پرکاری تیروئید در کودکان می‌تواند برای والدین و فرزندشان طاقت فرسا باشد زیرا با علائم مداومی روبرو هستند که بر جنبه‌های مختلف زندگی آنها مانند میزان متابولیسم، حساسیت به تغییر رشد، مشکلات انگیزشی تحریک پذیری و موارد دیگر تأثیر می‌گذارد. هرچند که در ابتدا پس از تشخیص، ممکن است همه چیز دشوار به نظر برسد، اما باید به خاطر داشته باشید که روش‌های متعددی برای مدیریت این بیماری وجود دارد.
درمان های دارویی اغلب راه حل‌های مؤثر بلند مدت هستند؛ همچنین ممکن است تنها موارد بسیار حاد نیاز به مداخله جراحی داشته باشد. نکته مهم آنکه اگر فرزند شما اخیراً به پرکاری تیروئید مبتلا شده ممکن است نیاز به تغییر الگوهای رفتاری و تنظیم عادات غذایی داشته باشید.
نظارت منظم از سوی پزشک متخصص همراه با حمایت عاطفی کودک می‌تواند به کاهش بار این بیماری کمک کند و در عین حال با دانستن اینکه در مورد مراقبت های پزشکی فرزندتان تصمیمات آگاهانه ای می‌گیرید به شما نیز آرامش دهد. در این مقاله به طور جامع در مورد پرکاری تیروئید در کودکان صحبت خواهیم کرد تا اطلاعات کافی برای روبرو شدن با این مشکل را بدست بیاورید.
پرکاری تیروئید در کودکان چیست؟
پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید کودک هورمون تیروئید ( T3، T4 ) بیشتری نسبت به نیاز او تولید کند. غده تیروئید پروانه ای شکل است و در گردن درست زیر سیب آدم قرار دارد. وظیفه آن آزاد کردن هورمون تیروئید به خون برای کنترل ضربان قلب، دما و متابولیسم بدن است.
یک غده تیروئید پرکار می‌تواند بزرگ شود و ممکن است مانند یک توده در گلو به نظر برسد و احساس شود به خصوص هنگام بلعیدن کودک.
وقتی غده تیروئید هورمون زیادی آزاد می‌کند:
- متابولیسم کودک را سرعت می‌بخشد؛
- و باعث مشکلاتی مانند اضطراب، کاهش وزن و لرزش می‌شود؛
- همچنین می‌تواند بر رشد و نمو آنها تأثیر بگذارد.
با این حال پرکاری تیروئید کودکان قابل درمان است و در مقایسه با کم کاری تیروئید نادر است. کم‌کاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند.
نکته:
درمان این بیماری مهم است زیرا پرکاری تیروئید می‌تواند باعث تأخیر شناختی در کودکان زیر ۳ سال شود که بر توانایی تفکر و یادگیری آنها تأثیر می‌گذارد. در نوزادان اگر بلافاصله پس از تولد تشخیص داده نشود، می‌تواند جان کودک را تهدید کند.
پرکاری تیروئید درمان نشده همچنین می‌تواند باعث شود کودکان در ابتدا به سرعت رشد کنند و سپس رشد آنها زود متوقف شود. این مساله می‌تواند باعث کوتاهی قد شود.
درمان این بیماری ترکیبی است از تغییر رژیم غذایی و استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک متخصص.
چه عواملی پرکاری تیروئید در کودکان را رقم می‌زنند؟
دلایل اصلی پرکاری تیروئید کودکان شامل موارد زیر است:
بیماری گریوز
شایع ترین علت پرکاری تیروئید در کودکان است. بیماری گریوز یک اختلال خود ایمنی است و زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن گیج می‌شود و علاوه بر حمله به میکروب ها به غده تیروئید نیز حمله می‌کند.
این بیماری از سلول‌هایی به نام آنتی بادی استفاده می‌کند که باعث آزاد شدن هورمون تیروئید اضافی توسط غده تیروئید می‌شوند. این آنتی بادی ها ممکن است به عضلات پشت چشم نیز حمله کنند در نتیجه باعث بیرون زدگی چشم‌ها نیز ممکن است بشود. بیماری گریوز پرکاری تیروئید خودایمنی نیز نامیده می‌شود.
مصرف بیش از حد داروهای هورمون تیروئید
این مساله می‌تواند باعث پرکاری تیروئید شود. کودکانی که برای درمان مشکل کم کاری تیروئید داروهای هورمون تیروئید مصرف می‌کنند ممکن است بیش از حد دارو مصرف کنند و در عوض دچار پرکاری تیروئید شوند.
مصرف بیش از حد ید
مصرف نمک زیاد در رژیم غذایی نیز می‌تواند باعث پرکاری تیروئید شود. ید یک ماده مهم برای تولید هورمون تیروئید است، به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی استفاده از نمک یددار را توصیه می‌کند. با این حال خوردن بیش از حد ید نیز ممکن است مشکل آفرین باشد. این می‌تواند از طریق مصرف بیش از حد غذاهای غنی از ید مانند جلبک دریایی اتفاق بیفتد. مصرف مکمل های ید علت اکثر موارد مصرف بیش از حد ید است.
ندول‌های تیروئید
زائده هایی در غده تیروئید هستند که گاهی اوقات هورمون های اضافی تولید می‌کنند. اگر ندول در گردن کودک پیدا شود ممکن است توصیه پزشک بیوپسی باشد: این روشی است که در آن یک قطعه کوچک از بافت تیروئید را برداشته و آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند تا سلول های سرطانی تشخیص داده شوند. ندول های تیروئید معمولاً سرطانی نیستند اما وقتی سرطانی باشند، می‌توانیم آنها را با جراحی برداریم.
تیروئیدیت
وضعیتی است که در آن غده تیروئید ملتهب می‌شود و هورمون‌های اضافی را به خون نشت می‌دهد. این معمولاً یک بیماری خود محدود شونده است به این معنی که خود به خود متوقف می‌شود. آسیب یا عفونت غده تیروئید می‌تواند باعث تیروئیدیت شود یا می‌تواند در مراحل اولیه بیماری های خود ایمنی مانند تیروئیدیت هاشیموتو رخ دهد.
بیماری گریوز نوزادی
اگرچه نادر است اما شایع ترین نوع پرکاری تیروئید در نوزادان است. این اتفاق زمانی می‌افتد که مادری با سابقه بیماری گریوز، آنتی بادی هایی دارد که از جفت عبور می‌کنند و غده تیروئید نوزاد را تحریک می‌کنند.
علائم پرکاری تیروئید در کودکان
تشخیص و مدیریت زودهنگام پرکاری تیروئید در کودکان تا حد زیادی به تشخیص موفقیت آمیز علائم و نشانه های هشدار دهنده آن بستگی دارد. در اینجا برخی از نشانه‌های احتمالی که می‌توانند به مراقبان کودک کمک کنند تا موارد احتمالی پرکاری تیروئید را در مراحل اولیه شناسایی کنند آورده شده است:
کاهش وزن
کاهش وزن بی دلیل در کودکان، به ویژه زمانی که همراه با افزایش اشتها رخ می‌دهد، باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد؛ زیرا این نشانه می‌تواند هشداری از وجود فرآیندهای متابولیک غیر طبیعی در بدن باشد که معمولاً ناشی از اختلالاتی مانند پرکاری تیروئید است.
در این وضعیت، غده تیروئید به طور غیرقابل کنترل فعالیت می‌کند و باعث افزایش سرعت سوخت و ساز بدن می‌شود، به طوری که حتی با مصرف غذای بیشتر، وزن کودک کاهش می‌یابد. این تغییرات متابولیک نه تنها رشد جسمی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، بلکه می‌توانند باعث خستگی، ضعف و مشکلات دیگر شوند.
ضربان قلب سریع
افزایش ضربان قلب که ممکن است به صورت تپش قلب یا احساس نامنظم بودن ضربان تجربه شود، از علائم نسبتاً نگران‌کننده پرکاری تیروئید در کودکان است. اگر این وضعیت به موقع تشخیص داده نشده و درمان نشود، می‌تواند منجر به وخامت حال کودک شود و نیازمند مراقبت پزشکی فوری برای جلوگیری از عوارض جدی قلبی و بهبود وضعیت عمومی بیمار است!
خستگی
کودکان مبتلا به پرکاری تیروئید اغلب خستگی مداوم و کاهش انرژی را تجربه می‌کنند، حتی وقتی که به اندازه کافی استراحت کرده باشند. این وضعیت به دلیل تولید زیاد هورمون کورتیزول در بدن رخ می‌دهد که تحت تأثیر فعالیت بیش از حد غده تیروئید است.
افزایش کورتیزول باعث می‌شود سیستم بدن، به ویژه غدد فوق کلیوی، به طور غیرعادی کار کند و در نتیجه ذخایر انرژی بدن کاهش یابد. به همین دلیل، کودک احساس خستگی، بی حوصلگی و ضعف می‌کند و سطح فعالیت و انگیزه‌اش پایین می‌آید.
تحریک پذیری و تغییرات خلقی
فعالیت هورمونی بالا ناشی از پرکاری تیروئید می‌تواند باعث تحریک بیش از حد عملکرد های اجرایی مختلف مانند تنظیم احساسات شود که به صورت تحریک پذیری، اضطراب و نوسانات خلقی و بی حوصلگی خود را نشان دهد. در این صورت نیاز به راهکارهای مراقبتی صبورانه و نوآورانه از سوی پزشک و والدین اهمیت پیدا می‌کند.
بی قراری و بیش فعالی
کودکانی که تحت تأثیر پرکاری تیروئید قرار دارند به سمت رفتارهای تکانشی حرکتی مانند بی قراری مداوم، فعالیت های ناگهانی و اختلالات حرکتی که فعالیت های منظم روزانه را مختل می‌کند تمایل دارند. این مساله در بلند مدت در فعالیت روزمره کودک اختلال ایجاد خواهد کرد؛ به ویژه در مدرسه.
تعریق بیش از حد
دمای بالاتر و محیط های هوای سرد هر دو می‌توانند باعث تعریق شدید غیر منتظره در بدن کودک مبتلا به پرکاری تیروئید شوند که نشان دهنده اختلال عملکرد در ارتفاع بالا همراه با سرریز نامنظم هورمون تیروئید ( T3، T4 ) به گردش خون است.
عدم تحمل گرما
گرمای ناگهانی گرگرفتگی، تعریق در تمرینات سبک یا قرار گرفتن در معرض دمای کمی گرمتر از حد معمول، احتمالاً نشانه هایی هستند که نگرانی والدین را در مورد پرکاری تیروئید در دوران کودکی تأیید می‌کنند.
لرزش و لرزش دست‌ها
پرکاری تیروئید با تأثیرگذاری بر سیستم عصبی می‌تواند باعث اختلال در تولید یا عملکرد برخی از انتقال دهنده‌های عصبی شود. این اختلالات عصبی ممکن است به صورت لرزش‌های ظریف، به ویژه در انگشتان و دست‌ها ظاهر شوند.
این لرزش‌ها معمولاً در حالت استراحت یا هنگام نگه داشتن اشیاء کوچک بیشتر نمایان می‌شوند و نشانه‌ای از تحریک بیش از حد سیستم عصبی به دلیل فعالیت زیاد غده تیروئید هستند. اگر این علامت نادیده گرفته شود، می‌تواند در عملکرد روزمره کودک اختلال ایجاد کند و نیاز به بررسی تخصصی دارد.
تغییرات حرکات روده
تغییرات سریع در حرکات روده، از جمله دوره‌های مکرر اسهال و ناراحتی‌های شکمی، می‌تواند از علائم پرکاری تیروئید در کودکان باشد. این وضعیت معمولاً ناشی از افزایش غیرطبیعی هورمون‌های تیروئیدی است که باعث تحریک بیش از حد دستگاه گوارش می‌شوند.
همچنین، این اختلال ممکن است منجر به رشد بیش از حد باکتری‌ها در روده شود که خود می‌تواند مشکلات گوارشی را تشدید کرده و عوارضی مانند نفخ، درد شکم و جذب ناقص مواد مغذی را در پی داشته باشد.
بزرگ شدن غده تیروئید
تورم در پایه گردن، که معمولاً به آن گواتر گفته می‌شود، یکی از نشانه‌های قابل مشاهده پرکاری تیروئید در کودکان است. این تورم ممکن است به تدریج ایجاد شود و در معاینات فیزیکی توسط پزشک تشخیص داده شود.
اگر این وضعیت بدون درمان باقی بماند، می‌تواند به مرور زمان به مرحله‌ای برسد که فعالیت غده تیروئید به شدت افزایش یابد و مشکلات جدی‌تری مانند اختلال در بلع، تنفس یا حتی بروز عوارض قلبی ایجاد کند. بنابراین، مشاهده هر گونه برجستگی یا تورم در ناحیه گردن کودک باید جدی گرفته شده و پیگیری پزشکی شود.
چگونه کم کاری تیروئید در کودکان را تشخیص دهیم؟
علائم کم کاری تیروئید معمولاً نامحسوس و تدریجی هستند و ممکن است شبیه علائم سایر بیماری ها یا مشکلات پزشکی باشند. بسیاری از علائم غیر اختصاصی هستند و ممکن است به عنوان بخش های عادی زندگی روزمره ما نادیده گرفته شوند. به همین دلیل این بیماری ممکن است سال ها تشخیص داده نشود.
علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- زمان واکنش کندتر
- حالت چهره گرفته
- صدای گرفته
- گفتار آهسته
- پلک‌های افتاده
- افزایش وزن
- یبوست
- نبض کند
- عدم تحمل سرما
- گرفتگی عضلات
- صورت پف کرده و متورم
- موهای کم پشت، زبر و خشک
- پوست زبر، خشک و ضخیم
- خستگی و یا عدم تحمل ورزش
- نازک شدن یا ریزش کناره‌های ابرو
- بزرگ شدن تیروئید، ایجاد توده‌ای شبیه گواتر در گردن
- افزایش جریان قاعدگی و گرفتگی عضلات در دختران و زنان جوان
اگر در مورد سلامت فرزندتان نگران هستید با پزشک متخصص صحبت کنید.
کلام آخر
تشخیص پرکاری تیروئید در کودکان کاری ساده نیست و والدین باید به خوبی فرزندان خود و تغییراتشان را زیر نظر بگیرند. معاینه های منظم و در صورت نیاز آزمایش کمک می‌کند بیماری هایی مانند پر کاری تیروئید در کودکان ( و یا کم کاری تیروئید ) زودتر تشخیص داده شوند. درمان این بیماری ها زندگی را برای کودک و والدین ساده تر خواهد کرد.
نکته مهم آنکه برای درمان چنین بیماری هایی در کنار دارو باید از تغذیه سالم و استاندارد پیروی کنید تا ترشح هورمون غده تیروئید به اندازه نرمال خود برسد.
سوالات متداول مقاله پرکاری تیروئید در کودکان:
۱-آیا برای تشخیص پر کاری تیروئید در کودکان آزمایش لازم است؟
بله تشخیص نهایی نیازمند آزمایش تیروئید است.
۲-پر کاری تیروئید باعث لاغری کودک می‌شود یا چاقی؟
پر کاری تیروئید به دلیل بالا بردن سرعت سوخت و ساز موجب کاهش وزن می‌شود.
منابع:
سلام خیلی جامع مفید
سلام ممنون از توجه شما
عالی بوود مرسی
ممنون از همراهی شماعزیزم
عالی بود، ممنون