بهترین وضعیت BMI چند است و منظور از BMI نرمال چیست؟

بدن انسان به‌طور طبیعی انرژی را به‌صورت چربی ذخیره می‌کند، اما بسته به ناحیه تجمع چربی ممکن است خطر ابتلا به بیماری نیز افزایش یابد. به‌عنوان مثال، افزایش چاقی شکمی با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی، دیابت نوع 2 و سرطان مرتبط است. چاقی شکمی با ارزیابی BMI و اندازه دورکمر سنجیده می‌شود. BMIیک شاخص مفید برای سنجش سلامت ازطریق وزن و قد است. بااین‌حال، ممکن است این سوال پیش بیاید که بهترین وضعیت BMI چند است؟ یا مقصود از BMI نرمال و طبیعی چیست؟ در این مقاله علاوه بر پاسخ به این پرسش‌ها، به بررسی عوارض بالا یا پایین بودن این شاخص توده وزنی بدن و نقش اندازه‌گیری دورکمر در پیش‌بینی وضعیت سلامتی نیز پرداخته می‌شود.

BMI مخفف چیست؟

شاخص توده بدنی (BMI)، مخفف عبارت انگلیسی Body Mass Index است که برای تعیین رده وزنی افراد مختلف به‌کار گرفته می‌شود. فرمول این شاخص از تقسیم وزن فرد برحسب کیلوگرم بر مجذور قد برحسب متر به‌دست می‌آید. BMI یک روش غربال‌گری ارزان و آسان برای دسته‌بندی وزن در رده‌های کم‌وزنی، وزن سالم، اضافه‌وزن و چاقی است. BMI به‌طورمستقیم چربی بدن را اندازه‌گیری نمی‌کند، اما با معیارهای مستقیم‌تر اندازه‌گیری چربی بدن همبستگی متوسطی دارد. علاوه‌براین، به‌نظرمی‌رسد که BMI به اندازه سایر معیارهای مستقیم‌تر چربی بدن با پیامدهای متابولیک و بیماری‌های مختلف مرتبط است.

با این توصیفات، این سوال ممکن است پیش بیاید که بهترین وضعیت BMI چند است؟ البته در تیترهای بعد به این پرسش پاسخ خواهیم داد، اما قبل‌از پاسخ به این پرسش، مهم است بدانیم BMI بااین‌که می‌تواند یک ابزار غربالگری باشد، اما چاقی یا سلامت بدن فرد را تشخیص نمی‌دهد و برای ارزیابی‌های دقیق‌تر به معیارهای دیگری همچون اندازه‌گیری ضخامت چین‌خوردگی پوست، ارزیابی رژیم غذایی، فعالیت بدنی و سابقه خانوادگی نیز نیاز است. BMI بزرگ‌سالان بالاتر یا مساوی 30 کیلوگرم بر مترمربع (وضعیت چاقی) از دهه 1970 به‌شدت افزایش یافته است. اما اخیراً این روند به‌جز در زنان مسن‌تر کاهش یافته است. چاقی در زنان بالغ با سن 60 سال و بالاتر همچنان درحال افزایش است.

اگر نمی‌دانید BMI مناسب برای شما چند است، حتما این ویدئوی دکتر کرمانی را تماشا کنید:

چرا از BMI برای اندازه‌گیری اضافه‌وزن و چاقی استفاده می‌شود؟

از آن‌جا که محاسبه شاخص توده وزنی بدن فقط به قد و وزن نیاز دارد، این ابزار به یک معیار ارزان و آسان برای تشخیص اضافه‌وزن و چاقی تبدیل شده است.

بهترین وضعیت BMI نرمال چند است؟

آیا می‌دانید برای بیشتر بزرگ‌سالان بهترین وضعیت BMI چند است؟ BMI ایده‌آل برای اغلب بزرگ‌سالان درمحدوده 18.5 تا 24.9 است، اما درمورد کودکان و جوانان 2 تا 18 ساله برای محاسبه BMI باید سن، جنسیت، قد و وزن درنظر گرفته شود. به‌طورکلی، BMI اغلب افراد در این محدوده‌ها قرار می‌گیرد:

• زیر 18.5: محدوده کمبود وزن
• بین 18.5 و 24.9: محدوده وزن سالم
• بین 25 تا 29.9: محدوده اضافه‌وزن
• بین 30 تا 39.9: محدوده چاقی

متاسفانه از دهه 1970 میلادی به بعد، BMI بزرگ‌سالان درمحدوده بالاتر یا مساوی 30 کیلوگرم بر مترمربع (وضعیت چاقی) قرار گرفته است، اما اخیراً این روند (به‌جز در زنان مسن‌تر) کاهش یافته است. چاقی در زنان بالغ با سن 60 سال و بالاتر همچنان درحال افزایش است.

بهترین وضعیت دقت BMI چند است؟

، اما متخصصان تغذیه و پزشکان علاوه‌بر اندازه‌گیری BMI، ممکن است فاکتورهای دیگری را نیز درهنگام ارزیابی وزن سالم درنظربگیرند. به‌عنوان مثال، عضله بسیار متراکم‌تر از چربی است و بنابراین افراد بسیار عضلانی مانند بوکسورهای سنگین وزن، مربیان وزنه‌برداری و ورزشکاران حرفه‌ای، ممکن است وزن سالمی داشته باشند؛ حتی اگر BMI آن‌ها درمحدوده چاق طبقه‌بندی شود. نژاد و قومیت نیز می‌تواند بر خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها تأثیر بگذارد؛ به‌عنوان مثال، ساکنان جنوب آسیا ممکن است درمحدوده BMI چاق قرار بگیرند که نشان‌دهنده قرارگرفتن درمعرض خطر ابتلا به برخی از مشکلات سلامتی مانند دیابت است، درحالی‌که این‌طور نیست و نژاد آن‌ها با معیارهای BMI همخوانی ندارد. زنان باردار نیز نباید از BMI به‌عنوان معیار استفاده کنند.

BMI تغییرات طبیعی در شکل بدن را درنظرمی‌گیرد و محدوده وزنی مناسب را برای یک قد خاص ارائه می‌دهد.

منظور از BMI نرمال چیست؟

BMI شاخص کل چربی بدن در بسیاری‌از افراد است. بنابراین به‌عنوان یک شاخص خطر سلامت محسوب می‌شود. مقصود از BMI نرمال یا طبیعی، قرارگرفتن افرادی با قد و وزن مشخص در یک محدوده وزن نرمال است، به‌طوری‌که کمترین بافت چربی را در بدن خود داشته باشند. نرمال بودن در این وضعیت به معنای دورتر بودن از خطر آسیب‌دیدگی توسط بیماری‌های مختلف مرتبط با چاقی، مانند دیابت یا سکته قلبی است.

شاخص توده بدنی بر چه اساسی اندازه‌گیری می‌شود؟

شاخص توده بدنی (BMI) براساس وزن (کیلوگرم) و قد (متر) یک فرد به‌دست می‌آید و فرمول آن به‌صورت تقسیم وزن توده بدن بر مجذور قد بدن تعریف می‌شود. واحد شاخص توده وزنی برحسب کیلوگرم بر مترمربع بیان می‌شود.

بهترین وضعیت BMI چند است؟

در گذشته تصور می‌شد نسبت دورکمر به باسن، یکی از عوامل تعیین‌کننده جذابیت فیزیکی زنان است. این نسبت را 0.7 تعیین کرده بودند که بر این مبنا یک بدن قوس‌دار به‌عنوان اوج نسبت جذابیت تعریف می‌شد. بااین‌حال بعدها با تعیین شاخص توده وزنی، مشخص شد که BMI نرمال مهم‌تر از این تعریف است. به عبارت بهتر، BMI در تعیین جذابیت بسیار مهم‌تر از نسبت دورکمر به باسن ارزیابی شد. این مطالعه همچنین مشخص کرد تعریف قبلی (نسبت دورکمر به باسن) فقط نشان‌گر فانتزی‌های ذهن مردان درمورد اندازه بدن زنان بود و نه نشان‌گر سلامتی زنان یا مردان! اما در نتایجی که از ارزیابی و تجزیه و تحلیل شاخص توده وزنی به‌دست آمد، مشخص شد که بهترین BMI در عدد 19 و 20 است که هم از سلامت بدنی فرد خبر می‌دهد و هم جذابیت ظاهری او را مشخص می‌کند. به‌نظرمی‌رسد جذابیت ظاهری در اعداد زیر 17 و بالای 25 تا حدودی افت پیدا می‌کند و البته سلامت افراد نیز درمحدوده این اعداد دچار مخاطره می‌شود.

عوارض بالا بودن BMI چیست؟

افرادی که طبق معیار BMI دچار اضافه‌وزن هستند (با BMI بیش از 25 کیلوگرم بر مترمربع)، رژیم غذایی مناسبی رعایت نمی‌کنند و فعالیت و تحرک بدنی کافی ندارند، درمعرض خطرات زیر قرار دارند:

• کلسترول خون بالا یا سایر اختلالات چربی
• دیابت نوع 2
• بیماری قلبی
• سکته مغزی یا قلبی
• فشارخون بالا
• سرطان‌های خاص
• بیماری کیسه صفرا
• آپنه خواب و خروپف
• مرگ زودرس
• آرتروز و بیماری مفصلی

افرادی که طبق معیار BMI دچار اضافه‌وزن هستند، رژیم غذایی مناسبی رعایت نمی‌کنند.

البته باید توجه داشت BMI فقط یکی از ابزارهایی است که برای محاسبه خطر سلامتی استفاده می‌شود. عوامل دیگری مانند فشارخون، سطح کلسترول، سطح قندخون، سابقه خانوادگی بیماری قلبی، سن، جنسیت، دورکمر، سطح فعالیت بدنی، وضعیت یائسگی، وضعیت سیگار کشیدن و غیره نیز در سابقه پزشکی فرد برای ارزیابی خطر سلامتی درنظر گرفته می‌شوند.

داشتن چربی در اطراف شکم یا “شکم گلدانی”، صرف‌نظر از ناخوشایند بودن احتمالی فرم بدن، به این معنی است که احتمال ابتلا به برخی بیماری‌های مرتبط با چاقی بیشتر است. مطالعات نشان می‌دهند چربی‌هایی که عمدتاً دراطراف باسن و ران رسوب می‌کنند، به اندازه چربی شکمی تهدیدکننده سلامتی نیستند. چربی شکمی به‌ویژه در مردان شایع است که به دلایل هورمونی اغلب در ناحیه کمر رسوب نموده و خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با چاقی را نیز افزایش می‌دهد. به‌طورکلی، ارتباط بین آسیب به سلامتی و توزیع چربی بدن به‌صورت زیر است:

• کمترین خطر: لاغری (توزیع چربی بدن به‌طور یکنواخت)
• خطر متوسط: اضافه‌وزن بدون چربی شکم و پهلو
• خطر متوسط ​​تا زیاد: لاغر همراه با چربی شکم و پهلو
• خطر بالا: اضافه‌وزن همراه با چربی اضافی شکم و پهلو

به این ترتیب، چربی دورکمر را نیز می‌توان به‌عنوان معیاری برای نشان‌دادن خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن درنظرگرفت.

اندازه دورکمر در مردان:

• 94 سانتی‌متر یا بیشتر= خطر زیاد
• 102 سانتی‌متر یا بیشتر= خطر به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است.

اندازه دورکمر در زنان:

• 80 سانتی‌متر یا بیشتر= خطر زیاد
• 88 سانتی‌متر یا بیشتر= خطر به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است.

اگرچه تمایل به رسوب چربی در ناحیه کمر و پهلو دربسیاری از موارد، تحت‌تأثیر ژن‌های فرد بوده، اما باز هم قابل پیشگیری و درمان است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند فعالیت بدنی، اجتناب از استعمال دخانیات و مصرف چربی‌های غیراشباع به‌جای چربی‌های اشباع شده، خطر ابتلابه چاقی شکمی را کاهش می‌دهد.

عوارض پایین بودن BMI چیست؟

افرادی که دچار کمبودوزن هستند (BMI کمتر از 18.5 کیلوگرم در مترمربع)، موادمغذی کافی به بدن‌شان وارد نمی‌شود و اهل ورزش هم نیستند، ممکن است دچار سوءتغذیه شده و به موارد زیر مبتلا شوند:

• خطر ضعف عملکرد ایمنی بدن
• بیماری‌های تنفسی
• بیماری‌های گوارشی
• سرطان
• پوکی استخوان
• نازایی
• افسردگی

بسیاری از افراد بااین‌که می‌دانند بهترین وضعیت BMI چند است، اما باز هم به سلامت خود در این زمینه اهمیت نمی‌دهند. البته دربرخی موارد، اندازه دورکمر یک فرد نسبت به BMI، پیش‌بینی‌کننده بهتری برای خطرات سلامتی است. به‌همین‌دلیل، برای افرادی که دچار کمبودوزن هستند، توصیه می‌شود درکنار سنجش طبقه‌بندی BMI، دورکمر خود را نیز برای اطمینان اندازه‌گیری نموده و سپس به متخصص تغذیه مراجعه کنند.

مطالعات نشان داده است توزیع چربی بدن با افزایش شیوع دیابت، فشارخون بالا، کلسترول بالا و بیماری‌های قلبی عروقی مرتبط است. به‌همین‌دلیل، این پرسش که بهترین وضعیت BMI چند است، اهمیت بیشتری دارد. بهترین BMI برای اغلب افراد درمحدوده 24.9 – 18.5 است و افرادی با عدد پایین‌تر، به‌احتمال زیاد دچار کمبود وزن هستند و درمعرض خطر ابتلا به سوءتغذیه، افسردگی، ضعف ایمنی بدن، بیماری‌های تنفسی، گوارشی و سرطان قرار می‌گیرند. افرادی که عدد بالاتر از 25 را کسب می‌کنند، به احتمال زیاد درمحدوده اضافه‌وزن و چاقی قرار می‌گیرند که با خطر دیابت، کلسترول بالا، سرطان، بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و قلبی، آپنه خواب و بیماری کیسه صفرا روبه‌رو خواهند بود. البته شاخص اندازه دورکمر نیز نقش مهمی در ارزیابی چربی شکمی و مخاطرات سلامت دارد و برای زنان، عدد بالاتر از 88 و برای مردان، عدد بالاتر از 102 زنگ خطر خواهد بود.

منبع: ++++

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.