تاثیر وزن بر باروری زنان؛ آیا اضافه وزن باعث ناباروری می‌شود؟

با افزایش آمار نازایی و سقط جنین در سالهای اخیر تاثیر وزن بر باروری زنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اکثر مواقع نمی‌توان عواملی را که باعث نازایی می‌شود کنترل کرد، اما مواردی هستند که تغییر آن ها می‌تواند در باردار شدن نقش داشته باشد. به طور مثال میزان وزن می‌تواند یکی از عوامل موثر بر نازایی باشد. توجه داشته باشید که اضافه وزن و یا کمبود وزن  قطعا منجر به نازایی نمی‌شود و داشتن وزن مناسب نیز باردار شدن را تضمین نمی‌کند. با این حال داشتن وزن مناسب می‌تواند به توانایی باروری و ایجاد جنین کمک کند.

منظور از داشتن وزن مناسب چیست؟

معنای وزن متناسب برای افراد، متفاوت است و مقدار زیادی به تاریخچه سلامتی شما بستگی دارد. اضافه و یا کم کردن وزن با نشانه های سلامتی ، وضعیت سلامتی و حتی داروهای مصرف شده ارتباط دارد. با پزشک معالجتان راجع به وضعیت کلی سلامتتان صحبت کنید و از اون بخواهید وزن متناسب شما را مشخص کند چون همانطور که گفته شد وزن متناسب موضوعی شخصی است.

با در نظر گرفتن این موضوع به “شاخص توده بدنی” یا همون BMI می‌رسیم. با اینکه BMI  یک  ابزار جامع نیست ولی ما در اینجا به آن زیاد اشاره می‌کنیم. چون ازBMI  به عنوان ابزاری برای تشخیص در مطالعات مربوط به ناباروری می‌شود. BMI یعنی مقدار چربی بدن شما که از تقسیم وزن فعلیتان بر حسب کیلوگرم بر قد شما بر حسب متر به دست می‌آید. با اینکه محاسبه BMI راحت است اما محدودیت هایی هم دارد. مثلا حجم عضله ها، عادات غذایی، فعالیت های فیزیکی، سابقه پزشکی و در کل مواردی به جز قد و وزن شما درBMI  در نظر گرفته نمی‌شود. در واقع  بعضی از مردم سلامت هستند اما BMI مناسبی ندارند و بعضی دیگر BMI  مناسبی دارند اما سالم نیستند.

مشخصا BMI  نمی‌تواند همه چیز را به شما بگوید و برای جزئیات بیشتر و دقیق تر به چکاپ کلی با پزشکتان نیاز است.

صحبت‌های دکتر کرمانی در مورد تاثیر کاهش وزن بر افزایش باروری

وزن بر میزان استروژن موجود در بدن شما تاثیر می‌گذارد.

همه ما می‌دانیم که تخمدان‌ها وظیفه تولید استروژن را دارند اما خیلی ها نمی‌دانند که بافت های چربی نیز استروژن می‌سازند. وقتی شما وزن مناسب دارید، میزان امکان تولید استروژن در بدن شما بیشتراست. اما زمانی که اضافه وزن دارید بافت های چربی بیشتر از مقداری که بدنتان نیاز دارد استروژن تولید می‌کند که مانع تخمک گذاری منظم می‌شود. بدن شما برای این که بتواند بدون مشکل و سختی کار خود را ادامه دهد، نیاز دارد در تولید هورمون ها تعادل داشته باشد تا تخمک گذاری درست انجام شود. استروژن بیش از حد نیاز این تعادل را برهم می‌زند .

از طرف دیگر، وقتی شما کمبود وزن دارید تخمدان ها کمتر استروژن تولید می‌کنند که این هم می‌تواند روی تخمک گذاری تاثیر گذار باشد. کمبود وزن تاثیر بسیار زیادی بر تولید هورمون‌ها و عادات تخمک گذاری دارد و همچنین می‌تواند چرخه قاعدگی را به کل متوقف کند.

افزایش وزن، شانس باردار شدن را کاهش می‌دهد

 پزشکان معتقدند زنانی که  سندرم تخمدان پلی کیستیک (وجود تخمدان‌های بزرگ با تعداد زیادی کیست کوچک در آن ها)  دارند می‌توانند با کاهش وزن توانایی باروری خود را افزایش دهند. عدم تعادل هورمونی از تخمک گذاری جلوگیری می‌کند که علت به وجود آمدن این سندروم است. بدن زن‌ها بعضی از هورمون‌ها را بیش ازاندازه و بعضی دیگر را کمتر از مقدار لازم تولید می‌کند. این عدم تناسب در بسیاری از زنان مبتلا به این سندروم باعث افزایش وزن می‌شود. زمانی که این افراد شروع به ورزش منظم و رعایت برنامه غذایی می‌کنند، تخمک گذاری دوباره شروع می‌شود. حتی کسانی هم که برای تخمک گذاری به دارو احتیاج دارند، شانس باردار شدن خود را با کاهش وزن به مقدار قابل توجهی بالا می‌برند. پزشکان معتقدند حتی زنانی که چرخه قاعدگی منظمی دارند اما BMI  آن‌ها بیشتر از حد مناسب است ممکن است قدرت باروری کمی داشته و یا نازا باشند.البته نمی‌توان گفت که قطعا افزایش وزن باعث نازایی می‌شود اما می‌توان گفت که کاهش وزن باعث بهتر شدن قدرت باروری می‌شود.

 تحقیقی نشان می‌دهد که اگر BMI  یک خانم از عدد 29 بالاتر برود شانس بارداری آن ها در مقایسه با زنانی که BMI  نرمال 25 را دارند تا 4 درصد کاهش می‌یابد. پس مشخص است که کاهش وزن می‌تواند احتمال بارداری را افزایش بدهد.

تاثیر وزن بر باروری زنان

زمانی که زوج ها شروع به درمان نازایی می‌کنند، وزن آن ها تاثیر زیادی در درمان نازایی دارد. تحقیقات نشان داده اند که چطور میزان وزن زوج ها بردرمان نازایی و در نتیجه باردار شدن تاثیر می‌گذارد. در نتیجه باید به این نکته توجه شود که درمان نازایی برای افرادی که BMI  آن ها بیش از حد نرمال است، باید زمانی شروع شود که به BMI  مناسب برسند. 

کادر پزشکی برای افراد با BMI مختلف درمان های متفاوتی در نظر می‌گیرند. به عنوان مثال روش درمانی تلقیح داخل رحمی اسپرم و یا IUI  ( روشی که در آن اسپرم مرد با ابزارهای خاصی درون رحم زن قرار داده می‌شود.) برای زنان با BMI  کمتر از 44 در نظر گرفته می‌شود. و برای زنان با BMI  کمتر از 40، روش درمانی لقاح خارج از رحم و یا IVF  ( در این روش، اسپرم و تخمک‌ها در آزمایشگاه با هم ترکیب می‌شوند. سپس رویان یا رویان‌های حاصل از ترکیب را به درون رحم منتقل می‌کنند) در نظر گرفته می‌شود.

برای بیمارانی که درمان IVF  و یا لقاح خارج از رحم را انتخاب می‌کنند و BMI بالاتر از حد نرمال دارند، رسیدن به مرحله ایجاد جنین می‌تواند با سختی انجام شود. چون امکان دارد بدن آن ها واکنش مناسب و لازم را به تخمک گذاری نشان ندهد و باعث متوقف شدن چرخه بارداری شود. همچنین در مرحله ایجاد جنین، رسیدن به تمام تخم ها مشکل است و این شانس لقاح را کاهش می‌دهد. تحقیقی نشان داده است که در طول درمان امکان تولید تخم های نارس و یا رشد نیافته در زنانی که BMI آن ها بیشتر یا کمتر از حد نرمال می‌باشد، بیشتراست که این مسئله شانس موفقیت در درمان را کمتر می‌کند.

اضافه وزن می تواند مشکلات زیادی در طول بارداری ایجاد کند. به عنوان مثال خطر ابتلا به دیابت بارداری، فشار خون بالا، سختی در زایمان طبیعی و حتی سقط جنین همه از اثرات اضافه وزن هستند.

در اینجا هم کم کردن وزن تا حد زیادی باعث کاهش احتمال وقوع این مشکلات می‌شود. بررسی های انجام شده نشان می‌دهند با کاهش اضافه وزن و رسیدن به BMI  مناسب، خطر سقط جنین تا 13 درصد کاهش و احتمال زایمان موفق تا 10 درصد افزایش می‌یابد. 

می‌دونستی یکی از دلایل اصلی ناباروی، اضافه وزنه؟

اگه ریشه بسیاری از بیماری‌ها رو پیگیری کنی، اکثرشون به اضافه وزن ختم می‌شن. مثلا یکیش همین نازایی که امروزه خیلی‌ها باهاش درگیرن.
اگه اضافه وزن داری، قبل از اینکه برای بارداری هزینه‌های اضافی کنی، اول رژیم بگیر. مطمئن باش که حتما نتیجه می‌گیری.
برای دریافت رژیم دکتر کرمانی روی لینک پایین بزن

دریافت رژیم لاغری دکتر کرمانی

کمبود وزن نیز بر باروری اثرگذاراست

بیمارانی با BMI کمتراز حد نرمال هم با مشکلات زیادی در ایجاد لقاح و باروری مواجه هستند. بیمارانی که از کمبود وزن رنج می‌برند، می‌توانند کم کاری هیپوتالاموس را تجربه کنند ( مهم ترین وظیفه غده هیپوتالاموس، برقراری ارتباط بین دستگاه عصبی و سیستم غدد درون ریز می باشد. سیستم غدد درون ریز کار ترشح هورمون ها را بر عهده دارد). در این حالت چرخه قاعدگی تا چند ماه متوقف می‌شود. در نتیجه درمان ناباروری نتیجه مساعدی نمی‌دهد.

زمانی که بیمارانی با کمبود وزن و BMI  کمتر از حد نرمال برای درمان نازایی به  پزشکان مراجعه می‌کنند، به آن ها توصیه می‌شود که بر افزایش وزن تمرکز کنند تا به BMI  مناسب برسند. این کار باعث می‌شود نتیجه بهتری از درمان های نازایی بگیرند و شانس بارداری آن ها افزایش پیدا کند.

مسئله فقط زنان نیستند، BMI  مردان نیز مهم است! 

اضافه وزن در مردان هم بر باروری تاثیر گذاراست. تحقیقات ثابت کرده اند مردانی که BMI بالاتر از 30 دارند و در واقع چاق محسوب می‌شوند، مقدار اسپرم کمتری تولید می‌کنند و در نتیجه شانس باروری در آن ها کمتر است.  پزشکان بر این عقیده اند که افزایش وزن باعث کاهش مقدار اسپرم در مردان می‌شود. افزایش وزن و یا افزایش دمای بدن در مردان باعث تولید استروژن می‌شود و این بر میزان اسپرم تاثیر می‌گذارد. در هرصورت، کاهش وزن می تواند به افزایش قدرت باروری آنها کمک کند.

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.