ارتباط کم کاری تیروئید و دیابت؛ حقیقت یا افسانه!

امروزه رابطه‌ی بیماری کم کاری تیروئید و دیابت بیش از گذشته آشکار و اثبات شده است. در واقع کم کاری تیروئید و دیابت هر دو جزو اختلالات هورمونی به حساب می‌آیند. دیابت نوع 1 و 2 ناشی از افزایش غیرطبیعی قند خون و کمبود ترشح انسولین در بدن است.

به گزارش صد آنلاین، بیماری‌های تیروئیدی نیز به عنوان اختلالات پاتولوژیکی می‌توانند بر تشدید بیماری دیابت تاثیر گذاشته و کنترل و بهبود آن را مختل کنند. کم‌کاری تیروئید تاثیر چشم‌گیری در بیماری دیابت، از ایجاد تا تشدید آن دارد؛ طوری که شیوع اختلال غدد بین بیماران دیابتی چیزی بیش از 30 درصد گزارش شده است. بیماری خودایمنی مثل تیروئید، ریسک ابتلا به دیابت را در افراد افزایش می‌دهد؛ زنان مبتلا به دیابت نوع 1  با ریسک ابتلا به اختلالات خودایمنی نظیر کم کاری تیروئید مواجه هستند.

رابطه‌ی کم کاری تیروئید و دیابت

غده‌ی تیروئید مسئول تنظیم‌کننده‌ی متابولیسم بدن است و کم‌کاری این غده‌ باعث اختلال در سوخت و ساز و افزایش وزن خواهد شد. هورمون‌های تیروئید بر عملکرد پانکراس که که انسولین بدن را تولید می‌کند، تاثیر می‌گذارند و باعث کاهش سطح انسولین خون می‌شوند. همین امر موجب بالا رفتن قند خون و در بلندمدت ابتلا به دیابت خواهد شد.

عوارض کم کاری تیروئید

اختلال تیروئید و کم کاری تیروئید مشکلات فراوانی برای فرد مبتلا به وجود می‌آورد و علائم بالینی فرد را افزایش می‌دهد. افزایش سطح قند خون در اثر کم کاری تیروئید از جمله این علائم است که با بالا رفتن سطح هموگلوبین A1C یا (HBA1C) در آزمایش خون خودش را نشان می‌دهد. بالا رفتن این فاکتور در آزمایش خون نشان‌دهنده‌ی عدم توانایی بدن در کنترل دیابت است.

کم کاری تیروئید با ایجاد اختلال در متابولیسم بدن، ناهنجاری‌هایی نظیر افزایش کلسترول، افزایش تری‌گلیسیرید خون و ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را به وجود می‌آورد.

کم کاری تیروئید همچنین ممکن است باعث افت قند خون در افراد دیابتی بشود. چرا که متابولیسم بدن در این شرایط کند شده و داروهای کنترل قند مثل انسولین مدت زمانی بیشتری در بدن باقی می‌ماند و همین روی سطح قند خون و گلوکز تاثیر گذاشته و بیمار را دچار افت قند خون و ضعف خواهد کرد. بنابراین بهتر است دوز دریافتی داروی قند وانسولین، تا زمان تنظیم شدن تیروئید، زیر نظر پزشک متخصص کاهش بیابد.

علائم قند خون پایین

• لرزش
• ضعف
• گیجی
• اختلال در تکلم
• احساس ضعف و گرسنگی
• کم شدن هوشیاری
• کم کاری تیروئید و مقاومت به انسولین

مقاومت به انسولین و تیروئید

مقاومت به انسولین به حالتی گفته می‌شود که درآن سلول‌های بدن دیگر به سیگنال‌های انسولین پاسخ نمی‌دهند و قند اضافه را خارج نمی‌کنند. به این حالت مقاومت به انسولین گفته می‌شود که باعث افزایش قند خون و آسیب به ارگان‌های حیاتی مثل چشم و کلیه خواهد شد. مقاومت به انسولین و تیروئید رابطه‌ی دوطرفه دارند؛ به این معنا که این مشکل، می‌تواند منجر به گره و ندول در غده‌ی تیروئید و بزرگ‌تر شدن آن بشود.

خستگی، گرسنگی، گیجی، افزایش وزن به خصوص در ناحیه‌ی شکم و فشار خون بالا از عوارض مقاومت به انسولین در بدن است.

درمان کم کاری تیروئید و دیابت

کم کاری تیروئید اگرچه عارضه‌ی دردسرسازی است ولی درمان آن چندان پیچیده نیست و با مصرف قرص لووتیروکسین قابل کنترل و درمان است. دوز مصرف این دارو به نظر پزشک و میزان کم کاری تیروئید مرتبط است. لازم است بیماران تیروئیدی سطح TSH خون را با توجه به نظر پزشک هر چند وقت یک بار بررسی کنند تا دوز لازم داروی ایشان مشخص شود.

مصرف لووتیروکسین می‌تواند عوارضی همچون افزایش انقباض قلب، ضربان قلب، خطرات حملات قلبی و آنژین را به دنبال داشته باشد لذا از مصرف خودسرانه‌ی این دارو باید پرهیز شود.

مبتلایان به دیابت نوع 1 لازم است به صورت مرتب سطح TSH خون را کنترل کنند و از نظر تیروئید تحت نظر باشند.

دیابت نوع 2 نیز که می‌تواند رابطه‌ی مستقیم و دوطرفه‌ای با کم کاری تیروئید داشته باشد بهتر است با رژیم غذایی، درمان دارویی و فعالیت بدنی کنترل شود. افراد مبتلا به کم کاری تیروئید همواره در معرض ابتلا به بیماری‌های متابولیسمی نظیر قند، چربی و فشار خون قرار دارند و لازم است همواره مراقبت‌های مربوط به این بیماری را جدی بگیرند.