گیرند. ورزش در افراد چاق معمولا با درد در نواحی مختلف بدن همراه است. چاقی حتی می‌تواند منجر به بیماری‌های گوارشی مثل سوزش سر دل هم شود. به‌طور کلی عوارض چاقی آنچنان گسترده است که از این بیماری به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ‌ومیر در سرتاسر جهان یاد می‌شود.

از کجا بفهمیم دچار اضافه‌وزن هستیم؟

قبل‌ ازاینکه به بیان عوارض چاقی بپردازیم، خواهیم دید که در مرحله‌ی اول، از کجا بفهمیم دچار اضافه‌وزن یا چاقی هستیم؟ همان‌طور که حتما می‌دانید، وزن افراد به تنهایی فاکتور مناسبی برای بیان چاق بودن یا نبودن آنها نیست، زیرا وزن به پارامترهای مختلفی ازجمله جنسیت، قد، سن، میزان توده‌ی عضله و… بستگی دارد. بنابراین برای رفع این مشکل، محققان شاخص توده‌ی بدنی یا BMI را معرفی کرده‌اند. شاخص توده بدنی معیاری است که از قد و وزن شما برای بررسی سالم بودن وزنتان استفاده می‌کند. در محاسبه BMI، وزن یک فرد برحسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد او برحسب متر بیان می‌شود. برای مثال، BMI=25 به معنای 25 کیلوگرم بر متر مربع است.

جدول زیر دسته‌بندی استاندارد وضعیت وزن مرتبط با محدوده BMI برای بزرگسالان را نشان می‌دهد.

• BMI کمتر از 18.5 نشان می‌دهد که شما کم‌وزن هستید. بنابراین ممکن است نیاز به افزایش وزن داشته باشید. به شما توصیه می‌شود از پزشک یا متخصص تغذیه راهنمایی بخواهید.
• BMI بین 5تا 24.9 نشان می‌دهد که وزن شما متناسب با قدتان است. با حفظ وزن مناسب، خطر ابتلابه مشکلات جدی سلامتی را کاهش می‌دهید.
• BMI بین 25تا 9 نشان می‌دهد که شما کمی اضافه‌وزن دارید. ممکن است به شما توصیه شود به دلایل سلامتی مقداری وزن کم کنید.
• BMI بیش از 30 نشان می‌دهد که شما به شدت اضافه‌وزن دارید. اگر وزن کم نکنید ممکن است سلامت شما در خطر باشد. توصیه می‌شود برای مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه صحبت کنید.

در مجموع، BMI می‌تواند هشداردهنده‌ای بسیار مناسب برای خطر ابتلابه انواع بیماری‌ها باشد. اگر BMI کمتر از 18.5 (کم‌وزنی) دارید، ممکن است درخطر ابتلابه شرایط زیر باشید:

• سوء تغذیه
• کم خونی
• تضعیف سیستم ایمنی، که می‌تواند منجر به عفونت‌ها و بیماری‌های مکرر شود.
• پوکی استخوان
• ناباروری

کم خونی یکی از عوارض چاقی و اضافه وزن است.

به‌طور کلی هرچه BMI شما بالاتر باشد، خطر ابتلابه شرایط زیر بیشتر می‌شود:

• بیماری قلبی
• فشار خون بالا
• دیابت نوع 2
• بیماری کیسه صفرا
• آرتروز
• آپنه خواب و برخی مشکلات تنفسی
• برخی سرطان‌ها، ازجمله روده بزرگ، سینه، آندومتر و کیسه صفرا
• افسردگی و سایر شرایط سلامت روان
• سکته
• بیماری کبد چرب
• کلسترول بالا
• ناباروری

مهم است که به‌یاد داشته باشید که می‌توانید بدون داشتن BMI بالا، هریک از شرایط بهداشتی فوق را داشته باشید. به‌طور مشابه، شما می‌توانید بدون داشتن هیچ‌یک از این بیماری‌ها، BMI بالایی داشته باشید. ژنتیک و عوامل دیگر مانند‌کشیدن سیگار نقش زیادی در ایجاد این شرایط دارند. BMI فقط به شما می‌گوید که ممکن است دارای اضافه‌وزن یا چاقی باشید و دراین‌صورت، احتمال ابتلای شما به بیماری‌هایی که ذکر شد، بیشتر خواهد بود.

روش‌های پیشگیری از چاقی و عوارض چاقی

خوشبختانه برای پیشگیری از چاق شدن هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان روش‌های زیادی وجود دارد. پیشگیری از چاقی از سنین پایین شروع می‌شود. برای کودکان، توجه به موارد زیر بسیار مفید خواهد بود:

• در صورت امکان به نوزادان شیر مادر دهید: تغذیه با شیر مادر با کاهش خطر چاقی در دوران کودکی مرتبط است.
• به کودکان درحال رشد به مقدار مناسب غذا بدهید: کودکان نوپا به مقادیر زیادی غذا نیاز ندارند. از سنین 1 تا 3 سالگی، کالری دریافتی اضافی هر کودک به‌ازای افزایش هر اینچ قد فقط 40 کالری می‌باشد.
• از همان ابتدا کودک را با غذاهای سالم آشنا کنید: کودک خود را تشویق کنید که از سنین پایین میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین‌های مختلف را امتحان کند. بدین‌ترتیب با افزایش سن، احتمال بیشتری وجود دارد که این غذاهای سالم را در رژیم غذایی خود بگنجاند.
• به‌عنوان خانواده غذاهای سالم بخورید: تغییر عادات غذایی در خانواده به کودکان این امکان را می‌دهد که از همان ابتدا تغذیه سالم را تجربه کنند. این امر ادامه پیروی از عادات غذایی خوب را برای آنها آسان‌تر می‌کند تا در بزرگسالی دچار عوارض چاقی نشوند.
• کودک خود را تشویق کنید که در هنگام گرسنگی، آهسته غذا بخورد.
• غذاهای ناسالم را در خانه محدود کنید.
• فعالیت‌های بدنی سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز را با کودک خود امتحان کنید.
• تماشای تلویزیون را برای کودک محدود کنید.
• از خواب کافی برای کودک غافل نشوید.
• مراقب غذاها و خوراکی‌هایی که کودک در خارج از منزل (مثلا در مدرسه) می‌خورد باشید.

بسیاری از نکات ذکر‌شده برای جلوگیری از چاقی در بزرگسالان هم صدق می‌کند. با این حال، توصیه‌های زیر را هم درخاطر داشته باشید:

• چربی «بد» کمتر و چربی «خوب» بیشتری مصرف کنید: برخلاف تصوری که در 30 سال گذشته درمورد رژیم غذایی کم چرب وجود داشت، باید بدانید همه چربی‌ها بد نیستند. مطالعات جدید نشان داده‌اند چربی‌های رژیمی سالم، مانند چربی‌های غیراشباع چندگانه، می‌تواند سطح کلسترول را بهبود بخشیده و خطر چاقی را کاهش دهند.
• غذاهای فرآوری‌شده و شیرین کمتری مصرف کنید: بر اساس یک مطالعه در سال 2016 منتشر‌شده در مجله آمریکایی تغذیه بالینی، مصرف غذاهای فرآوری‌شده و فوق فرآوری‌شده با افزایش خطر چاقی مرتبط است. بسیاری از غذاهای فرآوری‌شده سرشار از چربی، نمک و قند هستند که می‌توانند منجر به پرخوری شوند.
• وعده‌های بیشتری از سبزیجات و میوه‌ها بخورید: توصیه روزانه برای مصرف میوه و سبزیجات پنج تا نه وعده در روز برای بزرگسالان است.
• مقدار زیادی فیبر رژیمی بخورید: مطالعات همچنان نشان می‌دهد که فیبر غذایی در حفظ وزن نقش دارد. یک کارآزمایی در سال 2012 نشان داد افرادی که به مدت 12 هفته سه بار در روز مکمل فیبر کمپلکس مصرف کردند تا 5 درصد از وزن بدن خود را ازدست دادند.
• روی خوردن غذاهای با شاخص گلیسمی پایین تمرکز کنید: شاخص گلیسمی (GI) مقیاسی است که برای اندازه‌گیری سرعت افزایش قند خون توسط یک ماده غذایی خاص استفاده می‌شود. تمرکز بر غذاهای با GI پایین، می‌تواند به ثابت نگه‌داشتن سطح قند خون کمک کند. ثابت نگه‌داشتن سطح گلوکز خون می‌تواند به مدیریت وزن کمک کند.
• ورزش‌های هوازی انجام دهید. تمرین با وزنه هم فراموش نشود.
• از تنش و اضطراب دوری کنید.

بهترین راه‌حل برای درمان چاقی

طبق گفته‌ی تمامی پزشکان، محققان و متخصصان، بهترین راه برای درمان و فرار از عوارض چاقی ، داشتن یک رژیم غذایی سالم و کم‌کالری و ورزش منظم است. برای انجام این کار باید:

• طبق توصیه متخصص تغذیه از یک رژیم غذایی متعادل و کنترل‌شده با کالری مناسب استفاده کنید.
• به مدت 150 تا 300 دقیقه (دو و نیم تا پنج ساعت) در هفته فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی سریع، آهسته دویدن، شنا، تنیس یا… را انجام دهید.
• آهسته غذا بخورید.

به‌همین منظور، جناب آقای دکتر کرمانی با پشتوانه‌ی دانش عظیم و سال‌ها تجربه در این امر، رژیم‌های غذایی مخصوص درمان چاقی را تجویز می‌کنند که با استفاده از آنها می‌توانید از شر این بیماری نفسگیر خلاص شوید.

روش‌های دیگر برای درمان چاقی

همان‌طور که در قسمت قبل از مطلب عوارض چاقی گفتیم، داشتن یک رژیم غذایی مناسب بهترین روش برای درمان چاقی است که در همین زمینه، کارایی رژیم‌های غذایی دکتر کرمانی در درمان چاقی در سال‌های گذشته در افراد بسیار زیادی ثابت‌شده است. با این حال، روش‌های دیگری برای درمان چاقی هم در دسترس هستند که به آنها اشاره می‌کنیم.

ورزش راهی برای جلوگیری از عوارض چاقی

کاهش میزان کالری در رژیم غذایی به کاهش وزن کمک می‌کند، اما حفظ وزن سالم نیاز به فعالیت بدنی برای سوزاندن انرژی دارد. فعالیت بدنی علاوه‌بر کمک‌به حفظ وزن سالم، فواید سلامت بسیار زیادی نیز دارد. به‌عنوان مثال، می‌تواند به پیشگیری و مدیریت بیش از 20 بیماری کمک کند، مانند کاهش خطر ابتلابه دیابت نوع 2 تا 40 درصد. پزشکان توصیه می‌کنند بزرگسالان باید حداقل 150 دقیقه (دو ساعت و نیم) فعالیت با شدت متوسط در هفته انجام دهند، به‌عنوان مثال، پنج جلسه 30 دقیقه‌ای در هفته و انجام فقط 10 دقیقه ورزش در یک وعده هم مفید است. فعالیت با شدت متوسط هر فعالیتی است که ضربان قلب و تنفس شما را افزایش می‌دهد، مانند:

• پیاده‌روی سریع
• دوچرخه‌سواري
• شنا
• رقصیدن

از طرف دیگر، می‌توانید 75 دقیقه (یک ساعت و پانزده دقیقه) فعالیت شدید در هفته یا ترکیبی از فعالیت متوسط و شدید داشته باشید. درطول فعالیت شدید، نفس‌کشیدن بسیار سخت است و قلب شما به سرعت می‌تپد. مثال‌ها عبارتند از:

• دویدن
• ورزش‌های رقابتی مثل فوتبال
• کوهنوردی

حفظ وزن سالم نیاز به فعالیت بدنی برای سوزاندن انرژی دارد.

همچنین باید دو روز در هفته تمرینات قدرتی و تعادلی انجام دهید. شواهد نشان داده‌اند کاهش وزن اگر شامل استراتژی‌های دیگری در کنار تغییر رژیم غذایی و سبک‌زندگی باشد، درصد موفقیت بالاتری خواهد داشت. برخی از این استراتژی‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• تعیین اهداف واقع‌بینانه در کاهش وزن: اگر چاق هستید، ازدست‌دادن تنها 3 درصد از وزن اولیه بدن می‌تواند به‌طور قابل توجهی خطر ابتلابه عوارض چاقی را کاهش دهد.
• آهسته‌تر غذا خوردن و حواس‌پرت نشدن هنگام صرف غذا
• اجتناب از حضور در موقعیت‌هایی که می‌دانید ممکن است وسوسه شوید تا در آنجا پرخوری کنید
• درگیرکردن خانواده و دوستان خود در تلاش‌های کاهش وزن، آنها می‌توانند به شما انگیزه کمک کنند
• نظارت بر پیشرفت خود: به‌طور منظم خود را وزن کنید و عدد آن را در یک دفترچه یادداشت نمایید

درمان دارویی، راهی برای جلوگیری از عوارض چاقی

برای خلاص شدن از عوارض چاقی گاهی درمان با دارو درکنار تغییر رژیم غذایی در دستور کار قرار می‌گیرد. داروها معمولاً تنها درصورتی تجویز می‌شوند که سایر روش‌های کاهش وزن مؤثر نبوده باشند و علاوه‌بر مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی، BMI 27.0 یا بیشتر داشته باشید. داروهای کاهش وزن تجویزی یا از جذب چربی جلوگیری می‌کنند یا اشتها را سرکوب می‌کنند. موارد زیر برای استفاده طولانی‌مدت (حداقل 12 هفته) توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تایید‌شده است:

• فنترمین / توپیرامات (Qsymia)
• نالترکسون/بوپروپیون (Contrave)
• لیراگلوتاید (Saxenda)
• اورلیستات (Alli، Xenical)، تنها مورد تایید FDA برای استفاده در کودکان 12 سال و بالاتر

این داروها می‌توانند عوارض جانبی ناخوشایندی داشته باشند. به‌عنوان مثال، اورلیستات یا ونوستات می‌تواند منجربه اجابت مزاج چرب و مکرر، اضطرار روده و گاز معده شود.

جراحی، راهی برای جلوگیری از عوارض چاقی

جراحی کاهش وزن که معمولاً با نام جراحی چاقی شناخته می‌شود، شاید آخرین راهکار برای رهایی از عوارض چاقی باشد. این نوع جراحی با محدودکردن مقدار غذایی که می‌توانید به راحتی بخورید یا با جلوگیری از جذب غذا و کالری توسط بدن شما کار می‌کند. البته گاهی‌اوقات جراحی می‌تواند هر دو مورد را انجام دهد. جراحی کاهش وزن یک راه‌حل سریع برای درمان چاقی نیست، بلکه یک جراحی بزرگ است و می‌تواند خطرات جدی داشته باشد. پس از آن، افرادی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند، باید نحوه و میزان غذاخوردن خود را تغییر دهند، درغیراین‌صورت ممکن است بیمار شوند. بااین‌حال، گزینه‌های غیرجراحی همیشه در کمک به کاهش‌وزن افراد چاق و کاهش خطر ابتلابه عوارض چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن مؤثر نیستند. انواع جراحی کاهش وزن عبارتند از:

• جراحی بای پس معده: در این روش، جراح یک کیسه کوچک در بالای معده شما ایجاد می‌کند که مستقیماً به روده کوچک متصل می‌شود. غذا و مایعات از طریق کیسه وارد روده می‌شوند و قسمت اعظم معده را دور می‌زنند.
• باند معده قابل تنظیم لاپاروسکوپی(LAGB) : در این روش معده را با استفاده از یک باند به دو کیسه جدا می‌کنند.
• جراحی اسلیو معده: در این روش، بخشی از معده برداشته و حذف می‌شود.
• انحراف بیلیوپانکراس با سوئیچ اثنی‌عشر: در این روش، پزشک بیشتر معده شما را از بین می‌برد.

جراحی کاهش وزن یک راه‌حل سریع برای درمان چاقی نیست، بلکه یک جراحی بزرگ است و می‌تواند خطرات جدی داشته باشد.

برای چندین دهه، متخصصان توصیه می‌کردند افراد بزرگسال کاندید جراحی کاهش وزن، BMI حداقل 35.0 (کلاس 2 و 3) داشته باشند. با این حال، در دستورالعمل‌های جدید برای جراحی متابولیک و چاقی، جراحی کاهش وزن برای بزرگسالان با BMI بین 30.0 تا 35.0 (کلاس 1) هم تایید می‌شود، در صورتی که:

• فرد دارای بیماری‌های همراه، به ویژه دیابت نوع 2 باشد
• نتایج پایداری را از درمان‌های غیرجراحی، مانند تغییر سبک زندگی و غذا خوردن مشاهده نکرده‌ باشد

برای افراد مبتلا به چاقی کلاس 1، جراحی برای افراد بین 18 تا 65 سال موثرتر است. افراد اغلب قبل از انجام عمل جراحی باید مقداری وزن کم کنند. علاوه‌براین، آنها معمولاً تحت مشاوره قرار می‌گیرند تا اطمینان حاصل شود که هم از نظر احساسی برای جراحی آماده هستند و هم مایل به ایجاد تغییرات لازم در سبک زندگی می‌باشند. سایر درمان‌های چاقی هم عبارتند از:

• هیدروژل‌ها: این کپسول‌های خوراکی که با نسخه در دسترس هستند، حاوی ذراتی می‌باشند که آب را جذب‌کرده و در معده بزرگ می‌شوند تا به شما کمک کنند که احساس سیری کنید. کپسول‌ها قبل از غذا مصرف می‌شوند و به‌صورت مدفوع از روده‌ها عبور می‌کنند.
• انسداد عصب واگ: این عمل شامل کاشت دستگاهی زیر پوست شکم است که پالس‌های الکتریکی متناوب را به عصب واگ شکم می‌فرستد , به مغز می‌گوید که چه زمانی معده احساس خالی یا پر شدن می‌کند.
• آسپیراسیون معده: در این روش یک لوله از طریق شکم وارد معده می‌شود و بخشی از محتویات معده بعد از هر وعده غذایی را تخلیه می‌کند.

منبع: +++++++++