دیابت، بیماری مزمنی است که بر نحوه استفاده بدن از قند (گلوکز) تأثیر می‌گذارد. در افراد مبتلا به دیابت، بدن نمی‌تواند قند خون را به طور موثر به انرژی تبدیل کند که منجر به افزایش سطح قند خون میشود. دو نوع اصلی دیابت وجود دارد: دیابت نوع یک و دیابت نوع دو. هرچند هر دو نوع دیابت با افزایش قند خون مشخص میشوند، اما علل، عوامل خطر، درمان و مدیریت آنها با هم متفاوت است. در این مقاله، قصد داریم به بررسی فرق دیابت نوع یک و دو بپردازیم. با شناخت این تفاوت‌ها، می‌توانید درک بهتری از این بیماری داشته باشید و برای مدیریت بهتر آن اقدام کنید. تا انتها با ما همراه باشید.
از کجا بفهمیم دیابت نوع یک داریم یا نوع دو؟
تشخیص دقیق نوع دیابت تنها توسط پزشک و با انجام آزمایش‌های تخصصی همچون آزمایش A1C امکان‌پذیر است. اما آشنایی با علائم و فرق دیابت نوع یک و دو می‌تواند به شما کمک کند تا در صورت مشاهده علائم، به پزشک مراجعه کنید. به طور کلی دیابت نوع ۱ و ۲ دارای تفاوت‌هایی است. در ادامه به بررسی کلی تفاوت دیابت نوع ۱ و ۲ می‌پردازیم.
فرق دیابت نوع یک و دو
فرق دیابت نوع یک و دو از چندین جهت همچون؛ علت، عوامل خطر ، سن بروز، تفاوت در پیشگیری و درمان قابل بررسی است. در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد:
فرق دیابت نوع یک و دو از لحاظ علائم
علائم دیابت نوع ۱ و ۲ بسیار شبیه به هم هستند، با این تفاوت که علائم دیابت نوع ۲ به تدریج ظاهر میشوند، اما علائم دیابت نوع ۱ اغلب به یکباره خود را نشان می‌دهند.
علائم مشترک دیابت نوع یک و دو
برخی از علائم مشترک دیابت نوع ۱ و ۲ عبارتند از:
- تشنگی مفرط: احساس تشنگی شدید و مداوم حتی پس از نوشیدن آب فراوان.
- ادرار زیاد: افزایش دفعات ادرار به ویژه در شب.
- احساس گرسنگی شدید: احساس گرسنگی شدید و مداوم، حتی پس از غذا خوردن.
- کاهش وزن ناخواسته: کاهش وزن قابل توجه بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی.
- خستگی و ضعف: احساس خستگی مفرط و ضعف عمومی بدن.
- تاری دید: مشکلات بینایی مانند تاری دید یا دوبینی.
- کاهش قدرت التیام زخم‌ها: بهبود کندی زخم‌ها و عفونت‌های مکرر.
- بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها و پاها: احساس بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها و پاها.
فرق دیابت نوع یک و دو از لحاظ علت
علت دیابت نوع ۱ تخریب سلول‌های بتای لوزالمعده توسط سیستم ایمنی بدن است. این سلول‌ها وظیفه تولید انسولین را بر عهده دارند. علت دقیق این تخریب هنوز مشخص نیست، اما ممکن است عوامل ژنتیکی و محیطی مانند ویروس‌ها در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند. نتیجه‌ی چنین تخریبی این است که بدن قادر به تولید انسولین کافی نیست و در نتیجه قند خون بالا می‌رود.
اما علت دیابت نوع ۲ ترکیبی از عوامل، از جمله مقاومت سلول‌های بدن به انسولین و کاهش تدریجی تولید انسولین توسط لوزالمعده است. در این عارضه، سلول‌های بدن به اندازه کافی به انسولین پاسخ نمی‌دهند و قند نمی‌تواند به داخل سلول‌ها وارد شود. با گذشت زمان، لوزالمعده توانایی تولید انسولین کافی را از دست می‌دهد.
فرق دیابت نوع یک و دو از لحاظ عوامل خطر
عوامل خطر در دیابت نوع ۱ و ۲ متفاوت است. دیابت نوع ۱ بیشتر تحت تاثیر عوامل ژنتیکی همچون سابقه خانوادگی، جنسیت، قومیت، منطقه جغرافیایی و اختلال در سیستم ایمنی رخ می‌دهد. البته عوامل محیطی همچون ویروس‌ها و عفونت‌ها نیز ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند.
اما عوامل خطر در دیابت نوع ۲ به دلیل یکی از عوامل خطر زیر ممکن است رخ دهد:
- چاقی: اضافه وزن و چاقی یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای دیابت نوع دو است.
- کم تحرکی: نداشتن فعالیت بدنی کافی خطر ابتلا به این نوع دیابت را افزایش می‌دهد.
- سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی دیابت نوع دو، به ویژه در والدین، خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
- سن: خطر ابتلا به دیابت نوع دو با افزایش سن بالا می‌رود.
- نژاد: برخی نژادها مانند افراد آسیایی و آفریقایی-آمریکایی بیشتر در معرض خطر هستند.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): این اختلال هورمونی در زنان با افزایش خطر دیابت نوع دو مرتبط است.
- فشار خون بالا: فشار خون بالا خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش می‌دهد.
- سطح بالای چربی خون: کلسترول و تری‌گلیسیرید بالا خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهند.
فرق دیابت نوع یک و دو از لحاظ سن بروز
یکی از تفاوت‌های عمده بین دیابت نوع ۱ و ۲، سن بروز و تشخیص این دو نوع بیماری است:
- دیابت نوع ۱: معمولاً در سنین کودکی یا نوجوانی تشخیص داده میشود. البته، موارد تشخیص در بزرگسالی نیز وجود دارد، اما این اتفاق کمتر رخ می‌دهد.
- دیابت نوع ۲: اغلب در بزرگسالی و معمولاً پس از ۴۰ سالگی تشخیص داده میشود. البته، با افزایش شیوع چاقی و سبک زندگی کم‌تحرک، موارد ابتلا به دیابت نوع ۲ در سنین پایین‌تر نیز رو به افزایش است.
فرق دیابت نوع یک و دو از لحاظ روش تشخیص
گرچه دیابت نوع ۱ و ۲ علائم مشترکی دارند، اما تفاوت‌های مهمی در نحوه تشخیص آنها وجود دارد. این تفاوت‌ها عمدتاً به علت متفاوت بودن علل و مکانیسم ایجاد این دو نوع دیابت است.
آزمایش‌های تشخیصی مشترک دیابت نوع ۱ و ۲ عبارتند از:
- قند خون ناشتا: اندازه‌گیری میزان قند خون پس از ۸ ساعت ناشتایی.
- تحمل گلوکز خوراکی: اندازه‌گیری میزان قند خون در فواصل زمانی مختلف پس از مصرف یک محلول قندی.
- HbA1c: اندازه‌گیری میانگین قند خون در ۲-۳ ماه گذشته.
آزمایش تشخیصی خاص برای دیابت نوع ۱ عبارت است از:
- آزمایش آنتی‌بادی‌های سلول‌های بتا: این آزمایش به تشخیص وجود آنتی‌بادی‌هایی کمک می‌کند که به سلول‌های تولیدکننده انسولین حمله می‌کنند. وجود این آنتی‌بادی‌ها نشان‌دهنده دیابت نوع ۱ است.
فرق دیابت نوع یک و دو از لحاظ روش پیشگیری
دیابت نوع یک و دو هر دو بیماری پیچیده‌ای هستند که علل مختلفی دارند و در نتیجه روش‌های پیشگیری از آنها نیز متفاوت است.
دیابت نوع ۱ از آنجا که علت آن هنوز به طور دقیق شناخته نشده، متأسفانه، هنوز روش قطعی و کاملی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. هرچند اگر سابقه خانوادگی دیابت نوع یک دارید، می‌توانید با رعایت یک سبک زندگی سالم، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید. اما از آنجا که علت دیابت نوع ۲ ترکیبی از عوامل از جمله عوامل قابل کنترل است و سبک زندگی نقش مهمی در ایجاد آن دارد، با تغییر سبک زندگی می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد یا آن را به تأخیر انداخت.
روش‌های پیشگیری از دیابت نوع ۲ عبارتند از:
- کاهش وزن: حتی کاهش وزن اندک می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را کاهش دهد.
- رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای غنی از فیبر، میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم به بهبود حساسیت سلول‌ها به انسولین کمک می‌کند.
- کنترل فشار خون: فشار خون بالا یکی از عوامل خطر برای دیابت نوع دو است.
- کنترل کلسترول: سطح بالای کلسترول نیز خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد.
رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره. کافیه همین الان تصمیم بگیری که می‌خوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.
فرق دیابت نوع یک و دو از لحاظ درمان
درست همانند روش‌های پیشگیری، روش‌های درمان این دو نوع دیابت نیز به دلیل تفاوت در علل و مکانیسم بیماری، متفاوت است. هرچند این موضوع را در نظر داشته باشید که در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و تنها می‌توان با چندین روش آن را کنترل و مدیریت کرد.
مدیریت دیابت نوع ۱ با تزریق انسولین در کنار رژیم غذایی سالم، تغییر سبک زندگی و ورزش امکان پذیر است، در حالیکه دیابت نوع ۲ اغلب با روش‌هایی همچون رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و کاهش وزن قابل مدیریت است. در برخی موارد نیز ممکن است نیاز به انسولین باشد.
عوارض کدام دیابت خطرناک تر است؟ دیابت نوع ۱ یا نوع ۲؟
هر دو نوع دیابت، اگر به خوبی مدیریت نشوند، می‌توانند عوارض جدی و خطرناکی به همراه داشته باشند. بنابراین، بیان اینکه کدام نوع خطرناک‌تر است، چندان دقیق نیست. هر دو نوع دیابت نیاز به مراقبت دقیق و مداوم دارند.
با این حال، برخی تفاوت‌ها در عوارض این دو نوع دیابت وجود دارد:
- دیابت نوع ۱: به دلیل کمبود مطلق انسولین، تغییرات سریع قند خون در این نوع دیابت شایعتر است. این تغییرات سریع می‌تواند منجر به عوارضی مانند هیپوگلیسمی (قند خون پایین) یا کتواسیدوز دیابتی شود.
- دیابت نوع ۲: عوارض طولانی‌مدت دیابت نوع ۲ مانند بیماری قلبی، سکته مغزی، آسیب به کلیه‌ها، مشکلات عصبی و مشکلات چشمی شایعتر است. این عوارض معمولاً به دلیل کنترل ضعیف قند خون در طول سال‌ها ایجاد میشوند.
آنچه از مقاله فرق دیابت نوع یک و دو آموختیم:
در این مقاله فرق دیابت نوع یک و دو را آموختیم و دانستیم در حالی که برای پیشگیری از دیابت نوع ۱ راه شناخته شده‌ای وجود ندارد، اما دیابت نوع ۲ با تغییراتی ساده در برنامه غذایی و تغییر سبک زندگی قابل پیشگیری است. حتی شواهدی وجود دارد که ثابت می کند دیابت نوع ۲ را می توان به حالت عادی بازگرداند.
با وجود اینکه هر دو نوع دیابت، بیمار را در معرض عوارضی مانند آسیب به کلیه ها، چشم ها، قلب و مغز قرار می دهد اما برای تشخیص آن حتما نباید منتظر بروز این مشکلات بود. قند خون کنترل نشده به مرور منجر به بروز عوارض ناگواری میشود. دیابت، بیماری پیشرفت کننده‌ایست که حتی برای کسانی که سبک زندگی خوبی دارند ممکن است اتفاق بیافتد. اما خوشبختانه با کنترل مناسب دیابت، قادر خواهید بود زندگی سالم، شاد و طولانی‌تری را بدون هیچگونه عوارضی داشته باشید.
سوالات متداول فرق دیابت نوع یک و دو:
۱- کدام نوع دیابت بیشتر ارثی است؟
هرچند هر دو نوع دیابت دارای یک مؤلفه ارثی هستند، با این حال، ژنها در دیابت نوع ۱ نقش مهمتری دارند. یعنی اگر فردی در خانوادهاش سابقه دیابت نوع ۱ داشته باشد، احتمال ابتلای او به این بیماری بیشتر میشود.
۲- در کدام نوع دیابت از انسولین استفاده میشود؟
هر دو نوع دیابت ممکن است به انسولین نیاز پیدا کنند. اما به طور معمول
افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ از همان ابتدای تشخیص، به دلیل اینکه لوزالمعده به طور کامل انسولین تولید نمیکند، به تزریق انسولین نیاز دارند.
۳- دیابت نوع یک خطرناک است یا نوع دو؟
هر دو نوع دیابت در صورتی که کنترل یا مدیریت نشوند، می‌توانند عوارض ناگواری همچون آسیب به چشم، آسیب به اعصاب و اختلالات جنسی را ایجاد کنند.
۴- کدام نوع دیابت شایعتر است؟
دیابت نوع ۲ شایعتر از دیابت نوع ۱ است. به این معنا که افراد بیشتری به این دیابت مبتلا میشوند.
منابع:
عاااالی و آموزنده بود سپاااس
تشکر از همراهیتون عزیزجان
خیلی مطالب مفید و اموزنده ای بود ممنون از شما
سپاس از لطفتون عزیزم خوشحالیم که موردتوحهتون قرار گرفته برقرار باشید
جالب بود
باتشکرخوب بود