سالهای زیادی است که مردم از تخم کتان به خاطر خواص مفیدش برای سلامتی استفاده میکنند. تحقیقات انجام گرفته روی بذر کتان، آن را به عنوان یک سوپر غذا معرفی میکند. در این مقاله میخواهیم شما را با خواص این مادهی مغذی به صورت کلی و برای لاغری آشنا کنیم.
تطبیقپذیری بذر کتان بسیار زیاد است، بهطوری که کاربردهای آن، طیف وسیعی از مصارف صنعتی، خوراکی و خوراک دام را دربرمیگیرد. تخممرغ و گوشت غنیشده با امگا 3 محصول تغذیه طیور و دامها با این بذر است. البته این دانه ارزشمند درصورت زیادهروی در مصرف، عوارضی مانند واکنشهای آلرژیک، اسهال، یبوست و نفخ را ایجاد میکند.
این مقاله نگاهی کامل به جزئیات مربوط به دانه کتان از قبیل ترکیبات شیمیایی، کاربردهای آن در بدنسازی، ناباروری و کاهش وزن، عوارض و فواید آن، میزان مصرف مجاز، طبع و روش نگهداری آن خواهد داشت.
- تخم کتان چیست؟
- طبع بذر کتان چیست؟
- خواص تخم کتان چیست؟
- ترکیبات شیمیایی تخم کتان چیست؟
- ارزش غذایی بذر کتان چقدر است؟
- تخم کتان بهتر است یا پودر آن؟
- روغن کتان چیست؟
- روش مصرف بذر کتان
- میزان مصرف مجاز تخم کتان
- روش نگهداری تخم کتان
- آیا از تخم کتان در بدنسازی میتوان استفاده کرد؟
- آیا بذر کتان موجب افزایش وزن میشود؟
- آیا تخم کتان برای درمان ناباروری مفید است؟
- عوارض مصرف بذر کتان چیست؟
- تخم کتان برای چه افرادی مجاز است؟
- تخم کتان برای چه افرادی مجاز نیست؟
- کدام داروها با تخم کتان تداخل دارند؟
تخم کتان چیست؟
تخم کتان نوعی گیاه یکساله بهاری است که با شرایط اقلیمی و خاک بسیاری از مناطق به ویژه مناطق معتدل خنک نیمکره شمالی سازگار است. این بذر، عمدتاً برای تولید روغن صنعتی و کنجاله خوراک دام استفاده میشود. روغن آن یک روغن خشککننده است که در رنگها و لاکها و نیز برای ساخت کفپوش مشمع کف اتاق کاربرد دارد.
محصولات برپایه دانه کتان، محصولاتی دوستدار محیط زیست هستند. از آنجایی که دانه کتان حاوی آلفا لینولنیک اسید (یک اسید چرب ضروری امگا 3) است، مرغداران برای تولید تخممرغ غنیشده با امگا 3، مرغ و ماکیان را با آن تغذیه میکنند. کنجاله بذرک نیز جزئی از جیره غذایی حیوانات خانگی و دامهای صنعتی است. همچنین مقادیر کمی از بذر کتان در محصولات غذایی (نانها و غلات صبحانه) استفاده میشود.
طبع بذر کتان چیست؟
طبع تخم کتان از نظر پزشکان طب سنتی، گرم و خشک و روغن آن گرم و مرطوب است.
خواص تخم کتان چیست؟
برخی از خواص و مزایای بذر کتان به شرح زیر است:
سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳
اگر طعم ماهی را دوست ندارید یا گیاهخوار هستید، بذر کتان بهترین جایگزین برای دریافت امگا ۳ است. بذر کتان اسید آلفالینولنیک دارد که تا حدود زیادی اسید چرب امگا ۳ گیاهی است. اسید آلفا لینولنیک یکی از دو اسید چرب ضروری است که باید آن را از غذاهای مصرفی دریافت کنید چون بدن آن را تولید نمیکند.
تحقیقات روی حیوانها نشان داده است که اسید آلفالینولنیک از جمع شدن کلسترول در رگهای خونی قلب پیشگیری میکند، التهاب شریانها را کاهش میدهد و در کاهش رشد تومر نیز موثر است. نتایج یک بررسی دیگر نشان دادکسانی که اسید آلفا لینولنیک بیشتری نسبت به بقیه دریافت میکنند، 14 کمتر در خطر حمله قلبی هستند و در کاهش خطر سکته مغزی نیز اثر بخش بوده است.

بذر کتان بهترین جایگزین برای دریافت امگا ۳ است.
منبعی غنی از لیگانها
لیگانها خطر سرطان را کاهش میدهند. لیگانها ترکیبات گیاهی با خواص آنتی اکسیدانی و استروژنی هستند که به کاهش خطر ابتلا به دیابت و بهبود سلامت کمک میکنند. بذر کتان نسبت به دیگر غذاهای گیاهی ۸۰۰ برابر بیشتر لیگان دارد. تحقیقات نشان داده است که کسانی که بیشتر بذر کتان مصرف میکنند ۱۸ درصد کمتر در خطر ابتلا به سرطان سینه (مخصوصا زنان پس از یائسگی) هستند. آقایان نیز میتوانند از مزایای تخم کتان برخوردار شوند.
در یک تحقیق، گروهی که در کنار داشتن رژیمی کم چرب روزانه ۳۰ گرم بذر کتان دریافت کردند نسبت به گروه دیگر کمتر در خطر سرطان پروستات قرار گرفتند. علاوه بر اینها بذر کتان پتانسیل پیشگیری از سرطانهای روده و پوست را نیز دارد ولی برای اثبات آن به تحقیقات بیشتری نیاز است.
سرشار از فیبر خوراکی
تنها یک قاشق غذا خوری بذر کتان حاوی ۱.۹ گرم فیبر است که ۸ تا ۱۲ درصد فیبر مورد نیاز روزانه برای مردان و زنان را در بر دارد. بذر کتان نیز سرشار از دو نوع فیبر خوراکی محلول (۲۰ تا ۴۰ درصد) و غیر محلول (۶۰ تا ۸۰ درصد) است که این دو نوع فیبر در روده بزرگ توسط باکتریها تخمیر میشوند و مدفوع را حجیم میکنند؛ در نتیجه حرکت روده مرتب میشود.
فیبر محلول ثبات محتوای روده را افزایش میدهد و سرعت گوارش را کم میکند که نشان دهنده کمک به تنظیم قند خون و کاهش کلسترول است. فیبر غیر محلول هم منجر به ترکیب آب بیشتر با مدفوع و حجمش بیشتر میشود؛ در نتیجه مدفوع راحتتر از بدن خارج میشود. این اتفاق برای پیشگیری از یبوست و کسانی که به سندروم روده تحریک پذیر مبتلا یا دچار بیماری دیورتیکتیک هستند، مفید است.
بهبود کلسترول
یکی دیگر از مزایای بذر کتان استفاده از آن برای کاهش سطح کلسترول خون است. در یک تحقیق افراد مبتلا به کلسترول بالا، سه ماه روزانه ۳ قاشق غذا خوری (30 گرم) پودر بذر کتان مصرف کردند و در پایان کلسترول خونشان 20 درصد کاهش یافت.
دیگر بررسیها نیز نشان داده است که دریافت روزانه یک قاشق بذر کتان خرد شده به مدت یک ماه سطح کلسترول خوب را تا ۱۲ درصد افزایش داده است. در خانمهای یائسه مصرف روزانه ۳۰ گرم بذر کتان سطح کلسترول بد را ۷ تا ۱۰ درصد پایین
میآورد و این تاثیرات به خاطر وجود فیبر در بذر کتان است.

تخم کتان کلسترول را بهبود میدهد.
کاهش فشار خون
کاناداییها در یک تحقیق دریافتند که مصرف روزانه ۳۰ گرم بذر کتان به مدت ۶ ماه، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را کاهش میدهد. بذر کتان نه تنها فشار خون را کنترل میکند، بلکه تعداد بیمارانی که فشار خون دارند را نیز کاهش میدهد.
حاوی پروتئینهای با کیفیت
بذر کتان منبعی غنی از پروتئین گیاهی است و پروتئین این دانه سرشار از آرژنین آمینو اسید، اسید اسپاستریک و اسید گلوتامیک است. تحقیقات و آزمایشهای بسیاری روی حیوانات نشان داده است که پروتئین بذر کتان به بهبود سیستم ایمنی، کاهش کلسترول، پیشگیری از تومرها کمک میکند و این پروتئین خاصیت ضد قارچی دارد.
اگر میخواهید مصرف گوشت را قطع کنید و نگران این هستید که بیش از حد گرسنه شوید، بذر کتان بهترین انتخاب است. در تحقیقی که اخیرا انجام شد به ۲۱ فرد بالغ دو نوع وعده غذایی یکی پروتئین حیوانی و دیگری پروتئین گیاهی داده شد.
کنترل قند خون
دیابت نوع ۲ به عنوان یک مشکل سلامتی در سراسر جهان با سطح قند خون بالا قابل شناسایی است؛ چون بدن یا قابلیت ترشح مناسب انسولین را ندارد یا در برابر آن مقاوم است. در تحقیقاتی اثبات کردهاند اگر افراد مبتلا به دیابت ۱۰ تا ۲۰ گرم پودر بذر کتان به برنامه غذایی روزانه خود اضافه کنند، شاهد کاهش ۸ تا ۲۰ درصدی سطح قند خون خود هستند. این تاثیر پایین آمدن قند خون تاثیر فیبرغیرمحلول موجود در بذر کتان است که آزاد شدن قند در خون را آهسته میکنند و در نتیجه قند خون کاهش مییابد.
با این حال یک تحقیق به این نتیجه رسید که بذر کتان هیچ تغییری در سطح قند خون یا بهبود در دیابت ایجاد نمیکند البته چنین نتیجهای میتواند به دلیل تعداد کم افراد حاضر در آزمایش و استفاده از روغن کتان باشد. روغن کتان فیبر ندارد. بنابراین بذر کتان در حالت عادی مزیت بیشتری دارد.
کمک به کاهش وزن
اگر تمایل دارید بین وعدههای اصلی، میان وعده دریافت کنید اضافه کردن بذر کتان به نوشیدنی ها را در نظر بگیرید تا از هوسهای غذایی و گرسنگی پیشگیری کنید. یک تحقیق نشان داد که اضافه کردن ۲۵ گرم پودر بذر کتان به نوشیدنی احساس گرسنگی و اشتها را پایین میآورد.
احساس کاهش گرسنگی به دلیل وجود فیبر محلول در بذر کتان است که این نوع فیبر، گوارش در معده را آهسته میکند و موجب تحریک شدن هورمونهای کنترل اشتها شده و به فرد احساس سیری میدهد. فیبر خوراکی بذر کتان احساس سیری را افزایش میدهد و با جلوگیری از گرسنگی به کنترل وزن کمک میکند.

سایر فواید این دانه ارزشمند عبارتند از:
- سرشار از فیبر، اسیدهای چرب امگا 3 و فیتوکمیکالهایی به نام لیگنان که برای بهبود سلامت دستگاه گوارش یا رفع یبوست مفید هستند.
- کمک به کاهش سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL یا بد)
- درمان بزرگ پروستات (روغن تخم کتان)
- کمک به بهبود دیابت
- کمک به بهبود دیورتیکولیت
- کمک به بهبود التهاب روده کوچک یا معده
- کمک به بهبود سندرم روده تحریکپذیر
- کمک به بهبود علائم یائسگی
- کمک به بهبود میوکارد قلب
- کمک به بهبود پیشگیری از انفارکتوس
- کمک به بهبود التهاب پوست
- کمک به بهبود نفریت لوپوس اریتماتوز سیستمیک کلیوی (SLE)
ترکیبات شیمیایی تخم کتان چیست؟
تخم کتان غنیترین منبع گیاهی لیگنان در جهان است. این دانه روغنی، حاوی مقادیر زیادی موسین (8٪) است که به عنوان موسیلاژ نیز شناخته میشود و در پوسته بیرونی آن وجود دارد. موسینهای این بذر همان پلیساکاریدهای غیرنشاستهای بوده و عمدتاً از فوکوز، گالاکتوز، زایلوز، آرابینوز، رامنوز و اسید گالاکتورونیک تشکیل شدهاند. این پلیساکاریدها برای حیوانات تک معده، از جمله طیور غیرقابل هضم هستند و میتوانند مقادیر زیادی آب را جذب نموده و ویسکوزیته گوارشی را در روده مرغهای تخمگذار افزایش دهند که باعث بروز اختلالات هضم در مرغها میشود.
دانههای کتان همچنین حاوی فنلهای پیچیدهای مانند فیتواستروژنها هستند. فیتواستروژنها (انترولاکتون و لیگنانها) بهعنوان هورمونهای استروئیدی عمل نموده و با استروژن رقابت میکنند.

بذر کتان غنیترین منبع گیاهی لیگنان در جهان است.
سه گروه از ترکیبات در دانه کتان وجود دارد که عمده خواص این بذر را میسازند:
- خانواده PUFA امگا 3
- فیبرهای غذایی محلول
- لیگنانها که دارای خواص فیتواستروژن هستند
همچنین محتوای ویتامینی بذر کتان نیز به صورت زیر است:
- ویتامینهای گروه B
- ویتامین E (عمدتاً به شکل گاما توکوفرول)
دانه کتان حاوی 35-45٪ روغن است که شامل انواع زیر میشود:
- 10 – 9 % اسیدهای چرب اشباع (پالمتیک و استئاریک)
- حدود 20٪ اسیدهای چرب تک غیراشباع (بهطور عمده اسید اولئیک)
- بیش از 70٪ اسیدهای چرب آلفا لینولنیک
محتوای پروتئین در دانههای کتان بین 20 تا 30 درصد متغیر است. پروتئینهای دانه کتان عمدتا محدود به لیزین با ضریب هضم بالا (89.6٪) و ارزش بیولوژیکی زیاد (77.4٪) میشوند. محتوای فیبر رژیمی این دانه روغنی با نسبت کسرهای محلول و نامحلول از 20:80 تا 40:60 به 28% از وزن دانه کامل میرسد.
ارزش غذایی بذر کتان چقدر است؟
بذر کتان از قدیمیترین محصولات زراعی است. دو نوع بذر کتان قهوهای و طلایی وجود دارد که از نظر مواد مغذی برابر هستند. یک وعده معمولی از بذر کتان معادل یک قاشق غذا خوری (7گرم) است. تنها یک قاشق غذا خوری مقدار مناسبی فیبر، پروتئین و اسید چربهای امگا ۳ به بدن میرساند. بذر کتان منبع غنی از ویتامینها و مواد معدنی نیز هست. مواد مغذی موجود در یک قاشق غذا خوری بذر کتان خرد شده عبارتند از:
- کالری: ۳۷
- پروتئین: ۱٫۳ گرم
- کربوهیدرات: ۲ گرم
- فیبر: ۱٫۹ گرم
- چربی کل: ۳ گرم
- اسید چرب امگا ۳: ۱٫۵۹۷
- ویتامین ب1: 8 درصد نیاز روزانه
- ویتامین ب6: 6 درصد نیاز روزانه
- فولات: ۲ درصد نیاز روزانه
- کلسیم: ۲ درصد نیاز روزانه
- آهن: ۲ درصد نیاز روزانه
- منیزیم: ۷ درصد نیاز روزانه
- فسفر: ۴ درصد نیاز روزانه
- پتاسیم: ۲ درصد نیاز روزانه
تخم کتان بهتر است یا پودر آن؟
از بذر کتان خرد شده در رژیم غذایی خود استفاده کنید چون از دانه های کامل آن مزایای زیادی دریافت نمی کنید و دستگاه گوارش قادر به شکستن پوسته خارجی این دانه ها نیست و کامل از بدن دفع می شود. بذر کتان را به صورت دانه های کامل خریداری کنید و آنها را خرد و به صورت پودر دربیاورید.

از بذر کتان آسیاب شده در رژیم غذایی خود استفاده کنید.
روغن کتان چیست؟
این روغن طی فرآیندی به نام کُلد پرسنیگ یا پرس سرد بدست میآید. این روغن به گرما و نور حساس است بهتر است آن را در بطریهای شیشهای تیره رنگ بریزید و در محلی تاریک و خنک مانند کابینتها نگهداری کنید. برخی از مواد مغذی این روغن به حرارت حساس هستند؛ پس روغن آن برای پخت و پز با حرارت بالا مناسب نیست. با این حال استفاده از این روغن برای سرخ کردنهایی با حرارت کم (۱۷۷ درجه سانتی گراد) مشکلی ندارد.
تفاوت روغن کتان با بذر کتان
روغن بذر کتان نسبت به دانه خرد شدهاش حاوی اسید آلفا لینولنیک بیشتری است. یک قاشق غذا خوری بذر کتان ۱.۶ گرم اسید آلفا لینولنیک دارد و یک قاشق غذا خوری روغن آن حاوی ۷ گرم اسید آلفا لینولنیک است. به هر حال بذر کتان دارای مواد مغذی مانند فیبر است که در روغن آن وجود ندارد. پس برای دریافت بهتره گرفتن بیشتر از بذر کتان اولویت استفاده از دانههای خرد شده آن است.
مزایای بذر کتان برای سلامت که از نتایج تحقیقات بدست آمد تنها با یک قاشق غذا خوری (۱۰ گرم) از این دانه بوده است. بنابراین توصیه میشود مصرف روزانه کمتر از ۵ قاشق (۵۰ گرم) باشد.

روغن بذر کتان نسبت به دانه خرد شدهاش حاوی اسید آلفالینولنیک بیشتری است.
روش مصرف بذر کتان
این دانهها حاوی حدود 40 درصد روغن بوده و باقیمانده آنها یک ماده غذایی حیوانی با پروتئین بالا است. روغن تولید شده از تخم کتان عمدتاً برای ساخت رنگ، بتونه، لاک، پارچه روغنی، مشمع کف اتاق، جوهر چاپگر و غیره استفاده میشود. روغن این دانه، برخلاف PVC که مخرب محیط زیست بوده و در هنگام سوختن گازهای سمی از خود خارج میکند، دوستدار محیط زیست است.
اکثر متخصصان تغذیه توصیه میکنند بذر کتان قبل از مصرف کامل آسیاب شود، زیرا هضم آن آسانتر است. دانه کتان کامل ممکن است بهصورت هضم نشده از روده عبور کرده و بازده فایده آن در بدن افت کند. دانههای کامل را میتوان در خانه با استفاده از آسیاب قهوه یا غذاساز آسیاب کرد.
روشهای مصرف دانه کتان نیز متنوع هستند:
- پودر تخم کتان را به آب اضافه کنید یا آن را روی اسموتی بپاشید.
- روغن آن را جایگزین سس سالاد کنید.
- دانه آسیابشده را روی غلات صبحانه سرد یا گرم بپاشید تا فیبر بیشتر و طعم بهتری ایجاد شود.
- دانه آسیابشده را با ماست مخلوط کنید.
- هنگام تهیه ساندویچ، یک قاشق چایخوری دانه آسیابشده را به سس مایونز یا خردل اضافه کنید.
- دانه آسیابشده را در خمیر کلوچه، بیسکوییت، نان و کیک بریزید.
مانند سایر منابع حاوی فیبر، بذر کتان نیز باید با مقدار زیادی آب یا مایعات دیگر مصرف شود. این دانه را نباید همزمان با داروهای خوراکی مصرف کرد.
میزان مصرف مجاز تخم کتان
باوجود اینکه هیچ توصیه خاصی برای مصرف تخم کتان وجود ندارد، اما مصرف 1-2 قاشق غذاخوری در روز از آن، یک مقدار سالم درنظر گرفته میشود. یک قاشق غذاخوری دانه آسیابشده کتان، حاوی 37 کالری انرژی، 2 گرم چربی غیراشباع چندگانه (شامل اسیدهای چرب امگا 3)، 0.5 گرم چربی تک غیراشباع و 2 گرم فیبرغذایی است.
مقدار مجاز مصرف روغن بذر کتان، روزانه 30-15 میلیلیتر است. برای جلوگیری از انسداد روده باید مقدار کافی مایعات به همراه دانه آسیابشده کتان مصرف شود.
نکته:
افرادی که همچنان نگران این هستند که یک قاشق غذاخوری روغن تخم کتان در روز باعث افزایش وزنشان شود، لازم است هر قاشق از این دانه را در برنامه کالریشمار روزانه خود به حساب بیاورند. به این افراد پیشنهاد میشود که درصورت تمایل از این دانه یا روغن آن، بهجای روغن زیتون در سس سالاد یا به جای کره بادام زمینی در اسموتی استفاده کنند.

مقدار مجاز مصرف روغن بذر کتان، روزانه 30-15 میلیلیتر است.
روش نگهداری تخم کتان
با نگه داشتن دانههای کتان در یک ظرف دربسته، میتوان آنها را برای مدت طولانیتری نگهداری کرد. دانه کامل یا آسیابشده کتان، لازم نیست در یخچال نگهداری شود. همین که در یک مکان سرد و تاریک مانند یخچال باشند، کافی است.
آیا از تخم کتان در بدنسازی میتوان استفاده کرد؟
بدون شک یکی از بهترین منابع فیبر، امگا 3 و پروتئین، برای عضلهسازی و از دستدادن چربی، دانه کتان است.
- 1 قاشق غذاخوری از این بذر به همراه دوغ کمچرب قبل از خواب، باید بخشی از برنامه روزانه ایدهآل یک ورزشکار باشد. بذر کتان میتواند با حفظ بازسازی ماهیچههای اسکلتی و هموستازاثرات مفیدی روی ماهیچهها داشته باشد.
- این دانه روغنی یکی از معدود چربیهای سالمی است که برای بدنسازان وجود دارد، اما متاسفانه دست کم گرفته میشود. یکی از دلایلی که ثابت میکند دانه آسیابشده کتان برای افزودن به رژیم غذایی بدنسازی عالی است، این است که دانه کتان سرشار از فیبر است که به سلامت روده و کاهش گرسنگی کمک میکند.
- دانه آسیابشده کتان، منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3 است که دارای خواص ضدالتهابی هستند. این ویژگی برای بدن یک بدنساز بسیار ضروری است، زیرا التهاب را در بدن کاهش داده و منجربه بازیابی بهینه عضلات میشود. از همه مهمتر اینکه این بذر روغنی، یک ماده غذایی پرانرژی برای کسانی است که در مرحله حجیم کردن عضلات و کاهش کالری هستند.
آیا بذر کتان موجب افزایش وزن میشود؟
تخم کتان یک ماده غذایی بسیار پرانرژی است. یک قاشق غذاخوری از آن (10 گرم) حدود 57 کالری انرژی دارد که معادل کالری یک سیب کوچک است. این دانه روغنی دارای تمام سه درشت مغذی ضروری (پروتئین، کربوهیدرات و چربی) است.با این حال، بیشترین بخش محتوای آن را چربی تشکیل میدهد. اغلب این چربیها نیز چربیهای غیراشباع و دوستدار سلامت قلب هستند. روغن بذر کتان تا حدودی میتواند به افزایش وزن کمک کند، اما تنها درصورتی باعث اضافه وزن میشود که بیشاز حد مجاز روزانه دریافت شود.
آیا تخم کتان برای درمان ناباروری مفید است؟
دانههای کتان میتوانند با افزایش شانس باروری به زنانی که دوست دارند، تجربه مادرشدن را داشته باشند، کمک کنند. این بذرها از تخمکگذاری طبیعی و بازیابی تعادل هورمونی نیز حمایت میکنند.
عوارض مصرف بذر کتان چیست؟
عوارض جانبی مصرف دانه یا روغن کتان، عبارتند از:
- واکنشهای آلرژیک
- اسهال
- انسداد روده
- معده درد
- یبوست
- نفخ
- علاوه براین، شواهدی مبنی بر اینکه روغن یا تخم کتان بر پروستات یا خطر ابتلا به سرطان پروستات تأثیر منفی دارد نیز یافت شده است که هنوز قطعی نیستند.
- همچنین، تخم کتان حاوی بسیاری از ترکیبات ضدتغذیهای است که میتواند بر عملکرد تولید و کیفیت تخممرغ نیز تأثیر منفی بگذارد. مهارکنندههای تریپسین موجود در دانه بذرک میتوانند اثربخشی آنزیمهای پروتئولیتیک از لوزالمعده را کاهش دهند که باعث کاهش هضم پروتئینها و جذب اسیدهای آمینه در روده کوچک و در نهایت، کاهش بازدهی مرغهای تخمگذار میشود.
- همچنین، لیناتین یک آنتاگونیست پیریدوکسین (ویتامین B6) است که در جذب ویتامین B6 اختلال ایجاد میکند. رژیم غذایی مبتنی بر کنجاله کتان میتواند علائم کمبود ویتامین B6 را در طیور و ماهیان در حال رشد ایجاد کند. اما این مشکل را میتوان با گنجاندن مقدار اضافی ویتامین B6 در رژیم غذایی مبتنی بر این دانه روغنی حل کرد.

یکی از عوارض مصرف تخم کتان، معده درد و یبوست است.
تخم کتان برای چه افرادی مجاز است؟
روغن و تخم کتان معمولا برای بهبود سلامت دستگاه گوارش یا رفع یبوست استفاده میشوند و مصرف آنها برای افراد زیر مجاز است:
- مبتلایان به کلسترول بالا
- مبتلایان به بیماریهای قلبی
- ورزشکاران
- افراد لاغر و کماشتها
- افراد سالم در محدوده وزنی مناسب
- مبتلایان به سندروم روده تحریکپذیر
- مبتلایان به اختلالات دفع
تخم کتان برای چه افرادی مجاز نیست؟
مصرف این دانه روغنی برای افراد مبتلا به سرطان یا حساس به هورمون مجاز نیست. از آنجا که بذر کتان ممکن است تا حدودی مانند هورمون استروژن عمل کند، میتواند شرایط حساس به هورمون مانند سرطان سینه و تخمدان را تشدید کند. سایر افرادی که درمورد مصرف دانه آسیابشده کتان منع مصرف دارند، شامل مبتلایان به مشکلات زیر میشوند:
- انسداد روده
- سرطان (سینه، تخمدان، رحم)
- اندومتریوز
- تنگی مری
- تریگلیسیرید بالا
- التهاب روده
- فیبروم حاد و رحمی
- اثرات سوءمصرف موادمخدر
- زنان باردار و شیرده

مصرف بذر کتان برای زنان باردار و شیرده مناسب نیست.
کدام داروها با تخم کتان تداخل دارند؟
از آنجایی که بذر یا روغن کتان ممکن است لختهشدن خون را کاهش دهد، باید دو هفته قبل از انجام عمل جراحی از مصرف آنها خودداری شود. این محصولات ممکن است با داروهای زیر نیز تداخل داشته باشند و قبل از مصرف آنها در کنار این داروها باید با پزشک مشورت شود:
داروهای ضدانعقاد و ضدپلاکت، داروهای گیاهی و مکملهای مرتبط
این نوع داروها باعث کاهش لخته شدن خون میشوند. روغن بذر کتان نیز میتواند لختهشدن خون را کاهش داده و خطر خونریزی را افزایش دهد.
داروهای فشارخون، گیاهان دارویی و مکملهای مرتبط
روغن دانه کتان میتواند فشارخون را کاهش دهد. بنابراین مصرف آن همراه با داروهای کاهنده فشارخون ممکن است خطرناک باشد.
داروهای دیابت
دانههای کتان میتوانند سطح قند خون را کاهش دهند. بنابراین مصرف آنها درکنار داروهای دیابت یا گیاهان دارویی و مکملهایی که پتانسیل کاهش قند خون را دارند، ممکن است باعث کاهش بیش از حد قند خون شود.
استروژنها
این دانهها ممکن است اثر ضداستروژنی داشته باشند و اثرات داروهای ضدبارداری خوراکی و درمان جایگزینی استروژن را کاهش دهند.
داروهای خوراکی
مصرف این دانه روغنی ممکن است جذب داروهای خوراکی را کاهش دهد. بههمین دلیل لازم است با فاصله یک یا دو ساعت مصرف شوند.
آنچه از مقاله تخم کتان آموختیم:
تخم کتان موارد مصرف گوناگونی در صنایع، خوراک دام و طیور و غذای انسان دارد. برای مصرف آن، دانهها باید کاملا آسیاب شده و روی سالاد، اسموتی، خمیر نان، کلوچه و ماست ریخته شوند. مصرف بذر کتان خواص مفیدی برای سلامت قلب، افزایش وزن، حجیمسازی عضلات ورزشکاران، کمک به بهبود دیابت، درمان بزرگی پروستات و افزایش اشتها دارد، اما برای افراد مبتلا به سرطان، شرایط حساس به هورمون، انسداد روده، اندومتریوز، تنگی مری و زنان باردار و شیرده مجاز نیست. همچنین این دانه روغنی ممکن است با داروهای کاهنده فشارخون، دیابت، ضدانعقادخون و استروژنها تداخل داشته باشد.
نظرات شما
-نینا 1402/05/31
سلام بسیار عالی و پر محتوا... فقط یک سوال دارم،آیا تخم کتان ،با داروی تیروکسین تداخلی ندارد؟ ممنونم
کارشناس به اندام 1402/06/01
سلام ممنون از توجه شما عزیزم مصرف به اندازه مشکلی نداره
-مژگان نمکی 1402/05/17
من کم کاری تیروئید دارم ولی الان در شرایط نرمال هستم میتونم اسفاده کنم
کارشناس به اندام 1402/05/18
عزیزم به مقدار کم بله زیاده روی در خوردن هرچیزی میتونه عارضه روداشته باشه
پرهام 1402/03/28
سلام ، میگن تخم کتان برای لاغری و کاهش چربی دور شکم مفید، درسته ؟
کارشناس به اندام 1402/03/29
سلام عزیزم لاغر کننده نیست به کنترل اشتها کمک میکنه روزی یک قاشق میتونین میل کنید در مصرفش هم زیاده روی نباشه
-اعظم 1402/02/28
سلام خسته نباشید من ۴۵ سالمه وقرص فشار و قلب مصرف میکنم میتونم روزانه مصرف کنم تخم کتان ؟
کارشناس به اندام 1402/02/29
سلام سلامت باشید عزیزم درهفته دوسه بارمصرف کنیدتا حساسیت ایجاد نشه
- 1402/02/26
واقعا تغذيه بسیاری از ایرانی ها مشکل داره.یکسال پیش ایران امده بودم وقتی یه گوشه نشسته بودم نگاهشون میکردم دیدم از کوچیک و بزرگ و پیر و جوان و زن ومرد همه از دم هیکلا ماشااااالله. اکثریت بخاطر اضافه وزن شون مجبور به پوشیدن کفش های خییلی اسپورت و تن تاک و ...هستن و با همونم نمیتونستن درست و راحت راه برن حس میکردم فقط هیکل شون رو میکشن حالا چه برسه به ورزش و یا پیاده روی سریع. معلومه این همه اضافه وزن یه عالمه مریضی میاره. باید یه تحول اساسی در رژیم غذایی و لایف استایلشون بیاد.
مریم 1402/02/23
سلام خسته نباشید من میخوام از تخم کتان برای لاغری استفاده کنم ولی نمیدونم چقدر وکی مصرف کنم.ممنون میشم راهنماییم کنید
کارشناس به اندام 1402/02/24
سلام سلامت باشید عزیزم به تنهایی لاغرکننده نیست اشتها رو کنترل میکنه روزی یک قاشق میتونین به غذا سالاد وماست اضافه کنید
-سلمان 1401/12/24
سلام .من رژیم لاغری گرفتم ودارم از دانه چیا وزیره سیاه و سماق استفاده میکنم.از پودر کتان برای لاغری بااین مواد میتونم استفاده کنم چه طوری
کارشناس به اندام 1401/12/25
سلام عزیزم بله میشه استفاده کرد اما کالری دارن واستفاده زیاد از حد هم توصیه نمیشه چون میتونه حساسیت بده اشتها رو کمتر میکنن به تنهایی لاغر نمیکنن در غذا ماست نوشیدنی سالاد قابل استفاده هستن
زهرا 1401/11/08
سلام خسته نباشید. من تخم کتان خریدم برای درمان یبوست، ولی از مطالبتون اینجوری برداشت کردم کە با قرص ال.دی تداخل دارویی دارن. پس نباید مصرفش کنم درستە؟
کارشناس به اندام 1401/11/09
سلام سلامت باشید عزیزم بله احتمال تداخل وجود داره قبل مصرف با پزشکتون مشورت کنید
ویدا 1401/09/07
سلام ببخشید مصرف تخم کتان باعث جوش صورت میشه ؟ من یک ماهه استفاده میکنم یه هفته است یک دفعه صورتم جوش های چرکی زده که به خاطر چربی هست موهام هم زود به زود چرب میشه قبلاً اصلا موهام چرب نبود ربطی به مصرف تخم کتان داره ؟
کارشناس به اندام 1401/09/08
سلام ویدا جان .بله میتونه علتش تخم کتان باشه یا مصرف نکنید یا اینکه میزان مصرف رو به حداقل برسونید
مهیا 1401/07/16
سلام ببخشید تخم کتان توی شیردهی چه تاثیری داره.نمیشه مصرف کرد
کارشناس به اندام 1401/07/20
سلام مهیا جان به خاطر شرایط حساس هورمون ها در این دوران مصرفش توصیه نمیشه
فرشته 1401/07/14
سلام من تیرویید کم کار دارم میتونم پودر کتان استفاده کنم؟
کارشناس به اندام 1401/07/16
سلام فرشته عزیزم.بهتره قبل از مصرفش با پزشکتون مشورت کنید .
منیره 1401/07/01
سلام ممنون از اطلاعات کاملتون دختر من ۱۷ سالشه و تنبلی تخمدان داره و یک ساله تحت درمان داروییه آیا میتونه تخم کتان مصرف کنه؟
کارشناس به اندام 1401/07/02
سلام دوست خوبم .بهتره قبل از استفاده با پزشکشون مشورت کنند .
هما 1401/06/23
سلام من قند و فشارم بسیار پایین هست تخم کتان میخورم سردرد میگیرم چه طوری مشکل رو رفع کنم ممنون
کارشناس به اندام 1401/06/30
عزیزم با توجه به شرایطی که دارید مصرفش براتون توصیه نمیشه
نسرین 1401/06/18
سلام من بچه شیر میدم 10ماهه هست ازبرنامه غذایی استفاده میکنم شکم و پهلو دارم میخام وزنم بیارم پایین مشکل هورمونی هم دارم. هورمون مردانم بالاست میتونم ازپودر تخم کتان استفاده کنم واسه لاغری. البته پیش دکترتغذیه هم میرم چه مقداراستفاده کنم و کی
کارشناس به اندام 1401/06/30
سلام عزیزم .عزیزم بذر کتان میتونید استفاده کنید فقط زیاده روی نکنید در مصرفش .در هفته یک تا دوبار به اندازه 8تا10 گرم میتونید استفاده کنید .البته که انتظار معجزه نباید ازش داشته باشید میتونه کمی به کنترل اشتهاتون کمک بکنه .برای تناسب اندام هم در کنار رژیمی که دارید ورزش کنید و تمرینات قدرتی و هوازی رو زیر نظر مربی انجام بدین .
فاطمه 1401/06/07
سلام ژله ی به دست آمده را باید بخوریم یا یا همون آب کافیه
کارشناس به اندام 1401/06/08
سلام فاطمه جان .میتونید آسیاب کنید به ماست سالاد غلات صبحانه و...اضافه و استفاده کنید
منیژه 1401/05/19
عزیزم من کم کاری تیرویید دارم چرا نمیتونم از بذر کتان استفاده کنم ؟ یعنی گردو هم برام خوب نیست فکر میکردم منع مصرف تو مغز ها فقط بادام زمینی هست
کارشناس به اندام 1401/05/23
سلام منیژه جان .به اندازه استفاده کنید و زیاده روی نشه در مصرفش مشکلی نداره
سمیه 1401/05/09
سلام وقت بخیر پودر کتان برای رشد موخوب
کارشناس به اندام 1401/05/11
سلام دوست خوبم .بله به تقویت و سلامت مو هم کمک میکنه .
مهتاب 1401/05/08
سلام وقت بخیر . سپاس از مطالب مفیدتون . من پریدم تاخیر داره آیا تخم کتان تاثیری داره مصرف کنم ؟؟؟
کارشناس به اندام 1401/05/11
سلام مهتاب جان.در این مورد بهتره که با متخصص زنان مشورت کنید .
زینب احمدی 1401/04/29
سلام خسته نباشید من درکنار ورزش بهم گفتن مخلوط تخم کتان وزیره سبز وتخم کرفس استفاده کنم.مشکلی پیش نمیاد؟؟ممنون از پاسگویی شما
کارشناس به اندام 1401/06/01
سلام زینب جان .اگه حساسیت بهش ندارید نه مشکلی نداره و میتونید استفاده کنید
حمزه لویی 1401/04/26
سلام ممنون از مطالبتون پودر بذر کتان تا چند روز میتونیم نگه داریم و خراب نمیشه
کارشناس به اندام 1401/04/28
سلام دوست عزیز.پودر بذر کتان خیلی نباید بمونه و سعی کنید هر بار به همون اندازه ای که میخواین استفاده کنید آسیاب کنید .اگر هم خواستین بیشتر آسیاب کنید بهتره که بیشتر از دوهفته نمونه