نان‌های رژیمی‌ چقدر رژیمی‌اند؟!

نان مناسب خود را انتخاب کنید

هر چند نان‌های رژیمي ‌از نظر مقدار انرژی همانند سایر نان‌ها هستند، اما شما باید با توجه به نوع بیماری و یا مشکل‌تان، نان مناسب خود را انتخاب کنید؛ نان‌های کم سدیم و کم نمک برای افرادی که به فشارخون بالا مبتلا هستند مناسبند، و نان جو به کاهش کلسترول و چربی‌های مضر خون کمک کرده و برای افرادی که از چربی خون بالا رنج مي‌برند مناسب است؛ نان‌های حاوی سبوس به علت محتوای بالای فیبر و تاثیر مثبت آن بر قند خون، به تنظیم قند خون افراد دیابتی کمک مي‌کنند، بنابراین در انتخاب نان رژیمي ‌با توجه به نوع بیماری‌تان تصمیم بگیرید و به یاد داشته باشید شوید، زنجبیل و یا سایر سبزیجاتی که به این نان‌ها اضافه مي‌کنند تاثیر چندانی بر چربی خون شما ندارند چراکه این نان‌ها تنها مقادیر جزئی از این موادغذایی را وارد بدن شما مي‌کنند که ماده غذایی با این مقدار، قادر به اثربخشی نیست و این مواد نقش تزئینی و تا حدی تلقینی داشته و جز بالا بردن قیمت نان تاثیر دیگری ندارند.

همیشه به خاطر داشته باشید واژه رژیمي ‌برای نان‌ها باعث نمي‌شود شما مجاز باشید تا هر مقدار از این نان‌ها را بدون ترس از افزایش وزن و چاق شدن مصرف کنید و تنها به این معنی است که این نان‌ها به سلامتی شما کمک مي‌کنند. ممکن است با نان‌هایی که حاوی دانه آفتابگردان، کنجد و شاه‌دانه هستند مواجه شده باشید.

این نان‌ها حاوی مقادیر زیادی ویتامین‌های گروه B و اسیدهای چرب مفیدی هستند که برای کودکان در حال رشد، افراد دچار لاغری و کمبود وزن و بیماران سوءتغذیه‌ای بسیار مناسب مي‌باشند، چراکه نه تنها به علت داشتن دانه‌های چرب انرژی بیشتری را وارد بدن مي‌کنند، بلکه تراکم بالایی از موادمغذی مورد نیاز بدن را نیز دارا هستند.

انتخاب بهترین نان

در انتخاب بهترین نان باید به دو نکته توجه کرد:
اول بافت نان
دوم مواد تشكيل دهنده نان

بافت نان

از نظر بافت نان‌ها به دو دسته تقسیم مي‌شوند، نان‌های نازک مانند لواش و نان‌های حجیم مانند انواع باگت، بربری و سنگک. نان‌های نازک بر خلاف ظاهرشان حاوی انرژی زیادی هستند، چرا که آب درصد زیادی از حجم نان‌های حجیم را به خود اختصاص داده است، در حالی که در نان‌های نازک، آرد و روغن بیشتر حجم نان را تشکیل مي‌دهند، بنابراین محتوای انرژی نان‌های نازک نسبت به نان‌های حجیم در حجم برابر، بسیار بالاتر است.

بسیاری از افراد با این تصور غلط که این نان‌ها کم انرژی هستند، مقدار زیادی از نان‌های نازک را به عنوان میان‌وعده مصرف کرده و دچار اضافه وزن مي‌شوند، به خصوص اگر این نان‌های نازک با دانه‌‌های چرب مانند کنجد، دانه آفتابگردان و یا شاه‌دانه نیز تزئین شده باشند، انرژی دریافتی شما را به مقدار بسیار زیادی بالا مي‌برند، پس در زمینه بافت نان، نان‌های حجیم به ویژه نان سنگک به نان‌های نازک ارجحیت دارند.

مواد تشکیل دهنده نان

نکته دوم، در زمینه مواد تشکیل دهنده نان و مهم‌تر از همه، آردی است که خمیر نان از آن تهیه شده است. بهترین آرد برای تهیه نان آرد سبوسدار است، چرا که نان سبوسدار نه تنها در هنگام خوردن بیشتر جویده مي‌شود و در نتیجه ترشح بزاق را بیشتر تحریک کرده و باعث سیری زودرس مي‌شود، بلکه سبوس به خودی خود برای سلامتی بسیار مفید است. سبوس‌ها به علت محتوای فیبر بالا، باعث افزایش حرکت دورانی در دستگاه گوارش مي‌شوند و در نتیجه سرعت عبور مواد در دستگاه گوارش را افزایش مي‌دهند و از بروز یبوست جلوگیری مي‌کنند.

همچنین سبوس باعث رسوب‌زدایی دیواره‌های روده و معده از مواد زاید و پاکسازی پرزهای آن از ذرات خارجی، سموم و عوامل سرطان‌زا مي‌شود. سبوس مانع جذب سریع قند و چربی شده و برای افراد مبتلا به دیابت و یا چربی خون بالا بسیار مفید است. سبوس باکتری‌های مفید روده را فعال كرده و دفع مواد زاید را تسهیل مي‌کند و از بروز سرطان‌های روده، پستان، دهان، حلق، مری، معده، پروستات و تخمدان جلوگیری مي‌کند، بنابراین سبوس خاصیت ضد سرطانی دارد. پس خواص مفید سبوس باعث مي‌شود تا در برابر نان‌های باگت و نان‌هایی که با آرد سفید و تصفیه شده تهیه شده‌اند، انواع سبوسدار را انتخاب کنیم. همچنین به یاد داشته باشید نان‌های سفید، باگت و لواش نه تنها ضمن تصفیه آرد بسیاری از املاح و ویتامین‌های مفید خودرا از دست داده‌اند، بلکه به علت استفاده از جوش شیرین در آنها احتمال ابتلا به زخم معده و کم‌خونی را در سایر افراد و بروز مشکلات تخمک‌گذاری را در خانم‌ها افزایش مي‌دهند.

پس در زمینه آرد و مواد تشکیل دهنده نان، نان‌های تهیه شده با آرد سبوسدار و فاقد جوش شیرین را انتخاب کنید و باز هم به خاطر داشته باشید که 100 گرم نان سفید حاوی 250 کیلوکالری انرژی بوده و 100 گرم نان سبوسدار حاوی 218 کیلوکالری انرژی است، بنابراین نان‌های سبوسدار به سلامتی، احساس سیری و پیشگیری از چاقی در شما کمک مي‌کنند، اما از نظر محتوای انرژی تفاوت چندانی ندارند و نباید در مصرف آنها زیاده‌روی کنید.

همچنین در زمینه مواد اولیه نان، به نکته‌ای در مورد نان جو دقت کنید؛ آرد جو خوشمزه نیست و به خوبی ورنمي‌آید، بنابراین در تهیه نان‌های جوی موجود در بازار تنها از 10 درصد آرد جو استفاده شده و مابقی مواد خمیر را آرد معمولی، روغن و شیره بسیار شیرین مالت تشکیل مي‌دهد، پس در صورت تمایل به مصرف نان جو، سعی کنید نان جوی واقعی را خریداری کنید.

نان مخصوص بیماران سلیاکی

ممکن است در نان‌های رژیمي‌به نان ذرت، سیب زمینی و یا سویا نیز برخورد کرده باشید، این نان‌ها برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک مناسب هستند. سلیاک نوعی بیماری گوارشی است که به پرزهای روده کوچک آسیب رسانده و سبب اختلال در جذب مواد مغذی می‌شود. افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند، قادر به تحمل پروتئینی به نام گلوتن که در گندم، جو، چاودار و احتمالاً جودو سر وجود دارد، نیستند و زمانی که غذاهای حاوی گلوتن مصرف می‌کنند، سیستم ایمنی بدن آنها پاسخی را به صورت تخریب روده کوچک صادر می‌کند. این تخریب به خصوص در پرزهای انگشتانه‌ای روده که مواد مغذی داخل آنها جذب می‌شوند، ایجاد می‌گردد که حاصل آن سوء‌جذب مواد غذایی است. این افراد باید گندم، جو و تمام مشتقات آنها را از رژیم غذایی خود حذف کنند که اولین قدم در این راه استفاده از نان مناسب است، نان‌های موجود برای بیماران سلیاکی فاقد گلوتن بوده و برای ایجاد بافت مناسب در خمیر آنها از مواد دیگری مانند صمغ‌ها و بیوپلیمرها استفاده مي‌شود، پس این بیماران مي‌توانند با اطمینان کامل از نان‌های ذرت، سیب زمینی و برنج استفاده کنند.

بیماران دیابتی و نان مناسب

افراد دیابتی نه تنها باید به مقدار مواد نشاسته‌ای که مصرف مي‌کنند توجه داشته باشند، بلکه باید در انتخاب نوع مواد نشاسته‌ای نیز دقت کنند. مواد نشاسته‌ای با سرعت یکسانی قند خون را بالا نمي‌برند؛ سرعت بالا بردن قند خون توسط یک ماده غذایی اصطلاحاً نمایه گلایسمي‌ نامیده مي‌شود، مواد غذایی که دارای نمایه گلایسمي‌ پایین و یا متوسطی باشند برای افراد دیابتی مناسب هستند، چرا که قند خون را به صورت آهسته و تدریجی افزایش مي‌دهند.

نان‌های باگت، لواش و نان‌های تهیه شده از آرد سفید و تصفیه شده قند خون را سریعاً بالا مي‌برند. نان‌های سبوسدار نمایه گلایسمي‌ پایین‌تری نسبت به نان‌های سفید دارند؛ چرا که سبوس موجود در آنها علاوه بر اینکه حرکت مواد غذایی در روده را سرعت بخشیده و از جذب قند مي‌کاهد، بلکه سرعت جذب قندهای ساده از روده به خون را نیز کند مي‌کنند.

هر چقدر سبوس آرد بیشتر باشد نان نمایه گلایسمي ‌پایین‌تری خواهد داشت. تحقیقات انجام شده در انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای کشور نشان داده است که بر خلاف انتظار، نمایه گلایسمي ‌نان جو بسیار بالا است، که دلیل آن افزودن مالت به محتوای این نان‌ها مي‌باشد که پیشتر این نکته را ذکر کردیم، بنابراین نان‌های جو به افراد دیابتی توصیه نمي‌شوند و افراد دیابتی بهتر است از انواع نان سبوسدار و به ویژه نان سنگک استفاده کنند.