بحران اشعه فرابنفش در ایران و عوارض مخرب آن

گرمای بی‌سابقه‌ی هوا، شهرهای ایران از جمله پایتخت را به دو روز تعطیلی سراسری کشاند. در همین راستا بحث داغ آلاینده‌ها، ریزگردها و وارونگی هوا در اکثر شهرهای بزرگ مطرح شده است و روی کیفیت زندگی افراد تاثیر زیادی گذاشته است.

به گزارش سلامت نیوز از جمله مشکلات شایع در تابستان‌های گرم، پرتوی فرابنفش یا اشعه‌ی فرابنفش خورشید است که مشکلات زیادی برای طبیعت، انسان و سایر جانداران ایجاد می‌کند.

اشعه فرابنفش چیست؟

اشعه‌ی فرابنفش یک نوع پرتوی الکترومغناطیس است که اثرات مخربی بر روی انسان و کره‌ی زمین می‌گذارد.

اشعه‌ی ماورای بنفش (UV) در سال 1807 کشف شد و در سال 1980 موج نگرانی‌ها در مورد زیاد شدن این اشعه فراگیر گشت. با نازک شدن لایه‌ی ازن شدت این پرتو در کره‌ی زمین مورد سوال و نگرانی قرار گرفت و مطالعات در مورد مضرات آن گسترده‌تر شد.

استفاده از عینک‌های آفتابی، کرم ضدآفتاب و وسایل محافظ چند راه حل ساده برای کم کردن تاثیرات UV بوده است اما پرواضح است که با این راهکارها نمی‌توان به جنگ خورشید رفت و از آسیب‌های آن کاست.

عوارض پرتوهای فرابنفش

التهاب پوستی، گرمازدگی، آفتاب سوختگی و اگزما از جمله عوارض تابش بیش از حد اشعه‌ی فرابنفش و تاثیر پرتوهای UV بر انسان‌هاست که عوارض بلندمدتی نیز به همراه خواهد داشت.

ایجاد لکه‌های عمیق روی پوست، تیرگی پوست و بیماری‌های خطرناکی مثل سرطان پوست از عوارض بلند مدتی است که پرتوهای ماورای بنفش برای انسان به بار می‌آورند.

بحران گرمای کره‌ی زمین و لایه‌ی ازن

اما گرم شدن کره‌ی زمین و تاثیرات این گرما سال‌هاست که مورد توجه قرار گرفته است و هشدارهایی در مورد سلامت هوا و لایه‌ی ازن داده می‌شود.

ازن در واقع گاز آلاینده‌ای است که کره‌ی زمین را احاطه کرده و در لایه‌های بالایی جو حکم محافظت از کره‌ی زمین را دارد و جاذب اشعه‌های خطرناک خورشید است. ازن با جذب 95 درصد از پرتوی فرابنفش خورشید کره‌ی زمین را قابل سکونت و زیستگاه گیاهان، حیوانات و انسان‌ها کرده است.

اما این گاز خود می‌تواند آلاینده‌ی کره‌ی زمین باشد. زمانی که این گاز در لایه‌های پایینی و در محدوده‌ی تنفسی ما منتشر می‌شود با پرتوهای فرابنفش همراه است و برای سلامتی انسان بسیار مضر شناخته می‌شود.

شدت تابش خورشید در غلظت ازن و نفوذ آن به جو پایینی کره‌ی زمین موثر است و باعث انتشار اشعه‌ی UV و اشعه‌ی فرابنفش در سطح زمین می‌شود.

بر اساس داده‌های هواشناسی، تعداد روزهای آلوده به ازن و اشعه‌ی فرابنفش در ده سال اخیر رو به افزایش بوده است؛ به طوری که در سال 1401 تهران 42 روز آلوده به آلاینده‌ی ازن را تجربه کرد.

روزهای بسیار گرم با هشدار غلظت UV برای شهروندان همراه است. رئیس بخش پژوهشی ازن و آلودگی هوای موسسه‌ی ژئوفیزیک دانشگاه تهران در مورد غلظت بالای این گاز و مضرات آن هشدار داده و تعداد روزهای آلوده به این گاز را نگران کننده دانسته و تنفس این گاز را برای انسان مضر ارزیابی کرده است.

علی اکبر بیدختی با ابراز نگرانی در مورد حادتر شدن این وضعیت در سال‌های اخیر، آلاینده‌های ناشی از وسایل نقلیه، اکسیدهای نیتروژن و ذرات معلق ریز در هوا را موجب تشدید اشعه‌ی فرابنفش، گرم‌تر شدن هوا و بیشتر شدن تاثیرات منفی پرتوهای مضر خورشید بر روی انسان دانسته است.

بحران فرابنفش را جدی بگیریم!

استفاده از کرم‌های ضدآفتاب، عینک‌های دودی، چترهای محافظ و کم کردن رفت و آمد در ساعات میانی روز که شدت تابش خورشید بیشتر است از جمله راهکارهاییست که شهروندان می‌توانند برای در امان ماندن از مضرات اشعه‌های UV به کار گیرند.

به منظور پیشگیری از گرمازدگی آب زیادی بنوشید و به مدت طولانی زیر آفتاب و محیط‌های گرم نمانید. استفاده از مواد غذایی خنک مثل آب، یخ و بستنی موجب پیشگیری و بهبود گرمازدگی خواهد شد.