رژیم فستینگ در شیردهی مجاز است یا نه؟

تحقیقات مرتبط با شیردهی می‌گویند روزه‌داری کوتاه‌مدت باعث کاهش تولید شیر نمی‌شود، اما کم‌آبی شدید بدن می‌تواند بر کاهش تولید شیر اثر بگذارد. رژیم فستینگ بر محتوای بیوشیمیایی و مغذی شیر مادر نیز تأثیر می‌گذارد. اما همه زنان با شیردهی کاهش وزن را تجربه نمی‌کنند و برخی حتی ممکن است وزن خود را تا زمان از شیر گرفتن نوزاد حفظ کنند. این دسته از مادران ممکن است به دنبال راه‌های دیگری برای کاهش وزن، مانند رژیم فستینگ در شیردهی باشند، اما آیا این رژیم برای مادر و کودک بی‌خطر است؟ در این مقاله نگاهی خواهیم داشت به فواید و عوارض رژیم فستینگ در دوران شیردهی، بهترین رژیم فستینگ برای این دوران و بهترین جایگزین این رژیم در دوران شیردهی.

آیا رژیم فستینگ در دوران شیردهی مجاز است؟

ایده فستینگ و روزه‌گرفتن زنان در دوران شیردهی چیز جدیدی نیست. برخی از مادران شیرده، علی‌رغم این‌که از روزه‌گرفتن معاف شده‌اند، باز هم در ماه رمضان روزه می‌گیرند، اما ذخایر شیر آن‌ها درطول روزه‌داری کمتر می‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهند بدن زنان شیرده درطول روزه‌داری کوتاه‌مدت، دچار سازگاری متابولیک می‌شود تا تولید شیر تحت‌تأثیر قرار نگیرد، اما داشتن رژیم فستینگ در شیردهی بستگی به نظر پزشک در این زمینه دارد. در یک پژوهش، مادران دارای نوزادان 5-2 ماهه که در ماه رمضان روزه می‌گرفتند (بدون غذا یا مایعات بین ساعت 5 صبح تا 7:30 بعدازظهر) موردمطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد اگرچه رشد نوزاد و محتوای درشت‌مغذی‌های شیر مادر تحت‌تاثیر قرار نگرفت، اما سطوح برخی موادمغذی در شیر مادر (روی، منیزیم و پتاسیم) کاهش یافت و وضعیت تغذیه مادران شیرده نیز تحت‌تاثیر قرار گرفت. در این پژوهش حجم شیر کاهش پیدا نکرده بود، اما ترکیب شیر تا حدی تغییر کرده بود. دو خطر برای کمبود آب بدن مادران شیرده درطول روز وجود دارد:

• بدن مادر دچار کم‌آبی می‌شود.
• اگر کم‌آبی بدن شدید باشد، میزان شیر کاهش می‌یابد.

این موضوع برای برخی از مادران که رژیم فستینگ در شیردهی را انتخاب کرده‌اند، مشکل بزرگ‌تری ایجاد می‌کند. آن هم این است که هنگامی‌که مادر به‌مدت یک روز مایعات نمی‌نوشد اما نوزاد را همچنان طبق معمول شیر می‌دهد، اغلب نیاز به شیر دادن بیشتر در روز یا دو روز بعد پیدا می‌کند و این باعث تضعیف سیستم ایمنی بدنش خواهد شد. اما هنگامی که کودک بزرگ‌تر شده و در کنار شیر خوردن، شروع به مصرف غذاهای دیگر می‌کند، رژیم فستینگ در دوران شیردهی مجاز خواهد بود. مثلاً اگر مادر فقط صبح و عصر به کودک شیر می‌دهد و دیگر منبع اصلی تغذیه کودک نیست، می‌تواند با مشورت با پزشک فستینگ را دنبال کند.

البته برای مادرانی که مشکلات متابولیسم قند (دیابت یا هیپوگلیسمی) یا سایر مشکلات سلامتی دارند، رژیم فستینگ در هر زمان می‌تواند خطرناک باشد. ازسوی‌دیگر، توصیه‌های سنتی درمورد تغذیه در دوران شیردهی بر این اساس است که زنان برای تولید شیر به 330 تا 600 کالری اضافی در روز نیاز دارند. علاوه‌براین، مصرف انواع غذاها و تمرکز ویژه روی غذاهایی که حاوی مقادیر خوبی از پروتئین، آهن و کلسیم هستند نیز برای زنان شیرده مهم است. این درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها تضمین می‌کنند مادر سالم بماند و شیر او مقدار کافی از آن‌چه کودک برای رشد نیاز دارد را تامین کند.

ازطرف‌دیگر، بیشتر مایعات روزانه بدن از غذایی که خورده می‌شود، به‌دست می‌آید. اگر روزه‌گرفتن مایعات مصرفی مادر را کاهش دهد، ممکن است بدن ناگهان دچار کمبود آب شود. بااین‌‎وجود، متأسفانه هیچ مطالعه‌ای در مورد تاثیرات رژیم فستینگ در شیردهی بر کاهش وزن وجود ندارد. بیشتر چیزهایی که در جستجوهای اینترنتی کشف خواهید کرد نیز تمام ماجرا نیست و واقعیت را به‌طور کامل بیان نمی‌کند. در نهایت، رژیم فستینگ در دوران شیردهی ممکن است ضرری نداشته باشد، اما آیا ارزش خطرات احتمالی مانند کاهش شیر یا افت انرژی را دارد؟ تا زمانی که شیردهی به پایان نرسیده، مطمئن‌ترین راه برای مادر این است که روی یک برنامه غذایی سالم و برنامه ورزشی خوب تمرکز کند.

رژیم فستینگ چگونه باعث کاهش وزن می‌شود؟ از زبان دکتر کرمانی بشنوید:

کدام رژیم برای دوران شیردهی بهتر است؟

همیشه به مادران توصیه می‌شود قبل‌از ایجاد تغییرات بزرگ در رژیم غذایی با پزشک خود صحبت کنند. پزشکان ممکن است پیشنهادها یا دستورالعمل‌هایی برای مراقبت‌های فردی یا تغذیه منحصربه‌فرد مادر داشته باشند. البته تقریبا هیچ دستورالعمل خاصی برای زنان شیرده وجود ندارد، زیرا هیچ اطلاعاتی در مورد زنان شیرده وجود ندارد که بتوان توصیه خاصی را به آن‌ها پیشنهاد کرد. درمجموع، شاید برای زنان شیرده دوره‌های کوتاه‌تر فستینگ در مقایسه با سایر روش‌های روزه‌داری متناوب بهتر باشد.

آیا رژیم Fasting به کودک آسیب نمی‌زند؟

تحقیقات کنونی نشان می‌دهد رژیم فستینگ الزاما بر موادمغذی موجود در شیر مادر تأثیر نمی‌گذارد، اما بااین‌حال برخی از ریزمغذی‌های موجود در شیر مادر ممکن است به‌طور قابل‌توجهی تحت‌تاثیر قرار گیرند. درصورتی که غلظت لاکتوز، پتاسیم و محتوای کلی مواد مغذی شیر تحت‌تاثیر قرار بگیرد، برای نوزاد مضر است. اما مهم‌ترین ‌چیزی که درمورد رژیم فستینگ در شیردهی باید به آن توجه کرد این است که هیچ دو زنی در این رژیم شبیه هم نیستند. بنابراین، روشی که ممکن است بر موادمغذی موجود در شیر مادر یا میزان تولید شیر تأثیر بگذارد،ممکن است بسته به فرد متفاوت باشد. اما چگونه می‌توان متوجه شد آیا کودک آن‌چه را که نیاز دارد دریافت می‌کند یا خیر؟ پاسخ این است: درصورتی‌که علائم زیر را نشان دهد:

• کودک بی‌حال یا بیش از حد خواب‌آلود است.
• کودک زمان زیاد یا زمان خیلی کمی به سینه تمایل دارد.
• کودک به اندازه کافی مدفوع نمی‌کند.
• بدن کودک دچار کم‌آبی شده است. ممکن است متوجه خشک‌شدن پوشک شوید یا ادرار تیره یا قهوه‌ای مایل به قرمز را در پوشک او مشاهده کنید.
• کودک وزن اضافه نمی‌کند یا در منحنی رشد خود باقی نمی‌ماند.

مزایای رژیم Fasting

اگرچه درمورد مزایا و فواید رژیم فستینگ در شیردهی چیزی گفته نشده است، اما این رژیم می‌تواند به کاهش وزن مادر کمک کند. به‎طورکلی این رژیم ممکن است درطول شیردهی بی‌خطر باشد، اما تنها درصورتی که مادر بتواند نیازهای کالری، تغذیه و مایعات بدن خود را تامین کند، مفید است. روزه‌داری متناوب برای کاهش وزن در دوران شیردهی، تا زمانی‌که مادر به تغذیه منظم ادامه دهد، به کودک آسیبی نمی‌رساند. بااین‌حال، ممکن است مادر دچار سرگیجه، حالت تهوع یا دردهای ناراحت کننده معده شود و به‌همین دلیل همیشه باید مقدار زیادی آب بنوشد و درصورت بروز این علائم، باید فستینگ را متوقف کند.

رژیم فستینگ در دوران شیردهی تنها زمانی بی‌خطر است که مادر بتواند روزانه حدود 2300 تا 2500 کالری مغذی مصرف کند. همچنین هرم غذایی، موادی چون پروتئین، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها را در خود جای دهد. علاوه بر این، مادر باید مطمئن شود کودک به اندازه کافی وزن اضافه می‌کند و خودش هم هیچ عوارض جانبی ناخوشایندی مانند غش یا حالت تهوع را تجربه نمی‌کند.

در ترکیه یک نظرسنجی از مادران شیرده که در ماه رمضان روزه می‌گرفتند، انجام شد. زنان گزارش کردند که حین روزه‌داری شیر کمتری داشتند. بااین‌حال، مطالعه دیگری در گامبیا میزان شیر را قبل و درطول ماه رمضان اندازه‌گیری کرد. مطالعه گامبیا نشان داد محتوای شیر زنانی که روزه می‌گیرند، تغییر کرده و زنان به اندازه کافی مایعات مصرف نکرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد رژیم فستینگ در دوران شیردهی ممکن است برای دوره‌های طولانی بی‌خطر نباشد.

بـا فستینــگ
کمـــــدت رو
یـه ماهـــــه
زیـر و رو کــنهمین الان ثبت نام کن

عوارض رژیم Fasting

برخی از متخصصان می‌گویند مصرف کم غذا در دوران شیردهی ممکن است بر موادمغذی دریافتی کودک از طریق شیر مادر، به‌ویژه آهن، ید و ویتامین B-12 تأثیر منفی بگذارد. البته می‌توان یک برنامه غذایی سالم و متعادل را در طول رژیم فستینگ داشت، اما ممکن است اطمینان از این‌که مادر روزانه به اندازه کافی موادمغذی دریافت ‌کند، کار سختی باشد. خطر دیگر، کمبود شیر مادر است. رژیم‌های کم‌کالری و کم‌آب ممکن است تولید شیر را سرکوب کنند. بنابراین اگر مادر مایل به داشتن رژیم فستینگ باشد، لازم است برای جلوگیری از کمبود آب و موادغذایی با پزشک مشورت کند؛ چرا که اگر تغذیه مادر آن‌قدر تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد که ترکیب شیر او را تغییر داده و میزان شیر را کاهش دهد، ممکن است پیامدهایی برای سلامتی وی نیز داشته باشد. شکاف‌های تغذیه‌ای می‌توانند منجر به کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین، سرگیجه، خستگی، تنگی نفس، کاهش وزن و ضعف عضلانی شوند.

تحقیقات کنونی نشان می‌دهد رژیم فستینگ الزاما بر موادمغذی موجود در شیر مادر تأثیر نمی‌گذارد

جایگزین رژیم فستینگ چه رژیمی است؟

یکی از ایده‌هایی که البته به اندازه فستینگ هیجان‌انگیز یا جذاب نیست، کاهش وزن هنگام شیر دادن به روش قدیمی آهسته و پیوسته است. در این روش ممکن است لازم باشد تغییرات کوچکی در برنامه روزانه خود ایجاد کنید:

• وعده‌های غذایی خود را در بشقاب‌های کوچک‌تر سرو کنید.
• غذاهای فرآوری شده، به‌ویژه آن‌هایی که قند و چربی بالایی دارند، حذف کنید.
• با آهسته‌کردن روند غذاخوردن، به مغز اجازه دهید سیگنال‌های پری معده را دریافت کند.
• غذاهای سالم، مانند میوه‌های تازه، سبزیجات و غلات کامل را مصرف کنید.
• ورزش هفتگی داشته باشید؛ 150 دقیقه فعالیت متوسط (مانند پیاده‌روی یا شنا) یا 75 دقیقه فعالیت شدید (مانند دویدن یا زومبا) .
• دو بار در هفته با دستگاه‌های وزنه‌برداری، تمرینات قدرتی یا تمرینات متناسب با وزن بدن انجام دهید.

رژیم فستینگ در شیردهی می‌تواند روی میزان آب بدن مادر و محتوای مغذی شیر مادر تاثیرات منفی زیادی بگذارد. بااین‌وجود، هنوز تحقیقاتی در این زمینه انجام نشده که این رژیم را رد یا تایید کند. اما اغلب متخصصان توصیه می‌کنند مادران تا زمانی که کودک تنها از شیر مادر تغذیه می‌کند، این رژیم را دنبال نکنند و به‌جای آن، مصرف غذاهای سالم و ورزش را در برنامه خود بگنجانند و کمی آهسته‌تر وزن کم کنند.

منبع: +++

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.