جینسینگ یک گیاه دارویی است. قرن‌هاست که انواع مختلف جینسنگ به‌عنوان درمان در طب سنتی آسیا و آمریکای شمالی استفاده میشود. بااین‌وجود، عوارض مصرف جینسینگ نیز لازم است درنظرگرفته شود تا ناخواسته آسیبی به سلامت عمومی بدن وارد نشود. عوارض جانبی جینسینگ به‌طورکلی خفیف هستند، اما برای برخی افراد مانند مبتلایان به بیماری‌های کبد یا سیستم ایمنی ممکن است شدید و خطرناک باشند. به‌عنوان مثال گزارش شده جینسینگ باعث عصبی‌شدن و بی‌خوابی میشود یا مصرف طولانی‌مدت یا دوزهای بالای جینسینگ ممکن است منجر به سردرد، سرگیجه، ناراحتی معده و سایر علائم شود. همچنین، زنانی که به‌طور منظم از جینسینگ استفاده می‌کنند، ممکن است تغییرات قاعدگی یا خونریزی واژینال را تجربه کنند. این مقاله نگاهی دقیق‌تر به عوارض مصرف جینسینگ روی زنان، مردان، کودکان، زنان باردار، بیماران مختلف مانند بیماران دیابتی، خودایمنی، کبدی و اعصاب خواهد داشت.
نگاهی کلی به عوارض جینسینگ
به‌طورکلی، بدن انسان با مصرف جینسینگ مشکل چندانی ندارد، اما برخی افراد یا بیماران هنگام مصرف آن، عوارض جانبی را تجربه می‌کنند. عوارض جانبی مرتبط با جینسینگ آسیایی و آمریکایی شامل عصبی‌شدن و پرخاشگری، بی‌خوابی، تغییرات فشارخون، درد سینه، خونریزی واژینال، استفراغ، اسهال و شیدایی است. گزارش‌های نادری نیز از بیمارانی که علائم شدیدی مانند التهاب شریان‌های مغز (آرتریت مغزی)، واکنش‌های پوستی شدید (سندرم استیونز جانسون)، التهاب کبد (هپاتیت کلستاتیک) و واکنش‌های آلرژیک آنافیلاکتیک را تجربه کرده‌اند، گزارش شده است. همچنین اثبات شده است که جینسینگ با برخی‌از محصولات گیاهی، داروهای تجویز شده و غذاها تداخل دارد. این فهرست شامل داروهای زیر و داروهای دیگری است که در ادامه به شرح کامل‌تر آن خواهیم پرداخت.
- کافئین
- الکل
- رقیق‌کننده‌های خون
- داروهای درمان HIV
- داروهای دیابت
- سرکوب‌کننده‌های ایمنی
- داروهای ضدافسردگی
- پرتقال تلخ
- افدرا
- گل خطمی تلخ
برای اجتناب از این تداخلات، مهم است قبل‌از مصرف محصولاتی مانند جینسینگ با پزشک و متخصص تغذیه صحبت شود.
زنان در شرایط حساس به هورمون مانند سرطان سینه، سرطان رحم و… بهتر است از مصرف جینسینگ خودداری کنند.
عوارض جینسینگ در بارداری
اگر جینسینگ در کوتاه‌مدت مصرف شود، احتمالاً برای اکثر زنان باردار بی‌خطر است، اما گاهی هم می‌تواند عوارض جانبی زیر را ایجاد کند.
- اسهال
- حالت تهوع
- مشکلات و اختلالات خواب
- خشکی دهان و گلو
- سردرد
- خارش بدن
- خونریزی واژینال
- تغییرات فشارخون
- تپش قلب
- واکنش‌های آلرژیک
- پرخاشگری
محققان هشدار می‌دهند زنان باید در استفاده‌از جینسینگ در مراحل اولیه بارداری محتاط باشند. این هشدار عمدتاً بر اساس مطالعه‌ای است که چندی قبل در یک مجله منتشر شد و نشان داد ترکیبی در جینسینگ به نام ginsenoside Rb1 وجود دارد که منجر به ناهنجاری در جنین موش میشود. این مطالعه نشان داد هرچه غلظت جین‌سنوزید Rb1 بیشتر باشد، خطرات آن بیشتر است. البته تحقیقات درمورد اثرات و عوارض مصرف جینسینگ در زنان باردار محدود است. دانشمندان اغلب برای آزمایش ایمنی داروها و مکمل‌های گیاهی به مطالعات روی حیواناتی مانند موش‌ها و همسترها یا خوکچه‌های هندی تکیه می‌کنند. اگرچه مطالعات روی جوندگان همیشه مستقیماً برای انسان صدق نمی‌کند، اما می‌تواند به پزشکان در مورد مشکلات احتمالی هشدار دهد.
عوارض جینسینگ در کودکان
جینسینگ احتمالاً برای نوزادان و کودکان خطرناک است. مطالعات نشان می‌دهند جینسینگ با مسمومیت کشنده در نوزادان مرتبط است و البته مشخص نیست که برای کودکان بزرگ‌تر بی‌خطر است یا خیر. تا زمانی که اطلاعات بیشتری مشخص نشده باشد، لازم است از خوراندن جینسینگ به کودکان پرهیز شود.
مصرف جینسینگ در زنان
زنان در شرایط حساس به هورمون مانند سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان، اندومتریوز یا فیبروم رحم بهتر است از مصرف جینسینگ خودداری کنند. جینسینگ حاوی نوعی مواد شیمیایی (جین‌سنوزیدها) است که می‌توانند مانند استروژن عمل کنند. به‌همین دلیل، زنانی که شرایطی دارند که ممکن است با قرار‌گرفتن درمعرض استروژن اضافی دچار آسیب بیشتری شوند، نباید از جینسینگ استفاده کنند. همچنین، زنانی که به‌طورمنظم از جینسینگ استفاده می‌کنند، ممکن است تغییرات قاعدگی یا خونریزی واژینال را تجربه کنند. شایع‌ترین عوارض مصرف جینسینگ برای زنان (یا برخی‌از مردان) عبارتند از:
- بی‌خوابی
- حالت تهوع
- سردرد (میگرن)
- فشارخون بالا
- مشکلات گوارشی
یکی از عوارض مصرف جینسینگ در زنان، مشکلات گوارشی است.
عوارض جینسینگ در مردان
گزارش شده است که مصرف جینسینگ در مردان باعث عصبی‌شدن و بی‌خوابی میشود. همچنین درصورت مصرف طولانی‌مدت یا دوزهای بالای جینسینگ، ممکن است عوارضی مانند سردرد، سرگیجه، ناراحتی معده و سایر علائم ایجاد شوند. عوارض جانبی غیرمعمولی که گزارش شده‌اند عبارتند از:
- بثورات شدید
- آسیب کبدی
- واکنش‌های آلرژیک شدید
به‌ندرت، عوارض مصرف جینسینگ ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- التهاب عروق مغز (آرتریت مغزی)
- واکنش‌های شدید پوستی (سندرم استیونز – جانسون)
- التهاب کبد (هپاتیت کلستاتیک)
مصرف جینسینگ با چه داروهایی تداخل دارد؟
درصورت مصرف هرگونه دارو، هرگز بدون مشورت با پزشک نباید جینسینگ مصرف شود. این موضوع، به‌ویژه درصورت مصرف داروهای دیابت صادق است، زیرا جینسینگ ممکن است بر سطح قندخون تأثیر بگذارد. این گیاه همچنین می‌تواند با وارفارین و برخی‌از داروهای افسردگی تداخل داشته باشد. حتی کافئین هم ممکن است اثرات محرک جینسینگ را تقویت کند.
جینسینگ با کافئین
کافئین می‌تواند سیستم عصبی را تحریک کند. جینسینگ هم روی سیستم عصبی اثر محرک دارد. بنابراین، مصرف جینسینگ همراه با کافئین ممکن است خطر عوارض جانبی، از جمله افزایش ضربان قلب و فشار خون بالا را به‌وجود آورد.
عوارض جینسینگ با انسولین
یکی از عوارض مصرف جینسینگ کاهش قندخون است. انسولین هم برای کاهش قندخون استفاده میشود. درنتیجه، مصرف جینسینگ همراه با انسولین ممکن است باعث کاهش بیش از حد قندخون شود.
رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره کافیـه همیـن الان تصمیم بگیری که می‌خـوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.
عوارض مصرف با داروهای کبدی
داروهای تغییریافته توسط کبد (سوبستراهای سیتوکروم P450 2D6 (CYP2D6)) با جینسینگ تداخل دارند. برخی‌از داروها توسط کبد تغییر یافته و تجزیه می‌شوند. جینسینگ نیز ممکن است سرعت تجزیه این داروها توسط کبد را تغییر دهد که می‌تواند منجر به تغییر اثرات و عوارض جانبی داروها شود.
عوارض مصرف جینسینگ با داروهای افسردگی
مصرف جینسینگ با برخی داروهای افسردگی ممکن است خطر عوارض جانبی خاصی مانند اضطراب، سردرد، بی‌قراری و بی‌خوابی را افزایش دهد.
عوارض جینسینگ با داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن
داروهایی که عملکرد سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهند (سرکوب‌کننده‌های ایمنی) با جینسینگ تداخل دارند. جینسینگ می‌تواند فعالیت سیستم ایمنی را افزایش دهد. برخی‌از داروها، مانند داروهایی که پس از پیوند عضو استفاده می‌شوند، فعالیت سیستم ایمنی را کاهش می‌دهند. مصرف جینسینگ همراه با این داروها ممکن است اثرات این داروها را کاهش دهد. داروهایی که انعقاد خون را کند می‌کنند (داروهای ضدانعقاد / ضدپلاکت) هم با جینسینگ تداخل دارند. جینسینگ می‌تواند سرعت لخته‌شدن خون را کاهش و خطر کبودی و خونریزی را افزایش دهد.
مصرف جینسینگ با برخی داروهای افسردگی ممکن است خطر عوارض جانبی مانند اضطراب را افزایش دهد.
عوارض مصرف جینسینگ با داروهای محرک
داروهای محرک، سیستم عصبی را تحریک می‌کنند. با افزایش سرعت سیستم عصبی، داروهای محرک ممکن است باعث ایجاد احساس عصبانیت و تسریع ضربان قلب شوند. جینسینگ نیز می‌تواند سیستم عصبی را تحریک کند. مصرف جینسینگ همراه با داروهای محرک ممکن است باعث مشکلات جدی، ازجمله افزایش ضربان قلب و فشار خون بالا شود. بنابراین باید از مصرف داروهای محرک همراه با جینسینگ پرهیز شود.
عوارض مصرف با وارفارین (کومادین)
وارفارین برای کاهش سرعت لخته‌شدن خون استفاده میشود. یکی از عوارض مصرف جینسینگ این است که می‌تواند اثرات وارفارین را کاهش دهد.
عوارض مصرف جینسینگ با استروژن
جینسینگ ممکن است برخی‌از اثرات مشابه استروژن را داشته باشد. مصرف جینسینگ همراه با قرص‌های استروژن ممکن است اثرات استروژن را کاهش دهد.
عوارض مصرف با داروهای تپش قلب
داروهایی که می‌توانند باعث ضربان نامنظم قلب شوند نیز با جینسینگ تداخل دارند. جینسینگ می‌تواند بر جریان الکتریکی در قلب تأثیر بگذارد و خطر تپش قلب را افزایش دهد. برخی‌از داروها هم می‌توانند همین اثر را داشته باشند. مصرف جینسینگ با این داروها ممکن است فرد را درمعرض خطر جدی قلبی قرار دهد.
عوارض جینسینگ با رالتگراویر
رالتگراویر در برخی افراد با سمیت کبدی مرتبط است. مصرف جینسینگ همراه با رالتگراویر ممکن است خطر سمیت کبدی را در برخی افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند، افزایش دهد.
عوارض مصرف با میدازولام
جینسینگ می‌تواند سرعت تجزیه کبدی میدازولام را افزایش دهد. مصرف جینسینگ همراه با میدازولام ممکن است اثرات میدازولام را کاهش دهد.
مصرف جینسینگ همراه با میدازولام ممکن است اثرات میدازولام را کاهش دهد.
عوارض مصرف جینسینگ با سلژیلین
جینسینگ ممکن است میزان جذب سلژیلین توسط بدن را کاهش یا افزایش داده و اثرات و عوارض جانبی سلژیلین را تغییر دهد.
عوارض مصرف با فکسوفنادین
فکسوفنادین برای درمان آلرژی‌های فصلی مصرف میشود. جینسینگ ممکن است میزان فکسوفنادین موجود در بدن را کاهش دهد، اما اطلاعات کافی برای آن هنوز وجود ندارد.
عوارض مصرف جینسینگ بر روی بیماری‌ها
بیماری‌های خودایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS)، لوپوس (لوپوس اریتماتوز سیستمیک، SLE)، آرتریت روماتوئید (RA) با مصرف جینسینگ درتعارض هستند. به‌نظر میرسد جینسینگ فعالیت سیستم ایمنی را افزایش می‌دهد و ممکن است موجب تشدید بیماری‌های خود ایمنی شود.
جینسینگ در دیابتی‌ها
از عوارض مصرف جینسینگ این است که می‌تواند سطح قندخون را کاهش دهد. بنابراین، این گیاه ممکن است با اثربخشی داروهای تجویزی کاهنده قندخون تداخل داشته باشد. افرادی که از داروهای دیابت مانند انسولین و داروهای خوراکی کاهش‌دهنده قندخون مصرف می‌کنند، باید قبل‌از استفاده‌از جینسینگ با پزشک خود صحبت کنند.
جینسینگ در فشارخون
همان‌طور که در بالاتر اشاره شد، برخی گزارش‌ها نشان داده‌اند که جین‌سنوزیدها ممکن است اثربخشی وارفارین (داروی رقیق‌کننده خون) را کاهش دهند. علاوه‌براین، جین‌سنوزیدها ممکن است فعالیت پلاکتی را مهار کنند و بنابراین، احتمالاً نباید با آسپرین استفاده شوند. جینسینگ نیز می‌تواند ریتم قلب و فشارخون را در روز اول مصرف کمی تحت‌تاثیر قرار دهد. بنابراین، به بیماران قلبی توصیه میشود از جینسینگ با احتیاط استفاده کنند.
عوارض جینسینگ روی کبد
با وجود استفاده گسترده، جینسینگ به‌خودی خود با آسیب کبدی مرتبط نیست. درواقع، جینسینگ گاهی اوقات برای درمان آسیب حاد یا مزمن کبد (آنزیم سرم یا آسیب حاد کبدی آشکار بالینی) استفاده میشود، اگرچه اثربخشی و ایمنی آن در این شرایط هنوز ثابت نشده است. بااین‌وجود، گزارش‌هایی نیز حاکی از این هستند که جینسینگ بر فعالیت سیتوکروم P450 تأثیر می‌گذارد و باعث تداخلات دارویی قابل توجهی میشود که می‌تواند منجربه عوارض جانبی حادی از جمله آسیب کبدی شود. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند جین‌سینوزیدهای مختلف، اثرات متفاوتی بر فعالیت سیتوکروم P450 دارند و برخی ممکن است به اندازه کافی CYP 3A4 را مهار کنند تا بر متابولیسم سایر داروها تأثیر بگذارند و فعالیت آن‌ها را افزایش یا کاهش دهند.
بنابراین، انواع جینسینگ ممکن است درجات مختلفی از تداخل این گیاه با داروها را نشان دهند. گزارش شده است آسیب کبدی 1 تا 3 ماه پس از مصرف جینسنگ در بیمارانی ایجاد میشود که قبلاً داروهای ایماتینیب و رالتگراویر را بدون آسیب کبدی تحمل می‌کردند و بعدها هم شروع مجدد دارو را بدون مصرف همزمان جینسنگ تحمل کردند. بنابراین، مشخص است در این آسیب کبدی، تنها جینسینگ متهم درجه اول محسوب میشود.
جینسینگ گاهی اوقات برای درمان آسیب حاد یا مزمن کبد (آنزیم سرم یا آسیب حاد کبدی آشکار بالینی) استفاده میشود.
مضرات جینسینگ روی اعصاب و روان
جینسینگ آمریکایی ممکن است اثرات داروهای مورد استفاده در اختلالات روانپزشکی مختلف را افزایش داده یا تشدید کند. بنابراین آن‌ها را نباید با هم مصرف کرد. گزارش‌هایی از تداخل احتمالی بین جینسینگ آسیایی و داروی ضدافسردگی فنلزین (که متعلق به دسته‌ای از داروها به‌نام مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز است) وجود دارد که منجر به علائمی از دوره‌های شیدایی تا سردرد و لرزش میشود. دوزهای بالای جینسینگ با مشکلات خواب و بی‌قراری در افراد مبتلابه اسکیزوفرنی مرتبط است. همچنین، جینسینگ آسیایی ممکن است اثرات ضددرد مرفین را مسدود کند. برای جلوگیری از عوارض مصرف جینسینگ، برخی‌از کارشناسان توصیه می‌کنند این گیاه بیش از 3 ماه – یا گاهی فقط چند هفته – متوالی استفاده نشود.
اگرچه جینسینگ جزو گیاهان دارویی بسیار قدیمی و مشهور در طب سنتی آسیا و آمریکای شمالی به شمار می‌رود و فواید زیادی برای آن ذکر شده است، اما عوارض مصرف جینسینگ نیز همان‌قدر گسترده و فراوان است. البته این عوارض درمورد تمام افراد صادق نیست و حتی فرقی نمی‌کند که قرص جینسینگ را مصرف کنید و یا گیاه آن را. هرچند برای برخی افراد مانند بیماران دیابتی یا کبدی می‌تواند مشکلات جدی ایمنی و سلامت را به بار آورد. شایع‌ترین عوارض جینسینگ، شامل: مشکلات خواب (بی‌خوابی)، مشکلات قاعدگی، درد سینه، افزایش ضربان قلب، فشارخون بالا یا پایین، سردرد، ازدست‌دادن اشتها، اسهال، خارش، بثورات پوستی، سرگیجه، تغییرات خلقی، خونریزی واژن و تهوع است.
عوارض جانبی غیرمعمولی که گزارش شده‌اند نیز معمولا نوعی راش شدید به‌نام سندرم استیونز – جانسون، آسیب کبدی و واکنش‌های آلرژیک شدید هستند. این گیاه با توجه به کمبود شواهد در مورد ایمنی آن، برای کودکان، زنان باردار یا شیرده توصیه نمی‌شود. جینسینگ با برخی‌از داروها مانند وارفارین، کافئین، انسولین، داروهای کبدی، افسردگی، سرکوب سیستم ایمنی بدن، داروهای محرک، تپش قلب، استروژن و داروهای مبتلایان به بیماری‌های خودایمنی یا دیابت تداخل دارد. توجه شود زنان در شرایط حساس به هورمون، مانند سرطان رحم، سرطان تخمدان، سرطان سینه، اندومتریوز یا فیبروم رحم نیز بهتر است از مصرف جینسینگ خودداری کنند.
