سیاهی زیر چشم چه دلایلی دارد و بهترین درمان آن چیست؟

سیاهی زیر چشم یک مساله شایع در بین بسیاری از مردان و زنان است. این حلقه‌های تیره که اغلب با پف کردگی نیز همراهند، می‌توانند فرد را مسن‌تر از آن‌چه هست نشان داده و یا احساس بیماری جسمی یا روحی را القا کنند و بدتر از همه این‌که رفع آن‌ها ممکن است دشوار باشد. اگرچه این حلقه‌های عجیب می‌توانند در هر سن و سالی بروز کنند، اما اغلب در افراد سالخورده، دارای استعداد ژنتیکی هیپرپیگمانتاسیون اطراف چشم، اقوام غیرسفیدپوست یا افراد سبزه بیشتر به چشم می‌خورند. از سوی دیگر، در حالی که خستگی ممکن است منطقی‌ترین توضیح برای این وضعیت به نظر برسد، اما پای عوامل دیگری نیز در میان است؛ البته در بیشتر موارد نیازی به مراقبت پزشکی نیست. در این مقاله به علت سیاهی زیرچشم در بزرگسالان، نوزادان و کودکان و روش‌های درمان آن پرداخته‌ شده است. با ما همراه باشید.

علت سیاهی زیر چشم چیست؟

پوست زیر چشم‌ها به ‌طور کلی نازک‌تر از پوست سایر اجزای صورت‌ است. این بدان معنی است که رگ‌های خونی زیر پوست به سطح نزدیک‌ترند و می‌توانند ناحیه اطراف چشم‌ها را تیره‌تر نشان دهند. اما عوامل موثر و رایج دیگری نیز برای سیاهی دور چشم وجود دارد که معمولا شامل موارد زیر است.
اگر فرصت مطالعه مقاله را ندارید، می‌توانید به فایل صوتی آن گوش دهید:

تاثیر خستگی بر سیاهی زیر چشم

خستگی مفرط و کمبود خواب، می‌تواند یکی از علل ایجاد حلقه‌های سیاه زیر چشم شود. کم‌خوابی باعث کدر شدن، رنگ پریدگی پوست، پف کردگی چشم و نمایان شدن بافت‌های تیره و رگ‌های خونی زیر پوست می‌شود.

علت سیاهی زیر چشم را از زبان دکتر کرمانی بشنوید:

تاثیر سن بر سیاهی زیر چشم

بالا رفتن سن یکی دیگر از دلایل رایج سیاهی زیر چشم است. با افزایش سن، پوست زیر چشم نازک‌تر شده و چربی و کلاژن مورد نیاز برای حفظ خاصیت ارتجاعی پوست خود را از دست می‌دهد، به همین دلیل رگ‌های خونی تیره زیر پوست نیز بیشتر نمایان شده و باعث تیره شدن ناحیه زیر چشم می‌شود.

تاثیر کامپیوتر، تلویزیون و تلفن همراه بر تیرگی زیر چشم

خیره شدن به صفحه تلویزیون، تلفن همراه و کامپیوتر می‌تواند فشار قابل توجهی به چشم‌ها وارد کند که باعث بزرگ شدن رگ‌های خونی اطراف چشم شده و اطراف چشم را تیره می‌کند.

داشتن برنامه غذایی ضعیف

خوردن غذاهای مضر می‌تواند باعث ایجاد سیاهی زیر چشم شود. از طرفی عدم مصرف میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند در به بوجود آمدن این سیاهی‌ها کمک کند. غذاهایی انتخاب کنید که ویتامین D بالایی داشته باشند چون کمک می‌کنند پوستتان بدرخشد. از خوردن فست فودها برای جلوگیری از سیاهی چشم بپرهیزید. فست فودها حاوی مقدار زیادی نمک پنهان هستند. نمک بیش از حد باعث حبس آب می‌شود که متسع شدن رگ‌های خونی زیر چشم را دربردارد. غذاهایی مانند ماهی تن، تخم مرغ و … را که حاوی ویتامین D هستند، انتخاب کنید. برای از بین بردن این سیاهی‌ها نیز مدتی از قهوه دوری کنید.

تاثیر آلرژی بر تیرگی زیر چشم

واکنش‌های آلرژیک و خشکی چشم، می‌تواند محرک سیاهی دور چشم باشد. بدن در هنگام رویارویی با آلرژن‌ها مقدار زیادی هیستامین آزاد می‌کند که باعث گشاد شدن رگ‌های خونی زیر چشم می‌شوند. علاوه بر این، آلرژی تمایل فرد برای مالش و خاراندن پوست دور چشم را نیز افزایش می‌دهد. این اقدامات می‌تواند موجب تشدید علائم و التهاب، تورم و شکستگی عروق خونی و ایجاد هاله تیره در اطراف چشم شود.

حساسیت به غذاها

اگر بدنتان نوع خاصی از غذا را نتواند به خوبی هضم کند، این مسئله خود را در پوست نشان می‌دهد. بعضی از افراد در هضم شیر مشکل دارند که باعث ایجاد شدن سیاهی زیر چشم می‌شود. یک تست حساسیت به غذا می‌تواند به شما نشان دهد بدنتان با چه غذاهایی مشکل دارد، تا بتوانید از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری کنید.

تاثیر کم آبی بدن

کم آبی یکی از دلایل رایج تیرگی زیر چشم است. هنگامی که بدن مقدار مناسب آب دریافت نمی‌کند، پوست زیر چشم شروع به کدر شدن کرده و چشمان فرد گود رفته و خسته به نظر می‌رسد.

تاثیر نور خورشید

قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید، بدن را به سمت تولید اضافی ملانین اضافی سوق می‌دهد و می‌تواند باعث تیره شدن رنگدانه در پوست اطراف چشم شود.

خوردن غذاهای مضر می‌تواند باعث ایجاد سیاهی زیر چشم شود.

تاثیر ژنتیک

سابقه خانوادگی نیز در ایجاد حلقه‌‎های سیاه زیر چشم نقش دارد. این ویژگی ارثی از اوایل دوران کودکی آغاز شده و ممکن است با افزایش سن افزایش یافته یا به آرامی ناپدید شود. گاهی نیز سایر شرایط پزشکی – مانند بیماری تیروئید – می‌تواند منجر به سیاهی زیر چشم شود.

علت سیاهی زیر چشم در نوزادان

برای نوزادان کاملاً طبیعی است که دور چشم خود حلقه‌های تیره داشته باشند. پوست نازک زیر چشم آن‌ها که سرشار از رگ‌های خونی ریز است، گاهی اوقات می‌تواند به صورت دایره‌های تیره ظاهر شود. اگر سابقه خانوادگی سیاهی زیر چشم نیز وجود داشته باشد، می‌توان انتظار داشت که کودک نیز در مقطعی از زندگی دچار هایپرپیگمانتاسیون دور چشم شود؛ به این معنی که اگر دور چشم‌های والدین حلقه‌های تیره وجود داشته باشد، به احتمال زیاد در مورد کودک آنان نیز به ‌همین صورت خواهد بود. حتی اگر رنگ پوست کودک روشن باشد، پوست اطراف چشم او ممکن است شفاف‌تر از سایر نوزادان بوده و ازدحام مویرگ‌های آبی تیره در اطراف چشم سیاهی دور چشم را آشکارتر کند.

علاوه بر این، عوامل متعدد دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند با تأثیر بر آناتومی زیرین ناحیه چشم باعث ایجاد سیاهی دور چشم شوند. پوست حساس اطراف چشم نوزاد را پوست دور چشمی می‌نامند که اغلب بسیار نازک و ظریف است. در زیر پوست رگ‌های خونی ریزی به نام شبکه وریدی فرواوربیتال وجود دارد که به بینی متصل می‌شود و هنگامی که این ناحیه تحریک شود، رگ‌های خونی متورم شده و با نزدیک‌تر شدن به پوست برجسته به نظر می‌رسند که باعث می‌شود کل ناحیه به صورت حلقه‌ای تیره به نظر برسد. در برخی از نوزادان زمانی که گرفتگی بینی ناشی از آلرژن‌هایی مانند گرده گل شده یا سرماخوردگی پدیدار می‌شود، دایره‌های سیاهی در اطراف چشم ظاهر می‌گردد. همچنین، بیماری‌های پوستی مرتبط با عفونت‌های باکتریایی، اگزما، عفونت سینوس‌ها، عفونت تنفسی و کم‌آبی بدن نیز ممکن است باعث سیاهی زیر چشم نوزادان شود.

خستگی نیز از دیگر عواملی است که می‌تواند سیاهی دور چشم را برجسته‌تر کند. اگر کودک بسیار خسته باشد، ممکن است رنگ پریده‌تر به نظر رسیده و رگ‌های خونی زیر پوستش نمایان‌تر شوند. اما در مجموع، اغلب اوقات سیاهی دور چشم دلیلی برای نگرانی نیست، ولی با این حال، در موارد بسیار نادر، تیرگی زیر چشم ممکن است توسط یک تومور ایجاد شده باشد که در این‌ صورت فوراً باید با پزشک صحبت شود.

آیا می‌توان از تیرگی دور چشم در نوزادان جلوگیری کرد؟

به جز مواردی که ناشی از حساسیت و خستگی است، نمی‌توان از سیاهی دور چشم نوزاد جلوگیری کرد. بعضی از مادران از خمیرهای خانگی برای رفع سیاهی دور چشم استفاده می‌کنند که موثر نیستند و می‌توانند آسیب‌زا باشند.

علت تیرگی دور چشم در کودکان

اگرچه بزرگسالان به دلایل رایج زیادی (مانند فشارهای زندگی) ممکن است به تیرگی زیر چشم مبتلا شوند، اما بچه‌ها هم از این مورد مصون نیستند. هر چند جای نگرانی نیست و حلقه‌های سیاه زیر چشم کودکان تنها در موارد بسیار نادر به دلیل مخاطرات جدی سلامتی ایجاد می‌شود. برخی از دلایل ایجاد سیاهی دور چشم در کودکان با نوزادان مشترک است که برای جلوگیری از اطاله کلام از بیان مجدد آن‌ها خودداری می‌کنیم، اما سایر دلایل تیرگی زیر چشم کودکان شامل موارد زیر است:

• گریه کردن یا مالیدن چشم‌ها
• امتناع از خوابیدن به موقع
• کم خونی: برای رفع این مشکل، باید کودک تشویق به مصرف غذاهای غنی از آهن یا مکمل آهن شود.
• گرفتگی بینی: با احتقان طولانی مدت غشاهای مخاطی (درمورد عفونت‌های سینوسی) حفره‌های بینی، ممکن است به سیاهرگ‌های زیر پوست فشار وارد شده و جریان خون در آن‌ها محدود گردد و در نتیجه سیاهی زیر چشم ایجاد شود.
• رینیت آلرژی: سیاهی دور چشم می‌تواند به دلیل حساسیت‌های طولانی مدت باشد. برخی از علائم دیگر رینیت آلرژی، عبارتند از:

1. خطوط دنی مورگان
2. بینی رو به بالا
3. کام قوسی بلند
4. تنفس مداوم از طریق دهان
5. مالش مداوم بینی

• آسم: سیاهی زیر چشم در کنار علائم زیر می‌تواند یک علامت هشدار اولیه برای آسم باشد:
• سرفه در شب، صبح زود و هنگام ورزش
• تغییرات در تنفس و خلط
• تنفس دشوار
• عطسه کردن
• احساس خستگی و ضعف
• سفتی در سینه
• گرفتگی طولانی مدت بینی
• گرفتگی صدا
• رنگ پریدگی
• سایر علل: گاهی سیاهی یا تورم زیر چشم ممکن است به دلیل جراحی پیشانی، بینی یا صورت، مصرف غذاهای شور (به دلیل احتباس مایعات) یا نوروبلاستوما رخ دهد.

سیاهی زیر چشم می‌تواند یک علامت هشدار اولیه برای آسم باشد

آیا رابطه‌ای بین سیاهی دور چشم و دندان درآوردن یا تب کودک وجود دارد؟

معمولاً والدین تب و دندان درآوردن را با حلقه‌های سیاه زیر چشم مرتبط می‌دانند، اما هیچ مدرکی مبنی بر ارتباط آن‌ها وجود ندارد.

آیا چشم‌های پف کرده با حلقه‌های تیره دور چشم در نوزادان مرتبط است؟

خیر! پف چشم مربوط به سیاهی دور چشم نیست و ممکن است ناشی از گریه‌های طولانی مدت یا خواب ناکافی باشد.

آیا سیاهی دور چشم نشان‌دهنده ضعف سلامت یا خواب نامناسب است؟

برخلاف تصور رایج در میان والدین، حلقه‌های تیره زیر چشم در نوزادان به ندرت نشانه‌ای از وضعیت بد سلامتی یا خواب نامناسب هستند. باید توجه داشت که حلقه‌های سیاه دور چشم تقریباً در همه موارد نگران‌کننده نیستند و زمانی که محرک اصلی فروکش کرد، خود به خود برطرف می‌شوند، اما اگر زیر چشم کودک دایره‌های سیاه دائمی همراه با علائم زیر وجود دارد، بهتر است با پزشک مشورت شود:

• خستگی مفرط
• پوست رنگ‌پریده
• دست‌های سرد
• پاهای سرد
• تنفس سریع
• ضربان قلب بالا
• مشکلات رفتاری
• ولع خوردن یا مکیدن مواد غیرخوراکی (مانند یخ و خاک)

لازم به ذکر است که سرطان یک علت بسیار نادر برای سیاهی زیر چشم است. کودک مبتلا به نوروبلاستوما ممکن است علائمی مانند موارد زیر را نشان دهد:

• افتادگی پلک
• تغییر اندازه مردمک
• تب
• کاهش وزن ناگهانی
• توده‌های زیرپوستی
• کمر درد
• درد استخوان

با این وجود، برای کاهش سیاهی اطراف چشم کودک راهکارهای زیر می‌تواند کمک کننده باشد:

• استراحت کافی در زمان‌های مناسب
• مصرف غذاهای سالم
• فعالیت جسمی مناسب
• دور کردن کودکان از گرده گل‌ها، گرد و غبار یا حیوانات
• تمیز کردن زیر چشم کودک با یک پارچه تمیز آغشته به آب گرم
• تمیز نگاه داشتن دست‌های کودک، گرفتن ناخن‌ها

استراحت کافی در زمان‌های مناسب، به کاهش سیاهی دور چشم کودک کمک می‌کند.

درمان سیاهی دور چشم

در مورد نوزادان به جز مواردی که ناشی از حساسیت و خستگی است، نمی‌توان از سیاهی دور چشم جلوگیری نمود. در مورد کودکان نیز حلقه‌های سیاه دور چشم ممکن است اصلا نیازی به درمان نداشته باشند و پس از رفع علت اصلی فروکش کنند، اما در مجموع چند اقدام احتیاطی برای جلوگیری از سیاهی دور چشم کودک پیشنهاد می‌شود:

• اگر گرفتگی بینی به دلیل آلرژی وجود دارد، باید عامل آلرژن شناسایی شده و حذف شود.
• اگر کودک مبتلا به عفونت سینوسی یا آسم تشخیص داده شد، باید تحت نظر پزشک متخصص قرار گیرد.
• درمان رینیت آلرژیک
• هرگز نباید برای پوشاندن سیاهی زیر چشم کودک از کرم‌های روشن کننده پوست استفاده شود، زیرا ممکن است به پوست ظریف کودک آسیب برساند.
• اطمینان حاصل شود در برنامه غذایی کودک، خواب خوب و غذاهای غنی از مواد مغذی وجود دارد.

هر چند برای درمان سیاهی دور چشم باید در ابتدا به دنبال به علت اصلی آن بود، اما با این حال، برخی از درمان‌های خانگی برای کودکان و بزر‌سالان وجود دارد که می‌تواند به مدیریت این بیماری کمک کند.

استفاده از کمپرس سرد

کمپرس سرد می‌تواند به کاهش تورم و کوچک شدن رگ‌های خونی گشاد شده زیر چشم کمک کند. البته باید توجه شود که هرگز از یخ برای کمپرس چشم استفاده نشود، چرا که یخ می‌تواند باعث خشک شدن مویرگ‌های ظریف زیر پوست چشم شود، اما استفاده از یک حوله مرطوب با آب سرد به مدت 20 دقیقه روی پوست زیر چشم مجاز است.

خواب کافی

خواب با کیفیت و کافی نیز می‌تواند به کاهش سیاهی زیر چشم کمک کند. گاهی نیز نحوه خوابیدن فرد می‌تواند منجر به تیرگی زیر چشم شود. در چنین مواردی لازم است سر به کمک چند بالش بالا بیاید تا از جمع شدن مایع زیر چشم جلوگیری شود.

استفاده از چای کیسه‌ای

قرار دادن کیسه‌های چای سرد به مدت 10 تا 20 دقیقه روی چشمان بسته می‌تواند ظاهر آن‌ها را بهبود بخشد. چای حاوی کافئین و آنتی اکسیدان‌هایی است که می‌تواند به تحریک گردش خون، کوچک شدن رگ‌های خونی و کاهش احتباس مایعات زیر پوست چشم کمک کند.

استفاده از روغن بادام

گفته می‌شود روغن بادام به بهبود رنگ چهره و پوست کمک می‌کند. بنابراین ممکن است باعث کاهش تیرگی دور چشم نیز بشود. افراد می‌توانند دو تا سه قطره روغن بادام را روی پنبه ریخته و دور چشم‌ها را با آن پاک نموده و پس از ۱۵ دقیقه شستشو دهند. تکرار این کار به مدت شش تا هفت هفته بر اثرگذاری آن می‌افزاید.

استنشاق بخار

این روش مستقیماً روی حلقه‌های سیاه چشم تأثیر نمی‌گذارد، اما احتقان احتمالی بینی را تسکین می‌دهد. البته برای مبتلایان به آسم توصیه نمی‌شود و ممکن است باعث حمله آسم و تنگی نفس شود.

استفاده از ماسک خیار

سطوح بالای ویتامین K و لیگنین در آب خیار به مدت 15 دقیقه در روز به کاهش سیاهی و التهاب کمک می‌کند.

استفاده از زعفران

زعفران دارای خواص ضدحساسیت و ضدالتهابی است و ممکن است به کاهش واکنش‌های آلرژیک و سیاهی دور چشم کمک کند. روش استفاده از آن به این صورت است که مقداری زعفران با یک قاشق چای‌خوری شیر خام مخلوط کرده و زیر چشم مالیده شده و بعد از 15 دقیقه شستشو داده می‌شود. قبل از انجام این روش، والدین باید مطمئن شوند که کودک به زعفران حساسیت نداشته باشد.

زعفران ممکن است به کاهش واکنش‌های آلرژیک و سیاهی دور چشم کمک کند.

استفاده از کرم شیر (مخصوص بزر‌گسالان)

اعتقاد بر این است که این کرم به طور طبیعی پوست را مرطوب نموده و سیاهی زیر چشم را کاهش می‌دهد.

استفاده از ماسک آب سیب زمینی

سیب زمینی منبع غنی ویتامین C است و ممکن است به تغذیه پوست زیر چشم کمک کند.

استفاده از ماسک‌های دور چشم

کرم‌ها و ماسک‌های حاوی هیالورونیک اسید، روغن نارگیل، بادام و بنفشه، سرم‌ها، پچ‌های دور چشم، ماسک‌های شب و ژل‌های خنک کننده برای کاهش سیاهی زیر چشم مفیدند. البته باید توجه داشت که عموما درمان‌های خانگی به طور سطحی عمل می‌کنند و نمی‌توانند علت اصلی سیاهی دور چشم را برطرف کنند. بنابراین، این روش‌ها معمولا همراه با درمان پزشکی استفاده می‌شوند.

درمان‌های پزشکی

برخی از درمان‌های پزشکی برای کاهش ظاهر سیاهی دور چشم، راه‌حل‌های موثرتری دارند که به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌شود:

• لایه برداری شیمیایی برای کاهش رنگدانه
• خالکوبی‌های پزشکی برای تزریق رنگدانه به نواحی نازک پوست
• پرکننده‌های بافتی برای پنهان کردن رگ‌های خونی و ملانین که باعث تغییر رنگ پوست زیر چشم می‌شوند.
• برداشتن چربی برای از بین بردن چربی و پوست اضافی و نمایان شدن سطح صاف‌تر و یکدست‌تر پوست
• ایمپلنت‌های جراحی (چربی یا محصولات مصنوعی)
• جراحی لیزر برای لایه برداری مجدد پوست و افزایش سفت شدن پوست؛ سطح ناراحتی مرتبط با لیزردرمانی و زمان بهبودی پس از آن، بسیار اندک است.

در هر صورت، پیشنهاد می‌شود قبل از تصمیم‌گیری در مورد هر روش زیبایی، تمام گزینه‌های احتمالی با یک پزشک در میان گذاشته شود. درمان‌های پزشکی تهاجمی ممکن است گران، دردناک و مخاطره‌انگیز بوده و اغلب به زمان بهبودی طولانی نیاز داشته باشند.

برخی از درمان‌های پزشکی مثل جراحی لیزر، برای کاهش ظاهر سیاهی دور چشم، پیشنهاد می‌شود.

چگونه با تغذیه می‌توان سیاهی چشم را درمان کرد؟

پوست زیر چشم یکی از ظریف‌ترین قسمت‌های بدن است و با مصرف الکل و کافئین، کم‌خوابی، افزایش سن و عدم مصرف آب کافی دچار تیرگی می‌شود و گاهی این حلقه‌های سیاه آن‌قدر سرسخت هستند که پس از امتحان همه راه‌حل‌های ممکن برای رفع آن‌ها باز هم خودنمایی می‌کنند، اما در نهایت، حفظ سبک زندگی سالم و مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین ممکن است به کاهش آن‌ها کمک کند. بسیاری از افراد برای از بین بردن سیاهی دور چشم به دنبال مکمل‌ها و کرم‌های آرایشی می‌روند، اما این راه‌حل پایدار نیست و معمولا مصرف غذاهای غنی از ویتامین K، ویتامین C، ویتامین A و ویتامین E، نوشیدن حداقل 2 لیتر آب در روز و هشت ساعت خواب شبانه برای کاهش سیاهی زیر چشم مفید است. گنجاندن موادغذایی آبرسان، غنی از مواد معدنی و دارای آنتی اکسیدان‌های تقویت کننده گردش خون مانند موارد زیر در برنامه غذایی کودکان و بزرگسالان نیز پیشنهاد می‌شود:

• خیار
• هندوانه
• توت سیاه
• انگورفرنگی
• انگور سیاه
• کنجد
• پاپایا
• لبو
• میوه‌های نارنجی مانند پرتقال
• هویج
• تمام غذاهای غنی از ویتامین E
• سبزیجات سبز
• زغال اخته
• گوجه فرنگی

فاکتورهای ریسک و عوارض حلقه‌های سیاه زیر چشم

سیاهی زیر چشم ممکن است ظاهرا سلامت کودک را دچار مخاطره نکند، اما عوارضی به دنبال داشته باشد. بنابراین، شناسایی و درمان بیماری زمینه‌ای آن که بر اساس سایر علائم قابل تشخیص است، مهم است. در مورد شرایط شدید، مانند رینیت آلرژی و آسم، باید با پزشک مشورت شده و برنامه درمانی تجویز شده دنبال شود، زیرا برخی از علل زمینه‌ای می‌توانند پیش‌درآمدی برای موارد اورژانسی مانند شوک آنافیلاکتیک یا حمله آسم باشند.

سیاهی دور چشم در نوزادان، کودکان و بزرگسالان ممکن است در اثر عوامل ژنتیکی یا بیماری‌های ساده، مانند آلرژی و سرماخوردگی و یا کمبود آب و موادمغذی در بدن ایجاد شده و با کمک برخی درمان‌های خانگی یا پزشکی کاهش یابد.

منبع: ++++++++