روغن کنجد یک روغن گیاهی خوراکی است که از دانه‌های کنجد به دست می‌آید و معمولاً به عنوان روغن پخت و پز در غذاهای چینی، ژاپنی و خاورمیانه استفاده می‌شود. روغن کنجد از دانه‌های کنجد گرفته می‌شود و در انواع مختلفی موجود است که هر یک دارای خواص، عوارض، نحوه‌ی مصرف و ویژگی‌های مخصوص به خود می‌باشند. خواص روغن کنجد آنقدر زیاد است که پای خود را در رژیم‌های لاغری نیز باز کرده است!
روغن کنجد فواید مهمی برای سلامتی دارد، مانند تامین چربی های سالم برای قلب، مبارزه با التهاب و محافظت از پوست در برابر آسیب های خورشید. در این مطلب مروری بر خواص روغن کنجد برای سلامتی، لاغری و پوست و مو خواهیم داشت. تا انتها با ما همراه باشید.
ارزش غذایی روغن کنجد
احتمالا تا کنون درباره‌ی ارزش غذایی و خواص روغن کنجد زیاد شنیده‌اید. این امر تا حدی درست است، اما یادتان باشد که روغن به هر حال روغن است و فرق نمی‌کند کنجد باشد یا زیتون و آفتابگردان! همه‌ی روغن‌ها دارای کالری بالایی هستند و برای جلوگیری از افزایش وزن باید به صورت محدود و با برنامه مصرف شوند.
در زیر لیست مواد مغذی موجود در هر قاشق چایخوری روغن کنجد تصفیه شده آورده شده است:
- کربوهیدرات: صفر
- چربی کل: 13.5 گرم
- چربی اشباع: 1.9 گرم
- چربی تک غیراشباع: 5.4 گرم
- چربی چند غیراشباع: 5.6 گرم
- امگا 3: 40.5 میلی‌گرم
- امگا 6: 5576 میلی‌گرم
- پروتئین: صفر
بهترین روغن برای مصرف کدام است؟ از زبان دکتر کرمانی بشنوید:
خواص روغن کنجد برای بدن
خواص روغن کنجد برای بدن بیش از چیزی است که به سادگی بتوان از روی آن عبور کرد! در ادامه به بررسی مهم‌ترین خواص روغن کنجد برای بدن می‌پردازیم.
آنتی اکسیدان بالا
سزامول و سزامینول، دو آنتی‌اکسیدان قدرتمند موجود در روغن کنجد هستند که از سلول‌های بدن در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند.
یک مطالعه‌ی یک ماهه روی موش‌ها نشان داد که مصرف مکمل‌های روغن کنجد از آسیب سلول‌های قلب محافظت می‌کند. در همان مطالعه، فعالیت آنتی اکسیدانی در موش‌هایی که روزانه 2 یا 5 میلی‌لیتر روغن کنجد به ازای هر پوند (5 یا 10 میلی‌لیتر به ازای هر کیلوگرم) از وزن بدن دریافت می‌کردند، افزایش یافت.
سلامت قلب
روغن کنجد حاوی 82 درصد اسیدهای چرب غیراشباع بوده و غنی از اسیدهای چرب امگا 6 می‌باشد که نقش مهمی در پیشگیری از بیماری قلبی دارند. تحقیقات روی موش‌ها نشان می‌دهد روغن کنجد ممکن است به پیشگیری از بیماری‌های قلبی و حتی کند کردن سرعت پیشرفت پلاک‌ها در شریان‌ها کمک کند.
در واقع، زمانی که از این روغن به جای روغن‌های پر از چربی‌های اشباع شده استفاده می‌شود، ممکن است سطح کلسترول خون را کاهش دهد.
خواص ضد التهابی قوی
طب سنتی تایوانی مدت‌هاست که از روغن کنجد برای خواص ضد التهابی آن استفاده می‌کند و از آن برای درمان التهاب مفاصل، دندان درد و خراش‌های پوستی استفاده می‌کند. اخیراً، مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشان داده‌اند روغن کنجد می‌تواند التهاب را کاهش دهد، که ممکن است یکی از مزایای اصلی آن برای سلامتی باشد.
کنترل قند خون
از خواص روغن کنجد می‌توان به تنظیم قند خون اشاره کرد که برای افراد مبتلا به دیابت مهم است. طبق تحقیقات قرار دادن موش‌های مبتلا به دیابت در رژیم غذایی حاوی 6 درصد روغن کنجد به مدت 42 روز، در مقایسه با موش‌هایی که با این روغن تغذیه نشده اند، کاهش قابل توجهی در قند خون آنها را در پی دارد.
یک مطالعه نشان داد بسیاری از افراد توانستند با مصرف روغن کنجد، قند خون ناشتا (قند خون شما بعد از یک شب خواب) و هموگلوبین A1c (متوسط سطح قند خون شما در 2 تا 3 ماه گذشته) خود را به شدت کاهش دهند.
کمک به درمان آرتریت
چندین مطالعه روی جوندگان، روغن کنجد را با بهبود آرتریت مرتبط دانسته‌اند. در یک مطالعه 28 روزه، محققان این روغن را با دوزهای روزانه 0.5 میلی لیتر به ازای هر پوند (1 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم) از وزن بدن به موش‌ها دادند.
موش‌های مذکور نشانگرهای کاهش استرس اکسیداتیو و علائم آرتریت مانند درد مفاصل را تجربه کردند. اگرچه مطالعات حیوانی نشان داده است که روغن کنجد ممکن است آرتروز را تسکین دهد، اما همچنان تحقیقات روی انسان برای اثبات این موضوع مورد نیاز است.
مراقبت از پوست
روغن کنجد ضدباکتری و ضدالتهاب بوده، دارای ویتامین E است و به طور کلی، یک مکمل عالی برای مراقبت از پوست انسان می‌باشد. گفته می‌شود که بهبود جای زخم و سوختگی‌های روی پوست، از جمله خواص روغن کنجد می‌باشد که از قدیم الایام در طب سنتی شناخته شده بوده است.
مراقبت از مو
می‌توانید از روغن کنجد برای براق نگه داشتن موها و هیدراته نگه داشتن پوست سر استفاده کنید. به سادگی مقدار کمی روغن کنجد را گرم کنید (نه داغ) و پوست و موی سرتان را با آن ماساژ دهید. این کار نه تنها احساسی عالی و آرامش بخش را در پی خواهد داشت، بلکه ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در روغن، مو و پوست سر شما را تغذیه می‌کند.
می‌توانید روغن را به عنوان ماسک به مدت 30 دقیقه بر روی سرتان بگذارید و سپس به طور معمول شامپو زده و آن را پاک نمایید.
رشد استخوان
مواد معدنی فراوانی را می‌توان در روغن کنجد پیدا کرد، از جمله مس، زینک و کلسیم. اینها مواد معدنی هستند که با رشد استخوانی در بدن ارتباط دارند. این یعنی با اضافه کردن روغن کنجد به برنامه غذایی خود می‌توانید رشد و تقویت استخوان‌های بدن را تثبیت کنید.
همچنین روغن کنجد به بهبود هرچه سریع‌تر استخوان‌های آسیب دیده نیز کمک می‌کند. با بالا رفتن سن، روغن کنجد می‌تواند از پوکی استخوان و دیگر بیماری‌های مربوط به ضعف استخوان جلوگیری کند.
اضطراب و افسردگی
تیروزین آمینو اسیدی است که مقدار زیادی از آن را می‌توان در روغن کنجد پیدا کرد. تیروزین مستقیما با فعالیت سروتونین در ارتباط است و در مغز ترشح می‌شود و با سرشار کردن بدن از آنزیم‌ها و هورمون‌هایی که فرد را شاد می‌کند، باعث تقویت خلق و خو می‌شود.
به عبارت دیگر وقتی از اضطراب و افسردگی رنج می‌برید، روغن کنجد می‌تواند در مسیری درست خلق و خو را تقویت کند و حالتان را تغییر دهد.
بهداشت دهان و دندان
روغن کنجد توسط متخصصان دهان و دندان بسیار توصیه می‌شود و آن هم به خاطر فرآیندیست به نام پولینگ روغن. این فرآیند شامل وارد کردن روغن به دهان و سپس چرخاندن آن روغن، قبل از بیرون ریختنش است.
انجام این کار با روغن کنجد به معنای دندان‌هایی سفیدتر، سطح پایین تر پلاک دندانی و محافظت در برابر باکتری‌هایی است که می‌توانند به شدت مریضمان کنند. تاثیر آنتی باکتریال قوی این روغن از دلایل اصلی تقویت سلامت دهان و دندان است.
پیشگیری از سرطان
روغن کنجد حاوی ترکیبی ارگانیک به نام فیتات است که تاثیری مستقیم روی کاهش رشد سرطان دارد. همچنین سطح منیزیم در روغن کنجد معمولا بالا بوده و این ماده معدنی ضروری، مستقیما با کاهش خطر سرطان کولونکتال در ارتباط است. کلسیم نیز برای پیشگیری از بروز سرطان روده اهمیت دارد.
افزایش گردش خون
مقدار زیاد مس و زینک موجود در روغن کنجد، بدان معناست که بدن می‌تواند عملکردی بهینه داشته باشد. دلیلش بیشتر به این خاطر است که مس برای تولید سلول‌های قرمز خونی لازم است. با مقدار بالای مس در روغن کنجد، بدنتان می‌تواند به اندازه کافی خون به ارگان‌ها و بافت‌ها برساند.
کاهش التهاب
مقدار مس موجود در روغن کنجد می‌تواند التهاب و ناراحتی مشکلات مختلف مانند نقرس و آرتروز را کاهش دهد. این ماده معدنی ورم مفاصل را کم می‌کند و استخوان‌ها و رگ‌های خونی را تقویت می‌کند. در نتیجه فرم بدن تا سال‌ها قوی و استوار باقی می‌ماند.
کاهش وزن
روغن کنجد سرشار از چربی‌های سالم و فاقد چربی ترانس است که به جلوگیری از افزایش وزن کمک می‌کند. این روغن بدون کربوهیدرات بوده و سرشار از لیگنان مانند سزامول است که می‌تواند به سوزاندن چربی کمک کند.
دانه‌های کنجد سرشار از فیبر هستند. اگر از روغن کنجد تولید شده با روش پرس سرد و ارگانیک استفاده کنید، می‌توانید از این فیبر نهایت استفاده را ببرید که به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر احساس سیری کرده و به دفع بهتر مدفوع کمک شود.
دانه‌های کنجد اگر به درستی فشرده شوند، می‌توانند منبع خوبی از پروتئین باشند که ممکن است به افزایش متابولیسم و در نهایت از دست دادن چربی کمک کنند.
میزان مجاز روغن کنجد در روز
همانطور که در قسمت ارزش غذایی و خواص روغن کنجد گفتیم، این ماده‌ی غذایی دارای کالری بسیار بالایی است که این موضوع به ما اجازه‌ی مصرف بیش از حد آن را نمی‌دهد. همچنین به دلیل نسبت بالای امگا 6 به امگا 3، مصرف کلی روغن کنجد باید محدود باشد.
به طور کلی اگر از روغن‌های دیگر به صورت همزمان استفاده می‌کنید، بین 1 تا 3 قاشق کوچک روغن کنجد در طول روز بی‌خطر محسوب می‌شود. با این حال باید حواستان باشد تا مصرف کلی روغن روزانه‌ی خود را کنترل کنید تا دچار اضافه وزن نشوید.
میزان مصرف روغن کنجد در روز برای افرادی که رژیم دارند
در صورتی که تا حد امکان بتوان روغن‌های دارای اسیدهای چرب اشباع را توسط اسیدهای چرب اشباع نشده در رژیم غذایی جایگزین کرد، می‌توان به بهبود حجم چربی و وزن کلی بدن امیدوار بود.
البته همه‌ی روغن‌ها دارای کالری بالایی می‌باشند و مصرف بیش از حد آنها، قطعا موجب افزایش وزن خواهد شد. بنابراین برخی تحقیقات علمی توصیه می‌کنند به صورت روزانه، 2 تا 3 قاشق چایخوری از روغنی که تا کنون مصرف می‌کردید را با روغن کنجد جایگزین کنید تا از خواص روغن کنجد در کاهش وزن بهره مند شوید.
عوارض مصرف روغن کنجد
در بین مواد غذایی، هیچ چیز کاملا مفید یا کاملا مضر نیست و روغن کنجد هم از این امر مستثنی نمی‌باشد. بنابراین نگرانی‌هایی در مورد روغن کنجد وجود دارد که باید از آنها آگاه بود.
آلرژی: کنجد نهمین آلرژن شایع است که تقریباً 0.2 درصد از جمعیت ایالات متحده به آن حساسیت دارند. آلرژی به کنجد می تواند از خفیف تا شدید (آنافیلاکسی) متغیر باشد و با علائمی مانند مشکلات تنفسی، سرگیجه و ایست قلبی (نادر) مشخص می شود.
افزایش وزن: اگرچه روغن کنجد سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 برای سلامت قلب است، اما کالری بالایی دارد. مصرف بیش از حد می تواند منجر به عوارض ناخواسته از جمله افزایش وزن شود.
تداخل با داروها: روغن کنجد تأثیر مثبتی بر فشار خون و سطح قند خون دارد. با این حال، ممکن است منجر به کاهش شدید فشار خون یا سطح قند در افرادی شود که داروهای مشابه مصرف می کنند.
سقط جنین: در برخی از مناطق هند از روغن کنجد مخلوط با مقداری سنجد برای سقط جنین استفاده می‌شود. بنابراین در سه ماهه اول بارداری بهتر است مصرف این روغن محدود شود.
آنچه از مقاله خواص روغن کنجد آموختیم:
به پایان مطلب خواص روغن کنجد می‌رسیم. این روغن یک چربی خوشمزه و سالم است که باید به رژیم غذایی خود اضافه کنید. به لطف محتوای آنتی اکسیدانی و خواص ضد التهابی آن، ممکن است برای قلب، مفاصل، پوست، مو و موارد دیگر مفید باشد. با این حال، تحقیقات بیشتری در انسان برای بررسی این اثرات بالقوه مورد نیاز است.
شما می‌توانید با افزودن آن به دستور العمل‌های غذایی مختلف و مصرف آن به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل از مزایای بالقوه روغن کنجد بهره‌مند شوید.
سوالات متداول مقاله خواص روغن کنجد:
1- طبع روغن کنجد سرد است یا گرم؟
در طب سنتی روغن کنجد در دسته‌ی غذاهای گرماساز و با طبع گرم قرار می‌گیرد و باعث افزایش گرمای داخلی بدن می‌شود.
2- آیا روغن کنجد برای آشپزی مناسب است؟
بله، روغن کنجد سبک را می توان مانند روغن کانولا یا گیاهی برای سرخ کردن استفاده کرد. این روغن طعم خنثی مشابهی دارد و می تواند حرارت بالا را برای سرخ کردن یا برشته کردن تحمل کند.
3- طریقه نگهداری روغن کنجد چگونه است؟
روغن کنجد را در مکانی خنک و تاریک، دور از نور خورشید و منابع گرمازا مثل اجاق گاز نگهداری کنید. اطمینان حاصل کنید که درب بطری همیشه محکم بسته شده باشد و پس از باز کردن، روغن را در یخچال بگذارید تا در حد امکان ماندگاری داشته باشد. روغن کنجد تصفیه شده تا یک سال و روغن‌های کنجد تصفیه نشده تا 9 ماه در یخچال ماندگاری خواهند داشت.
منبع:
