رژیم کودکان بیش فعال؛ آیا تغذیه در بیش فعالی کودکان نقش دارد؟

بیش فعالی (Hyperactivity) اختلالی است که در آن، کودک دارای حالاتی از فعالیت و جنب و جوش بیش از حد است که ممکن است با علائمی مانند بی‌قراری و عصبی بودن همراه باشد. بیش فعالی اغلب با مشکل در تمرکز روی یک کار، صحبت زیاد یا ساکت ماندن بیش از حد در خانه و مدرسه همراه است. با این حال، نباید بیش فعالی واقعی را با رفتارهای فعال و شیطنت‌های معمولی که در کودکان عادی دیده می‌شوند، اشتباه بگیریم. بسیاری از والدین تصور می‌کنند که تغذیه از عوامل ایجاد بیش فعالی در فرزندشان است، اما هیچ مدرکی مبنی بر اینکه رژیم غذایی باعث Hyperactivity می‌شود، وجود ندارد. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که برای برخی افراد، تغییرات رژیم غذایی می‌تواند به بهبود علائم این اختلال کمک کند. در واقع، تعداد قابل توجهی از تحقیقات بررسی کرده‌اند که چگونه تغذیه بر بیش فعالی تأثیر می‌گذارد. این مقاله مروری بر این یافته‌ها است و در مورد رژیم بیش فعال کودکان بحث می‌کند. در ادامه با ما همراه باشید.

منظور از بیش فعالی کودکان چیست؟

بیش فعالی حالتی از فعال بودن و پرانرژی بودن غیرعادی در کودک است. از این رو، مدیریت یک کودک بیش فعال برای افرادی که اطراف او هستند، مانند معلمان، دوستان و والدین، اغلب بسیار دشوار است. بسیاری از افراد بیش فعال ممکن است به دلیل وضعیت زندگی خود و نحوه واکنش مردم به آنها مضطرب یا افسرده شوند. بیش فعالی می‌تواند ناشی از شرایط روحی یا جسمی باشد. به عنوان مثال، شرایطی که بر سیستم عصبی یا تیروئید فرد تأثیر می‌گذارند، ممکن است به ایجاد بیش فعالی یا افزایش شدت آن کمک کند. شایع‌ترین علل بیش فعالی، عبارتند از:

• ADHD
• پرکاری تیروئید
• اختلالات مغزی
• اختلالات سیستم عصبی
• اختلالات روانی
• استفاده از داروهای محرک، مانند کوکائین یا متامفتامین

ویژگی‌های رایج بیش فعالی عبارتند از:

• تحرک مداوم
• رفتار خشونت‌آمیز
• رفتار تکانشی و خودسرانه
• به راحتی پریشان شدن

در ابتدای مطلب رژیم کودکان بیش فعال باید به این موضوع اشاره کنیم که در بسیاری از منابع علمی، بیشتر از اصطلاح اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) برای اختلالی که در زبان فارسی به آن “بیش فعالی” می‌گوییم، استفاده می‌شود. اما باید توجه داشت این دو کمی تفاوت دارند. در واقع، بیش فعالی یکی از علائم بارز ADHD است، اما تنها علامت آن نیست، و همچنین اختلالات دیگری هم وجود دارند که می‌توانند منجر به بیش فعالی در کودک شوند که پیش‌تر به آنها اشاره کردیم. مثلا اگر کودک شما نمی‌تواند آرام بنشیند، اما می‌تواند تمرکز و توجه کند، از پس مدیریت زمان بر می‌آید و می‌تواند افکارش را سازماندهی کند، ممکن است دچار ADHD نباشد. متخصصان بر اساس علائم اصلی، سه نوع ADHD را شناسایی کرده‌اند:

• بی توجهی (inattention)
• تکانشگری و بیش فعالی (impulsivity and hyperactivity)
• ترکیبی از بی توجهی و بیش فعالی

با این حال، ADHD شایع‌ترین عامل ایجاد بیش فعالی در کودکان است که در ادامه‌ی مقاله‌ی رژیم کودکان بیش فعال به آن می‌پردازیم. ADHD یک اختلال عصبی رشدی است که شامل بی‌توجهی، بیش فعالی و تکانشگری می‌شود. این بیماری یکی از شایع‌ترین اختلالاتی است که کودکان می‌توانند داشته باشند، اما بسیاری از بزرگسالان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. علت دقیق ADHD نامشخص است، اما تحقیقات نشان می‌دهد ژنتیک نقش اصلی را در آن ایفا می‌کند. عوامل دیگری مانند زندگی در محیط‌های آلوده و تغذیه‌ی نامناسب در دوران شیرخوارگی نیز دخیل هستند. امروزه متخصصان اعتقاد دارند که ADHD به دلیل سطوح پایین دوپامین و نورآدرنالین در ناحیه‌ای از مغز که مسئول خود تنظیمی است، ایجاد می‌گردد. هنگامی که این عملکردها مختل می‌شوند، افراد برای انجام وظایف، درک زمان، متمرکز ماندن و مهار رفتار نامناسب خود تقلا می‌کنند. این به نوبه خود بر توانایی آنها برای کار، عملکرد خوب در مدرسه و حفظ روابط مناسب تأثیر می‌گذارد که می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد. ADHD به عنوان یک اختلال قابل درمان در نظر گرفته نمی‌شود و در عوض هدف از درمان آن در واقع کاهش علائم اختلال است. برای این منظور، پزشکان بیشتر از رفتار درمانی و برخی داروها استفاده می‌کنند. با این حال، تغییرات رژیم غذایی نیز ممکن است به مدیریت علائم کمک کند.

بیش فعالی حالتی از فعال بودن و پرانرژی بودن غیرعادی در کودک است.

نقش تغذیه در بیش فعالی کودکان

تحقیقات نشان می‌دهند آنچه بدن خود را با آن تغذیه می‌کنید، با عملکرد مغز شما ارتباط مستقیم دارد. رژیم غذایی و تغذیه بر شناخت، توجه، خواب و خلق و خوی انسان تأثیر می‌گذارند. مطالعات همچنین نشان می‌دهند افرادی که رژیم‌های غذایی «کامل» سرشار از سبزیجات، میوه‌ها، غلات فرآوری‌نشده و گوشت کم‌چرب دارند، احتمالاً سلامت عاطفی بهتری را تجربه می‌کنند و 25 تا 35 درصد کمتر احتمال دارد دچار اختلالات خلقی شوند. حال نقش رژیم کودکان بیش فعال چیست و آیا یک رژیم غذایی طبیعی می‌تواند به مبارزه با علائم ADHD کمک کند؟ اگرچه مصرف غذاهای کامل ممکن است راه درمان بیش فعالی در کودکان نباشد، اما تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند تفاوت بزرگی برای برخی از بیماران ایجاد کند. در واقع تغذیه و ADHD ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند.

البته توجه داشته باشید که رژیم غذایی نامناسب و عادات غذایی بد باعث ایجاد ADHD نمی‌شوند و هنگامی که نوبت به کنترل تکانشگری و بیش فعالی می‌رسد، هیچ جایگزینی برای دارودرمانی و رفتاردرمانی وجود ندارد. با این حال، والدینِ کودکان مبتلا به بیش فعالی مدت‌هاست که ارتباطی بین انواع غذاهایی که فرزندشان می‌خورد و رفتار و علائم آن‌ها گزارش کرده‌اند. اکنون، علم شروع به اعتبار بخشیدن به این مشاهدات کرده است.

تحقیقات نشان می‌دهد پروتئین باعث افزایش هوشیاری در مغز می‌شود، کربوهیدرات‌ها برعکس عمل می‌کنند و رنگ‌ها و طعم‌های مصنوعی حتی بدتر هم هستند. در اصل، هر چه بخواهید مغزتان عملکرد بهتری داشته باشد، باید غذاهای فرآوری نشده، پروتئین‌ها، سبزیجات و میوه‌های بیشتری مصرف کنید. دو مطالعه‌ی علمی معتبر، رابطه بین رژیم غذایی و علائم ADHD را نشان می‌دهند. اولی که در در سال 2010 منتشر شد، به این نتیجه رسید که آفت کش‌ها، به ویژه ارگانوفسفره‌ها موجود در میوه‌ها و سبزیجات ممکن است با ADHD مرتبط باشند. هر چه سطح ترکیبات ذکر شده در ادرار کودک بیشتر باشد، احتمال ابتلای او به ADHD بیشتر است. بنابراین یکی از راه‌های مقابله با بیش فعالی، مصرف غذاهای ارگانیک می‌باشد. مطالعه دیگری که در سال 2010 در مجله اختلالات توجه منتشر شد، نشان داد رژیم غذایی غربی (گوشت‌های فرآوری شده، فست‌فودها، محصولات لبنی پرچرب و غذاهای شیرین) میزان خطر ابتلا به ADHD در مقایسه با رژیم غذایی سالم را دو برابر می‌کند. تغذیه از سه طریق بر ADHD تأثیر می‌گذارد:

1- سلول‌های مغز مانند سایر سلول‌های بدن برای انجام وظایف خود نیاز به تغذیه مناسب دارند.

2- غلاف میلین که آکسون‌های سلول‌های مغز را می‌پوشاند، به سطوح مناسبی از مواد مغذی برای سرعت بخشیدن به انتقال سیگنال‌های الکتریکی بین سلول‌های مغزی نیاز دارد.

3- انتقال دهنده‌های عصبی (دوپامین، سروتونین و نوراپی نفرین) نیز برای عملکرد مناسب به رژیم غذایی وابسته هستند.

پس اگر مواد مغذی مناسب برای مغز در دسترس نباشد، عملکرد آن دچار اشتباهاتی می‌گردد. در ادامه مطلب رژیم کودکان بیش فعال خواهیم دید که مغز انسان به چه مواد مغذی برای عملکرد خوب و مقابله با بیش فعالی نیاز دارد.

بیشتر بخوانید:  آنچه که باید درباره وزن گیری نوزاد و جنین بدانید

سلامتی فرزندت رو تضمین کن

مجموعه دکتر کرمانی با پشتیبانی اختصاصی کنار شما و فرزندانتونه تا به راحتی وزن کم کنن و از خطرات چاقی توی بزرگسالی در امان بمونن.
برای تضمین سلامتی فرزندت

همین الان ثبت نام کن

علائم بیش فعالی کودکان کدام است؟

کودکان مبتلا به بیش فعالی ممکن است در مدرسه دچار مشکل تمرکز باشند. آنها همچنین ممکن است رفتارهای تکانشی و خودسرانه‌ای از خود نشان دهند، مانند:

• صحبت کردن خارج از نوبت و بی اجازه
• اذیت کردن و ضربه زدن به دانش آموزان دیگر
• مشکل در نشستن برای طولانی مدت بر روی صندلی خود

بیش فعالی و سایر علائم اولیه‌ی آن، مانند یک کوه یخ بسیار بزرگی هستند که فقط نوک آن روی آب دیده می‌شود، در حالی که عظمت اصلی آن در زیر آب‌های اقیانوس پنهان است. در واقع، تحرک زیاد، بی توجهی و رفتارهای تکانشی فقط جنبه‌های ظاهری این بیماری هستند، در حالی که علائم ADHD می‌تواند بسیار شدیدتر و آسیب‌زاتر باشد. البته ممکن است این آسیب‌های اضافی چندان واضح و قابل رویت نباشد. به عنوان مثال برخی از علائم و نشانه‌های ADHD بر زمینه‌های زیر تأثیر می‌گذارند:

پردازش اطلاعات

کودکان مبتلا به ADHD اغلب در پردازش اطلاعات مشکل دارند. این موضوع می‌تواند مشکلاتی را در محیط کلاس ایجاد کند که در آن از دانش آموزان انتظار می‌رود به سرعت و به طور دقیق آموزش را درک کرده و به سوالات پاسخ دهند.

مشکلات عاطفی

کودکان مبتلا به ADHD به راحتی ناامید و غرق در اندوه می‌شوند و در تنظیم احساسات خود مشکل دارند. این علائم می‌تواند در روابط اجتماعی تداخل ایجاد کرده و منجر به احساس انزوا و کاهش عزت نفس شود.

عملکرد اجرایی

کودکان مبتلا به ADHD معمولاً با مسائل مربوط به عملکرد اجرایی، مانند سازماندهی، برنامه‌ریزی، اولویت بندی، توجه و به خاطر سپردن جزئیات دست و پنجه نرم می‌کنند.

کودکان مبتلا به ADHD معمولاً با مسائل مربوط به عملکرد اجرایی و به خاطر سپردن جزئیات دست و پنجه نرم می‌کنند.

بلوغ

کودکان مبتلا به ADHD نسبت به همسالان خود از نظر رشدی کمی عقب‌تر هستند. بنابراین، یک کودک 11 ساله مبتلا به ADHD ممکن است بیشتر شبیه به یک کودک خردسال فکر کرده و رفتار کند تا یک نوجوان در حال رشد. این بدان معناست که حتی در دوران نوجوانی، کودکان مبتلا به ADHD ممکن است قضاوت لازم برای انتخاب هوشمندانه در مورد دوستی، ریسک‌پذیری و فعالیت‌های مفید و مضر را نداشته باشند.

چگونه می‌توان کودکان بیش فعال را تشخیص داد؟

در ادامه‌ی مطلب رژیم کودکان بیش فعال، به بررسی راه‌های تشخیص این اختلال می‌پردازیم. اول از همه، باید تفاوت بین یک کودک پرانرژی با یک کودک دارای اختلال بیش فعالی را تشخیص دهید. اگر کودک شما پرانرژی است و برایش سخت است که بنشیند و شلوغکاری نکند، ممکن است برخی از علائم ADHD را نشان دهد. اما اگر همین کودک، قادر به کنترل احساسات خود باشد و توجه و پاسخ مناسب را در مدرسه و خانه از خود نشان دهد، احتمالاً فقط فردی پرانرژی است و تحت تأثیر ADHD قرار ندارد. علائم اصلی بیش فعالی که در قسمت قبل از مطلب رژیم کودکان بیش فعال به آنها اشاره شد، در همه کودکان (یا بزرگسالان) مبتلا به ADHD به یک شکل یا به یک اندازه بروز نمی‌کنند و مطمئناً در مراحل مختلف زندگی، تفاوت‌هایی در بروز علائم بیماری پدید خواهد آمد.

به هر حال، اگر فرزندتان بیش فعالی را تجربه می‌کند، باید با پزشک صحبت کنید. پزشک در مورد علائم و زمان شروع آنها سوال خواهد کرد. او در مورد تغییرات اخیر در سلامت کلی کودک و داروهایی که ممکن است مصرف کند، سوالاتی خواهد پرسید. پاسخ به این سوالات به پزشک شما کمک می‌کند تا نوع بیش فعالی را که کودک شما تجربه می‌کند، تعیین نماید. بدین ترتیب مشخص می‌شود که آیا بیش فعالی ناشی از یک بیماری جدید یا قدیمی است و یا در اثر عوارض جانبی یک دارو ایجاد شده است. پزشک همچنین ممکن است یک نمونه خون یا ادرار برای بررسی سطح هورمونی از کودک بگیرد. این موضوع به آنها کمک می‌کند تا متوجه شوند آیا کودک عدم تعادل هورمونی دارد یا نه. به عنوان مثال، عدم تعادل هورمون تیروئید ممکن است باعث بیش فعالی شود.

چگونه می‌توان بیش فعالی را درمان کرد؟

اگر پزشک تشخیص دهد که بیش فعالی ناشی از یک بیماری زمینه‌ای است، ممکن است داروهایی را برای درمان آن عارضه تجویز کند. بیش فعالی ممکن است ناشی از یک بیماری روانی نیز باشد. در این صورت ممکن است پزشک شما را به یک متخصص سلامت روان ارجاع دهد. متخصص ممکن است دارو، درمان یا هر دو را تجویز کند.

درمان

اغلب از درمان شناختی رفتاری (CBT) و گفتار درمانی برای درمان بیش فعالی استفاده می‌شود. هدف CBT، تغییر الگوهای تفکر و رفتار بیمار است. گفتار درمانی شامل بحث در مورد علائم بیماری با یک درمانگر است. درمانگر می‌تواند به شما کمک کند استراتژی‌هایی برای مقابله با بیش فعالی و کاهش اثرات آن در پیش بگیرید.

دارو

ممکن است نیاز به مصرف داروهایی برای کمک به کنترل بیش فعالی داشته باشید. این داروها هم برای کودکان و هم بزرگسالان تجویز می‌شوند و در افراد مبتلا به ADHD، اثر آرامبخش دارند. داروهای مورد استفاده برای درمان بیش فعالی، عبارتند از:

• دکس متیل فنیدات (فوکالین)
• دکستروآمفتامین و آمفتامین (آدرال)
• دکستروآمفتامین (دکسدرین، دکستروستات)
• لیسدگزامفتامین (ویوانس)
• متیل فنیدات (ریتالین)

برخی از این داروها در صورت استفاده‌ی نادرست ممکن است باعث ایجاد عادت در فرد شوند. بنابراین مصرف دارو باید تحت کنترل دقیق پزشک باشد. همچنین ممکن است پزشک به شما توصیه کند از محرک‌هایی که ممکن است علائم را تحریک کنند، (مثل کافئین) اجتناب نمایید.

ممکن است نیاز به مصرف داروهایی برای کمک به کنترل بیش فعالی داشته باشید.

آیا تغذیه والدین روی بیش فعالی کودکان تاثیر دارد؟

در ادامه‌ی مطلب رژیم کودکان بیش فعال، به یکی از سوالات پرتکراری که در این زمینه وجود دارد، پاسخ می‌دهیم: آیا تغذیه‌ی والدین در زمان بارداری باعث بیش فعالی کودک خواهد شد؟ یک مطالعه جدید هشدار می‌دهد یک رژیم غذایی ناسالم در دوران بارداری می‌تواند بر خطر ابتلا به (ADHD) در کودک تأثیر بگذارد. محققان دریافتند رژیم غذایی پرچرب و دارای قند بالا، می‌تواند بر عملکرد ژنی به نام IGF2 که به رشد مناطقی از مغز جنین که با ADHD مرتبط است، تأثیر بگذارد. بنابراین داشتن یک رژیم غذایی مناسب و سالم برای مادر، باعث کاهش خطر ابتلای نوزاد به بیش فعالی می‌شود.

کودکان بیش فعال چه غذاهایی نباید بخورند؟

توصیه می‌شود مواد غذایی زیر در در رژیم غذایی کودکان مبتلا به ADHD محدود شوند:

قند

خوردن غذاهای شیرین می‌تواند باعث افزایش و افت ناگهانی قند خون شود که این امر می‌تواند بر سطح انرژی تأثیر بگذارد. برخی از محققان ارتباط بین مصرف قند و بیش فعالی در کودکان مبتلا به ADHD را گزارش کرده‌اند. مطالعات نشان می‌دهند بین مصرف زیاد شکر و نوشابه‌های گازدار با افزایش علائم بیش فعالی ارتباط وجود دارد. البته محدود کردن مصرف قند یک انتخاب سالم برای همه‌ی انسان‌ها است، زیرا این کار خطر دیابت، چاقی و پوسیدگی دندان را کاهش می‌دهد.

سایر کربوهیدرات‌های ساده

شکر یک کربوهیدرات ساده یا تصفیه شده است. سایر کربوهیدرات‌های ساده نیز می‌توانند باعث تغییرات سریع در سطح قند خون شوند و افراد باید آنها را فقط در حد اعتدال مصرف کنند. غذاهای زیر حاوی کربوهیدرات‌های ساده هستند:

• آب نبات
• نان سفید
• برنج سفید
• ماکارونی سفید
• چیپس
• نوشابه‌های گازدار
• نوشیدنی‌های انرژی زا
• سیب زمینی سرخ کرده

کافئین

مقادیر کم کافئین ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به ADHD مفید باشد، زیرا برخی تحقیقات نشان می‌دهند که می‌تواند سطح تمرکز را افزایش دهد. با این حال، کافئین می‌تواند اثرات منفی برخی از داروهای ADHD را تشدید کند. بزرگسالان مبتلا به ADHD باید مصرف کافئین خود را محدود کنند، بخصوص اگر از داروهای ADHD استفاده می‌کنند. کودکان و نوجوانان باید به طور کامل از مصرف چای، قهوه و نوشابه خودداری کنند.

کودکان و نوجوانان باید به طور کامل از مصرف چای، قهوه و نوشابه خودداری کنند.

افزودنی‌های مصنوعی

حذف افزودنی‌های مصنوعی از رژیم غذایی کودکان مبتلا به بیش فعالی، می‌تواند شدت علائم آنها را کاهش دهد. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند کودکان از این افزودنی‌ها، به ویژه رنگ‌های خوراکی اجتناب کنند، زیرا می‌توانند علائم ADHD را بدتر کنند. افزودنی‌های مصنوعی ممکن است با هورمون‌ها و رشد و نموی کودک تداخل داشته باشند. بسیاری از محصولات بسته‌بندی و فرآوری شده، حاوی رنگ‌های مصنوعی، طعم دهنده‌ها و مواد نگهدارنده هستند، از جمله:

• غلات صبحانه
• آب نبات
• برخی کلوچه‌ها
• آبمیوه‌های بسته‌بندی
• ویتامین‌های مخصوص کودکان

آلرژن‌ها

برخی از محققان ادعا می‌کنند حذف آلرژن‌هایی مانند گلوتن، گندم و سویا، می‌تواند تمرکز را بهبود بخشد و بیش فعالی را کاهش دهد. با این حال، حذف این آلرژن‌ها از رژیم غذایی به احتمال زیاد تنها به نفع کسانی است که واقعاً به آنها آلرژی دارند. قبل از حذف این غذاها از رژیم غذایی، در مورد آلرژی غذایی با یک پزشک یا متخصص تغذیه صحبت کنید.

کودکان بیش فعال چه غذاهای باید بخورند؟

برخی از غذاها در ثابت نگه داشتن انرژی و سطح قند خون افراد و بهبود تمرکز مفید هستند. بنابراین رژیم کودکان بیش فعال با این مواد غذایی توصیه می‌شود:

غذاهای غنی از پروتئین

پروتئین برای سلامت مغز ضروری است و نقشی کلیدی در تولید انتقال دهنده‌های عصبی دارد. گنجاندن پروتئین در وعده غذایی، مانع از افزایش سطح گلوکز خون می‌‌شود. غذاهای غنی از پروتئین عبارتند از:

• گوشت قرمز و مرغ
• ماهی و صدف
• لوبیا و عدس
• تخم مرغ
• آجیل و خشکبار

کربوهیدرات‌های پیچیده

کربوهیدرات‌های پیچیده هم می‌توانند از افزایش قند خون جلوگیری کنند. همچنین مصرف این نوع کربوهیدرات‌ها باعث می‌شود تا فرد برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کند، که این امر ممکن است مانع از خوردن غذاهای پر از قند شود. علاوه بر این، زمانی که افراد قبل از خواب، غذاهای حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده را مصرف کنند، خواب راحت‌تری خواهند داشت. غذاهای زیر حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده هستند:

• میوه‌ها
• سبزیجات
• نان و پاستای سبوس دار
• برنج قهوه‌ای
• لوبیا و عدس

ویتامین‌ها و مواد معدنی

برخی از مطالعات، ADHD را با سطوح پایین برخی از ریزمغذی‌ها، از جمله آهن، منیزیم، روی، ویتامین B-6 و ویتامین D مرتبط می‌دانند. با این حال، مشخص نیست آیا این سطوح پایین منجر به ایجاد ADHD می‌شوند یا نه، و آیا مصرف بیشتر این مواد مغذی می‌تواند علائم بیش فعالی را کاهش دهد یا خیر. با این وجود، همه موارد ذکر شده از مواد مغذی ضروری در رژیم غذایی سالم هستند و بعید است که مصرف بیشتر غذاهای حاوی آنها آسیبی ایجاد کند. افراد می‌توانند این مواد مغذی را در غذاهای زیر پیدا کنند:

• آهن: گوشت گاو، جگر، لوبیا قرمز و توفو
• روی: گوشت، صدف، لوبیا و آجیل
• منیزیم: تخم کدو تنبل، بادام، اسفناج و بادام زمینی
• ویتامین B-6: تخم مرغ، ماهی، بادام زمینی و سیب زمینی
• ویتامین D: ماهی چرب، جگر گاو، زرده تخم مرغ و غذاهای غنی شده

مطالعات، ADHD را با سطوح پایین ریزمغذی‌ها، از جمله آهن، منیزیم، روی، ویتامین B-6 و ویتامین D مرتبط می‌دانند.

اسیدهای چرب امگا 3

اسیدهای چرب امگا 3 چربی‌هایی بسیار ضروری برای بدن هستند که فرد باید آنها را از رژیم غذایی خود دریافت کند. در کودکان مبتلا به ADHD ممکن است سطح چربی‌های امگا 3 بسیار پایین باشد. برخی تحقیقات نشان می‌دهند مصرف بیشتر امگا 3 ممکن است به بهبود علائم بیش فعالی کمک کند. همچنین، امگا 3 ممکن است توجه، تمرکز، انگیزه و حافظه را در کودکان مبتلا به ADHD بهبود بخشد. برخی از منابع اسیدهای چرب امگا 3 عبارتند از:

• ماهی‌های چرب مانند سالمون و تن
• گردو
• دانه‌های چیا
• دانه‌های کتان

بسیاری از متخصصان استفاده از رژیم‌های غذایی خاص را برای کنترل بیش فعالی توصیه می‌کنند. برخی از این رژیم‌ها بر پایه حذف کامل افزودنی‌های مصنوعی از غذای کودکان تعریف می‌شوند. یک رژیم غذایی خاص با نام The Few Foods diet (رژیم چند غذا) به افراد کمک می‌کند تا تشخیص دهند که آیا غذاهای خاصی علائم ADHD را در آنها بدتر می‌کنند یا خیر. اگر فردی پس از حذف برخی غذاها متوجه کاهش علائم خود شود، می‌تواند نتیجه بگیرد که آن غذای خاص علائم بیماری را در او تشدید می‌کرده است. یک بررسی در سال 2017 تأیید می‌کند رژیم چند غذا می‌تواند به کودکان کمک کند تا غذاهای مشکل‌ساز را شناسایی و حذف کنند. این رژیم در ابتدا بسیار محدود کننده است. به عنوان مثال، در مرحله‌ی اول فقط شامل خوردن گوشت بره، مرغ، سیب زمینی، برنج، موز، سیب و سبزیجات چلیپایی می‌شود، اما پس از مدتی، مواد غذایی دیگر به تدریج وارد رژیم غذایی می‌شوند تا واکنش بدن کودک به هر کدام از آنها مشخص شود. در آخر، در برخی مقالات از مفید بودن رژیم غذایی مدیترانه‌ای در کنترل علائم بیش فعالی در کودکان سخن آورده شده است. حتی اگر این حرف به صورت 100 درصد صحت نداشته باشد، رژیم مدیترانه‌ای به دلیل مزایای سلامتی بسیار زیادی که دارد، می‌تواند یک انتخاب ایمن برای همه‌ی مبتلایان به ADHD باشد.

بهترین صبحانه برای کودکان بیش فعال چیست؟

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که کودکان مبتلا به ADHD، تقریبا 50 درصد سطوح پایین‌تری از اسید آمینه‌ای به نام تریپتوفان در بدن خود دارند. تریپتوفان یکی از اجزای سازنده انتقال دهنده‌های عصبی در مغز انسان است که اطلاعات مهمی را حمل می‌کند و برای تمرکز، یادگیری و خودکنترلی لازم است. تریپتوفان با مصرف غذاهای پر از پروتئین تولید می‌شود. از این رو مصرف غذاهای غنی از پروتئین، باعث بهبود یادگیری و رفتار می‌شود. بنابراین رژیم کودکان بیش فعال در وعده‌ی صبحانه باید دارای مقدار پروتئین کافی باشد؛ چرا که یک صبحانه متعادل، سرشار از پروتئین و کربوهیدرات (از غلات کامل، میوه‌ها یا سبزیجات)، تامین مواد مغذی همراه با کالری کافی برای حفظ انرژی ذهنی و فیزیکی تا وعده غذایی بعدی را تضمین می‌کند.

ویتامین‌های مورد نیاز برای کودکان بیش فعال

در قسمت‌های قبلی از مقاله‌ی رژیم کودکان بیش فعال به ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز برای بیماران ADHD اشاره کردیم. کودک می‌تواند این ویتامین‌ها را از طریق یک تغذیه‌ی سالم به دست آورد. هر چند برخی از کارشناسان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به ADHD، هر روز یک مکمل 100 درصد (یعنی مکملی که تمام نیاز کودک به ویتامین‌ها و مواد معدنی را جدا از تغذیه‌ی روزمره‌ی او تامین می‌نماید) مصرف کنند. با این حال، سایر متخصصان تغذیه فکر می‌کنند افرادی که رژیم غذایی معمولی و متعادلی دارند، نیازی به مصرف مکمل ندارند. آنها می‌گویند هیچ مدرک علمی وجود ندارد که مکمل‌های ویتامین یا مواد معدنی به همه کودکان مبتلا به این اختلال کمک کنند. اما اگر کودک بیش فعال رژیم غذایی محدودی دارد و از مصرف غذاهای ضروری امتناع می‌کند، استفاده از مکمل برای او ضروری است. همچنین باید توجه کنید که علائم ADHD از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. پس برای استفاده از مکمل‌ها بهتر است با متخصص تغذیه مشورت نمایید.

به پایان مطلب رژیم کودکان بیش فعال می‌رسیم. همان‌طور که دیدید، این اختلال در کودکان تا حد زیادی قابل کنترل است و چیزی نیست که باعث نگرانی و ترس بیش از حد والدین شود. اگرچه به نظر می‌رسد رژیم غذایی نقش چندانی در ایجاد بیش فعالی نداشته باشد، اما تحقیقات نشان می‌دهند داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند نقش پررنگی در بهبود علائم و کنترل رفتار فرزندمان داشته باشد. ضمن اینکه با داشتن یک رژیم غذایی مغذی در دوران بارداری، احتمال ابتلای کودک به ADHD در آینده کاهش می‌یابد.

منبع: +++++++

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.