چاقی؛ راهنمای جامع انواع، علل، عوارض، پیشگیری و درمان چاقی

با ماشینی شدن سبک زندگی و صنعتی شدن شهرها بیماری های فراوانی دامان جوامع را گرفته اند. یکی از این بیماری ها، چاقی می باشد که باعث مرگ سالیانه 2.8 میلیون نفر در جهان می شود. این بیماری، در اکثر موارد در اثر نداشتن سبک زندگی سالم و رعایت نکردن رژیم غذایی به وجود می آید. آیا میدانید این بیماری چه عوارضی ممکن است برای بدن شما داشته باشید؟ آیا میدانید چه افرادی چاق محسوب می شوند؟ و چگونه می توان از چاق شدن پیشگیری کرد یا در صورت ابتلا، آن را درمان کرد؟ تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

چاقی چیست؟

چاقی (Obesity) یک وضعیت پزشکی است که در اثر افزایش انباشت چربی در بدن به وجود می آید. این چربی ها ممکن است در نقاط مختلفی از بدن مانند اندام های داخلی و بافت های زیر پوستی تجمع یابند. این بیماری علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن ظاهر فرد می تواند زمینه را برای ایجاد بیماری های مختلفی مانند بیماری های قلبی، دیابت نوع 2 و فشار خون بالا فراهم کند.

“آخرین تحقیقات درباره چاقی نشان می‌دهد که این مشکل به شدت در حال گسترش است و تا سال ۲۰۳۵ ممکن است نیمی از جمعیت جهان دچار اضافه‌ وزن یا چاقی شوند. این افزایش به‌خصوص در کودکان و نوجوانان کشورهایی با درآمد پایین بسیار سریع است و نگرانی‌های جدی به دنبال دارد”

https://parsi.euronews.com/2024/03/01/more-than-a-billion-people-are-exposed-to-the-epidemic-of-obesity

چه افرادی چاق محسوب می شوند؟

برای اینکه بدانید چاق هستید یا نه باید از شاخص توده بدنی (Body Mass Index) یا به اختصار BMI استفاده کنید. BMI یک معیار ساده برای ارزیابی وزن نسبت به قد است که با تقسیم وزن (کیلوگرم) بر مجذور قد (متر) محاسبه می شود. به طور مثال فردی که دارای 70 کیلوگرم وزن و 1.75 متر است BMI او عدد 22.86 به دست می آید. محاسبه BMI به این صورت می باشد:

(1.75)^2 / 70 : 22.86

برای تفسیر نتیجه:

• اگر BMI زیر 18.5 بود: وزن کم
• اگر BMI بین 18.5 تا 24.9 بود: وزن نرمال
• اگر BMI بین 25 تا 29.9 بود: اضافه وزن
• اگر BMI عدد 30 یا بیشتر بود: چاق

با محاسبه BMI می توانیم به طور کلی متوجه شویم که آیا وزن ما در محدوده نرمال قرار دارد یا چاق هستیم.

انواع چاقی کدامند؟

انواع مختلفی از چاقی وجود دارند و این بیماری صرفا دارای یک وضعیت یکسان نیست و به شکل های مختلفی در افراد بروز می کند. این تفاوت ها می توانند بر اساس عوامل مختلفی مانند محل تجمع چربی و علت آن دسته بندی شوند. برخی از مهم ترین انواع چاقی عبارتند از:

• چاقی سیبی شکل (Central Obesity): در این نوع، چربی عمدتا در ناحیه شکم و اطراف اندام های داخلی تجمع می یابد که با افزایش خطر بیماری های قلبی، دیابت نوع 2 و فشار خون بالا مرتبط است.
• چاقی گلابی شکل (Peripheral Obesity):  در این نوع، چربی عمدتا در ناحیه باسن، ران ها و باسن تجمع می یابد. این نوع چاقی نسبت به سیبی شکل، با خطرات کمتری برای سلامتی همراه است.

البته سایر انواع این بیماری نیز وجود دارند، مانند چاقی دوران کودکی که می تواند عوارض جدی در بزرگسالی داشته باشد یا چاقی موضعی که به تجمع چربی ها در نواحی خاصی از بدن مانند شکم، ران یا بازو گفته می شود.

15 علت چاقی اثبات شده در افراد: یک نگاه تخصصی

عوامل مختلفی در بروز چاقی موثر هستند و نمی توان فقط یک مورد و یا یک ژن خاص را در این مورد مقصر دانست. به طور کلی تاثیر ژنتیک و خانواده، محیط زندگی و عوامل پزشکی از جمله عوامل بروز این بیماری می‌باشند. اما باید بدانید علت چاقی هر فرد نسبت به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است نه تنها یک عامل بلکه چند دلیل باعث بروز این بیماری شده باشد. 15 علت چاقی در افراد عبارتند از:

• خانواده
• هورمون ها
• رژیم غذایی نادرست
• کم تحرکی
• عادات غذایی نامناسب
• استرس
• کم خوابی
• محیط اجتماعی
• داروها
• افزایش سن
• حاملگی
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
• آپنه خواب
• بیماری های غدد درون ریز
• سایر بیماری ها (قلبی، کبدی و انواع سرطان)

نقش خانواده در بروز چاقی

افراد همیشه از پدر، مادر و نیاکان خود عوامل مثبت و منفی زیادی را از لحاظ ژنتیکی به ارث می برند. رفتارهای چاقی نیز یکی از معضلاتیست که ممکن است به صورتی ارثی و از طریق خانواده در افراد بروز کند. متابولیسم پایه (Basal Metabolism Rate) که مرتبط به سرعت سوخت و ساز بدن است تا حد زیادی تحت تاثیر ژن ها قرار دارد. حالا اگر فردی به صورت ژنتیکی دارای متابولیسم پایه کندتر باشد، کالری ها را با سرعت کمتری می سوزاند و در نتیجه مستعد این بیماری می باشد.

تداخل هورمون‌های تنظیم کننده وزن

برخی از هورمون ها مانند لپتین (Leptin)، گرلین (Ghrelin) و انسولین (Insulin) باعث تنظیم وزن و کنترل اشتها در افراد می‌شوند. این هورمون‌های تنظیم کننده وزن به عملکرد صحیح اعضا و جوارح بدن ما کمک می‌کنند. وجود هرگونه تداخل در این هورمون ها، چه به صورت بیماری و چه به صورت ژنتیکی می تواند زمینه را برای ایجاد چاقی فراهم کند.

رژیم غذایی نادرست

ما به چیزی تبدیل می شویم که می خوریم. شاید این جمله را زیاد شنیده باشید؛ اما واقعیت است. یکی از اصلی‌ترین دلایل چاقی، نداشتن یک رژیم غذایی سالم و درست است. مصرف بیش از حد غذاهای پرکالری، قند، چربی ها و مواد غذایی فرآوری شده زمینه را برای به وجود آمدن این بیماری فراهم می‌کنند. در کنار آن، رژیم غذایی نادرست بیماری‌های دیگری را نیز به ارمغان می‌آورد. بیماری‌هایی مانند کبد چرب، قند خون، دیابت و فشار خون همگی بر اثر نداشتن یک برنامه درست غذایی به وجود می‌آیند.

کم تحرکی

متاسفانه با ماشینی شدن سبک زندگی، افراد زمان بیشتری را به صورت نشسته پشت میز یا پشت وسیله نقلیه می‌گذرانند. نشستن بیش از حد می تواند خطر مرگ را 16% و مرگ میر ناشی از بیماری های قلبی و عروقی را 34% افزایش دهد و باعث بروز چاقی شود. پس برای خود برنامه ای داشته باشید تا بتوانید حداقل 3 روز در هفته را به تمرینات هوازی و تمرینات عضلانی اختصاص دهید. در محیط کار به ازای هر 50 دقیقه نشستن سعی کنید بین 5 الی 10 دقیقه را سرپا بایستید تا گردش خون در بدن شما بهبود یابد.

“مطالعات جدید نشان می‌دهد که بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان در معرض خطر چاقی هستند. این تحقیق به عواملی چون سبک زندگی غیرفعال، رژیم‌های غذایی نامناسب و عوامل اجتماعی و بیولوژیکی اشاره می‌کند که نقش مهمی در افزایش نرخ چاقی دارند”

https://parsi.euronews.com/2024/03/01/more-than-a-billion-people-are-exposed-to-the-epidemic-of-obesity

عادات بد غذایی

اکثر افراد عادت دارند در هنگام تماشای تلویزیون از خوراکی ها، تخمه و اسنک‌های نامناسب استفاده کنند تا لذت دیدن مسابقه، فیلم و سریال برای آنها بیشتر شود. غافل از اینکه این عادت بد خصوصا در ساعات نامناسب می‌تواند باعث افزایش وزن و در طولانی مدت باعث چاقی شود.

البته این عادات بد غذایی فقط محدود به تماشای تلویزیون نمی‌باشد و ممکن است افراد در هنگام کار نیز این عمل را انجام دهند. مثلا کارمندی را در نظر بگیرید که علاوه بر کم تحرکی در حین کار از مواد غذایی قندی مثل کیک، بیسکویت و شکلات نیز استفاده کند.

استرس

امروزه استرس پای ثابت زندگی شهری شده است. همه ما در طول روز در موقعیت‌های استرس زا و تنش زا قرار می‌گیریم. در صورتی که این عمل در طی روز به دفعات تکرار شود می‌تواند ترشح هورمون کورتیزول (Cortisol) را افزایش دهد.

کورتیزول هنگامی که سطح استرس در بدن بالاست ترشح می‌شود و می تواند به بدن در حفظ آرامش کمک کند. اما ترشح زیاد آن برای بدن مناسب نیست و می تواند باعث ایجاد ریزش مو، خارش سطح پوست و چاقی شود.

کم خوابی و چاق شدن

در هنگام خواب شبانه و بین ساعات 3 الی 5 صبح، بدن در راحت ترین و ریلکس ترین حالت خود است. در این زمان کبد می تواند تمامی تمرکز خود را بر روی سم زدایی بدن بگذارد و با ترشح آنزیم های کبدی به کاهش التهاب، بیماری و کاهش وزن کمک کند. اما در صورتی که شما برنامه خواب منظمی نداشته باشید بدن از عملکرد طبیعی خود خارج شده و نمی تواند به راحتی این عمل را انجام دهد. به همین دلیل کبد نمی‌تواند عملکرد بهتری از خود نشان دهد و در طول زمان شما دچار اضافه وزن خواهید شد.

بهتر است هر شب یک ساعت خواب معین برای خود داشته باشید تا بدن بتواند تا ساعت 3 صبح به خواب عمیق برسد. پیشنهاد ما به شما برای خواب بین ساعت 10 الی 11 شب است.

محیط‌های اجتماعی

ما در نهایت شبیه افرادی خواهیم شد که با آنها وقت می گذاریم. در محیط هایی که افراد غذاهای ناسالم مصرف می‌کنند و دارای عادات غذایی بد هستند؛ در طول زمان ما نیز دچار آن عادات خواهیم شد. در محیط‌هایی که افراد زیاد به فعالیت بدنی تشویق نمی‌شوند هم روال به همین صورت است. در نتیجه محیط اجتماعی که ما در آن زندگی می کنیم و حلقه افراد دور ما بر روی تناسب اندام یا چاقی ما موثر هستند.

مصرف برخی از داروها

مصرف برخی داروها نیز می‌توانند تاثیر منفی بر وضعیت جسمانی بگذارند و باعث چاقی شوند. داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids) که از فعال زیاد کورتیزول جلوگیری می کنند از این قبیل هستند. در کنار آن داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج نیز می توانند باعث افزایش وزن شوند.

افزایش سن

وقتی سن ما افزایش می یابد، برخی از عضلات ما تحلیل می روند و بدن قابلیت هایی که در جوانی داشت را از دست می دهد. یکی از این قابلیت‌ها، متابولیسم بالا است. در نتیجه وقتی با بالا رفتن سن متابولیسم ما کاهش پیدا می کند ما دچار اضافه وزن می شویم.

برای اینکه از این مسئله دوری کنیم بایستی فعالیت بدن را افزایش دهیم. مثلا تمرین در باشگاه های بدنسازی به سلامتی و شادابی ما در سنین بالا کمک می کند و متابولیسم را بالا می برد. در ضمن اینگونه فعالیت‌ها از ریزش عضلانی نیز جلوگیری می کنند.

بارداری

زنان بیشتر از مردان مستعد چاقی و اضافه وزن هستند. یکی از دلایلی که باعث افزایش وزن در بانوان می شود، بارداری است. بارداری یکی از دلایل شایع این بیماری در زنان است. دلایل مختلفی برای چاقی در زنان وجود دارند. این موارد عبارتند از:

• رشد جنین
• بافت های بدن مادر
• تغییرات هورمونی
• کاهش فعالیت های بدنی
• عادات غذایی نامناسب

البته در عصر حاضر و با پیشرفت علوم تغذیه می توان از اضافه وزن در حین بارداری و بعد از زایمان جلوگیری نمود. کافیست در این مورد با یک متخصص تغذیه مشورت و گفت و گو کنید.

سندرم تخمدان پلی کیستیک

 سندرم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome) یک اختلال هورمونی در زنان است که به دلیل تولید بیش از حد معمول هورمون‌های مردانه ایجاد می‌شود. این عدم تعادل هورمونی باعث می شود تا بدن زنان به سختی از دوران قاعدگی بگذرد و زایمان سختی داشته باشد. این عدم تعادل هورمونی همچنین باعث بروز چاقی در زنان می‌شود. به دلیل اینکه بدن زنان در این مورد به ترشح انسولین مقاومت نشان می دهد.

آپنه خواب

آپنه خواب (Sleep Apnoea) یک اختلال تنفسی است که باعث می‌شود بدن در طول استراحت و خواب، اکسیژن کافی دریافت نکند. در نتیجه‌ی این امر هورمون هایی در بدن ترشح می شوند که اشتها را افزایش می دهند و ممکن است باعث پرخوری در افراد شوند. این اختلال همچنین باعث افزایش ذخیره چربی در بدن نیز خواهند شد.

بیماری های غدد درون ریز

غدد درون ریز، غده‌هایی هستند که در بدن ما هورمون تولید می کنند و آنها را درون خون می ریزند. غده هایی مانند تیروئید و غدد فوق کلیوی از این قبیل هستند. در صورتی که هر گونه اختلال در عملکرد این غده ها ایجاد شود زمینه برای ظهور چاقی در بدن فراهم خواهد شد.

مثلا غده تیروئید (Thyroid Gland) هورمونی را تولید می کند که متابولیسم بدن را تنظیم می کند. کم کاری تیروئید باعث کاهش متابولیسم و چربی سوزی شده و می تواند به افزایش وزن منجر شود.

بیماری ها

بیماری ها به چه دلیل به وجود می آیند؟ در صورتی که بدن از عملکرد طبیعی خود خارج شود. عامل بیماری نیز می تواند داخلی یا خارجی باشد، اما در هر صورت بدن عملکرد طبیعی خود را ندارد. بیماری هایی مانند بیماری قلبی، کبدی و برخی از انواع سرطان های می توانند با چاقی و افزایش وزن در افراد همراه باشند.

20 عوارض چاقی در افراد چیست؟ تهدید جدی برای سلامتی

چاقی، فراتر از یک مسئله ظاهری در افراد است. از دست دادن تناسب اندام و هیکل خوش فرم فقط یکی از عوارض سطحی چاقی است. اما در زیر پوست ما و در اعضا و جوارح ما چه می گذرد؟ چاقی می‌تواند زمینه بسیاری از بیماری ها در بدن باشد و به سادگی تهدیدی جدی برای سلامتی ما محسوب شود. 20 مورد از مهم ترین عوارض چاقی در افراد عبارتند از:

• فشار خون
• چربی خون
• بیماری عروق کرونر (Coronary Heart Disease)
• نارسایی قلبی
• دیابت نوع دوم (Type 2 Diabetes)
• سندرم متابولیک (Metabolic Syndrome)
• اختلالات هورمونی
• افزایش علائم آسم
• کاهش حجم شش ها
• کبد چرب (گرید های مختلف کبد چرب)
• سنگ کیسه صفرا
• سندرم روده تحریک پذیر
• آرتروز 
• گواتر (Goitre)
• افسردگی
• اضطراب
• سرطان
• اختلالات خواب
• مشکلات پوستی
• کاهش باروری

تمام مواردی که ذکر شد از عوارض چاقی در بدن هستند که می تواند سلامت افراد را به مخاطره بیاندازد و در مواردی باعث صدمات جدی به ارگان های حیاتی بدن و حتی مرگ شود. در ادامه عوارض چاقی را به طور کامل توضیح خواهیم داد:

آسیب به سیستم قلبی عروقی

از عوارض چاقی و افزایش چربی بر روی بدن افزایش حجم خون است که فشار خون را بالا می برد و در نتیجه ریسک سکته مغزی و حمله قلبی افزایش پیدا می کند. بالا رفتن سطح چربی در بدن باعث تجمع پلاک های چربی در دیواره داخلی شریان ها می شود و خون رسانی به قلب را کاهش می دهد. در نتیجه این عوامل بار کاری قلب افزایش می یابد و در طول زمان می تواند باعث نارسایی های قلبی و درد در ناحیه قفسه سینه شود.

ابتلا به دیابت نوع 2

افرادی که به چاقی خود توجهی نمی کنند در طول زمان با افزایش مقاومت به انسولین و کاهش عملکرد سلول های بتای لوزالمعده در تولید انسولین مواجه خواهند شد که باعث افزایش قند خون و پیدایش دیابت نوع 2 خواهد شد.

مشکلات سیستم تنفسی

افزایش و تجمع چربی ها در بدن باعث می شود تا فضای کافی برای کارکرد صحیح اعضا وجود نداشته باشد. با بروز چاقی در بدن و تجمع آنها در اطراف سیستم تنفسی حجم شش ها کاهش می یابد و ظرفیت تنفسی رفته رفته کمتر از 100% خواهد شد. افزایش علائم آسم، سرفه های بی دلیل و آپنه خواب همگی از عوامل عملکرد نادرست سیستم تنفسی است. از جهت دیگر کم شدن مقدار اکسیژن موجود در خون باعث ضعف بدن خواهد شد و ممکن است در انجام کارهای استقامتی توان کافی را نداشته باشید.

مشکلات سیستم گوارشی

افزایش وزن ارتباط مستقیم با سیستم گوارشی دارد. به دلیل اینکه با کنار گذاشتن همه عوامل بروز چاقی، خوردن غذاهای ناسالم در نهایت باعث به وجود آمدن این بیماری خواهد شد. شایع ترین مورد در این زمینه کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) است که ممکن است در گریدهای مختلف در افراد به وجود بیاید.

افزایش وزن و سطح کلسترول خون صدمات دیگری نیز بر بدن ما وارد می‌کنند، مانند سنگ کیسه صفرا یا سندرم روده تحریک پذیر که با علائمی مانند نفخ، یبوست و اسهال شدید همراه است. سیستم گوارشی مستقیما بر چاق شدن افراد تاثیر می گذارد، در نتیجه با مصرف غذاهای سالم و داشتن رژیم غذایی درست می‌توانید تا حد زیادی مشکلات چاقی و نداشتن تناسب اندام را حل کنید.

ابتلا به آرتروز

افزایش وزن تاثیرات بسیار بدی بر روی سیستم اسکلتی و عضلانی انسان می گذارد. افزایش وزن به مقدار 0.5 نیم کیلوگرم می تواند فشاری به مقدار 1.9 کیلوگرم را بر روی زانوها وارد نماید. در صورتیکه کاهش وزن این معادله را برعکس خواهد کرد. پس این افزایش وزن تاثیرات چند جانبه نامناسبی بر روی بدن ما دارد و زمینه را برای بیماری های بیشتری مانند آرتروز و گواتر فراهم می کند.

مشکلات سلامت روان

طی تحقیقاتی ثابت شده افرادی که مبتلا به چاقی هستند اضطراب بیشتری نسبت به سایر افراد دارند. به این دلیل که چاق شدن و از دست دادن تناسب اندام باعث کاهش اعتماد به نفس در افراد می شود. این دسته از افراد توانایی های جسمی و حرکتی بالایی ندارند و نگرانی از بابت ظاهر و سلامت جسمی می تواند باعث بالا رفتن اضطراب، انزوا و افسردگی در آنها شود.

پیدایش سرطان

افزایش سطح چربی در بدن و در پی آن افزایش کلسترول بد خون می تواند زمینه را برای پیدایش سرطان فراهم کند. ارگان های حیاتی مانند کبد که در صورت چاقی به کبد چرب تبدیل می شوند، در صورت رعایت نکردن سبک زندگی سالم در نهایت می تواند باعث بروز سرطان شود. طی یک تحقیق ثابت شد که سرطان های روده بزرگ، سینه، پروستات، کلیه، پانکراس و برخی دیگر سرطان ها با این افزایش وزن مرتبط هستند.

تاثیرات چاقی در زندگی افراد

چاقی یک بیماری همه جانبه است که به طور کلی زندگی فرد را تحت تاثیر خود قرار می دهد. این دسته از افراد با افت کیفیت زندگی مواجه‌اند و نمی توانند کارهایی را که قبلا به سادگی انجام می دادند را انجام بدهند. به همین دلیل ممکن است دچار سرخوردگی شوند و از حضور و فعالیت در اجتماع کناره گیری کنند. به طور کلی تاثیرات چاق شدن در زندگی افراد عبارتند از:

• کاهش توانایی جسمی و حرکتی
• بروز معلولیت (در مواردی)
• داشتن احساس گناه و عذاب وجدان
• کناره گیری از اجتماع
• بیماری های مختلف
• عدم توانایی بدن در ریکاوری
• بروز مشکلات جنسی
• کاهش اعتماد به نفس
• افزایش هزینه ها (به واسطه بیماری)
• از دست دادن تایید اجتماعی

چگونه از چاقی جلوگیری کنیم؟

افزایش وزن، مشکلات فراوانی را از جنبه های مختلف برایمان به وجود می آورد. شاید شما جز آن دسته افرادی باشید که از این مشکلات مطلع هستید و به دنبال راه هایی برای جلوگیری از چاق شدن هستید. اما باید بدانید که جلوگیری از این بیماری نیازمند یک رویکرد جامع و پایدار است و شما باید در انجام آن تداوم داشته باشید. بهترین راه های جلوگیری از چاقی عبارتند از:

• رژیم غذایی سالم
• کاهش مصرف قند
• محدود کردن مصرف چربی
• افزایش مصرف پروتئین
• آگاهانه غذا خوردن
• کنترل مقدار وعده های غذایی
• ورزش منظم و پایدار
• خواب کافی
• مدیریت استرس
• دوری از سیگار و الکل
• انتخاب محیط اجتماعی سالم

درمان چاقی چگونه است؟

چاق شدن مشکلات فراوانی را برای افراد ایجاد می کند و فرد نمی تواند فعالیت های خود را به صورت سابق انجام دهد. یک نکته که باید در مورد چاقی بدانید این است که این بیماری قابل درمان است و می توان از شر آن خلاص شد. فقط باید در درمان آن تداوم داشته باشیم. همانطورکه این بیماری یک شبه به وجود نیامده یک شبه نیز از بین نخواهد رفت، پس با داشتن صبر و حوصله می توان این بیماری را درمان کرد. سه روش اصلی برای درمان آن عبارتند از:

• تغییر سبک زندگی
• دارو درمانی
• جراحی (در موارد خاص)

تغییر سبک زندگی

تغییر سبک زندگی برای درمان چاقی به معنای انجام مرتب کارهاییست که باعث بهبود شرایط جسمانی ما می شود. همه افراد می دانند اولین قدم در درمان این بیماری کنترل وعده های غذایی و داشتن رژیم غذایی درست است. تغییرات در سبک زندگی برای کاهش وزن موثر عبارتند از:

• رژیم غذایی سالم: با کنار گذاشتن غذاهای چرب و فست فودها باید میوه ها، غلات، سبزیجات استفاده کنیم. قند و چربی از عمده دلایل افزایش وزن هستند و باید مصرف آنها به حداقل کاهش یابند. در کنار این موارد باید برای جلوگیری از تحلیل عضلانی مصرف پروتئین را در وعده های خود افزایش دهیم.

“روش‌های درمان چاقی متنوعی مانند تغییرات در رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی، داروها و روش‌های جراحی وجود دارد. اخیراً، رژیم‌های غذایی مبتنی بر روزه‌داری یا “فستینگ” نیز به عنوان یک روش موثر در کاهش وزن مطرح شده‌اند، زیرا این روش‌ها می‌توانند به تغییرات مثبتی در عملکرد مغز و بدن منجر شوند”

https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/intermittent-fasting-what-is-it-and-how-does-it-work

• فعالیت بدنی منظم: باید حداقل 180 دقیقه از وقت خود را صرف انجام حرکات ورزشی، فعالیت های هوازی و تمرینات قدرتی کنیم. این اعمال می توانند باعث کاهش سطح چربی و کلسترول بد شوند و توده عضلانی را در بدن افزایش دهند.
• کنترل اندازه وعده های غذایی: وعده های غذایی نقش بسیار مهمی در کاهش و یا افزایش وزن ما دارند. پس بهتر است که اندازه ای مشخص از مواد غذایی را برای خودمان در نظر بگیریم و به آن پایبند باشیم.
• خواب کافی: داشتن خواب کافی و عمیق به ما اجازه می دهد تا سم زدایی و دتاکس کاملی برای بدن انجام شود. این سم زدایی باعث عملکرد بهتر اعضا و جوارح بدن می شود و می تواند در کاهش وزن و رفع چاقی به ما کمک کند. پس داشتن یک برنامه خواب منظم را جدی بگیرید.
• یاد گرفتن مدیریت استرس: استرس در زندگی هر فردی وجود دارد و کسی نمی تواند این موضوع را انکار کند. اما طریقه برخورد ما با این موضوع تنش زا یا استرس زا بسیار مهم است. باید یاد بگیریم چطور استرس خود را مدیریت کنیم و یا برای مشکلات خود چطور راه حل پیدا کنیم تا بتوانیم سطح کورتیزول بدن را به مقدار مناسب نگه داریم.

دارو درمانی

در برخی موارد ممکن است مشکل چاقی به دلیل سبک زندگی ما نباشد و ارثی باشد. یا ما خودمان تمایل داریم که برای تسریع روند کاهش وزن از داروها استفاده کنیم. هر چند که به عنوان متخصص تغذیه استفاده از داروها را تا حد ممکن توصیه نمی کنیم اما در برخی موارد استفاده از دارو اجتناب ناپذیر است. انواع دارو برای درمان چاقی عبارتند از:

• داروهای کاهش اشتها: این داروها مانند فیبر برای بدن عمل می کنند و جلوی ترشح هورمون گرسنگی در بدن را می‌گیرند و باعث می شوند بدن دیرتر به زمان گرسنگی برسد.
• داروهای مهار جذب چربی: این داروها به طور کلی نمی تواند جلوی جذب چربی توسط بدن را بگیرند و فقط می‌توانند از جذب بخشی از چربی مصرف شده جلوگیری کنند. این داروها به آنزیم هایی که چربی ها را در روده بزرگ تجزیه می‌کنند می‌چسبند و مانع از جذب آن توسط بدن می شوند.

• داروهای افزایش دهنده متابولیسم: این داروها بیشتر برای افرادی استفاده می‌شوند که دارای سن بالا و یا به صورت ارثی دارای متابولیسم پایین هستند. این داروها می توانند متابولیسم بدن را در زمان استراحت بالا ببرند و فعالیت سلولی را افزایش دهند. همچنین باعث کاهش اشتها و افزایش تجزیه چربی نیز می شوند.

جراحی چاقی

در برخی موارد ممکن است تغییر سبک زندگی و یا استفاده از داروها برای درمان این بیماری پاسخگو نباشند. در این صورت با تشخیص پزشک متخصص جراحی برای این دسته افراد توصیه می شود. جراحی چاقی یا باریاتریک (Bariatric Surgery) یک روش درمان تهاجمی است که برای افراد دارای وزن بالا و چاق مفرط در نظر گرفته می شود. انواع جراحی برای درمان چاقی عبارتند از:

• باندینگ معده (Gastric Banding): در این روش متخصص با استفاده از یک بند قابل تنظیم اندازه معده را تغییر می دهد تا در زمان مصرف غذا معده سریع پر شود و شما زودتر دست از غذا خوردن بردارید.
• اسلیو معده (Sleeve Gastrectomy): در این نوع عمل جراحی پزشک متخصص بخشی از معده را برمی‌دارد و حجم آن را کاهش می دهد. این عمل جراحی باعث می شود تا حجم معده به صورت مادام العمر کوچک شود.

• بای پس معده (Gastric Bypass Surgery): بای پس کردن به معنای کوتاه کردن مسیر است. در این عمل برای درمان چاقی قسمتی از روده را مستقیما به قسمت کوچکی از معده متصل می کنند تا جذب مواد غذایی توسط سیستم گوارشی کاهش یابد.

آنچه از مقاله چاقی آموختیم:

چاقی، یک بیماری همه جانبه است که ممکن است دلایل مختلفی در بروز آن نقش داشته باشند. عوامل محیطی و ارثی از جمله این عوامل هستند و بر روی زندگی ما تاثیر دارند. ماشینی شدن سبک زندگی باعث شده تا ما تحرک کمتری داشته باشیم و از طرفی سطح استرس ما افزایش یابد. به همین دلیل باید فعالیت های فیزیکی خود را افزایش دهیم و یاد بگیریم که چطور استرس خود را مدیریت کنیم، تا بتوانیم از چاق شدنمان جلوگیری کنیم. درمان‌های مختلفی برای این بیماری در نظر گرفته شده که به صلاحدید پزشک متخصص قابل استفاده هستند.

سوالات متداول مقاله چاقی:

منابع:

• www.mayoclinic.org
• www.who.int
• pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
• www.ncbi.nlm.nih.gov

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.