سندرم مرگ ناگهانی آریتمی (SADS) یک مشکل ارثی در سیستم الکتریکی قلب است که باعث ریتم غیرطبیعی قلب می‌شود. بسته به نوع سندرم درمان ها ممکن است شامل دارو یا جراحی باشد. این جراحی ها می‌توانند کیفیت زندگی فرد مبتلا را تا حد زیادی بهبود بخشند.

در این مقاله می‌خواهیم مرگ ناگهانی را مورد بررسی قرار دهیم و توضیح دهیم که علل آن چیست و چگونه می‌توان از آن پیشگیری کرد.

منظور از مرگ ناگهانی چیست؟

سندرم مرگ ناگهانی آریتمی زمانی است که کسی به طور ناگهانی و غیرمنتظره بر اثر ایست قلبی فوت می‌کند اما علت آن مشخص نیست. ایست قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که قلب ناگهان پمپاژ خون به بدن را متوقف می‌کند. این امر باعث می‌شود که فرد نتواند نفس بکشد و در نتیجه مغز از اکسیژن محروم می‌شود.

ریتم قلب ( که ضربان قلب را کنترل می‌کند ) توسط تکانه های الکتریکی کنترل می‌شود. اگر این تکانه های الکتریکی دچار مشکل شوند ممکن است فرد دچار ریتم غیرطبیعی قلب شود که به عنوان آریتمی شناخته می‌شود. برخی از آریتمی ها در صورت عدم درمان خطرناک هستند زیرا می‌توانند باعث ایست قلبی شوند.

سندرم مرگ ناگهانی  اصطلاحی کلی برای بسیاری از سناریوهای بیولوژیکی است که منجر به مرگ و میر سریع و پیش‌بینی نشده می‌شوند. فرد مبتلا اغلب علائم هشدار دهنده بیماری کمی دارد یا اصلاً ندارد. حتی پس از مرگ، کالبدشکافی ممکن است ناهنجاری‌های آشکاری را نشان ندهد.

کمپین رژیم کاهش وزن دکتر کرمانی
کمپین قهرمانان رژیم کاهش وزن دکتر کرمانی

رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره. کافیه همین الان تصمیم بگیری که می‌خوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.

قهرمانان رژیم دکتر کرمانی 1
قهرمانان رژیم دکتر کرمانی ۱
قهرمانان رژیم دکتر کرمانی 2
قهرمانان رژیم دکتر کرمانی ۲
قهرمانان رژیم دکتر کرمانی 3
قهرمانان رژیم دکتر کرمانی ۳

علت مرگ ناگهانی

فرآیندهای شناخته شده و ناشناخته متعددی در بدن می‌توانند در بروز سندرم مرگ ناگهانی قلبی نقش داشته باشند. با این حال بیماری های قلبی عروقی به طور کلی نقش عمده‌ای دارند. مرگ ناگهانی قلبی شایع ترین علت این نوع مرگ است. این اصطلاح طیف گسترده ای از رویدادهای قلبی عروقی را توصیف می‌کند که عبارتند از:

  • حمله قلبی
  • اسپاسم کرونری
  • چاقی
  • دیابت
  • صرع
  • آسم
  • خونریزی مغزی
  • سکته مغزی
  • آنوریسم مغزی
  • میوکاردیت، التهاب قلب
افرادی که در خانواده و اقوام خود سابقه حمله قبلی دارند بیشتر در معرض مرگ ناگهانی هستند.
  • آبسه مغزی
  • کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک
  • تنگی آئورت (دریچه‌های آئورت تنگ شده)
  • آمبولی ریوی (انسداد در شریان های ریوی)
  • آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک شدید)
  • بحران فشار خون (افزایش ناگهانی و شدید فشار خون)
  • مننژیت (التهاب پوششی که مغز و نخاع را احاطه کرده است)
  • تغییرات قابل توجه در سطح پتاسیم و منیزیم خون
  • منشا غیرطبیعی کرونری (شریان کرونری که ناهنجاری دارد)
  • سندرم بروگادا (یک بیماری نادر و ارثی که می‌تواند منجر به ضربان قلب نامنظم شود)
  • سندرم QT طولانی یا کوتاه (بیماری که بر ضربان قلب تأثیر می‌گذارد)
  • خطر بالای مرگ ناگهانی پس از حمله قلبی
  • سابقه خانوادگی ایست قلبی ناگهانی یا مرگ ناگهانی قلبی
دیابت و استرس مزمن نیز ممکن است موجب حمله قلبی و مرگ ناگهانی شود.
  • سابقه شخصی یا خانوادگی برخی ریتم های غیرطبیعی قلب از جمله سندرم QT طولانی، سندرم ولف-پارکینسون-وایت و تاکی کاردی بطنی
  • تاکی کاردی بطنی یا فیبریلاسیون بطنی پس از حمله قلبی
  • سابقه مشکلات قلبی مادرزادی یا ناهنجاری‌های رگ‌های خونی
  • سابقه سنکوپ ( وقوع غش با علت ناشناخته )
  • نارسایی قلبی ( زمانی که قدرت پمپاژ قلب ضعیف تر از حد معمول است. افراد مبتلا به نارسایی قلبی شش تا نه برابر بیشتر از اکثر افراد احتمال ابتلا به آریتمی های بطنی را دارند که می‌تواند منجر به ایست قلبی ناگهانی شود.)
  • کاردیومیوپاتی اتساعی ( عامل حدود ۱۰ درصد از مرگ‌های ناگهانی قلبی. زخم و آسیب به عضله قلب احتمال ریتم های غیرطبیعی قلب را افزایش می‌دهد. این همچنین می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.)
  • سابقه مصرف مواد مخدر تفریحی یا داروهایی که می‌توانند باعث آریتمی شوند.

نکته:

  • بیماری عروق کرونر و SADS از شایع ترین علل زمینه ای هستند. بیماری عروق کرونر ممکن است مسئول ۸۰ درصد مرگ و میر ناشی از مرگ ناگهانی قلبی باشد.
  • در بسیاری از موارد، علل SDS هرگز قابل توضیح نیست. وقتی این اتفاق در بزرگسالان رخ می‌دهد ممکن است به عنوان سندرم مرگ ناگهانی بزرگسالان شناخته شود.
  • به طور مشابه مرگ و میر غیرقابل توضیح نوزادان نیز به عنوان سندرم مرگ ناگهانی نوزاد شناخته می‌شود.

ارتباط چاقی و مرگ ناگهانی

یکی از عوامل تشدید کننده سندروم مرگ ناگهانی چاقی است، اما چگونه اضافه وزن و چاقی می‌توانند این کارا را بکنند؟

اضافه وزن و چاقی به طور مستقل با افزایش قابل توجه خطر مرگ ناگهانی قلبی (SCD) مرتبط هستند که عمدتاً از طریق مکانیسم هایی مانند هیپرتروفی بطن چپ، آریتمی‌های دهلیزی و بطنی، آپنه خواب و تشدید بیماری هایی مانند فشار خون بالا و دیابت نوع ۲ رخ می‌دهد:

در افراد دچار چاقی مرگ ناگهانی به دلیل مشکلات قبلی و دیابت بیشتر است.
  • مشکلات قلبی عروقی: چاقی می‌تواند باعث بزرگ شدن قلب ( کاردیومیوپاتی ) شود که منجر به تغییرات ساختاری در قلب می‌شود و می‌تواند خطر آریتمی های تهدید کننده زندگی را افزایش دهد.
  • ناپایداری الکتریکی: افزایش چربی بدن یک عامل خطر مستقل پیش آریتمی است که مستقیماً در آریتمی های دهلیزی و بطنی نقش دارد و می‌تواند باعث SCD شود.
  • بیماری های تشدید کننده مشکلات قلب: وزن اضافی اغلب با سایر شرایطی که خود از عوامل خطر بیماری قلبی و SCD هستند، مانند موارد زیر همراه است:
  • فشار خون بالا
  • کلسترول بالا
  • دیابت نوع ۲
  • آپنه خواب
  • اختلال عملکرد متابولیک: چاقی با تغییرات متابولیکی مرتبط است که بر عملکرد قلب تأثیر منفی می‌گذارد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
  • تاثیر BMI : شواهد نشان می‌دهد که ارتباط معناداری بین BMI بالا و افزایش خطر ابتلا به SCD وجود دارد، به طوری که برخی مطالعات نشان می‌دهند هرچه BMI بالاتر باشد خطر سندروم مرگ ناگهانی نیز بیشتر خواهد شد.
  • چربی شکمی: به طور خاص چربی احشایی ( شکمی ) به شدت با افزایش خطر ابتلا به بیماری مرگ ناگهانی قلبی مرتبط است و مطالعات نشان می‌دهد افرادی که دور کمر بزرگتری دارند در معرض خطر بیشتری هستند.

علائم مرگ ناگهانی

سوال اینجاست که آیا قبل از وقوع مرگ ناگهانی علائمی نیز بروز می‌کند؟ بله برخی از علائم مرگ ناگهانی قلبی ممکن است ساعت ها یا هفته ها قبل از آن رخ دهند مانند:

• علائم حیاتی غیر طبیعی

• عفونت های شدید

• خستگی

• تنگی نفس

• درد قفسه سینه

• غش

• تپش قلب

روش های پیشگیری از مرگ ناگهانی

آیا راهی هم برای کاهش خطر بروز مرگ ناگهانی وجود دارد؟ بله راه های زیادی هست که با کمک آنها می‌توانید از مرگ ناگهانی پیشگیری کنید:

• مراجعه منظم به پزشک برای پیگیری درمان

• ایجاد تغییرات سالم در سبک زندگی مانند رسیدن به وزنی که برای بدن سالم است، فعالیت بدنی و داشتن رژیم غذایی کم چرب

• اجتناب از مصرف هرگونه دخانیات

• مصرف داروهایی که پزشک برای کلسترول بالا یا آریتمی تجویز می‌کند

• در صورت توصیه پزشک از دفیبریلاتور قلبی قابل کاشت (ICD) استفاده کنید

• انجام عمل ها یا جراحی هایی که پزشک توصیه می‌کند مانند آنژیوپلاستی یا کاتتر ابلیشن

• انجام آزمایش ژنتیک ( در صورت توصیه پزشک ) برای بررسی علل احتمالی مرگ ناگهانی قلبی

• آموزش اهمیت مراقبت های فوری و یادگیری احیای قلبی ریوی (CPR) به خانواده

برای پیشگیری از مرگ ناگهانی چکاپ مداوم و تغذیه سالم و اصولی بسیار مهم است!

ورزشکاران رقابتی باید سالانه برای بررسی وضعیت قلبی خود غربالگری اولیه انجام دهند. این غربالگری باید شامل ارزیابی سابقه شخصی و خانوادگی ( که هر سال به روز می‌شود ) و معاینه فیزیکی باشد. در صورت وجود هرگونه یافته نگران کننده در ارزیابی اولیه پزشک ورزشی آنها ممکن است آزمایش‌های بیشتری را توصیه کند. افرادی که در خطر سندروم مرگ ناگهانی قرار دارند باید رو به چنین آزمایش هایی بیاورند.

کلام آخر:

متاسفانه سندروم مرگ ناگهانی سالانه باعث مرگ بسیاری می‌شود اما با کمی تغییر سبک زندگی و پیروی از یک برنامه غذایی سالم می‌توانید تا حدود زیادی خطر بروز چنین اتفاق تلخی را بگیرید. حتما از سابقه خانوادگی خود در مورد مشکلات قلبی و عروقی مطلع باشید و در صورت مشاهده علائم به سرعت پزشک خود را در جریان قرار دهید. چاقی و اضافه وزن از عوامل اصلی افزایش خطر سندروم مرگ ناگهانی هستند بنابراین از همین حالا اولین اقدامی که باید انجام دهید کاملا مشخص است.

سوالات متداول مقاله مرگ ناگهانی:

۱-تفاوت بین یک حمله قلبی و مرگ ناگهانی چیست؟

حمله قلبی مشکلی در رسیدن خون غنی از اکسیژن به عضله قلب است. مرگ ناگهانی قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که کسی نتواند فرد را پس از توقف ضربان قلب احیا کند.

۲-سندروم مرگ ناگهانی چقدر سریع اتفاق می‌افتد؟ آیا فرصتی هم داریم؟

ایست قلبی باعث می‌شود خون کافی به مغز نرسد. این می‌تواند در عرض چند ثانیه فرد را بیهوش کند. مرگ ناگهانی قلبی می‌تواند در عرض چند دقیقه اتفاق بیفتد.

منابع:

۴.۲