استپ وزن کودک و دلایل ثابت ماندن وزن در کودکان

بعد از اینکه فرزندی متولد می‌شود باید تا سال‌ها مراقب تغذیه و افزایش و کاهش وزن او باشید، بعبارتی یکی از دغدغه‌های اساسی والدین در نوزادی فرزندشان، نگرفتن سینه مادر یا کمبود وزن کودک است، در سال‌های بعدی شاهد لاغری و افت وزن کودک نسبت به همسن و سالانشان خواهند بود به همین سبب طبق الگوریتم های درست و اصولی  استپ وزن کودک خود را  زیر نظر مشاوران و پزشکان تغذیه پیگیری کنید و طبق آن‌ها کودک خود را بزرگ کنید و در صورت بروز هرگونه مشکل به پزشک مراجعه کنید، در ادامه از صفر تا صد فرآیند رشد و وزن گیری نوزادان و کودکان را شرح داده ایم.

منظور از استپ وزن کودک چیست؟

کودکان معمولا با وزن و اندازه‌های مختلف متولد می‌شوند و به سرعت رشد می کنند. در زمان معاینه کودک‌تان، شخصی که مراقبت‌های بهداشتی را به شما ارائه می‌دهد، نخست اندازه‌گیری های خاص کودک شما را روی نموداری با نام نمودار رشد کودک رسم می‌کند تا از قرارگیری در مسیر درست رشد اطمینان حاصل کند. شاید نمودار مذکور نگرانی‌هایی به همراه داشته باشد، اما فرد ارائه دهند قادر است به شما کمک کند تا نسبت به این ابزار و معنای نتایج آن به درک درستی برسید.

مراقبت‌های بهداشتی و اندازه‌گیری وزن کودک، شما را از قرارگیری در مسیر درست رشد، مطمئن می‌کند.

چگونه قد و وزن نرمال کودک را بررسی کنیم؟

وزن دختران در زمان تولد حدودا بین 2 کیلو و 940 تا 3 کیلو و 53 گرم است، به صورت تقریبی قدی حدودا 48 تا 50 سانتی‌متر دارند.

قد و وزن پسرها به این صورت است که در زمان تولد وزن آنها حدودا بین 3 تا 3 کیلو 670 گرم  و قد آن‌ها حدودا 48 سانتی‌متر است.

سه ماهگی نوزاد دختر و پسر

• وزن دختران در سه ماهگی حدودا 5 کیلوم 350 گرم تا 6 کیلوگرم است.
• وزن پسران در سه ماهگی حدودا 5 کیلو و 980 گرم تا 6 کیلو و 890 گرم است.

شش ماهگی نوزادان دختر و پسر

• دخترها در 6 ماهگی دارای;وزنی حدودا بین 6 کیلوگرم تا 7 کیلو و 93 گرم هستند.
• پسرها در شش ماهگی وزنی حدودا 7 کیلو و 340 گرم تا 8 کیلو و 520 گرم دارند.

9 ماهگی نوزادان دختر و پسر

• وزن دختران 9 ماهه حدودا بین 7 کیلو و 570 گرم تا 8 کیلو و 930 گرم است.
• وزن پسران نُه ماهه از 8 کیلو و 250 گرم تا 9 کیلو و 57 گرم است.

استپ وزن کودکان، با اندازه گیری منظم و دوره‌ای وزن آن‌ها قابل تشخیص است.

12 ماهگی نوزادان دختر و پسر

• دخترهای 12 ماهه دارای وزنی حدودا 8 کیلو و 250 گرم تا 9 کیلو و 700 گرم هستند.
• پسرها در 12 ماهگی وزنی حدودا 8 کیلو و 980 گرم تا 10 کیلو و 380 گرم دارند.

15 ماهگی نوزادان دختر و پسر

• وزن دختران: 8 کیلو و 800 گرم تا 10 کیلو و 400 گرم
• وزن پسران: 9 کیلو و 600 گرم تا 11 کیلو و 100 گرم

18 ماهگی نوزادان دختر و پسر

• دخترها: 9 کیلو و 400گرم تا 11 کیلو و 100 گرم
• پسران: 10 کیلو و 200 گرم تا 11 کیلو و 800 گرم

21 ماهگی نوزادان دختر و پسر

• وزن دختران 21 ماهه: 10 کیلو تا 11 کیلو و 800 گرم
• وزن پسران 21 ماهه: 10 کیلو و 700 گرم تا 12 کیلو و 500 گرم

24 ماهگی نوزادان پسر و دختر

• وزن دختران 24 ماهه: 10 کیلو و 600 تا 12 کیلو و 500 گرم
• وزن پسران 24 ماهه: 11 کیلو و 200 گرم تا 13 کیلو 100 گرم

علت ثابت ماندن وزن نوزاد چیست؟

هنگامیکه نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند و شاهد تغییراتی در وزن کودک نیستید، برایتان سوال است که باید چه کاری انجام دهید؟ بیشترنوزادان تا زمانی که از شیر مادر خود تغذیه می‌کنند براساس الگویی ثابت و تعیین شده تا موقعی که به درستی تغذیه می‌شوند، وزن خواهند گرفت.

از جمله دلایل استپ وزن کودک این است که نوزاد شیر کافی از مادر دریافت نمی‌کند، و  به همین دلیل به صورت مداوم شاهد افزایش وزن کودک نیستید. در ادامه به صورت کامل دلایل متعدد این موضوع را نام برد و شرح خواهیم داد:

یکی از دلایل استپ وزن کودکان، این است که شیر کافی از مادر دریافت نمی‌کند.

1- گرفتن ضعیف پستان توسط نوزاد

کودک باید به درستی پستان مادر را دهان خود داشته باشد تا بتواند بدون اینکه خسته بشود، شیر را از سینه مادر بیرون بکشد. زمانی‌که کودک به درستی قادر به گرفتن پستان مادر نباشد یا فقط به نوک سینه برسد، قادر نخواهد بود شیر مادر را به خوبی بخورد.

2- شیردهی نامنظم به نوزاد

پس از تولد نوزاد، شیردهی باید به صورت منظم و هر 2تا3 ساعت در طول روز و شب، تا مدت 6 تا 9 هفته صورت بگیرد.

3- کم بودن دفعات شیردهی 

زمانی که برای تغذیه نوزاد از شیر مادر در نظر گرفته شده است، بین 8 تا 10 دقیقه است. نوزادان در طول رشد و یا به‌عبارتی تا موقعی که به شیر مادر به صورت طولانی نیاز داشته باشند؛ سعی کنید در چند هفته ابتدایی او را بیدار نگه دارید و به صورت مدوام تا هنگامیکه می‌توانید به او شیر بدهید.

4- درد یا ناراحتی نوازد

ممکن است کودک شما در زمان زایمان در دهانش به دلیل عفونت یا برفک احساس ناراحتی یا درد داشته باشد، به همین دلیل احتمالا نتواند به خوبی از شیر مادر تغذیه کند و رشد وزن او به کندی صورت گیرد.

یکی از دلایل استپ وزن در کودکان عفونت یا برفک در دهان آن‌هاست.

5- کم بودن یا تاخیر در تولید شیر

یکی از دلایل استپ وزن کودک کم بودن شیر مادر است. برخی از مادران ممکن است تاخیری در زمان تولید شیر داشته باشند، بدین معنی است که تولید شیر به آرامی صورت می‌گیرد و در این مورد مادر از شیر کمتری برای فرزند خود برخوردار است. این مسئله دلایل متعددی دارد که به صورت جدا یا همزمان رخ دهند و شیر مادر کمتر از قبل تولید شود. خوشبختانه می توانید به راحتی میزان ذخیره شیر خود را بیشتر کنید.؛ اما این کار با مراجعه به پزشک برطرف خواهد شد.

چه زمانی استپ وزن کودک نگران کننده است؟

هنگامیکه کودک در معرض خطر است و مکیدن سینه مادر برایش سخت باشد، احتمال زیاد شانس رشد و کند شدن وزن‌گیری نوزاد زیاد خواهد بود. عارضه‌هایی که ممکن است در کند شدن سرعت رشد و وزن نوزاد تاثیرگذار باشد عبارتست از:

• عفونت گوش
• برفک
• ریفلاکس
• کم خونی
• آلرژی
• مشکلات زبان و عفونت های دستگاه ادراری نوزاد

اگر نوزاد شما وزن نمی گیرد چه باید بکنید؟

زمانی که نوزاد شما وزن نمی‌گیرد می‌بایست حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید و نوزاد شما مورد معاینه قرار بگیرد. دکتر برای شما مشخص می‌کند که چه زمانی نوزاد باید در چه وزنی باشد. به‌عبارتی انتظارات طبیعی که باید از نوزاد داشته باشید را برای شما شرح می‌دهد؛ سپس زمان دیگری برای بررسی مجدد وضعیت نوزاد مشخص می کند تا در آن تاریخ مجدد مراجعه کنید.

برخی موارد که ممکن است بخواهید برای رفع استپ وزن کودک در نظر بگیرد در ادامه شرح می‌دهیم. در ابتدا سعی کنید رفتار کودک خود را بررسی کنید، برای مثال توجه کنید که کودک سینه شما را به خویی می‌گیرد یا خیر! می‌توانید از مادرانی که تجربه شیردهی دارند، پزشک، مشاوره تغذیه و یا افراد دیگر کمک بگیرید.

بیشتر بخوانید: کدام غذاهای برای کودکان مفید هستند؟

1- تغذیه نوازد با شیر مادر

به کودک خود هر 2 تا 3 ساعت، بخصوص زمانی که در نوزاد خود نشانه‌هایی از گرسنگی را مشاهده کردید، شیر دهید. از اینکه بخواهید نوزاد خود را در یک برنامه تغذیه‌ای با استفاده از شیرخشک قرار دهید، اجتناب کنید.

2- پرهیز از دادن پستانک به نوزاد

معمولا توصیه می‌شود در زمانی که کودک 4 تا 6 هفته دارد، از استفاده از پستانک پرهیز کنید. اگر کودک به جای شیرخوردن و مکیدن سینه مادر، پستانک را بمکد، ارزش تغذیه ای برایش نخواهد داشت و در نهایت کودک شما را خسته می‌کند. شاید به دلیل خستگی کودک ناشی از استفاده مداوم پستانک، نتواند سینه مادر را بگیرد و شیر را به خوبی نخورد. زمانی که از تغذیه کودک خود با استفاده از شیر مادر اطمینان حاصل کردید می‌توانید به او پستانک بدهید.

3- ماساژ دادن نوزاد

ماساژ دادن نوزاد به روند افزایش وزن و هضم بسیار کمک می‌کند. سعی کنید زمانی که کودک شما شیر می‌خورد او را به مدت 20 دقیقه بیدار نگه‌دارید و در این زمان کودک را مشغول کنید.

برای بیدار نگه‌داشتن فرزند خود می‌توانید پاهای وی را اندکی غلغلک دهید. برای رفع استپ وزن کودک ساعات شیردهی خود را تغییر داده و پوشک نوزاد را تعویض کنید و آروغ نوزاد را بگیرید.

علت کمبود وزن کودک چیست؟

کمبود وزن در کودکان می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد که موارد زیر را شامل می‌شود:

• تغذیه کمکی نامناسب،
• مصرف زیاد هله هوله و آبمیوه
• بی‌حوصلگی مادر در دادن غذای کمکی به کودک
•  مشکلات گوارشی همچون کمبود آهن، رفلاکس ، کمبود روی و بیماری‌های دیگر.

کودکانی که کمتر از 2 سال دارند جزو شیرخواران محسوب شده و بروز هرگونه استپ وزن کودک یا اختلالی در روند رشد و یا وزن‌گیری، نگرانی‌هایی به همراه دارد.

پزشک چگونه تشخیص می‌دهد که کودک کم وزن است؟

برای مشخص کردن وزن مناسب کودک باید وزن وی را روی منحنی رشد مشاهده کنید، زمانی که افت واضحی داشت و یا رشد کودک متوقف شده بود، پزشک رشد کودک را بررسی کرده و خود کودک را معاینه می‌کند. زمانی که منحنی رشد افقی یا نزولی داشته باشد، نشان دهنده این است که در رشد کودک اختلالاتی وجود دارد اما این مورد در وزن گیری کودک مشکلی ایجاد نکرده است.

باید بدانید که طی 5 ماه ابتدایی وزن کودک باید دو برابر شود. دلایل کم وزنی و استپ وزن کودک که به واسطه پزشک مشخص می‌شود، برای همه نوزادان قطعا متفاوت خواهد بود.

دلیل اول مربوط به تغذیه کمکی نامناسب کودک است، کودک باید پس از 6 ماهگی علاوه بر شیر مادر از غذای کمکی هم مصرف کند. پزشکان متخصص، روزانه 5 وعده غذای کمکی برای کودک در نظر گرفته‌اند که اگر به جای وعده‌های مقوی و درست از هله هوله بسیار، آب‌میوه و غذای کمکی نامناسب استفاده شود، اختلالاتی در روند رشد کودک پدید می‌آید.

از دیگر علل کم وزنی و استپ وزن کودک می‌توان به مشکلات گوارشی همچون رفلاکس؛ انواع آلرژی گوارشی؛ بیماری اسهال؛ سلیاک یا آلرژی به گندم؛ عدم کارکرد غده هیپوفیز؛ عدم مصرف آهن و روی اشاره کرد.

برای مشخص کردن وزن مناسب کودک باید وزن وی را روی منحنی رشد مشاهده کنید.

چطور باید به وزن‌گیری کودک کمک کرد؟

با استفاده از موارد گفته شده می‌توان به تغذیه بیشتر اهمیت داد و در صورت هرگونه بدخلقی کودک در زمان شیر خوردن یا غذا خوردن به پزشک مراجعه کنید یا مشکل کودک خود را بیابید.

• سعی کنید کودک را با غذاهای مقوی و تزئین شده و جذاب سرگرم کنید.
• برای کودکان در زمان غذاخوردن بیشتر وقت بگذارید تا از کامل خوردن غذا توسط آنها اطمینان حاصل کنید.
• در صورت استپ وزن کودک یا بروز هرگونه مشکلی سریعا به پزشک مراجعه کنید.
• سعی کنید با توجه به برنامه‌ریزی غذایی که پزشک و یا مشاوره تغذیه برای فرزندتان در نظر گرفته شده است پیش بروید تا در نهایت شاهد افزایش درست وزن فرزندتان باشید.

بیشتر بخوانید: راهکارهای افزایش وزن کودکان چیست؟

چه غذاهایی به وزن‌گیری و درمان استپ وزن کودک کمک می‌کند؟

والیدن می‌بایست به این موضوع دقت کنند که سلیقه و ذائقه کودکان‌شان در زمان رشد قابل تغییر است و در مراحل رشد وی باید در برنامه غذایی روزانه نوزاد از غذاهای متنوع استفاده کرد. به‌عبارتی تهیه مرغ به صورت آب‌پز یا سرخ شده پس از مدتی اشتهای کودک را تحریک نمی‌کند و احتمالا شاهد بهانه‌هایی از سوی کودک خود خواهید شد. اما اگر مادران عزیز در آماده کردن غذای کودک اندکی خلاقیت و زمان صرف کنند متوجه رغبت و افزایش اشتهای کودک خود خواهند شد.

• مخلوط تکه‌های مرغ با سبزی‌ها سبب زیبایی غذای کودک شده و به نوعی متفاوت ظاهر می‌شود.
• تهیه پوره سیب زمینی با گوشت کبابی یا آب‌پز و یا کوفته های قلقلی تزیین شده با سبزی در کنار آن استفاده از هویج کمک می‌کند تا کودک میل بیشری به خوردن غذا داشت باشد.
• تزیین مرغ با استفاده از فلفل‌های رنگی زرد، قرمز و سبز اشتهای کودک را تحریک کرده و او حتی اگر تمایلی به خوردن سبزیجات نداشته باشد به دلیل رنگارنگ بودن غذا بیشتر از قبل جذب می‌شود.
• اگر مادران بتوانند در کنار غذای کودک از انواع آبمیوه‌های طبیعی کمک بگیرند بسیار مفید خواهد بود و برای اینکه کودکان لاغر و بدغذا اشتهای‌شان باز شود کمک می‌کند. آبمیوه‌ها کالری بالایی دارند و به مرور سبب افزایش وزن در فرزند خود خواهید شد.

دلیل اصلی توقف رشد کودک در 90 درصد موارد به عدم دریافت کالری مربوط می‌شود. مواقعی که کودک به خوردن غذا تمایلی ندارد و یا والدین وی نمی‌دانند کودک آن ها به چه میزان کالری احتیاج دارد در این جا فرآیند وزن گرفتن کودک متوقف می‌شود. استپ وزن کودک معمولا در کودکان نوپا و کودکان بدغذا، بیشتر شایع است. برای نوزادان هم که در ماه‌های ابتدایی زندگی خود شیر مادر برایشان کافی نیست و یا با شیرخشک درست آماده نشده ترکیب شده باشد استپ وزن کودک اتفاق خواهد افتاد. در برخی کودکان که از بیماری‌های دهانی و یا مشکلات نورولوژیکی برخوردارند و به راحتی نمی‌توانند غذا بخورند، در نهایت رشد آنها متوقف می‌شود.

در این مقاله سعی کردیم تا به صورت کلی شما را با روند رشد کودک آشنا کنیم و دلایل کاهش وزن نوزاد و یا استپ وزن کودک را به صورت کلی شرح دادیم. به صورت خلاصه اگر بخواهیم بگوییم برای متوقف نشدن وزن کودک باید چه کاری انجام داد:

اولین و مهم‌ترین کار برای درمان استپ وزن کودک این است که طبق برنامه‌ریزی غذایی که پزشک و مشاوران تغذیه برای نوزاد شما در نظر گرفته‌اند پیش بروید. به تغذیه، نوع تغذیه، زمان و تعداد آن در روز توجه کنید تا بتوانید در نهایت شاهد رشد صحیح فرزند خود باشید.

منبع ++

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.