دیابت نوع 2 چیست و بهترین راه مهار دیابت نوع دو کدام است؟

عواملی که خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهند

برخی عادات و شرایط سلامت و پزشکی که به سبک زندگی شما برمی‌گردد می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیر می‌باشد:

• اضافه وزن مخصوصا در ناحیه دور کمر
• عدم تحرک
• سیگار کشیدن
• برنامه غذایی سرشار از گوشت قرمز، گوشت فرآوری شده، لبنیات پرچرب و شیرینی‌جات
• کلسترول و چربی خون غیر طبیعی
• ابتلا به پیش دیابت
• ابتلا به دیابت بارداری
• ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک

عوامل خطری که از کنترل شما خارج هستند

دیگر عوامل ابتلا به دیابت نوع دو که خارج از کنترل شما هستند عبارتند از:

• نژاد یا قومیت: اسپانیایی، آمریکایی‌های آفریقایی تبار، بومیان آمریکا و آسیایی‌ها بیش از حد متوسط در خطر هستند.
• سابقه فامیلی دیابت: داشتن پدر و مادر یا برادر و خواهری که مبتلا به دیابت باشند خطر ابتلا را در شما بالا می‌برد.
• سن: با رسیدن به سن 45 سال و بیشتر از آن خطر دیابت نیز افزایش پیدا می‌کند.

هر چقدر عوامل خطر بیشتری داشته باشید، خطر مبتلا شدنتان به دیابت نوع 2 نیز بیشتر می‌شود.

عوارض دیابت 2

دیابت نوع 2 بسیاری از اندام‌های اصلی، از جمله قلب، رگ‌های خونی، اعصاب، چشم‌ها و کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علاوه بر این، عواملی که خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهند، خودشان عوامل خطر برای سایر بیماری‌های مزمن جدی هستند. مدیریت دیابت و کنترل قند خون می‌تواند خطر ابتلا به این عوارض را کاهش دهد. در مجموع، پیامدهای بالقوه دیابت و بیماری‌های مکرر همراهش عبارتند از:

• بیماری‌های قلبی و عروقی: دیابت با افزایش خطر بیماری قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا و باریک شدن عروق خونی (آترواسکلروز) مرتبط است.
• آسیب عصبی (نوروپاتی) در اندام‌ها: قند خون بالا در طول زمان می‌تواند به اعصاب آسیب برساند و در نتیجه باعث گزگز، بی حسی، سوزش، درد یا در نهایت از دست دادن حس ‌شود.
• آسیب به اعصاب قلب: دیابت نوع دو می‌تواند موجب ریتم نامنظم قلب شود.
• آسیب عصبی در دستگاه گوارش: دیابت می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست و برای مردان، باعث اختلال نعوظ شود.
• بیماری کلیوی: دیابت ممکن است منجر به بیماری مزمن کلیه شود.
• آسیب چشم: دیابت خطر ابتلا به بیماری‌های جدی چشمی مانند آب مروارید و گلوکوم را افزایش می‌دهد و ممکن است به رگ‌های خونی شبکیه آسیب رسانده و منجر به کوری شود.
• بیماری‌های پوستی: دیابت ممکن است موجب مشکلات پوستی، از جمله عفونت‌های باکتریایی و قارچی شود.
• بهبودی آهسته زخم‌ها: بریدگی‌ها و تاول‌ها در مبتلایان به دیابت نوع دوم می‌توانند به عفونت‌های جدی درمان ناپذیر تبدیل شوند که حتی منجر به قطع انگشتان پا شود.
• اختلال شنوایی: مشکلات شنوایی در افراد مبتلا به دیابت شایع‌تر است.
• آپنه خواب: آپنه انسدادی خواب در افراد مبتلا به دیابت نوع دوم شایع است. چاقی ممکن است عامل اصلی ایجاد هر دو بیماری باشد.
• زوال عقل: به نظر می‌رسد دیابت نوع دو خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و سایر اختلالاتی که باعث زوال عقل می‌شوند را افزایش می‌دهد.

دیابت خطر ابتلا به بیماری‌های جدی چشمی مانند آب مروارید و گلوکوم را افزایش می‌دهد.

روش تشخیص دیابت نوع ۲

دیابت نوع دو معمولاً با استفاده از آزمایش هموگلوبین گلیکوزه (A1C) تشخیص داده می‌شود. این آزمایش میانگین سطح قند خون فرد را در دو تا سه ماه گذشته نشان می‌دهد و نتایج آن به صورت زیر تفسیر می‌شوند:

• زیر 5.7% طبیعی است.
• 7٪ تا 6.4٪ به عنوان پیش دیابت تشخیص داده می‌شود.
• 5٪ یا بیشتر در دو آزمایش جداگانه نشان‌دهنده دیابت است.

اگر آزمایش A1C در دسترس نباشد یا اگر فرد شرایط خاصی داشته باشد که با آزمایش A1C تداخل دارد، پزشک ممکن است از آزمایش‌های زیر برای تشخیص دیابت استفاده کند:

• آزمایش قند خون تصادفی
• آزمایش قند خون ناشتا
• تست تحمل گلوکز خوراکی (این تست بیشتر در دوران بارداری استفاده می‌شود)

اگر فردی مبتلا به دیابت تشخیص داده شود، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را برای تمایز بین دیابت نوع 1 و نوع 2 انجام دهد، زیرا این دو بیماری اغلب به درمان‌های متفاوتی نیاز دارند. همچنین، پزشک سطح A1C را حداقل دو بار در سال و زمانی که تغییراتی در درمان ایجاد شود، تکرار می‌کند. اهداف A1C بسته به سن و سایر عوامل متفاوت است. انجمن دیابت آمریکا معمولا سطح A1C زیر 7٪ را توصیه می‌کند. علاوه بر این، آزمایشات تشخیصی منظمی برای غربالگری عوارض دیابت نیز انجام خواهد شد.

چگونه دیابت نوع 2 را کنترل کنیم؟

عوامل زیادی در کنترل و بهبود دیابت نوع 2 وجود دارند که برخی از آنها عبارتند از:

کنترل دیابت نوع 2 با رژیم غذایی

خوشبختانه، کنترل سطح قند خون با عوض کردن برنامه غذایی و کاهش وزن اضافی می‌تواند خطر عوارض را از بین ببرد. اگر دیابت نوع 2 دارید باید بر مصرف کربوهیدرات نظارت داشته باشید و میزان کربوهیدرات در هر وعده را محاسبه کنید. همچنین میزان چربی و پروتئین دریافتی و کاهش میزان کالری را باید در نظر بگیرید. از پزشک خود بخواهید شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کند تا به کنترل برنامه غذاییتان کمک کند.

کنترل دیابت نوع 2 با ورزش

انجام روتین‌های ورزشی، از جمله تمرینات قدرتی یا پیاده‌روی، قدرت استفاده بدن از انسولین را افزایش می‌دهد. ورزش می‌تواند سطح قند خون را در افرادی که دیابت نوع 2 دارند پایین بیاورد. فعال بودن همچنین به کاهش چربی بدن، کاهش فشار خون و محافظت در برابر بیماری‌های قلبی نیز کمک می‌کند. افرادی که دیابت نوع دو دارند باید سعی کنند در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط داشته باشند.

کنترل دیابت نوع 2 با کاهش استرس

استرس می‌تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود. همچنین باعث افزایش گلوکز در خون شود که نتیجه‌ی جواب بدن به صورت جنگ یا گریز است. یا شاید برای مقابله با استرس به غذا روی بیاورید. وقتی دیابت دارید همه اینها برایتان بد است. به جای اینکه اجازه دهید استرس تاثیر خودش را بگذارد، تکنیک‌های آرامش بخش مانند نفس عمیق، مدیتیشن یا تجسم فکری را امتحان کنید. گاهی نیز صحبت کردن با یک دوست، عضو خانواده یا مشاور نیز می‌تواند کمک کند. اگر با تمام این کارها همچنان درگیر استرس بودید با پزشک خود صحبت کنید.

استرس می‌تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود.

داروهای خوراکی برای کنترل دیابت نوع 2

وقتی افرادی که دیابت نوع دو دارند قادر نیستند به اندازه کافی با ورزش و رژیم غذایی قند خون خود را کنترل کنند ممکن است دارو به روند کنترل دیابت اضافه شود. انواع مختلفی از قرص‌های دیابت موجود است و معمولا به صورت ترکیبی استفاده می‌شوند. بعضی از این قرص‌ها لوزالمعده را تحریک به تولید بیشتر انسولین می‌کنند و بعضی دیگر باعث بالا رفتن تاثیرگذاری انسولین می‌شوند و یا از هضم نشاسته جلوگیری می‌کنند. برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان دیابت نوع 2 نیز به مهار تجزیه انسولین کمک می‌کنند.

انسولین روشی برای کنترل دیابت نوع دو

پزشکتان ممکن است با شروع درمان در کنار داروها، انسولین نیز تجویز کند. انسولین همچنین در افرادی که دیابت نوع دو دارند و دچار شکست سلول‌های بتا هستند نیز استفاده می‌شود. شکست سلول‌های بتا به این معناست که سلول‌های موجود در لوزالمعده دیگر در جواب قند خون بالا توان تولید انسولین ندارند. در این مورد، انسولین درمانی باید تبدیل به یک روتین روزانه شود.

تزریق غیر انسولینی برای درمان دیابت نوع 2

داروهای جدیدی برای کسانی که دیابت نوع دو دارند نیز موجود است. پراملینتاید ( Symlin ) اگزناتاید ( Byetta ) لیراگلوتاید ( Victoza ) داروهای تزریقی غیر انسولینی هستند. در حالی‌که انسولین گلوکز را به داخل سلول می‌کشد، این داروها باعث می‌شوند بدن برای کنترل قند خون انسولین آزاد کند.

آسیب‌های بلند مدت دیابت نوع 2 به اعضای بدن

آسیب به عروق: حدود دو سوم کسانی که دیابت دارند بر اثر بیماری‌های قلبی جان خود را از دست می‌دهند. دیابت همچنین فرد را دو تا چهار برابر بیشتر در خطر سکته مغزی قرار می‌دهد.

آسیب به کلیه‌ها: هر چقدر مدت کنترل نشدن دیابت بالاتر برود، خطر بیماری های مزمن کلیوی نیز بیشتر می شود. دیابت علت اصلی نارسایی کلیوی است

آسیب به چشم‌ها: قند خون بالا می‌تواند به عروق خونی باریک که اکسیژن و مواد مغذی را به شبکیه می‌رساند صدمه وارد کند. این مشکل به عنوان رتینوپاتی دیابتی شناخته می‌شود و می‌تواند باعث از دست دادن بینایی غیرقابل بازگشت شود.

آسیب به اعصاب: با گذشت زمان دیابت کنترل نشده و افزایش قند خون خطر بسیار جدی برای آسیب به اعصاب ایجاد می‌کنند. این علائم ممکن است شامل سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و درد باشد که معمولا در انگشتان دست، دست، انگشتان پا و پا احساس می‌شود.

آسیب به پاها: آسیب عصبی دیابتی می‌تواند باعث شود زخم پای خود را احساس نکنید و دیر تشخیصش دهید. هم‌زمان، سخت شدن عروق جریان خون به پا را ضعیف می‌کند. زخم پا حتی از یک آسیب خیلی کوچک نیز می‌تواند اتفاق بیافتد. در موارد شدید، عفونت از کنترل خارج می‌شود و در نتیجه به قطع عضو منجر می‌شود.

چگونه از دیابت نوع دو پیشگیری کنیم؟

یکی از عجیب‌ترین چیزها در مورد دیابت نوع دو این است که چنین شرایط زندگی اغلب قابل پیشگیری است. برای کاهش خطر دیابت، دستور العملی مشابه به دفع بیماری‌های قلبی را می‌توان انجام داد:

• برنامه غذایی سالمی استفاده کنید.
• پنج روز در هفته به مدت 30 دقیقه ورزش کنید.
• به وزن سلامت برسید و تثبیتش کنید.
• با پزشک خود صحبت کنید تا علائم پیش دیابت را در شما بررسی کند.
در افرادی که پیش دیابت دارند. تغییر سبک زندگی و دارو کمک می کند تا بیماری به دیابت نوع دو توسعه پیدا نکند. دیابت نوع 2 یک بیماری جدی است که تا کنون درمان خاصی برای آن پیشنهاد نشده است، اما با رعایت رژیم غذایی سالم، کاهش وزن و ورزش منظم می‌توان تا حدود زیادی از عوارض آن جلوگیری نمود.

منبع: +++