دیابت بارداری یک اختلال متابولیکی است که در دوران بارداری رخ میدهد و با افزایش سطح قند خون مشخص میشود. دیابت بارداری معمولاً در اواسط بارداری یعنی هفته بیست و چهارم یا بیست و هشتم بارداری اتفاق میافتد و اغلب پس از زایمان برطرف میشود. علت دیابت بارداری هرچند به طور کامل مشخص نیست، اما ممکن است از ژنتیک گرفته تا تغییرات هورمونی متفاوت باشد. قند بالا در بارداری اگر به درستی مدیریت نشود، میتواند عوارض جدی برای مادر و نوزاد به همراه داشته باشد، به همین دلیل پیشگیری و درمان آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله قصد داریم به مسئله دیابت بارداری، علائم، عوارض و درمان آن بپردازیم. تا انتها با ما همراه باشید. فهرست مطالب (کلیک کنید) دیابت بارداری چیست؟علائم دیابت بارداری چیست؟چه کسانی در معرض ابتلا به قند بارداری هستند؟عوارض دیابت بارداریچگونه دیابت بارداری را میتوان تشخیص داد؟چگونه از دیابت بارداری پیشگیری کنیم؟قند بارداری را چگونه درمان کنیم؟آنچه از مقاله دیابت بارداری آموختیم:سوالات متداول دیابت بارداری:دیابت بارداری چیست؟ دیابت بارداری نوعی دیابت است که در دوران بارداری رخ میدهد. این دیابت زمانی اتفاق میافتد که هورمونهای بارداری با قابلیت تنظیم قند خون بدن دچار تداخل میشوند. دیابت بارداری به این معنا نیست که قبل از این، دیابت داشتهاید یا این که بعد از زایمان، دچار دیابت خواهید شد اما در صورتی که کنترل یا درمان نشود، احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش میدهد. دیابت بارداری نوعی دیابت است که در دوران بارداری رخ میدهد. علائم دیابت بارداری چیست؟ قند بالا در بارداری با علائم مختلفی همراه است. مهمترین علائم دیابت بارداری عبارتند از: تاری دید تاری دید یکی از علائمیست که ممکن است در زنان مبتلا به دیابت بارداری مشاهده شود. این مشکل به دلیل تغییراتی است که قند خون بالا در عدسی و شبکیه چشم ایجاد میکند. قند خون بالا به مرور زمان میتواند به رگهای خونی کوچک شبکیه آسیب برساند. این آسیبها باعث نشت مایع و خون به شبکیه شده و در نتیجه دید، تار و مبهم میشود. خستگی به دلیل تغییرات هورمونی ممکن است در طول بارداری احساس خستگی کنید. اما خستگی بیش از حد نیز میتواند یکی از علائم دیابت بارداری باشد. وقتی قند بالا باشد سلولها و ارگانهای بدن نمیتوانند برای تولید انرژی، اکسیژن و مواد مغذی دریافت کنند، به همین دلیل بدن سعی میکند با ایجاد خستگی، ما را مجبور به استراحت کند. خستگی بیش از حد میتواند یکی از علائم دیابت بارداری باشد. تشنگی شدید درست است که بدن برای افزایش حجم خون و کمک به کلیه برای بیرون راندن مواد اضافی به آب نیاز دارد، اما بر اساس گفته متخصصان، احساس تشنگی شدید، یکی از دلایل اصلی قند خون بالا در بارداری است. وقتی قند خون بالا باشد بدن از سلولها آب میکشد تا قند موجود در خون را رقیق کند. تکرر ادرار خانمهای باردار زیاد به دستشویی مراجعه میکنند، دلیلش هم افزایش جریان خون است که باعث بالا رفتن تولید ادرار میشود (فشار آوردن کودک روی مثانه نیز هست)، اما خانمهایی که مشکل دیابت بارداری دارند دلایلشان برای رفتن به دستشویی بیشتر است. وقتی کلیه به خاطر قند بالا دچار مشکل شده، مجبور است سختتر کار کند بنابراین ادرار بیشتری تولید میکند. همینطور که قند بالا میرود روی ادرار نیز تاثیر میگذارد و باعث به وجود آمدن چرخهای معیوب میشود: ادرار بیشتر، کم آب شدن بدن، آب خوردن زیاد. حالت تهوع و بالا آوردن بر اساس تحقیقات، بیش از ۷۴ درصد خانمها به علت افزایش برخی از هورمونها حالت تهوع و استفراغ را تجربه میکنند. این میتواند یکی از علائم دیابت بارداری باشد. اگر به این مشکل مبتلا باشید، قند در خون انباشته میشود و سلولها به دلیل مواد سمی به نام کتون نمیتوانند از آن به عنوان سوخت استفاده کنند. در نهایت، این حالت منجر به ایجاد تهوع و یا استفراغ در خانم باردار میشود. پس چگونه میتوانیم بین تهوع و استفراغ معمولی و دیابتی فرق بگذاریم؟ اگر حالت تهوع و استفراغ بعد از سه ماهه ابتدایی بارداری ادامه پیدا کرد باید نگران شد. اگر حالت تهوع ادامه دار باشد، ممکن است علتش دیابت بارداری باشد. کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد رابطه بین وزن و دیابت بارداری گول زننده است. بر اساس تحقیقات بیشتر خانمهایی که به دیابت بارداری مبتلا میشوند قبل از بارداری اضافه وزن داشتهاند یا چاق بودهاند. قبل از بارداری باید در وزن سلامت باشید و در طول بارداری نیز نباید زیاد وزن اضافه کنید. در دیابت وقتی سلولها نمیتوانند از قند به عنوان سوخت استفاده کنند، بدن این کمبود انرژی را به عنوان گرسنگی قلمداد و اشتها را تحریک میکند. این حالت چرخهای معیوب را میسازد. تمام غذایی که وارد بدن شده است نمیتواند به درستی مورد استفاده قرار بگیرد و توسط ادرار خارج شده در نتیجه منجر به کاهش وزن میشود. همچنین تحقیقات نشان داده خانمهای چاقی که به دلیل دیابت بارداری دچار کاهش وزن شدهاند، نوزادشان از نظر جثه بزرگ است. این خانمها بیشتر دچار زایمان پیش از موعد میشوند. عفونتهای مکرّر تحقیقات نشان داده افراد مبتلا به دیابت بارداری، بیشتر در خطر عفونت قرار دارند. بارداری باعث میشود خانمها بیشتر در خطر عفونتهای واژینال و مسیر ادراری قرار بگیرند. اگر دیابت بارداری داشته باشید این خطر افزایش پیدا میکند. باکتریها و قارچها از گلوکز تغذیه میکنند بنابراین هرچه قند موجود در خون بیشتر باشد رشد، آنها نیز بیشتر خواهد شد. قند بالا همچنین در سیستم ایمنی بدن اختلال ایجاد میکند و تاثیرش را در مقابله با عفونت کاهش میدهد. اگر عفونت ادامه دار بود حتما با پزشک برای مشخص شدن علت اصلی صحبت کنید. بیشتر بخوانید: گلیکاسیون چیست و چگونه موجب پیری پوست میشود؟خرناس کشیدن حتی اگر قبلا هم خرناس نمیکشیدید، شرایط بدنی در طول بارداری به گونهایست که مسیر تنفسی تنگ میشود و خانم باردار ممکن است در خواب خرناس بکشد. این مشکل نیز به دیابت بارداری مربوط میشود. خرناس یکی از نشانههای انسداد مسیر تنفسی است که منجر به کمبود اکسیژن هنگام خواب میشود. یکی از علائم قند خون بالا در بارداری، خر و پف کردن است. کمبود اکسیژن میزان هورمونهای استرس را بالا میبرد. این امر کار کنترل قند خون را برای بدن سختتر میکند. به همین دلیل است که باید در طول بارداری همیشه روی سطح گلوکز خود نظارت داشته باشید و همچنین درباره تمام مشکلاتی که حس میکنید غیرطبیعی است با پزشک خود صحبت کنید. چه کسانی در معرض ابتلا به قند بارداری هستند؟ ریسک ابتلا به دیابت هنگامی که چربی بدن در اطراف شکم ذخیره شده باشد، بالا است. افرادی که دور شکمشان بیشتر از 88 یا ۹۰ سانتی متر است، مادران بالای ۳۵ سال، خانمهایی که نوزاد قبلی آنها بیش از ۴ کیلوگرم وزن داشتهاند، خانوادههایی که سابقه معلولیت در وابستگان درجه یک دارند و افرادی که سابقه ابتلا به دیابت بارداری در تجربیات قبلیشان داشتهاند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند. افراد با نشانههای زیر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند: بالای ۲۵ سال هستند؛ سابقه دیابت خانوادگی دارند؛ قبل از بارداری اضافه وزن داشتهاند؛ در دوره بارداری بیشتر از حالت عادی اضافه وزن پیدا کردهاند؛ چند قلو باردار هستند؛ قبلا بچهای با وزن بالای ۴ کیلوگرم به دنیا آوردهاند؛ سابقه ابتلا به قند بارداری داشتهاند؛ سابقه سقط جنین یا زایمان کودک نابالغ داشتهاند؛ دچار سندرم تخمدان پلی کیستیک و اختلال اکانتوسیس نیگریکانس یا بیماریهای دیگری هستند که با مقاومت انسولین در ارتباط است. مادرانی که چند قلو باردار هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند. عوارض دیابت بارداری دیابت بارداری اگر به خوبی کنترل نشود، میتواند عوارضی جدی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. این عوارض میتوانند شامل موارد زیر باشند: عوارض برای مادر: پرهاکلامپسی: این بیماری با افزایش فشار خون، پروتئین در ادرار و تورم همراه است و میتواند برای مادر و جنین خطرناک باشد. زایمان زودرس: دیابت کنترل نشده میتواند باعث زایمان زودرس شود که این امر میتواند منجر به مشکلات تنفسی و سایر مشکلات سلامتی در نوزاد شود. سزارین: احتمال نیاز به سزارین در زنان مبتلا به دیابت بارداری بیشتر است. عفونتها: قند خون بالا در بارداری میتواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد. کما: در موارد شدید، قند خون بسیار بالا میتواند منجر به کما شود. دیابت نوع 2: زنان مبتلا به دیابت بارداری در آینده بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 هستند. عوارض برای جنین: افزایش خطر ابتلا به چاقی و دیابت در آینده: نوزادانی که مادرانشان دیابت بارداری داشتهاند، در آینده بیشتر در معرض خطر ابتلا به چاقی و دیابت هستند. ماکروزومی: نوزادانی که مادرانشان دیابت بارداری دارند، معمولاً بزرگتر از حد معمول هستند (ماکروزومی). این امر میتواند زایمان را دشوارتر کند و خطر آسیب به نوزاد را افزایش دهد. مشکلات تنفسی: نوزادانی که مادرانشان دیابت بارداری دارند، بیشتر در معرض مشکلات تنفسی هستند. نقصهای مادرزادی: برخی از مطالعات نشان میدهند نوزادانی که مادرانشان دیابت بارداری دارند، بیشتر در معرض برخی نقصهای مادرزادی هستند. زردی: احتمال افزایش سطح بیلیروبین در خون نوزادانی که مادر مبتلا به دیابت بارداری دارند، بیشتر است. بیلیروبین باعث زردی پوست و چشم میشود. نوزادانی که مادر مبتلا به دیابت دارند، بیشتر در معرض چاقی هستند. چگونه دیابت بارداری را میتوان تشخیص داد؟ دیابت بارداری معمولاً در طول یک آزمایش روتین در دوران بارداری تشخیص داده میشود. این آزمایش به عنوان آزمایش غربالگری دیابت بارداری شناخته میشود. انواع روشهای تشخیص دیابت بارداری عبارتند از: تست چالش گلوکز بعضی از پزشکان با تست چالش گلوکز شروع میکنند این تست نیاز به هیچ نوع آمادگی ندارد. ابتدا محلول گلوکز را مینوشید و بعد از یک ساعت آزمایش خون میگیرید. اگر سطح قند خون، بالا باشد پزشک تست تحمل گلوکز خوراکی سه ساعته انجام میدهد که این تست ۲ مرحله ای است. با این وجود بعضی از پزشکان نیز تست چالش گلوکز را انجام نمیدهند و فقط تست ۲ ساعته (تحمل گلوکز) را میگیرند که یک مرحله دارد. تست یک مرحله ای پزشک ابتدا از قند خون ناشتا آزمایش میگیرد. سپس شما باید یک محلول دارای ۷۵ گرم کربوهیدرات را بنوشید و بعد از ۱ الی ۲ ساعت دوباره آزمایش قند خون تکرار میشود. اگر هر کدام از مقادیر قند خون زیر را داشته باشید مبتلا به دیابت بارداری هستید: سطح قند خون ناشتا بیشتر از ۹۲ میلی گرم در دسی لیتر سطح قند خون یک ساعته بیشتر از ۱۸۰ میلی گرم در دسی لیتر سطح قند خون دو ساعته بیشتر از ۱۵۳ میلی گرم در دسی لیتر تست 2 مرحله ای برای آزمایش ۲ ساعته نیازی نیست ناشتا باشید. در این تست باید یک نوشیدنی با ۵۰ گرم قند بنوشید. بعد از یک ساعت آزمایش قند خون از شما میگیرند. اگر سطح قند خون شما مساوی یا بیشتر از ۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر یا ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد یک تست دیگر از شما گرفته میشود. یکی از روشهای تشخیص دیابت بارداری، تست چالش گلوکز است. در آزمایش دوم پزشک ابتدا با آزمایش قند خون ناشتا شروع میکند. به این ترتیب که از شما میخواهد محلولی حاوی ۱۰۰ گرم قند بنوشید و به ترتیب یک، دو و سه ساعت بعد، از شما آزمایش قند خون میگیرد. اگر نتیجه آزمایش شامل موارد زیر باشد مبتلا به قند بارداری هستید: سطح قند خون ناشتا بالاتر یا برابر ۹۵ یا 105 میلی گرم بر سی لیتر سطح قند خون یک ساعته بالاتر یا برابر ۱۸۰ یا ۱۹۰ میلی گرم بر سی لیتر سطح قند خون دو ساعته بالاتر یا برابر ۱۵۵ یا ۱۶۵ میلی گرم بر سی لیتر سطح قند خون سه ساعته بالاتر یا برابر ۱۴۰ یا ۱۴۵ بیشتر بخوانید: این نشانه ها می گویند به اندازه کافی آفتاب نمی گیریدچگونه از دیابت بارداری پیشگیری کنیم؟ با تغییر سبک زندگی، انجام فعالیت فیزیکی و رژیم غذایی صحیح میتوانیم از بروز بیماری دیابت پیشگیری کنیم یا آن را به تعویق بیندازیم. برای پیشگیری از این دیابت، نکات زیر را به کار ببرید: سبک زندگی تان را تغییر دهید؛ وعدههای غذایی را در ساعات مقرر مصرف کنید؛ تحرک روزانه داشته باشید و از بیتحرکی خودداری کنید؛ استرس و اضطراب خود را کاهش دهید و روحیهای شاد داشته باشید؛ از یک رژیم غذایی اصولی پیروی کنید. پیاده روی تند روزانه به مدت ۳۰ دقیقه در صورت نداشتن منع بارداری میتواند گزینه خوبی در درمان و پیشگیری از دیابت بارداری باشد. ورزش کردن کمک زیادی به کم کردن وزن شما میکند و در پایین نگه داشتن وزن اهمیت خاصی دارد. قند بارداری را چگونه درمان کنیم؟ در صورت ابتلا به دیابت بارداری، به متخصص تغذیه مراجعه کنید تا رژیم غذایی مخصوص برایتان تهیه کند. در دوران بارداری میزان وزن گیری باید متناسب با شاخص توده بدنتان یا همان bmi باشد. پزشک با توجه به قد و وزنتان وضعیت شما را میسنجد و میزان وزن گیری در بارداری و رژیم غذایی مناسب را پیشنهاد میدهد. یادتان باشد رژیم بارداری به معنای کم کردن وزن نیست، بلکه به این معناست که از افزایش وزن بی رویه در دوران بارداری جلوگیری کنید. رژیم بارداری دکتر کرمانی یکی از بهترین رژیمهای غذایی برای کنترل وزن در دوران بارداری است. برای درمان دیابت بارداری چه بخوریم؟ توصیههای تغذیهای زیر نیز در بهبود این مشکل به شما کمک میکند: مصرف چربی و روغن (به خصوص چربی های اشباع شده) را کاهش دهید. چربیهای اشباع نشدهای که از منابع گیاهی و ماهی به دست میآیند مانند روغن زیتون، روغن مغزها و روغن آووکادو سالمترین نوع چربی هستند. سعی کنید اسیدهای چرب امگا ۳ بیشتر مصرف کنید زیرا در رفع التهاب و کمک به سلامت مغز و قلب بسیار مؤثر است. ماهی سالمون و ماهی تون منابع خوبی از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. البته میزان مصرف ماهی در بارداری متفاوت است، نباید بیش از ۳۴۰ گرم در هفته از ماهی استفاده کنید. به جای سرخ کردن مواد غذایی آنها را کباب کنید، بپزید یا در کمی روغن داغ تفت بدهید. سعی کنید غذاها را به صورت آب پز استفاده کنید. تا جایی که برایتان مقدور است از مصرف غذاهای سرخ شده و فست فود، غذاهای شور و غذاهای کنسرو شده بپرهیزید. مصرف قند، برنج، ماکارونی، شیرینی، کیک، شکلات و نوشابه را کم کنید. به جای آنها از آب میوههای سالم و طبیعی استفاده کنید. از سبزیجات و میوههای تازه استفاده کنید. اکثر سبزیجات کربوهیدرات و قند کم دارند. بنابراین اگر میتوانید سبزی را با وعده اصلی خود انتخاب کنید. همچنین میتوانید از غذای ترکیب با سبزی مانند کرفس استفاده کنید. نخود یا سبزیجات برگدار گزینههای خوبی برای جایگزینی با ذرت هستند. به جای نان سفید و لواش، نان یا گندم کامل (سبوسدار) ، غلات فیبردار و کم شکر را در صبحانه استفاده کنید. مصرف جو و نان جو را در سبد غذایی روزانه خود قرار دهید. جو دو سر خرد شده با تیغه یا جو دو سر حلقه شده نیز مفید است. هنگام مصرف سالاد از سس کمتری استفاده کنید. برای روی سالاد، سبزیهای طبخ شده و ظرف پاستا از روغن زیتون استفاده کنید. مصرف میوهها و سبزیجات یکی از روشهای درمان دیابت بارداری است. آنچه از مقاله دیابت بارداری آموختیم: در این مقاله آموختیم که دیابت بارداری نوعی از دیابت است که در دوران بارداری رخ میدهد. این بیماری در صورتی که کنترل و درمان نشود، مشکلات زیادی برای مادر و جنین ایجاد میکند. اما خوشبختانه این بیماری قابل کنترل است و با برسی دقیق قند خون از طریق رژیم غذایی مناسب، ورزش و در صورت نیاز دارو، می توان از بسیاری از عوارض آن پیشگیری کرد. سوالات متداول دیابت بارداری: 1- انواع دیابت بارداری کدامند؟ دیابت بارداری به دو نوع A1 و A2 تقسیم میشود. دیابت بارداری نوع اول (A1) تنها با رژیم قابل درمان است ولی در خصوص نوع دوم برای درمان به انسولین و یا داروهای خوراکی نیاز است. 2- قند بارداری چند باشه خطرناکه؟ این موضوع به عوامل مختلفی از جمله هفته بارداری، آزمایش انجام شده (ناشتا یا بعد از غذا) و سایر شرایط پزشکی فرد بستگی دارد. اما به طور کلی، اگر سطح قند خون شما در دوران بارداری به طور مداوم بالا باشد و در محدوده نرمال قرار نگیرد، میتواند برای شما و جنینتان خطرناک باشد. چه کسانی بیشتر دچار دیابت بارداری میشوند؟ چندین عامل میتوانند خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از: سن، اضافه وزن یا چاقی، سابقه خانوادگی دیابت، سابقه دیابت بارداری در بارداریهای قبلی، نژاد و قومیت، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، فشار خون بالا، سطح بالای چربی خون و … منابع: my.clevelandclinic.org www.mayoclinic.org مریم اصیلیاز سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزهی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزهی کلمات باور دارم. میانگین امتیاز 5 از 5