خانه > رژیم دیابت
دیابت شیرین یا ملیتوس که آن را به‌طور خلاصه با نام دیابت می‌شناسیم، یکی از رایج‌ترین اختلالات بشری از گذشته تابه‌حال بوده است. دیابت یک بیماری مزمن (طولانی‌مدت) است که بر نحوه تبدیل غذا به انرژی توسط بدن شما تأثیر می‌گذارد. در واقع در بیماری دیابت، بدن به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند و یا […]
زمان مطالعه 33 دقیقه
تعداد بازدید 1699
تاریخ انتشار 1401/04/25
دیابت شیرین یا ملیتوس که آن را به‌طور خلاصه با نام دیابت می‌شناسیم، یکی از رایج‌ترین اختلالات بشری از گذشته تابه‌حال بوده است. دیابت یک بیماری مزمن (طولانی‌مدت) است که بر نحوه تبدیل غذا به انرژی توسط بدن شما تأثیر می‌گذارد. در واقع در بیماری دیابت، بدن به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند و یا به‌طور معمول به انسولین پاسخ نمی‌دهد و باعث می‌شود سطح قندخون (گلوکز) به‌طور غیرطبیعی بالا برود. بسته به نوع دیابتی که دارید، راهکارها و روش‌های مختلفی برای کنترل این بیماری وجود دارد، اما باز هم مثل خیلی دیگر از بیماری‌ها، تغذیه نقش بسیار مهمی در میزان سلامت بیماران دیابتی بازی می‌کند. در این مطلب هر انچه لازم است از بیماری دیابت شیرین یا ملیتوس و نقش تغذیه در آن بدانید را خدمت شما بیان خواهیم کرد.
دیابت شیرین یا ملیتوس اصطلاحی است برای چندین اختلال مشابه که بر نحوه تبدیل غذا به انرژی در بدن انسان تاثیر می‌گذارند. وقتی کربوهیدرات می‌خورید، بدن شما آن را به قندی به نام گلوکز تبدیل می‌کند و آن را به جریان خون می‌فرستد. لوزالمعده‌ی شما انسولین را ترشح می‌کند، هورمونی که به انتقال گلوکز از خون به سلول‌های شما کمک می‌کند تا سلول‌ها از آن برای تولید انرژی استفاده کنند. وقتی دیابت دارید و تحت درمان قرار نمی‌گیرید، بدن شما آنطور که باید از انسولین استفاده نمی‌کند. گلوکز بیش‌ازحد در خون شما باقی می‌ماند، وضعیتی که معمولاً به آن قندخون بالا می‌گویند. این امر می‌تواند باعث ایجاد مشکلات سلامتی شود که ممکن است جدی یا حتی تهدید‌کننده زندگی باشند. هیچ درمانی برای دیابت وجود ندارد، اما با درمان و تغییر سبک زندگی، می‌توانید زندگی طولانی و سالمی داشته باشید. دیابت بسته به علت آن اشکال مختلفی دارد.
انواع دیابت از دیدگاه دکتر کرمانی:
به‌طور معمول، دیابت شیرین یا ملیتوس را به 4 گروه تقسیم می‌کنند:
پیش‌دیابت زمانی اتفاق می‌افتد که قندخون شما بالاتر از آنچه که باید باشد، اما به اندازه کافی بالا نباشد تا پزشک بتواند دیابت را تشخیص دهد. جالب است بدانید در کشورهای توسعه‌یافته، حدود یک سوم از مردان جامعه بدون آنکه خود بدانند به پیش‌دیابت مبتلا هستند. پیش‌دیابت می‌تواند احتمال ابتلابه دیابت نوع 2 و بیماری قلبی را افزایش دهد. ورزش بیشتر و از دست‌دادن چربی‌های اضافی، حتی به اندازه 5 تا 7 درصد وزن بدن، می‌تواند این خطرات را کاهش دهد.
دیابت نوع 1، دیابت وابسته به انسولین نیز نامیده می‌شود و قبلاً به آن دیابت خردسالی می‌گفتند، زیرا معمولا در دوران کودکی شروع می‌شود. دیابت نوع 1 یک بیماری خودایمنی است. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما با آنتی بادی به لوزالمعده (پانکراس) شما حمله می‌کند. وقتی لوزالمعده از این حمله آسیب می‌بیند، نمی‌تواند به‌صورت صحیح در بدن انسولین بسازد.
دیابت نوع 2، قبلاً دیابت غیر‌وابسته به انسولین یا دیابت بزرگسالان نامیده می‌شد، اما در 20 سال گذشته در کودکان و نوجوانان شایع‌تر شده و عمدتاً به این دلیل است که تعداد بیشتری از جوانان دارای اضافه‌وزن یا چاقی هستند. حدود 90 درصد افراد مبتلابه دیابت، به نوع 2 آن مبتلا می‌شوند. وقتی دیابت نوع 2 دارید، لوزالمعده شما معمولا مقداری انسولین تولید می‌کند، اما یا مقدار آن کافی نیست یا بدن شما آنطور که باید از آن استفاده نمی‌کند که به این مشکل مقاومت به انسولین گفته می‌شود. مقاومت به انسولین (یعنی زمانی که سلول‌های شما به انسولین پاسخ نمی‌دهند)، معمولاً در سلول‌های چربی، کبد و ماهیچه‌ها اتفاق می‌افتد.
دیابت نوع 2 اغلب خفیف‌تر از نوع 1 است، اما همچنان می‌تواند عوارض سلامتی عمده‌ای به‌ویژه در رگ‌های خونی کوچک در کلیه‌ها، اعصاب و چشم‌ها ایجاد کند. دیابت نوع 2 همچنین خطر بیماری قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
بارداری معمولاً باعث ایجاد نوعی مقاومت به انسولین در بدن مادر می‌شود که اگر به دیابت تبدیل شود، به آن دیابت بارداری می‌گویند. پزشکان اغلب این بیماری را در اواسط یا اواخر بارداری تشخیص می‌دهند. از آنجایی که قندخون یک زن از طریق جفت به جنین می‌رسد، کنترل دیابت بارداری برای محافظت از رشد و تکامل کودک بسیار مهم است. پزشکان دیابت بارداری را در 2 تا 10 درصد از بارداری‌ها گزارش می‌دهند. این بیماری معمولا پس از تولد از بین می‌رود، اما تا 10 درصد از زنانی که دیابت بارداری دارند، هفته‌ها یا حتی سال‌ها پس از تولد نوزاد همچنان به دیابت نوع 2 مبتلا خواهند بود.
دیابت بارداری بیشتر از مادر برای جنین خطر دارد. نوزاد ممکن است قبل از تولد اضافه‌وزن غیرعادی داشته باشد، در هنگام تولد دچار مشکل تنفسی شود یا در آینده درمعرض خطر ابتلابه چاقی و دیابت باشد. مادر ممکن است به‌دلیل بزرگ‌بودن بیش‌ازحد کودک به سزارین نیاز داشته باشد یا ممکن است به قلب، کلیه، اعصاب و چشم‌هاش آسیب وارد شود.
در 1 تا 5 درصد از افرادی که دیابت دارند، شرایط دیگری ممکن است مقصر ایجاد بیماری باشند. این شرایط شامل بیماری‌های پانکراس، برخی جراحی‌ها، داروها و عفونت‌ها می‌شود. در این موارد، باید سطح قندخون شما به‌صورت پیوسته تحت کنترل قرار بگیرد.
در 1 تا 5 درصد از افرادی که دیابت دارند، شرایط دیگری ممکن است مقصر ایجاد بیماری باشند.
هر نوع دیابت شیرین یا ملیتوس با علل مختلفی مرتبط است.
پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چه چیزی باعث دیابت شیرین یا ملیتوس نوع 1 می‌شود. در این بیماری به دلایل نامعلوم، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های بتای تولید‌کنند هانسولین در لوزالمعده حمله کرده و آنها را از بین می‌برد. ژن‌ها ممکن است در ایجاد این اختلال در برخی افراد نقش داشته باشند. همچنین ممکن است ورود یک ویروس به بدن، باعث حمله سیستم ایمنی به لوزالمعده شود.
دیابت نوع 2 از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و سبک زندگی ناشی می‌شود. مثلا اضافه‌وزن یا چاقی خطر ابتلابه این بیماری را افزایش می‌دهند. حمل چربی اضافی به‌خصوص در شکم، سلول‌های بدن شما را در برابر اثرات انسولین بر قندخون مقاوم‌تر می‌کند. همچنین، دیابت نوع 2 بیشتر در اعضای دور و نزدیک یک خانواده دیده می‌شود که نشان از ژنتیکی‌بودن آن دارد. اعضای یک خانواده ممکن است ژن‌های مشترکی داشته باشند که احتمال ابتلابه دیابت نوع 2 و اضافه‌وزن را در آنها افزایش می‌دهد.
دیابت بارداری نتیجه تغییرات هورمونی در دوران بارداری است. در این بیماری، جنین درون رحم مادر هورمون‌هایی تولید می‌کند که حساسیت سلول‌های زن باردار را نسبت به اثرات انسولین کمتر می‌نماید. این شرایط می‌تواند باعث افزایش قندخون مادر در دوران بارداری شود. زنانی که هنگام بارداری اضافه‌وزن دارند یا در دوران بارداری وزن زیادی اضافه می‌کنند، بیشتر درمعرض ابتلابه دیابت بارداری هستند.
تمام انواع دیابت ملیتوس علائم مشترک دارند:
علائم دیابت نوع 1: علائم دیابت شیرین یا ملیتوس نوع 1 می‌توانند به سرعت و فقط طی چند هفته یا چند ماه ایجاد شوند. این علائم در کودکی، نوجوانی یا جوانی آغاز می‌شوند و شامل تهوع، استفراغ، درد معده و عفونت‌های قارچی یا عفونت‌های دستگاه ادراری می‌باشند.
علائم دیابت نوع 2 و پیش‌دیابت: ممکن است شما اصلاً علائمی نداشته باشید یا متوجه آنها نشوید، زیرا طی چندین سال به کندی ایجاد می‌شوند. دیابت نوع 2 و پیش‌دیابت معمولا در بزرگسالی شروع می‌شوند، اما متاسفانه در سال‌های گذشته این دو اختلال حتی بین نوجوانان و جوانان هم شایع شده است.
دیابت بارداری: معمولاً علائمی را متوجه نمی‌شوید. متخصص زنان و زایمان، شما را از نظر دیابت بارداری بین هفته‌های 24 تا 28 بارداری آزمایش می‌کند.
دیابت نوع 2 و پیش‌دیابت معمولا در بزرگسالی شروع می‌شوند.
اگرچه هنوز دلایل قطعی ابتلابه دیابت شیرین یا ملیتوس نوع 2 و پیش‌دیابت مشخص نیستند، اما برخی فاکتورها باعث افزایش احتمال ابتلابه این بیماری‌ها می‌شوند:
عوارض طولانی‌مدت دیابت شیرین یا ملیتوس به تدریج ایجاد می‌شوند. هر چه مدت طولانی‌تری دیابت داشته باشید و قندخون شما کمتر کنترل شود، خطر عوارض بیشتر خواهد بود. در نهایت، عوارض دیابت ممکن است ناتوان‌کننده یا حتی تهدید‌کننده زندگی باشند. عوارض احتمالی عبارتند از:
علائم افسردگی در افراد مبتلابه دیابت نوع 1 و نوع 2 شایع است.
کودکان معمولا به دیابت نوع 1 دچار می‌شوند که عوامل ژنتیکی در آن دخیل هستند. بااین‌حال در سال‌های گذشته روند ابتلابه دیابت نوع 2 در کودکان و نوجوانان افزایش یافته که عموما به‌دلیل سبک زندگی ناسالم (کاهش فعالیت بدنی، افزایش وزن، رژیم غذایی نامطلوب) درمیان خانواده‌ها می‌باشد. کودکانی که دیابت نوع 1 دارند درمعرض خطر ابتلابه برخی اختلالات دیگری هستند که در آنها سیستم ایمنی بدن به سلول‌های خودی حمله می‌کند (اختلالات خود ایمنی)؛ به ویژه انواع خاصی از بیماری تیروئید و بیماری سلیاک.
مهم‌ترین روش تشخیص دیابت شیرین یا ملیتوس اندازه‌گیری گلوکز خون بیمار می‌باشد. پزشکان آزمایش‌های غربالگری را روی افرادی که درمعرض خطر دیابت هستند، اما هیچ علامتی ندارند، انجام می‌دهند. پزشکان سطح گلوکز خون را در افرادی که علائم دیابت مانند افزایش تشنگی، ادرار یا گرسنگی دارند، بررسی می‌کنند. علاوه‌بر این، پزشکان ممکن است سطح گلوکز خون را در افرادی که دارای اختلالاتی مانند عفونت‌های مکرر، زخم‌های پا و عفونت‌های قارچی هستند، بررسی کنند. پزشکان برای تشخیص دیابت می‌توانند سطح یک پروتئین به نام هموگلوبین A1C (که هموگلوبین گلیکوزیله یا گلیکوله نیز نامیده می‌شود) را در خون اندازه‌گیری کنند. هنگامی که خون در یک دوره زمانی درمعرض سطوح بالای گلوکز خون قرار می‌گیرد، گلوکز به هموگلوبین می‌چسبد و هموگلوبین گلیکوزیله را تشکیل می‌دهد. سطح هموگلوبین A1C (که به عنوان درصد هموگلوبین A1C گزارش می‌شود) به جای تغییرات سریع، روندهای طولانی‌مدت در سطح گلوکز خون را منعکس می‌کند.
نوع دیگری از آزمایش خون به نام آزمایش تحمل گلوکز خوراکی، ممکن است در شرایط خاصی برای تشخیص دیابت ملیتوس انجام شود، مانند غربالگری زنان باردار از نظر دیابت بارداری یا آزمایش افراد مسن‌تری که علائم دیابت دارند، اما سطح گلوکز آنها به‌صورت ناشتا طبیعی است. بااین‌حال از آنجایی که این آزمایش خیلی دشوار است، معمولا برای اثبات دیابت از آن استفاده نمی‌شود.
رژیم غذایی، ورزش و افزایش آگاهی در مورد شرایط بیماری، سنگ بنای کنترل و درمان دیابت ملیتوس را تشکیل می‌دهند و اغلب اولین توصیه‌ها برای افراد مبتلابه دیابت خفیف هستند. کاهش وزن برای افرادی که اضافه‌وزن دارند مهم است. افرادی که علیرغم تغییرات سبک زندگی همچنان سطح گلوکز خون بسیار بالایی دارند و افراد مبتلابه دیابت نوع 1 (بدون توجه به سطح گلوکز خونشان) به دارو هم نیاز خواهند داشت.
از آنجایی که اگر افراد مبتلابه دیابت به شدت سطح گلوکز خون خود را کنترل کنند احتمال بروز عوارض کمتر خواهد شد، هدف از مدیریت دیابت حفظ سطح گلوکز خون تا حد ممکن نزدیک به محدوده طبیعی می‌باشد. درمان فشارخون بالا و کلسترول بالا (که می‌توانند باعث ایجاد مشکلات در گردش خون شوند)، می‌تواند به پیشگیری از برخی عوارض دیابت شیرین یا ملیتوس نیز کمک کند. مصرف دوز کم آسپرین به‌صورت روزانه در افرادی که عوامل خطر ابتلابه بیماری قلبی دارند، توصیه می‌شود. برای همه افراد مبتلابه دیابت که بین 40 تا 75 سال سن دارند، بدون توجه به سطح کلسترول، استاتین (دارویی برای کاهش سطح کلسترول) تجویز می‌شود. افراد کمتر از 40 سال یا بالاتر از 75 سالی که با خطر بالای ابتلابه بیماری قلبی روبه‌رو هستند نیز باید از استاتین استفاده کنند.
و در آخر، تزریق انسولین مهم‌ترین راهکار مدیریت برای مبتلایان به دیابت نوع 1 است. در دیابت نوع 2 گاهی‌اوقات علاوه‌بر تزریق انسولین، داروهای خوراکی کاهش سطح قندخون توسط پزشک تجویز می‌شوند. در مجموع هدف از کنترل دیابت، پایین نگه‌داشتن سطح قندخون تا حد ممکن نزدیک به منطقه‌ی نرمال است.
هدف از کنترل دیابت، پایین نگه‌داشتن سطح قندخون تا حد ممکن نزدیک به منطقه‌ی نرمال است.
متاسفانه هیچ روش و درمانی نمی‌تواند از شروع دیابت نوع 1 جلوگیری کند. البته برخی از داروها به این دلیل که از تخریب سلول‌های پانکراس توسط سیستم ایمنی جلوگیری می‌کنند، ممکن است باعث بهبود زودرس دیابت نوع 1 در برخی افراد شوند. بااین‌حال، این داروها عوارض جانبی زیادی دارند که استفاده از آنها را محدود می‌کند.
اما دیابت نوع 2 با تغییر سبک زندگی قابل پیشگیری است. افرادی که اضافه‌وزن دارند و با افزایش فعالیت بدنی (مثلاً ۳۰ دقیقه پیاده روی در روز) و بهبود رژیم غذایی ۷ درصد از وزن بدن خود را از دست می‌دهند، می‌توانند خطر ابتلابه دیابت را تا بیش از ۵۰ درصد کاهش دهند. همچنین متفورمین و آکاربوز، داروهایی که برای درمان دیابت استفاده می‌شوند، ممکن است خطر ابتلابه دیابت را در افراد مبتلابه اختلال در تنظیم گلوکز کاهش دهند.
پیدا‌کردن غذاهای مفید برای خوردن در هنگام ابتلابه دیابت شیرین یا ملیتوس کار سختی نیست. اول از همه، شما باید رژیم غذایی خود را طوری تنظیم کنید که تا حد امکان قند خونتان بالا نرود و وزن سالمی داشته باشید. همچنین خوردن غذاهایی که به پیشگیری از عوارض دیابت مانند بیماری قلبی کمک می‌کند، مهم است. به‌طور کلی، رژیم غذایی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت دیابت داشته باشد. لیستی از غذاهایی که برای همه انواع دیابت مفید هستند را در زیر مشاهده می‌کنید:
منبع: ++++++
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
نظر شما
نام *
ایمیل
برای دریافت مشاوره خرید رژیم دکتر کرمانی شماره همراه خود را ثبت کنید ما با شما تماس میگیریم
برای دریافت مشاوره با کارشناسان فیتامینشماره همراه خود را ثبت کنید ما با شما تماس میگیریم