علت ورم معده یا گاستریت چیست و روش‌هایی پیشگیری از آن کدام است؟

ورم معده که با نام عمومی گاستریت نیز شناخته شده است، به بیماری التهاب مخاط معده گفته می‌شود که درد شکم، سوء هاضمه، نفخ و حالت تهوع را به دنبال دارد. علت ورم معده معمولا به یک باکتری به نام هلیکوباکتر نسبت داده می‌شود، اما می‌تواند علل دیگری هم داشته باشد که مشکلات عدیده‌ای را […]

تاییدیه

تایید شده توسط کارشناس تغذیه دکترکرمانی قبل از هر اقدامی با پزشک متخصص مشورت نمایید.

زمان مطالعه 26 دقیقه
تعداد بازدید 13761
تاریخ بروزرسانی
ورم معده یک بیماری شایع، اما به‌طور کلی قابل درمان است
میانگین امتیاز 4.2 از 5

ورم معده که با نام عمومی گاستریت نیز شناخته شده است، به بیماری التهاب مخاط معده گفته می‌شود که درد شکم، سوء هاضمه، نفخ و حالت تهوع را به دنبال دارد. علت ورم معده معمولا به یک باکتری به نام هلیکوباکتر نسبت داده می‌شود، اما می‌تواند علل دیگری هم داشته باشد که مشکلات عدیده‌ای را برای فرد به وجود می‌آورد.

مصرف برخی داروها با تجویز پزشک و تغییرات سبک زندگی مانند ورزش یا رژیم غذایی می‌توانند علائم ورم معده را را کاهش دهند. ما در این مقاله درباره ورم معده و علل آن صحبت کرده‌ایم، به انواع ورم معده، عوارض آن، راه‌های تشخیص و روش‌های پیشگیری و درمان آن نیز پرداخته‌ایم. به عبارت دیگر، سعی کرده‌ایم تمام جزئیات را در یک مقاله به حضورتان ارائه دهیم. با ما همراه باشید.

ورم معده یا گاستریت

گاستریت یا ورم معده یک اصطلاح کلی برای التهاب پوشش داخلی معده است که ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. علت ورم معده عموما در نتیجه عفونت توسط باکتری خاصی است که باعث زخم معده می‌شود و البته علل دیگری نیز وجود دارد.

گاستریت ممکن است خیلی ناگهانی رخ دهد که به ورم معده حاد معروف است و یا به مرور زمان بروز کند که ورم معده مزمن و پیشرونده نام می‌گیرد. در برخی موارد، ورم معده ممکن است منجر به زخم و افزایش خطر سرطان معده شود. با این حال، برای اکثر افراد، این بیماری چندان جدی نیست و با پیگیری درمان به سرعت بهبود می‌یابد.

ورم معده چیست؟

معده دارای پوشش محافظی به نام مخاط است. این پوشش مخاطی از معده در برابر اسیدهای قوی معده که غذا را هضم می‌کنند، محافظت می‌کند. وقتی این پوشش محافظ مورد آسیب واقع شده یا ضعیف شود، مخاط ملتهب شده و باعث ورم معده می‌شود.

نوعی باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری، شایع‌ترین علت باکتریایی گاستریت یا ورم معده است. گاستریت حاد (ناگهانی) حدود 8 نفر از هر 1000 نفر را مبتلا می‌کند، درحالی‌ که گاستریت مزمن و طولانی مدت کمتر شایع است و تقریباً از هر 10000 نفر 2 نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

تفاوت بین ورم معده و سوء هاضمه چیست؟

علائم ورم معده گاهی اوقات ممکن است علائم سوء هاضمه را تقلید کند. سوء هاضمه نوعی درد یا ناراحتی در معده همراه با مشکل در هضم غذاست. در سوء هاضمه ممکن است احساس سوزش بین دنده‌های پایینی حس شود.

ورم معده معمولا به یک باکتری به نام هلیکوباکتر نسبت داده می‌شود

ورم معده معمولا به یک باکتری به نام هلیکوباکتر نسبت داده می‌شود.

چرا ورم معده این‌قدر دردناک است؟

پزشکان هنوز نتوانسته‌اند توضیح دهند که چرا درد ورم معده برای برخی افراد طاقت‌فرسا و شدید و برای برخی دیگر خفیف‌تر است، اما جامع‌ترین پاسخ این است که افراد مختلف درد را با شدت‌های مختلفی درک می‌کنند. درد گاستریت معمولا در ناحیه میانی بالای معده، درست زیر استخوان سینه و بالای ناف حس می‌شود و معمولا این علائم را دارد:

  • ناراحتی آزاردهنده
  • درد مبهم یا سوزش
  • درد شدید، مثل میخ یا چاقو

کیفیت درد در افراد مختلف مشابه نیست و حتی ممکن است به صورت رفت و برگشتی باشد. در برخی افراد با وجود محرک‌ها افزایش می‌یابد و در برخی دیگر بدون هیچ محرکی درست قبل یا بعد از غذا اتفاق می‌افتد، گاهی تا ساعت‌ها ثابت می‌ماند و گاهی به سرعت عبور می‌کند و رد می‌شود. با این وجود، اکثر مردم می‌دانند که چه زمانی علائم هشداردهنده مانند علائم زیر در بدن‌شان رخ می‌دهد:

  • درد قفسه سینه
  • تنگی نفس
  • ضعف یا ناتوانی در تحمل هرگونه غذا یا مایعات از طریق دهان
  • تب با درجه بالا
  • استفراغ یا حرکات روده همراه با خون
  • تغییر سریع یا تشدید درد
استفراغ یا حرکات روده همراه با خون، یکی از علائم هشدار دهنده ورم معده است.

استفراغ یا حرکات روده همراه با خون، یکی از علائم هشدار دهنده ورم معده است.

انواع ورم معده

ورم معده به سه نوع حاد، مزمن و فرسایشی تقسیم می‌شود. نوع حاد آن التهابی شدید و ناگهانی است و نوع مزمن یک التهاب طولانی مدت و ناراحت کننده که در صورت درمان نشدن تا سال‌ها ممکن است ادامه یافته و باعث آزار فرد شود. ورم معده فرسایشی شکل کمتر دیده شده این بیماری است که معمولاً التهاب زیادی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند منجر به خونریزی و زخم معده شود.

به ورم معده فرسایشی، گاستریت واکنشی نیز گفته می‌شود. علت ورم معده فرسایشی عمدتا مصرف الکل، سیگار، برخی داروها، عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی و استرس ناشی از بیماری‌ها یا جراحات است. در ادامه به توضیح بیشتر درمورد ورم معده حاد و مزمن می‌پردازیم.

ورم حاد

التهاب پوشش معده بدون فرسایش یا آسیب رساندن به پوشش معده را ورم معده حاد می‌گویند. این مشکل ناگهانی می‌تواند باعث درد شدید و آزاردهنده‌ای در معده شود. با این حال، درد موقتی و کوتاه مدت است. علت ورم معده حاد ممکن است آسیب، باکتری، ویروس، استرس، یا مصرف مواد محرک مانند الکل، NSAID، استروئیدها یا غذاهای تند باشد. NSAID‌ها و کورتیکواستروئیدها (داروهای هورمونی استروئیدی)، شایع‌ترین علل گاستریت حاد هستند.

ورم مزمن

ورم مزمن کندتر ظاهر می‌شود و البته طولانی‌تر است و دردهایی مبهم و مداوم را ایجاد می‌کند. لازم به ذکر است که گاستریت با گاستروانتریت متفاوت است. گاستریت فقط مستقیماً معده را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است شامل حالت تهوع یا استفراغ باشد، در حالی ‌که گاستروانتریت بر معده و روده تأثیر می‌گذارد.

علائم گاستروانتریت ممکن است شامل اسهال علاوه بر حالت تهوع یا استفراغ باشد. با این وجود، در سال‌های اخیر شیوع گاستریت مزمن در کشورهای در حال توسعه کاهش یافته است، اما گاستریت حاد هنوز شایع است.

هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری است که معمولا علت ورم مزمن معده بوده و می‌تواند معده را آلوده کند و اغلب علت اصلی زخم معده محسوب می‌شود و نحوه انتشار آن مشخص نیست، اما می‌تواند منجر به التهاب معده، از دست دادن اشتها، حالت تهوع، نفخ و درد شکم شود. علل دیگری که کمتر رایج هستند، عبارتند از:

  • عفونت‌های ویروسی
  • استرس شدید
  • اختلالات خودایمنی که ممکن است باعث حمله سیستم ایمنی به پوشش معده شود
  • بیماری‌ها و اختلالات گوارشی، مانند بیماری کرون
  • رفلاکس صفرا
  • مصرف کوکائین
  • مصرف مواد خورنده مانند سم یا اسید
  • عمل جراحي
  • نارسایی کلیه
  • استرس سیستمیک
استرس شدید، یکی از علل یوجود آمدن ورم معده مزمن است.

استرس شدید، یکی از علل یوجود آمدن ورم معده مزمن است.

تفاوت ورم معده و زخم معده چیست؟

بسیاری از افراد گاهی اوقات واقعا نمی‌دانند که چرا و چگونه به برخی بیماری‌ها مبتلا می‌شوند، مگر این‌که به پزشک مراجعه کنند. دو بیماری گوارشی که معمولاً مشخص نیست چگونه به وجود آمده‌اند، زخم و ورم معده هستند. هر دو بیماری معده را درگیر می‌کنند، اما زخم معده و ورم معده تفاوت‌های قابل توجهی با یکدیگر دارند.

گاستریت یا ورم یک بیماری معده است که در آن التهاب وجود دارد، چرا که ترشح بیش از حد اسید معده باعث التهاب آن می‌شود. اما، زخم معده زمانی صورت می‌گیرد که معده مانند یک عضو دیگر بدن زخم شود. این زخم‌ها نیز در نتیجه اسید بیش از حد معده ایجاد می‌شوند، درست مثل این‌که اسید دست کسی را بسوزاند و زخم کند.

علت ورم معده ممکن است هلیکوباکتر پیلوری باشد. این باکتری می‌تواند در معده رشد کند و وقتی به میلیون‌ها سلول تکثیر شود، قطعا باعث عفونت خواهد شد. یکی دیگر از علل گاستریت مصرف NSAIDs یا مسکن‌ها و آسپرین است. این داروها ظرفیت پروستاگلاندین را برای محافظت از معده از واکنش اسیدی بیش از حد کاهش می‌دهند.

بیشتر بخوانید:  نشانه های خاموش تنبلی چشم در کودکان

زخم معده نیز یک بیماری گوارشی است که به علت فرسایش لایه مخاطی معده یا دستگاه گوارش اتفاق می‌افتد. درست مانند ورم معده، زخم معده نیز ممکن است توسط باکتری هلیکوباکتر پیلوری، داروهای مسکن مانند NSAIDS و آسپرین ایجاد شود. یک سوم زخم‌های معده توسط باکتری هلیکوباکتر ایجاد می‌شود و علت سایر زخم‌ها استرس است.

چگونه می‌توان ورم معده را تشخیص داد؟

پزشک معمولا با انجام یک معاینه فیزیکی، پرسیدن علائم و سابقه خانوادگی می‌تواند در مورد علت ورم معده حدس‌هایی بزند. او همچنین ممکن است آزمایش تنفس، خون یا مدفوع را برای بررسی وجود هلیکوباکتر پیلوری توصیه کند. علاوه بر این، پزشک ممکن است آزمایشات زیر را نیز تجویز نماید:

  • آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی: این آزمایش برای بررسی التهاب مری، معده و اثنی عشر انجام می‌شود. پزشک از یک آندوسکوپ (یک لوله نازک بلند با یک دوربین متصل) برای دیدن معده استفاده می‌کند و ممکن است یک نمونه کوچک یا بیوپسی از پوشش مخاط معده نیز بگیرد.
  • معاینه دستگاه گوارش فوقانی (GI): در طول معاینه دستگاه گوارش فوقانی، بیمار باید یک ماده گچی به نام باریم را ببلعد. تصویربرداری به کمک اشعه ایکس انجام شده و جزئیات بیشتری را نشان می‌دهد.
  • آزمایش خون: آزمایش خون میزان آنتی‌بادی‌هایی را که با باکتری هلیکوباکتر پیلوری مبارزه می‌کنند، بررسی می‌کند.
  • نمونه‌گیری از مدفوع: این آزمایش عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا وجود خون در مدفوع را بررسی می‌کند. وجود خون ممکن است نشان دهنده خون‌ریزی معده باشد.
  • آزمایش تنفس اوره: در طی آزمایش تنفس، بیمار کپسول یا مایعی حاوی اوره (یک ماده رادیواکتیو بی‌ضرر) را می‌بلعد و سپس بازدم را در یک کیسه بادکنک مانند بیرون می‌دهد. باکتری هلیکوباکتر پیلوری اوره را به دی اکسید کربن تبدیل می‌کند و وجود خود را به این وسیله نشان می‌دهد.
آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، یکی از را‌های تشخیص ورم معده است.

آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، یکی از را‌های تشخیص ورم معده است.

ورم معده چقدر خطرناک است؟

باید توجه داشت که تنها درصد کمی از بیماران به عوارض جدی ناشی از ورم معده مزمن دچار می‌شوند که شامل انواع مختلف سرطان معده و بیماری‌های زخم معده است که باعث سوراخ شدن روده می‌شود. این عوارض می‌تواند منجر به سپسیس و احتمالاً مرگ شود، اما در اکثر موارد ورم معده، با ترکیب صحیح درمان و اصلاح سبک زندگی، بدون عواقب شدید برطرف می‌شود.

بهترین توصیه به بیماران این است که به بدن خود توجه کنند و اگر بیش از دو هفته است که با درد معده دست به گریبان هستند یا کاهش وزن غیرقابل توضیح، خونریزی، یا علائم جدیدی را تجربه می‌کنند که بهبود نمی‌یابد یا به‌طور کامل برطرف نمی‌شود، به پزشک مراجعه کنند.

چه افرادی بیشتر در معرض ورم معده هستند؟

خطر ابتلا به گاستریت یا ورم معده با افزایش سن افزایش می‌یابد. افراد مسن دارای پوشش‌های معده نازک‌تر، کاهش گردش خون و متابولیسم کندتر و ترمیم مخاط هستند و احتمالاً از داروهایی مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) استفاده می‌کنند که می‌تواند علت ورم معده باشد.

حدود دو سوم جمعیت جهان به هلیکوباکتر پیلوری مبتلا هستند، اما افراد مسن نسبت به افراد جوان بیشتر احتمال دارد به عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا اختلالات خود ایمنی مبتلا شوند. اکثر زنان در سنین 45 تا 64 سالگی و اکثر مردان در سنین بالای 65 سال به ورم معده مبتلا می‌شوند.

برخی از کودکان نیز به دلیل مصرف مکرر غذاهای تند که محرک معده است، دچار ورم معده می‌شوند. افرادی با مشکلات زیر معمولا بیشتر در معرض خطر گاستریت حاد هستند:

  • افرادی که الکل می‌نوشند
  • افرادی که جراحی‌های زیادی انجام داده‌اند
  • مبتلایان به نارسایی کلیه
  • مبتلایان به نارسایی کبد
  • مبتلایان به نارسایی تنفسی
  • مبتلایان به ایدز
  • افراد سیگاری

همچنین موارد زیر نیز از علل عمده ابتلا به گاستریت حاد هستند:

  • مصرف بیش از حد کافئین یا نوشیدنی‌های اسیدی
  • اعتیاد به کوکائین
  • استرس
  • مسمومیت غذایی (گاستروانتریت باکتریایی)
  • اختلالات خودایمنی، مانند کم خونی خطرناک، بیماری هاشیموتو و دیابت نوع 1
  • آسیب تروماتیک، سوختگی یا عفونت شدید
  • رفلاکس صفرا
  • رژیم غذایی کم‌فیبر
  • مصرف زیاد غذای فرآوری شده
  • عفونت‌های ویروسی و انگلی

کمبود اسید معده نیز می‌تواند منجر به بیماری‌هایی مانند آکلرهدریا، اختلالات خودایمنی، ورم معده، مشکلات پوستی مانند آکنه یا اگزما و کم خونی خطرناک شود.

افرادی که الکل می‌نوشند، بیشتر در معرض خطر گاستریت حاد هستند.

افرادی که الکل می‌نوشند، بیشتر در معرض خطر گاستریت یا ورم معده حاد هستند.

عوارض ورم معده کدام است؟

در صورت عدم درمان، ورم معده ممکن است منجر به زخم و خونریزی معده شود. به ندرت، برخی از اشکال ورم معده مزمن ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند، اما در صورت عدم درمان، گاستریت می‌تواند منجر به مشکلات جدی زیر شود:

  • کم‌خونی: هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند باعث گاستریت یا زخم معده شود که در صورت خونریزی تعداد گلبول‌های قرمز خون را کاهش داده و کم خونی ایجاد می‌کند.
  • کم‌خونی خطرناک: ورم معده با ایجاد خودایمنی می‌تواند بر نحوه جذب ویتامین B12 بدن تأثیر بگذارد. وقتی بدن B12 کافی برای ساخت گلبول‌های قرمز سالم دریافت نکند، در معرض خطر کم‌خونی خطرناک قرار می‌گیرد.
  • پریتونیت: ورم معده می‌تواند منجر به تشدید علائم زخم معده شود. زخم‌هایی که در دیواره معده ایجاد می‌شوند، می‌توانند آن‌قدر عمیق شوند که دیواره معده را سوراخ کرده و محتویات معده را به داخل شکم بریزند. این پارگی می‌تواند باکتری را گسترش دهد و باعث عفونت خطرناکی به نام انتقال باکتری یا پریتونیت شود. همچنین می‌تواند منجر به التهاب گسترده‌ای به نام سپسیس شود که ممکن است کشنده باشد.
  • سرطان معده: اگر علت ورم معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری و بیماری خودایمنی باشد، می‌تواند با رشد در پوشش معده خطر ابتلا به سرطان معده را به‌ویژه در افرادی که پوشش معده نازک دارند، افزایش دهد.

سایر عوارض ممکن است به صورت زیر باشد:

  • کمبود ویتامین D، اسید فولیک، ویتامین C، روی، کلسیم و منیزیم
  • گاستریت آتروفیک مزمن که علاوه بر التهاب، باعث از بین رفتن سلول‌های غدد معده می‌شود
  • متاپلازی و دیسپلازی معده که از انواع ضایعات پیش سرطانی در معده هستند
  • آکلوریدیا که مانع از تولید اسید معده برای هضم صحیح غذا می‌شود
  • سرطان‌هایی مانند آدنوکارسینوم، لنفوم بافت لنفوئیدی مرتبط با مخاط (MALT) و تومورهای عصبی غدد درون ریز (NET)

به دلیل این عوارض بالقوه، در صورت مشاهده علائم ورم معده به خصوص اگر مزمن باشد، مهم است با پزشک مشورت شود.

علائم ورم معده کدام است؟

ورم معده در همه افراد علائم قابل توجهی ایجاد نمی‌کند. رایج‌ترین علائم معمولا عبارتند از:

  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • احساس پری در قسمت بالایی شکم، به‌خصوص بعد از خوردن غذا
  • سوء هاضمه

اگر فرد مبتلا به گاستریت فرسایشی باشد، ممکن است علائم زیر را تجربه کند:

  • مدفوع سیاه و قیری رنگ
  • استفراغ خون یا موادی که شبیه تفاله قهوه است
  • مدفوع سیاه و قیرانی
  • نفخ
  • از دست دادن اشتها
  • زخم معده
  • کاهش وزن بی‌دلیل
  • درد یا ناراحتی بالای شکم
  • استفراغ خون
  • سوزش در قسمت بالای شکم که ممکن است با غذا خوردن بدتر یا بهتر شود
سوء هاضمه، یکی از علائم رایج ورم معده است.

سوء هاضمه، یکی از علائم رایج ورم معده است.

آیا ورم معده مسری است؟

گاستریت مسری نیست، اما باکتری ایجادکننده آن (هلیکوباکتر پیلوری) می‌تواند از طریق مدفوع به انسان سرایت کند. بنابراین، شستن کامل دست‌ها قبل از غذا و رعایت بهداشت، اولین خط دفاعی در برابر انتشار این میکروب است. بسیاری از افراد پس از آلوده شدن به باکتری هلیکوباکتر پیلوری ممکن است به ورم معده مبتلا شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

تقریباً اغلب افراد در دوره‌ای از زندگی خود دچار سوء هاضمه و سوزش معده شده‌اند. در اکثر موارد سوء هاضمه کوتاه مدت است و نیازی به مراقبت پزشکی ندارد، اما اگر فردی علائم و نشانه‌های ورم معده را به مدت یک هفته یا بیشتر داشته باشد، لازم است به پزشک مراجعه کند. در صورت داشتن علائم زیر نیز مراجعه به پزشک ضروری است:

  • درد شدید در معده همراه با استفراغ
  • احساس سبکی سر یا سرگیجه
  • اگر ناراحتی معده پس از مصرف داروهای نسخه‌ای یا بدون نسخه، به ویژه آسپرین یا سایر مسکن‌ها رخ داد
  • استفراغ یا مدفوع خونی
بیشتر بخوانید:  درمان سوزش معده با رژیم غذایی ضد رفلاکس

علت ورم معده چیست؟

گاستریت اصطلاحی است که برای توصیف التهاب یا تحریک پوشش معده استفاده می‌شود. علت ورم معده ممکن است تحریک ناشی از عفونت‌ها، داروهایی مانند آسپرین یا NSAIDs، سرطان معده یا مصرف مواد سمی از جمله الکل بیش از حد، سموم و آفت کش‌های گیاهی یا مواد شیمیایی باشد.

از سوی دیگر، به عنوان مثال هنگامی که پوشش سطحی پوست بدن آسیب ببیند، بدن جریان خون را در آن ناحیه افزایش می‌دهد تا به روند بهبودی کمک کند. سپس، نوتروفیل‌ها و لنفوسیت‌ها (انواع گلبول‌های سفید خون) برای کمک به مبارزه با باکتری‌ها و شروع فرآیند ترمیم وارد می‌شوند. نتیجه این است که ناحیه ملتهب می‌شود.

این فرآیند التهابی می‌تواند روی اعصاب تأثیر گذاشته و باعث ایجاد سطوح مختلف درد شود. تصور شود که همین فرآیند در غشای معده اتفاق می‌افتد و – درست مانند زانوی زخمی – می‌تواند با شدت‌های مختلف «درد» یا «آزار» همراه باشد.

علاوه بر این، ضعف یا آسیب سد مخاطی دیواره معده به شیره‌های گوارشی اجازه می‌دهد تا به پوشش معده آسیب بزنند و ایجاد التهاب کنند. برخی بیماری‌ها و شرایط مانند بیماری کرون، می‌توانند خطر گاستریت را افزایش دهند. سایر علل شایع ورم معده عبارتند از:

  • داروهای غیراستروئیدی
  • عفونت
  • سموم
  • رشد غیرطبیعی سلول‌ها

عفونت باکتریایی

باکتری هلیکوباکتر پیلوری، شایع‌ترین علت زخم معده در 90 درصد موارد است. علت اصلی ورم معده مزمن عفونت هلیکوباکتر پیلوری در دوران کودکی است که همچنان در بزرگسالی مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

باکتری هلیکوباکتر پیلوری، شایع‌ترین علت زخم معده در 90 درصد موارد است.

باکتری هلیکوباکتر پیلوری، شایع‌ترین علت زخم معده در 90 درصد موارد است.

آسیب‌های بدنی

آسیب به بدن – نه لزوماً به معده – یا بیماری که بر جریان خون معده تأثیر می‌گذارد نیز می‌تواند اسید معده را افزایش داده و باعث گاستریت شود.

بیماری خودایمنی

بیماری‌های خودایمنی نیز ممکن است به ابتلای ورم معده کمک کند. این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی شروع به حمله به بافت سالم بدن در مخاط معده می‌کند. گاستریت خودایمنی در افراد مبتلا به سایر اختلالات خودایمنی، از جمله بیماری هاشیموتو و دیابت نوع 1 شایع‌تر است. همچنین گاستریت خودایمنی می‌تواند با کمبود ویتامین B-12 همراه باشد.

حساسیت غذایی

ارتباط بین آلرژی غذایی و ورم معده هنوز مشخص نیست. با این حال، به گفته سازمان ملی اختلالات نادر، آلرژی‌های غذایی می‌تواند باعث ایجاد نوع نادری از التهاب دستگاه گوارش به نام گاستروانتریت ائوزینوفیلیک شود.

سوء مصرف الکل

سوء مصرف مزمن الکل می‌تواند باعث تحریک و فرسایش مخاط معده شود.

رفلاکس صفرا

“رفلاکس” به معنای بازگشت به عقب است. رفلاکس صفرا زمانی اتفاق می‌افتد که صفرا به جای حرکت در روده کوچک به معده برمی‌گردد.

کبد برای کمک به هضم غذاهای چرب، صفرا تولید می‌کند.

کبد برای کمک به هضم غذاهای چرب، صفرا تولید می‌کند.

برخی داروها

استفاده مداوم از داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، کورتیکواستروئیدها، داروهای شیمی درمانی یا پرتودرمانی و مسکن‌هایی مانند ایبوبروفن یا آسپرین برای مدیریت درد مزمن می‌تواند باعث تحریک مخاط معده شود.

استرس فیزیکی

یک بیماری یا جراحت ناگهانی و شدید می‌تواند باعث ورم معده شود. سوختگی‌های شدید و آسیب‌های مغزی دو علت ورم معده هستند.

سیگار

اگرچه عفونت با هلیکوباکتر پیلوری، یکی از شایع‌ترین عفونت‌های انسانی در سراسر جهان است، اما تنها برخی از افراد مبتلا به این عفونت دچار ورم معده یا سایر اختلالات دستگاه گوارش فوقانی می‌شوند. پزشکان بر این باورند آسیب‌پذیری در برابر این باکتری می‌تواند ارثی باشد یا به دلیل سبک زندگی غلط، مانند سیگار کشیدن و رژیم غذایی ایجاد شود.

سایر بیماری‌ها

ورم معده ممکن است با سایر شرایط پزشکی، از جمله ایدز، بیماری کرون، بیماری سلیاک، سارکوئیدوز و عفونت‌های انگلی مرتبط باشد.

چگونه می‌توان از ورم معده پیشگیری کرد؟

هلیکوباکتر پیلوری علت ورم معده در اغلب موارد است، اما اکثر مردم نمی‌دانند که آلوده هستند. بنابراین باکتری‌ها به راحتی منتقل می‌شوند. با رعایت بهداشت خوب، از جمله شستن دست‌ها می‌توان خطر ابتلا به این عفونت را کاهش داد. سایر اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:

  • مراقبت از سلامت روان و تنش زدایی
  • خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر، آهسته‌تر و منظم‌تر
  • پرهیز از مصرف غذاهای سرخ شده، شور، شیرین و تند
  • ترک سیگار
  • پرهیز از مصرف الکل و کافئین
  • مدیریت استرس
  • عدم مصرف NSAIDها
  • دراز نکشیدن 2 تا 3 ساعت بعد از غذا

افرادی که قبلا مبتلا به گاستروانتریت شده‌اند نیز برای جلوگیری از انتقال باکتری به دیگران بهتر است اقدامات احتیاطی زیر را انجام دهند:

  • شستن مرتب دست‌ها، به‌خصوص قبل از دست زدن به غذا
  • اجتناب از پختن غذا برای دیگران تا زمانی که علائم بهبود نیافته است
  • عدم تماس نزدیک با دیگران در طول بیماری
  • پرهیز از مصرف شیر غیرپاستوریزه و گوشت خام یا صدف
  • شستن و ضدعفونی سبزیجات
  • تمیز نگاه داشتن آشپزخانه و ظروف تهیه غذا
رژیم فستینگ یا سفره خانواده؟

درمان ورم معده چیست؟

ورم معده می‌تواند کاملاً درمان شود و حتی ترس آن نیز برای همیشه به پایان برسد، اما درمان ورم معده بسته به علت آن متفاوت است. برخی از داروها باکتری‌ها را از بین می‌برند، در حالی ‌که برخی دیگر علائم سوء هاضمه را کاهش می‌دهند. پزشک ممکن است بسته به علائم و علت ورم معده موارد زیر را تجویز کند:

  • آنتی بیوتیک‌ها: برای درمان عفونت باکتریایی ممکن است چند هفته نیاز به مصرف بیش از یک نوع آنتی بیوتیک باشد. پزشکان به‌طور معمول گاستریت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری را با آنتی بیوتیک درمان می‌کنند.
  • آنتی اسیدها: داروهای کربنات کلسیم اسید معده را کاهش می‌دهند. آن‌ها می‌توانند به تسکین التهاب و سوزش سر دل کمک کنند. برخی از آنتی اسیدها ممکن است باعث اسهال یا یبوست شوند. بنابراین در صورت مشاهده هر یک از این عوارض باید با پزشک مشورت شود.
  • مسدود کننده‌های هیستامین (H2): سایمتیدین، رانیتیدین، فاموتیدین و داروهای مشابه باعث کاهش تولید اسید معده می‌شوند.
  • مهارکننده‌های پمپ پروتون: امپرازول، لانسوپرازول و اسموپرازول، میزان اسید تولیدی معده را کاهش می‌دهند. مهارکننده‌های پمپ پروتون، زخم معده و بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) را نیز درمان می‌کنند. با این حال، استفاده طولانی مدت از این داروها به‌ویژه در دوزهای بالا می‌تواند منجر به افزایش خطر شکستگی ستون فقرات، لگن و مچ دست و افزایش خطر نارسایی کلیوی، زوال عقل و کمبود مواد مغذی شود.
  • پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها (مانند کامبوچا، ماست، کیمچی و کلم ترش) به بازسازی فلور گوارشی و بهبود زخم معده کمک می‌کنند. با این حال هیچ شواهدی مبنی بر تاثیر آن‌ها بر ترشح اسید وجود ندارد.
  • مکمل‌های غذایی: برخی از انواع ورم معده می‌تواند جذب آهن یا ویتامین B12 را برای بدن دشوارتر نموده و منجر به کمبود آن شود. در این‌ صورت در مورد مصرف مکمل‌ها برای جلوگیری از کمبود ویتامین باید با پزشک مشورت شود.

شایان ذکر است که در اکثر موارد، ورم معده با درمان بهبود می‌یابد. علاوه بر این تغییرات سبک زندگی مانند پرهیز از مصرف الکل و استعمال دخانیات در بهبود این بیماری موثرند. چند بار ورزش به مدت حداقل 30 دقیقه در هفته می‌تواند به کاهش اضافه وزن و علائم ورم معده، مانند نفخ و رفلاکس اسید کمک کند.

علاوه بر این، با کمک تغذیه صحیح نیز می‌توان ورم معده را تا حدودی کنترل نمود. به عنوان مثال پرهیز از غذاهای سرخ شده در روغن و غذاهای تند یا بسیار اسیدی در بهبود ورم معده موثر است. برخی افراد نیز می‌گویند غذاهای پرفیبر (مانند غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات و لوبیا)، غذاهای کم چرب، نوشیدنی‌های بدون گاز و بدون کافئین (مثل قهوه و چای) نیز به کاهش علائم گاستریت کمک می‌کند. ما در این مقاله در مورد علت ورم معده، عوارض و روش‌های درمان و پیشگیری از آن صحبت نمودیم. لطفا ما را از نظرات ارزشمندتان بهره‌مند سازید.

منبع: ++++++

علت ورم معده یا گاستریت چیست و روش‌هایی پیشگیری از آن کدام است؟ - 1 - علت ورم معده - بیماری و درمان

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.

میانگین امتیاز 4.2 از 5
    به اشتراک بگذارید
مطالب مرتبط
همه مقالات
نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

نظرات شما
راه پیما 1403/04/28

سلام جناب دکتر، مردی هستم ۶۵ساله ،هروقت نفخ یا ورم معده پیدا میکنم بجای بالای شکم بالای سینه تا زیر بازوی چپم تحت تاثیر قرار می‌گیرد، که بعد از چند دقیقه رفع می‌شود.

-علی اکبر 1403/04/23

سلام بسیار مفید بود

کارشناس به اندام 1403/04/23

سلام سپاس از شما عزیزم

-مهین شیرزا 1403/04/15

من اندو کردم .قبلا هیچ مشکل معده نداشتم .اما تو آزمایش معلوم شد گاستریت فعال داره معدم که ناشی از هلیکوباکتر نیست دکترآمبرازوا و کلپترومایسین داده .دو روزه شبکیه چشمم خطوط را بصورت کج و معوج میبنه آیا ناشی از داروه سپاس

کارشناس به اندام 1403/04/15

بله عزیزم حتما با پزشکتون مشورت کنید

-علی غفوری 1403/04/13

سلام جناب مطالب مفید وعالی بود ازاینکه وقت گذاشتید ومطالب جامع در جهت افزایش اطلاعات عمومی وپیشگیرانه ارائه نمودید بعنوان یک معلم ممنونم ودستت میبوسم انشالله سلامت وموفق باشی

کارشناس به اندام 1403/04/13

سلام ممنون ازانرژی و پیام پر مهر شما پایدار باشید بزرگوار

ابوالفضل 1403/04/10

سلام آقا دکتر من اندو انجام دادم 50درصد عفونت و ورم معده داشتم داروهای دادن امیزول 500 . بیسموت ساب سیترات 150.نولپاز 20 وسانستول دادن سه روز دارم هنوز استفاده میکنم هیچ تاثیری ندیدم احساس حالت تهوع و بی اشتها شدم بدنم شل و وله دلم نمخاد از جام پاشم توروخدا راهنمایی کنید خیلی زجر میکشم

کارشناس به اندام 1403/04/10

سلام عزیزم باید دوره درمان و کامل کنید سه روزه اتفاقی نمیوفته این حالت ها بخاطر دارو هم میتونه باشه

پویا- 1403/04/09

سلام دکتر عزیز خدا قوت بنده ۲۶ سالمه غذا میخورم ورم خیلی خیلی کم تو بدم احساس میکنم یعنی حالت سنگینی در قسمت معده آبم ک میخورم کاملا احساس دارم ک از قسمت معده ورم دارم و سنگین شدم و اضافه وزنم هم شاید بگم از رو همین مقدست

کارشناس به اندام 1403/04/09

سلام عزیزم این حالت ورم خیلی بعد از خوردن غذا طبیعی هست بعد از دوسه ساعت هضم و گوارش انجام میشه و ازبین میره برای کاهش وزن ولاغری هم میتونین روی لینک کلیک کرده مشخصات وثبت کنید و برنامه رو دریافت کنید

-مهدی 1403/04/08

سلام آقای دکتر من آندوسکوپی کردم ارتهاب معده و روده دارم حالت تهوع دارم غذا نمی‌تونم بخورم شکم خیلی ورم کرده نفس تنگی دارم خون ریزی از مدفوع داشتم رفتم دکتر دارو چرک خوش کن داده با بیسو بیس داده آقای دکتر باید چکار کنم خیلی درد دارم

کارشناس به اندام 1403/04/08

سلام وقت بخیر عزیزم توصیه های بالارو انجام بدین با توجه به شرایط باید تحت نظر باشید

-zeinab 1403/03/21

سلام من حدود ی ماهی میشه معدم ورم کرده اولاش حس خفگی حس میکردم معدم میترکه یبوست داشتم بهتر شدم ولی ورمش نخوابید الان شکمم ورم کرده زیر نافم‌ یعنی زیر شکمم دوباره همون حس دارم اون موقع که معدم تازه ورم کرده بود ی حسی که چیزی سمت چپ نافم زیر معدم حس میکردم میچرخه بعد خوب شد الان اون حس زیر شکمم دارم یوبوستم خوب شد اسهال دارم بگین چیکار کنم

کارشناس به اندام 1403/03/21

سلام عزیزم علت ایجاد این حالت ها مهمه اندام های زیادی در این ناحیه هستن که وقتی درد و ناراحتی ایجاد میشه پزشک درخواست ازمایش وسونوگرافی وداره تا تشخیص بده

شمس 1403/03/12

سلام، من مدت سه روز میشود معده درد هستم و در قسمت آخر معده که با روده وصل است ورم دارد و وقت لمس اش میکنم احساس درد میکنم، حدود چهار ماه بشتر است که قبصیت هم دارم فک میکنم غذا که میخورم همه ش در معده باقیست.

کارشناس به اندام 1403/03/12

سلام عزیزم درد و ناراحتی دارین باید به متخصص مراجعه کنید تلاش روی رفع یبوست باشه روغن زیتون سبزیجات سبوس جوانه ها نوشیدن اب با خاکشیر وتخم شربتی مصرف کنید

-ارزو 1403/03/05

سلام من معده درد بودم رفتم دکتر ازمایش گرفت گفت معدم باکتری داره بهم دارو داد چن وقت خوب شدم الان دوباره معده درد گرفتم با علائم شدیدتر مث استفراغ حالت تهوع ورم و درد معده شدید سر درد و بدن درد رفتم بیمارستان گفت بخاطر ویروس جدیده سرم داد همه دردام خوب شد بجز ورم و درد معدم. چیکار باید بکنم؟؟؟؟😭😭 نمیدونم چرا تو این سن کم اینجوری شدم فقط ۱۷ سالمه!!!!!!!!! استرس زیااااااااد میتونه دلیلش باشه؟؟

کارشناس به اندام 1403/03/05

سلام عزیزم استرس میتونه تشدیدش کنه ولی قطعا زمان لازم داره تا کامل حالتون خوب بشه

ابوالفضل 1403/03/01

سلام من با علائمی که هر روز بدتر میشد مثل نفخ و حالت تهوع به فوق تخصص گوارش مراجعه و بعد از آندوسکوپی گاستریت مزمن متوسط تشخیص داده شد با تشخیص دکترقرص نولپازا مصرف کردم و کیلیندیوم سی و حالم حدود یک ماهی بود بهتر شده بود اما امروز یه کم حالت تهوع ام برگشته البته روز قبل هم استرس زیادی داشتم . سوالم اینه این طبیعیه ؟ و اینکه چطوره که گاستریت بگیر نگیر داره تو حال ادم

کارشناس به اندام 1403/03/01

سلام عزیزم برعکس هم میشه یعنی حال شما میتونه محرک باشه همین استرس خودش عامل تهویه وقتی سابقه این بیماری هم باشه بیشتر میشه

یگانه 1403/02/21

سلام بنده ۱۸ سال دارم سوزش هایی در مری دارم که همراه با تهوع است و یک هفته است سبکی سر دارم که درد معده ام به اطراف سینه و پشت بصورت نقطه یا میخ هست ممکنه از چه بیماری باشه و خطرناک نیست؟

کارشناس به اندام 1403/02/21

سلام عزیزم میتونه مشکل گوارش ناراحتی قلب استرس زیاد و.. دیگه باشه وقتی دردی مزمن میشه با متخصص مشورت کنید

ناشناس 1403/02/20

سلام اگر بخاطر خوردن آبجو دست‌ساز ورم معده پیدا کرده باشی تا کی اثرات ورم معده می مونه و آیا خوب شدنی هست ؟ لطفا جواب بدهید

کارشناس به اندام 1403/02/20

سلام عزیزم اصلا مشخص نیست تا چه زمانی درمان میشه و اثرش ازبین میره شاید یک ماه وشاید همیشگی باشه

-عمار مزارزایی 1403/02/11

سلام من معده درد شدید دارم دکتر رفتم تو سونوگرافی گفت برجستگی گاستریت هی قرص میخورم درد میکنه راه حلی هس

کارشناس به اندام 1403/02/11

سلام بزرگوار اصول ونکات گفته شده در این مقاله رو رعایت کنید پرهیز خیلی اهمیت داره تحت نظر باشید

-قدرت نامداری از لرستان 1402/10/30

سلام وخسته نباشید حضور آقای دکتر کرمانی بنده مدت بیست سال است درد معده دارم جندین بار اندوسکوبی داده ام پزشکان مختلف میگوین التحاب معده است چند روز است درد شدید دارم هرچه پنتوپزازول .میتونیدازول و قرص بیست موت میخورم خوب نمیشوم ناراحتی قلبی دارم و سه عدد فنر درقلب دارم قرصها را که میخورم فشارم بالا میرود لطفا راهنمایی بفرمایید شمار تماسم ۰۹۱۶۳۶۷۷۷۶۹

کارشناس به اندام 1402/10/30

سلام سلامت باشید عزیزم بزرگوار باید برای درمان ومصرف دارویی تحت نظر پزشک معالج خودتون باشید تا تداخلی هم پیش نیاد

-ناصر 1402/10/08

سلام آقا دکتر خیلی سالها پیش یک شخص ناشناس در مدرسه آبو با دوا آلوده کرده بود و ما هم همکلاسی هامون مسموم شده بودیم حتا یکی از همکلاسی هامون جان عزیز خودشو از دست داد منم وضعیتم خیلی زیاد خراب بود حتا چند روز به کوما هم رفتم بعد اون مسمومیت معده هم دچار مشکل شد چند باری هم رفتم پیش دکتر درست نتوانستن تشخیص بدن و داروهای که برایم تجویز کردن هیج تاثیر قابل ملاحظه نداشت حالی حتا کار سنگین و راه رفتن بیش از حد ره هم نمیتوانم بالای معده هم فشار میاد به نظر شما آقای دکتر معده هم چی مشکل بعد مسمومیت ایجاد شده آیا راهی برای تداوی اش است نظر بدین ممنون میشم ....

کارشناس به اندام 1402/10/08

سلام عزیزم معده حساس شده وازنظر غذایی خیلی باید رعایت و پرهیز داشته باشید

ناشناس 1402/10/05

سلام مطللب خیلی عالی بود ممنون من معدم هیلکوباکتری گرفته دکتر رفتم انتی بیوتیک گفت تا دو هفته مصرف کن ولی امپرازول و ادامه بده الان ۱۰ روز گذاشته ولی همچنان درد معده و‌ ورم دارم اشتهام کم شده حالت تهوع دارم همچنان ایا امیدی هس😥

کارشناس به اندام 1402/10/05

سلام تشکر ازشما عزیزم باید دوره درمان کامل بشه بله همیشه امید هست

-رقیه 1402/09/16

سلام اقا دکتر ورم میعده دارم ایا راه حل هایی هست که ورم معده رو از بین برد

کارشناس به اندام 1402/09/16

سلام عزیزم توصیه های بالا رو امتحان کنید مشکلات گوارش قابل کنترل هستن

-سحر 1402/08/07

سلام جناب دکتر کرمانی عزیز ممنون از مطالب مفیدتون من چند سالی هست که دچار معده درد شدید میشم که غیر قابل تحمل هست والبته فقط سالی یه بار اتفاق می افته،دردی که به قفسه سینه ام و پشت هم سرایت می کنه و تقریبا با هیچ چی خوب نمیشه ویه روز وشب کامل طول می کشه اولین بار درست بعد از ماه رمضون این درد اومد سراغم و تا الان سالی یه بار اینطوری میشم البته خرمالو هم فک می کنم ادیتم می کنه سال گذشته هم همین موقع برام اتفاق افتاد ممنون میشم راهنمایی بف مایید یبوست واسهال هم ندارم و استفراغ همنبوده البته ایندفعه استفراغ داشتم فقط ،که خونی نبود

کارشناس به اندام 1402/08/07

سلام لطف دارین عزیزم وقتی به این شدت به پشت سرایت میکنه بهتر هست با متخصص مشورت کنید به همین شکل نمیشه تشخیصی رو داد

-فاطمه ..حاتمی 1402/07/28

من اینا رو خوندم افسردگی گرفتم همش به خودم می گم یا سر طان معده دارم یا زخم معده

کارشناس به اندام 1402/07/28

خدانکنه عزیزم برای اگاهی بیشتر واینکه اگر یکی از علائم هم باشه به متخصص مراجعه کنید خداروشکر علم پیشرفت زیادی کرده