سرطان پوست شایع ترین نوع سرطان در ایالات متحده آمریکا است. برخی افراد در معرض خطر بالاتری از ابتلا به سرطان پوست قرار دارند، اما هر کسی ممکن است به آن مبتلا شود. شایع ترین علت سرطان پوست، قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) است، چه از طریق خورشید و چه از منابع مصنوعی مانند تخت های برنزه کننده که در اکثر مراکز سولاریوم وجود دارند.
آمارها نشان می‌دهند که یک نفر از هر پنج آمریکایی تا سن ۷۰ سالگی به سرطان پوست مبتلا می‌شود. تشخیص زود هنگام این بیماری، به ویژه ملانوما، از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که با تشخیص به موقع، نرخ بقای پنج ساله به ۹۹ درصد می‌رسد.
کاهش قرار گرفتن در معرض نور خورشید، حتی اگر فاکتورهای خطر دیگری نداشته باشید، برای حفظ سلامت پوست و پیشگیری از سرطان پوست بسیار مهم است. استفاده روزانه از کرم ضد آفتاب و پوشاندن پوست در هنگام آفتاب گرفتن، عادت های سالمی برای محافظت از پوست هستند و اما تغذیه و تاثیر آن بر سرطان و درمان آن نیز، امری مهم است.
سرطان پوست چیست؟
زمانی که سلول‌های بدن به صورت غیر طبیعی در پوست رشد می کنند، به آن سرطان پوست می‌گویند. این سرطان معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که DNA سلول‌های پوست دچار آسیب شده باشند و بدون کنترل، رشد و تکثیر شوند.
علت سرطان پوست چیست؟
علت اصلی سرطان پوست قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید است، به خصوص زمانی که منجر به آفتاب سوختگی و تاول می‌شود. اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید به DNA پوست آسیب می‌رساند و باعث تشکیل سلول‌های غیر طبیعی می‌شود. این سلول‌های غیرطبیعی به سرعت با شکلی نامرتب تقسیم میشوند و توده‌ای از سلول‌های سرطانی را تشکیل می‌دهند.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید، تنها عامل ابتلا به سرطان پوست نیست، عوامل دیگری ممکن است در خطر ابتلا به سرطان پوست نقش داشته باشند، مانند:
- سابقه خانوادگی سرطان پوست
- پوست رنگ روشن که به راحتی می‌سوزد
- داشتن تعداد زیادی خال یا کک و مک
- مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند
- سوابق پزشکی مانند پیوند عضو که سیستم ایمنی بدن در آن سرکوب می‌شود
- قرار گرفتن در معرض اشعه ماورای بنفش در نورهای مورد استفاده در تخت‌های برنزه کننده
- یکی دیگر از علل سرطان پوست تماس مکرر پوست با برخی مواد شیمیایی مانند زغال سنگ، آرسنیک و قطران (موادی که معمولاً صمغ مانند، قهوه‌ای یا سیاه و چسبناک هستند) است.
علائم سرطان پوست
سرطان‌های پوست همه یکسان نیستند و ممکن است علائم اولیه زیادی نداشته باشند. با این حال، تغییرات غیرعادی در پوست می‌تواند یک علامت هشدار برای انواع مختلف سرطان باشد. آگاهی از هرگونه تغییرات پوستی می‌تواند به تشخیص سریع آن کمک کند.
از جمله علایم سرطان پوست عبارتند از:
- ظاهر شدن یک خال جدید، لکه یا ضایعه غیرمعمول، برآمدگی، زخم، لکه پوسته پوسته یا لکه تیره روی پوست که ناپدید نمی‌شود
- نقطه‌ای که ظاهر و احساس متفاوتی نسبت به سایر نقاط روی پوست دارد
- ضایعاتی با لبه‌ها و شکل ناهموار
- لکه‌های دارای رنگ غیر معمولی مانند سفید، صورتی، سیاه، آبی یا قرمز.
- لکه‌ای که اندازه آن بزرگتر از ۰.۵ سانتی متر یا تقریباً به اندازه یک پاک کن باشد
- زخمی که ظرف چند هفته خوب نمی‌شود
- زخمی که خارش یا خونریزی دارد
انواع سرطان پوست
کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی دو نوع شایع سرطان پوست هستند. این سرطان‌ها به ترتیب در لایه‌های بازال و سنگفرشی پوست شروع میشوند.
هر دوی این نوع سرطان‌ها معمولاً قابل درمان هستند، اما درمان آن‌ها هزینه زیادی دارد و ممکن است جای زخم به جا بگذارد. ملانوما، که سومین نوع شایع سرطان پوست است، در ملانوسیت‌ها (سلول‌های رنگدانه پوست) آغاز می‌شود.
کارسینوم سلول پایه یا بازال
سرطان پوستی که در سلول‌های پایه ایجاد می‌شود کارسینوم سلول پایه (بازال) نامیده می‌شود. این سلول‌ها در زیر سلول‌های سنگفرشی پوست قرار دارند. آن‌ها تقسیم، تکثیر و در نهایت یکدست میشوند. در اپیدرم به سمت بالا حرکت می‌کنند تا به سلول‌های سنگفرشی جدید تبدیل شوند و جایگزین سلول‌های سنگفرشی مرده‌ای شوند که از بین رفته‌اند.
سرطان سلول پایه، شایع‌ترین نوع سرطان پوست در جهان است. این نوع سرطان بیشتر در مناطقی از پوست که در معرض نور خورشید قرار دارند از جمله دست‌ها، صورت، بازوها، پاها، گوش‌ها، دهان و حتی نقاط طاس بالای سر دیده می‌شود. علائم و نشانه‌های کارسینوم سلول پایه عبارتند از:
- برآمدگی کوچک، صاف، مرواریدی یا مومی شکل روی صورت، گوش‌ها و گردن
- ضایعه‌ای صاف، صورتی/قرمز یا قهوه‌ای رنگ در تنه یا بازوها و پاها
- نواحی روی پوست که شبیه جای زخم هستند
- زخم‌هایی که پوسته پوسته به نظر می‌رسند، در وسط فرورفتگی دارند یا اغلب خونریزی می‌کنند
کارسینوم سلول سنگفرشی
سرطان پوستی که در سلول‌های سنگفرشی ایجاد می‌شود، کارسینوم سلول سنگفرشی نامیده می‌شود. این سلول‌ها در قسمت بیرونی اپیدرم هستند. آن‌ها به طور مداوم با تشکیل سلول‌های جدید می‌ریزند. کارسینوم سلول سنگفرشی اغلب در مناطقی از بدن که در معرض آفتاب قرار دارند از جمله دست‌ها، صورت، بازوها، پاها، گوش‌ها، دهان و حتی نقاط طاس بالای سر دیده می‌شود.
این سرطان پوست می‌تواند در نواحی مانند غشاهای مخاطی و اندام تناسلی نیز ایجاد شود. کارسینوم سلول سنگفرشی ممکن است به صورت زیر ظاهر شود:
- یک ندول (برآمدگی) سفت و قرمز
- یک ضایعه سفت با سطح پوسته پوسته شده که ممکن است خارش داشته باشد و خونریزی کند
- یک زخم جدید یا ناحیه برجسته روی یک زخم قدیمی
- یک لکه سفت و پوسته پوسته روی لب که ممکن است به یک زخم تبدیل شود
- زخم قرمز یا لکه سفت در داخل دهان
- یک لکه قرمز، برجسته یا زخم زگیل مانند در مقعد یا روی اندام تناسلی
ملانوما
سرطان پوستی که در ملانوسیت‌ها ایجاد می‌شود، ملانوما نام دارد. این سلول‌ها ملانین را می‌سازند، رنگدانه قهوه‌ای رنگی که به پوست رنگ می‌دهد و از پوست در برابر برخی از اشعه‌های مضر فرابنفش( UV) خورشید محافظت می‌کند.
ملانوما به اندازه کارسینوم سلول‌های پایه یا سلول سنگفرشی شایع نیست، اما خطرناک‌ترین شکل سرطان پوست است. زیرا می‌تواند به سایر نواحی بدن سرایت کند و زندگی را تحت الشعاع قرار دهد.
ملانوما می‌تواند در هر جایی از بدن، حتی روی چشم‌ها و اندام‌های داخلی ایجاد شود. این نوع از سرطان پوست اغلب در مردان در نواحی صورت و قسمت بالایی پشت و در زنان، در قسمت پایین ساق پا ایجاد می‌شود. علائم ملانوما عبارتند از:
- یک لکه قهوه‌ای بزرگ همراه با لکه‌های تیره‌تر
- خالی که تغییر رنگ یا اندازه داده، درد دارد و یا خونریزی می‌کند
- یک ضایعه کوچک با حاشیه نامنظم و قسمت‌هایی که قرمز، صورتی، سفید، آبی یا آبی-سیاه به نظر می‌رسند
- ضایعه دردناکی که خارش یا سوزش دارد
- ضایعات تیره روی کف دست، کف پا، نوک انگشتان، انگشتان پا یا روی غشاهای مخاطی پوشاننده دهان، بینی، واژن یا مقعد
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستند؟
اگر چه هر کسی ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود، اما افراد زیر بیشتر در معرض این بیماری هستند:
- افراد با پوست روشن
- هر کسی صرف نظر از رنگ پوست، ممکن است به سرطان مبتلا شود. با این حال، داشتن رنگدانه (ملانین) کمتر در پوست، محافظت کمتری در برابر اشعه‌های مضر UV ایجاد می‌کند.
- داشتن سابقه آفتاب سوختگی
- افرادی که بیش از حد در معرض نور خورشید هستند
- افرادی که در نقاط مرتفع زندگی می کنند
- افرادی که سابقه خانوادگی سرطان پوست دارند
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیف شدند
تغذیه مناسب برای پیشگیری و درمان سرطان پوست
سرطان پوست شایع‌ترین نوع سرطان است. حذف غذاهایی که باعث التهاب در بدن شما میشوند، یک ابزار عالی نه تنها برای سالم ماندن، بلکه برای کمک به پیشگیری از بیماری‌هایی مانند سرطان است.
مطالعه الگوهای رژیم غذایی 1360 استرالیایی نشان داد که افرادی که رژیم غذایی سرشار از گوشت و چربی مصرف می‌کردند در معرض خطر ابتلا به سرطان سنگفرشی (SCC) قرار داشتند.
به همین دلیل اگر از نظر ژنتیکی در معرض این بیماری قرار دارید یا به مدت طولانی زیر نور خورشید قرار می‌گیرید، به شما توصیه می‌کنیم مواد غذایی زیر را در برنامه غذایی روزانه خود قرار دهید:
- جو دو سر
- ماست
- قهوه
- اسفناج
- گوجه
- آجیل
- هویج
- چای سبز
- ماهی سالمون
- زردچوبه
- کلم بروکلی
- شکلات کاکائویی تلخ
- مرکبات
- تخمه آفتاب‌گردان
- هندوانه
- گوشت مرغ
- کدوحلوایی
- انبه
- سیب زمینی شیرین
نقش تغذیه در پیشگیری و درمان سرطان پوست
ارتباط بین وزن بدن، تغذیه سالم و خطر ابتلا به سرطان پوست موضوعی‌ست که در سال‌های اخیر توجه زیادی از سوی محققان تغذیه و انکولوژی جلب کرده است. شاید در نگاه اول، تصور شود که وزن یا نوع رژیم غذایی تنها بر بیماری‌هایی مثل دیابت یا بیماری قلبی اثر می‌گذارد، اما واقعیت این است که پوست نیز از این قاعده مستثنی نیست.
چاقی با افزایش التهاب مزمن در بدن همراه است. سلول‌های چربی (آدیپوسیت‌ها) موادی ترشح می‌کنند که سیستم ایمنی را تحریک کرده و التهاب را افزایش می‌دهد. این التهاب مزمن، یکی از عوامل مستعد کننده برای آسیب سلولی و در نتیجه، افزایش خطر سرطان‌ها از جمله سرطان پوست است.
از سوی دیگر، چاقی معمولاً با سبک زندگی کم‌تحرک، مصرف بالای قند و چربی‌های ناسالم و ضعف سیستم ایمنی همراه است؛ ترکیبی که در برابر آسیب اشعه ماورای بنفش (UV) مقاومت پوست را کاهش می‌دهد.
حفظ وزن متعادل، تعادل هورمونی و متابولیکی بدن را بهبود می‌بخشد. این امر به عملکرد بهتر سیستم ایمنی و ترمیم سلولی کمک می‌کند. در افرادی که اضافه وزن دارند، مقاومت به انسولین و افزایش سطح انسولین می‌تواند رشد سلول‌های غیرطبیعی را تحریک کند. بنابراین، کنترل وزن نه‌تنها برای زیبایی، بلکه برای پیشگیری از بیماری‌های پوستی و حتی سرطان پوست اهمیت دارد.
رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره. کافیه همین الان تصمیم بگیری که می‌خوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.
سرطان پوست چگونه درمان می‌شود؟
گزینه‌های درمانی مختلفی برای سرطان پوست وجود دارد. درمان سرطان بستگی به موارد زیر دارد:
- نوع سرطان پوست
- سرطان تا چه حد رشد کرده یا گسترش یافته است
- محلی که دچار سرطان شده است
- مرحله سرطان (در صورت لزوم)
درمان اصلی این سرطان، جراحی است. اکثر افراد فقط جراحی می‌کنند و نیازی به درمان بیشتر ندارند. اما برخی از افراد ممکن است نتوانند جراحی کنند یا پس از جراحی به درمان دیگری نیاز داشته باشند. درمان‌های دیگر عبارتند از:
- رادیوتراپی
- کرم ایمونوتراپی
- فتودینامیک درمانی
- کرم شیمی درمانی
بسته به شرایط فرد ممکن است یک یا چند مورد از این درمان‌ها انجام گیرد.
عوارض سرطان پوست
سرطان پوست معمولاً قبل از بروز عوارض قابل درمان است. عوارض بالقوه این سرطان عبارتند از:
- گسترش سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی، عضلات، اعصاب یا سایر اندام‌های بدن مانند کبد و مغز (متاستاز)
- اضطراب و افسردگی
- بازگشت مجدد سرطان (عود کردن)
- خونریزی
- زخم
- تهاجم موضعی و تخریب بافت‌ها و ساختارهای مجاور
همچنین مهم است که بدانید اگر در گذشته دچار سرطان غیر ملانومایی بوده‌اید، در آینده خطر ابتلا به سرطان دیگری در شما افزایش می‌یابد زیرا این سرطان‌ها اغلب متعدد هستند.
کلام آخر:
سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان است که می‌توان با تشخیص زودهنگام و رعایت نکات پیشگیرانه از شدت آن جلوگیری کرد. استفاده از کرم‌های ضدآفتاب، پرهیز از قرارگیری طولانی مدت در معرض نور خورشید، و معاینات منظم پوستی از اقدامات کلیدی برای کاهش خطر هستند. آگاهی و آموزش در این زمینه می‌تواند به پیشگیری و مدیریت مؤثر کمک کند. سلامت پوست شما نیازمند مراقبت مداوم است، پس آن را جدی بگیرید!
سوالات متداول مقاله سرطان پوست:
۱- آیا افرادی که پوست تیره دارند دچار سرطان پوست میشوند؟
افراد با پوست تیره‌تر نیز ممکن است به سرطان پوست مبتلا شوند. معمولاً سرطان پوست در این بیماران در مناطقی که در معرض نور خورشید قرار ندارند مانند پاها و دست‌ها است.
۲- آیا خالکوبی باعث سرطان پوست می‌شود؟
خیر، خالکوبی باعث سرطان پوست نمی‌شود. گاهی اوقات، خالکوبی روی خال‌های موجود می‌تواند خال را در داخل خالکوبی پنهان کند و تشخیص آن را دشوار کند. بنابراین از گذاشتن خالکوبی روی خال اجتناب کنید.
۳- آیا سرطان‌های پوست باعث خارش میشوند؟
سرطان پوست سلول پایه می‌تواند به صورت لکه‌ای قرمز رنگ و خارش‌دار ظاهر شود. ملانوما نیز گاهی اوقات می‌تواند به صورت لکه‌های تیره یا خال‌هایی ظاهر شود که باعث خارش میشوند.
۴- چه خال‌هایی غیر معمول هستند؟
خال‌های غیر معمول، خال‌های نامنظمی هستند که می‌توانند در هر نقطه از بدن ظاهر شوند. آن‌ها بیشتر در افرادی با پوست روشن و همچنین افرادی که دارای کک و مک و خال‌های زیادی روی بدن هستند (بیش از ۵۰ مورد) دیده می‌شود.
۵- مردان بیشتر دچار سرطان پوست میشوند یا زنان؟
سرطان پوست سرطانی است که مردان بیشتر با آن مواجه هستند. مردان بالای ۵۰ سال از نظر آماری دو برابر زنان در معرض ابتلا به ملانوما و مرگ ناشی از آن هستند.
ببخشید من یکی دو سالی هست لکه هایی از بازوم ک چند وقت یبار زخمه خون ریزی داره و بعضی مواقع ام زخمش خوب میشه و لکه قهوه ای رنگ داره جدیدا جوش های سفید ریز رو بدنم میبنم و البته اینکه نا گفته نمونه ک کم کم این لکه های فهوه ای رنگ تمام بدنمو داره میگیره امکان سرطان موست هست؟
عزیزم نه نمیشه تشخیص داد باید چکاب بدین
سلام بنظرتون سرطان پوست کشنده است؟
سلام عزیزم هر بیماری تحت نظر ومراقبت باشه قابل کنترله وحتی درمان
سلام عزیزم هر بیماری تحت نظر ومراقبت باشه قابل کنترله
سلام
آیا لیزر موهای زائد باعث سرطان پوست یا انواع دیگه ای از سرطان میشه؟
سلام نه عزیزم
بسیار مفید وقابل درک برای همه در سطح های مختلف ممنون از راهنمائئ شما شادو موفق باشید
تشکر از حسن نظرتون عزیزم
نظرم اگه بابت پست سرطان بخوای خود من پوستم خراب و فکر میکنم ۹۰ درصد سرطانی باشه خیلی به دردم خورد این مطالب و میخوام برای درمان اقدام کنم بابت مطالبتون ممنونم
سلامت وبرقرارباشید عزیزم