چرا بسیاری از ما در کاهش وزن موفق نیستیم؟

بسیاری از ما هر سال تصمیم می گیریم که دیگر کمتر غذا بخوریم و بیشتر ورزش کنیم، اما متاسفانه همچنان آمار افراد چاق و کسانی که اضافه وزن دارند رو به افزایش است.

متاسفانه بسیاری در مسیر کاهش وزن شکست می خورند و تقصیر را گردن کمبود قدرت اراده می اندازند. چرا کاهش وزن و ورزش کردن مثل به خاطر سپردن مسواک زدن دندان ها ساده نیست. نگاهی دقیق تر به تاریخچه انسان و بیولوژی نشان می دهد خطا در ژن ما نهفته است.

ما زادگان بیش از 10.000 نسل از انسان ها هستیم که توانسته اند خود را از کمبود غذاها و قحطی های بی شماری نجات دهند. DNA که آنها به ما داده اند بعلاوه ژن هایی که طی نسل ها تغییر کرده اند باعث شده ما علاقه به خوردن قند ها، پروتئین و نمک داشته باشیم، روده هایمان تمام مواد ضروری آنچه را که می خوریم جذب کند، و تمام کالری های اضافی را به عنوان چربی ذخیره کنیم، تا بعدها و هنگام نیاز بسوزانیمشان.

جای تعجب نیست که برخی ژن های ذخیره چربی در افرادی که اجدادشان با کمبود کالری مواجه بودند بیشتر مورد تغییر و تحول قرار گرفته. توانایی ذخیره چربی برای اجداد این افراد بسیار مهم و با ارزش بوده. اما برای مثال 75 سال بعد که غذا فراوان شد و فعالیت بدنی کم، وضعیت بدن به همان شکل باقی ماند، یعنی بدن همچنان به خاطر ترس از قحطی علاقه به ذخیره چربی داشت. امروزه ما بیش از هر زمان دیگری درگیر نرخ بالای چاقی و دیابت هستیم.

بدنمان طوری ساخته شده که هر وزنی که داریم محافظت کند. وقتی وزن کم می کنیم – بدون در نظر گرفتن اینکه اضافه وزن داریم یا کمبود وزن – هورمون هایمان گرسنه ترمان می کنند و سرعت سوخت و ساز را نیز کاهش می دهند پس کالری کمتری می سوزانیم. در نتیجه اضافه کردن وزن از کم کردن آن خیلی ساده تر می شود.

برخی ژن های ذخیره چربی در افرادی که اجدادشان با کمبود کالری مواجه بودند بیشتر مورد تغییر و تحول قرار گرفته.

داستان پشت فعالیت بدنی کمتر شناخته شده اما تقریبا مانند همان کاهش وزن است. حدود 20 درصد از جهش ژنتیکی داشته ایم که باعث می شود به صورت غریزی به دنبال حرکت باشیم. زمانی انسان برای زنده ماندن و بقا باید به شکار می رفت، چوب و غذا جمع آوری می کرد، و در نبردها پیروز می شد. در دنیای ماشین ها، سوپرمارکت ها و کارهای پشت میزی، و دارای آرامش نسبی، بدون اینکه زیاد حرکت کنیم می توانیم به راحتی زنده بمانیم. بسیاری از ما با ورزش کردن این کمبود حرکت را جبران نمی کنند. به عبارت دیگر عملکردمان با ژنتیکمان همخوانی ندارد.

البته، برخی توانسته اند جلوی این موانع بایستند و موفق شوند – کمتر خوردن، بیشتر ورزش کردن و از بین بردن چربی های اضافی. اما متاسفانه گاهی این افراد موفق نیز اسیر چرخه ای یویو شکل می شوند، یعنی تا حدود زیادی وزن کم می کنند و ناگهان دوباره همان مقدار یا شاید بیشتر را اضافه می کنند.

نمی خواهم از گرفتن تصمیمات جدید یا تلاش برای کاهش وزن نا امیدتان کنم. ما می توانیم، و باید برای بهتر شدن تلاش کنیم. درست غذا خوردن و افزایش فعالیت بدنی بهترین راه ها برای کاهش وزن، کاهش خطر ابتلا به دیابت، فشار خون و بیماری های قلبی هستند.

با این حال باید بدانیم وقتی ما یا دیگران در این تلاش شکست می خوریم، همیشه نشانه ی کمبود اراده و سستی نیست، بلکه نتوانسته ایم آنچه از نیاکانمان دریافت کرده ایم را با زندگی مدرن امروزی مطابقت دهیم.

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.