دیابت نوع ۱ که قبلاً با نام‌های دیابت جوانی یا دیابت وابسته به انسولین شناخته می‌شد، یک بیماری مزمن است. در این بیماری، لوزالمعده (پانکراس)، به میزان بسیار کم انسولین ترشح می کند و یا اصلاً انسولین تولید نمی‌کند.
اگر فرصت مطالعه مقاله را ندارید، می‌توانید به فایل صوتی آن گوش دهید:
عوامل مختلفی مانند ژنتیک و برخی ویروس‌ها ممکن است باعث دیابت نوع ۱ شوند. اگرچه دیابت نوع ۱ معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر میشود، اما ممکن است در بزرگسالان نیز ایجاد شود.
با وجود تحقیقات زیاد، دیابت نوع ۱ درمانی قطعی ندارد. درمان این بیماری بر مدیریت میزان قند خون با استفاده از انسولین، رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی متمرکز است تا از عوارض جلوگیری شود. تا انتهای مقاله با ما همراه شوید.
دیابت نوع ۱ چیست؟
دیابت نوع ۱ بیماری مزمنیست که در آن لوزالمعده انسولین تولید نمی‌کند. اگر هم انسولین تولید کند، مقدار آن بسیار کم است. این بیماری معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی به وجود می‌آید اگرچه در دوران بزرگسالی نیز مشاهده شده که افراد به این نوع از دیابت مبتلا شوند.
صحبت‌های دکتر کرمانی در مورد دیابت را از دست ندهید:
علت ابتلا به دیابت نوع ۱ چیست؟
در دیابت نوع یک، سلول‌های ایمنی به هورمون‌های انسولین حمله می‌کنند و آنها را از بین می‌برند. در حالت عادی این سلول‌های ایمنی وظیفه مبارزه با ویروس‌ها و عوامل خارجی خطرناک برای بدن را دارند. حمله اولیه سلول‌های ایمنی به جزایر لانگرهانس است.
جزایر لانگرهانس مجموعه‌ای از سلول‌های لوزالمعده هستند که هورمون‌های گوناگونی را تولید می‌کنند. یکی از هورمون‌های تولید شده توسط لانگرهانس نیز انسولین است. پس از آن که انسولین مورد هجوم قرار گرفت، شاهد کاهش تولید آن در بدن هستیم. در مواردی نیز انسولین دیگر تولید نمی‌شود. در نتیجه شاهد افزایش سطح قند خون هستیم. در دیابت نوع ۱ هیچ انسولینی وجود ندارد که گلوکز را وارد سلول‌ها کند؛ بنابراین قند در جریان خون تجمع می‌یابد. این امر بسیار خطرناک است و موجب دیابت نوع یک میشود.
مراحل ابتلا به دیابت نوع ۱
به‌صورت خلاصه مراحل ابتلا به دیابت به شرح زیر است.
- حمله سلول‌های ایمنی به جزایر لانگرهانس
- کاهش یا از بین رفتن انسولین
- عدم ورود گلوکز به سلول‌ها
- تجمیع گلوکز در جریان خون
علائم دیابت نوع ۱ کدامند؟
به طور کلی علائم دیابت نوع ۱ عبارتند از:
- احساس تشنگی
- بوی بد دهان
- بالا رفتن تعداد مراجعه به دستشویی
- بالا رفتن اشتها
- خواب آلودگی
- کاهش وزن ناگهانی
- تغییرات ناگهانی در خلق وخو
- خستگی و ضعف
- تاری دید
- تکرر ادرار
- شب ادراری در کودکان
- ناراحتی معده
در رابطه‌با شب ادراری در کودکان باید گفت که هر نوع شب ادراری را نمی‌توان از علائم دیابت دانست. اما اگر شب ادراری کودک به طور ناگهانی به وجود آمده و قبلاً دیده نشده می‌توان آن را از علائم دیابت نوع ۱ دانست.
روش های تشخیص دیابت نوع ۱
برای تشخیص دیابت نوع ۱ چندین آزمایش وجود دارد. برخی از آنها با روش های تشخیص دیابت نوع ۲ مشترکند که عبارتند از:
- آزمایش هموگلوبین A1C: میانگین قند خون را در ۲ تا ۳ ماه گذشته نشان می‌دهد.
- آزمایش قند خون ناشتا (FBS/FPG): سطح قند خون را پس از حداقل ۸ ساعت ناشتایی اندازه‌گیری می‌کند.
- آزمایش قند خون تصادفی (RBS): سطح قند خون را در هر زمانی اندازه‌گیری می‌کند.
- آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT): قند خون را قبل و ۲ ساعت پس از مصرف یک نوشیدنی قندی اندازه گیری می‌کند.
بیشتر بخوانید: فرق دیابت نوع یک و دو چیست؟
برخی از آزمایش ها نیز وجود دارد که تنها برای تشخیص دیابت نوع ۱ به کار برده می شوند. این موارد عبارتند از:
آزمایش‌های اتو آنتی بادی (ویژه نوع ۱): از آنجا که دیابت نوع ۱ یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله می‌کند، وجود اتوآنتی‌بادی‌ها در خون، نشان‌دهنده این روند خودایمنی و قویاً تأییدکننده دیابت نوع ۱ است.
آزمایش پپتید C و انسولین: این آزمایش‌ها میزان تولید انسولین توسط بدن را نشان می‌دهند. اگر سطح انسولین و پپتید بسیار پایین یا غیرقابل تشخیص باشند، فرد به دیابت نوع ۱ مبتلاست.
آیا می‌توان از دیابت نوع ۱ پیشگیری کرد؟
متأسفانه هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از دیابت نوع ۱ وجود ندارد. محققان در حال بررسی‌های گسترده هستند تا از همان ابتدای بیماری یا پیش از آن بتوانند جلوی دیابت نوع یک را بگیرند، اما تا کنون به نتیجه‌ای نرسیده‌اند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۱ هستند؟
تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از عوامل ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ را افزایش یا کاهش دهند. این عوامل عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به دیابت نوع ۱ باشد، خطر ابتلای شما نیز بیشتر است.
- سابقه ژنتیکی: داشتن برخی ژن‌ها شما را مستعد ابتلا به دیابت نوع ۱ می‌کند.
- عفونت‌های خاص: برخی از عفونت‌های ویروسی با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ مرتبط هستند.
- برخی از غذاها و مواد: قرار گرفتن در معرض برخی پروتئین‌های خاص گاو و گندم در دوران نوزادی ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ را افزایش دهد.
آیا دیابت نوع ۱ قابل درمان است؟
در حال حاضر، هیچ درمان قطعی برای این دیابت وجود ندارد. این یک بیماری خودایمنی است که به سلول‌های تولید کننده انسولین در لوزالمعده حمله می‌کند و آنها را از بین می‌برد.
با این حال، روش‌های درمانی موثری برای کنترل قند خون و مدیریت بیماری وجود دارد که به افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ کمک می‌کند تا زندگی طولانی و سالمی داشته باشند. این موارد عبارتند از:
تزریق انسولین
رایج‌ترین روش درمان دیابت نوع ۱ انسولین است. از آنجایی که بدن شما دیگر انسولین تولید نمی‌کند، باید آن را به صورت مصنوعی تزریق کنید. انواع مختلفی از انسولین با سرعت جذب متفاوت وجود دارد که پزشک با توجه به نیاز شما آنها را تجویز می‌کند.
نظارت بر قند خون
کنترل منظم قند خون برای مدیریت دیابت نوع ۱ ضروری است. شما باید از دستگاه تست قند خون برای بررسی سطح قند خون خود در طول روز استفاده کنید. بر اساس نتایج قند خون، ممکن است لازم باشد دوز انسولین خود را تنظیم کنید یا سایر داروها را مصرف کنید.
رژیم غذایی سالم
انتخاب غذاهای سالم و متعادل برای کنترل قند خون و سلامت کلی شما مهم است. شما باید با یک متخصص تغذیه یا مربی دیابت مشورت کنید تا یک برنامه غذایی مناسب برای خود دریافت کنید.
ورزش منظم
فعالیت بدنی منظم به کنترل قند خون، کاهش وزن و بهبود سلامت قلب و عروق کمک می‌کند. بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۱ باید حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش هوازی با شدت متوسط یا ۷۵ دقیقه در هفته ورزش هوازی با شدت بالا انجام دهند.
داروها
در برخی موارد، ممکن است برای کنترل عوارض دیابت مانند فشار خون بالا یا کلسترول بالا به داروهای اضافی نیاز داشته باشید.
درمان دیابت نوع ۱ در طب سنتی
طب سنتی در کنار طب نوین، دیدگاه‌ها و راه‌حل‌های خاص خود را برای مدیریت دیابت نوع ۱ ارائه می‌دهد. توجه به این نکته ضروری است که طب سنتی جایگزینی برای درمان‌های پزشکی نوین دیابت نوع ۱ نیست.
همیشه باید تحت نظر پزشک معالج خود باشید و از مشورت با او برای هرگونه تغییر در روند درمانی خودداری کنید.
با این حال، برخی از روش‌های طب سنتی ممکن است به کنترل قند خون و کاهش عوارض دیابت نوع ۱ کمک کنند. این روش‌ها عبارتند از:
گیاهان دارویی: برخی از گیاهان مانند دارچین، بادرنجبویه، گزنه، قاصدک و شنبلیله ممکن است به کاهش قند خون کمک کنند. مصرف این گیاهان باید طبق دستور پزشک یا متخصص طب سنتی باشد، زیرا ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند.
حجامت: حجامت نوعی طب سنتی است که شامل ایجاد برش‌های کوچک در پوست و تخلیه خون است. برخی از افراد معتقدند که حجامت می‌تواند به کاهش قند خون و بهبود علائم دیابت کمک کند. با این حال، تحقیقات علمی کافی برای تأیید این ادعاها وجود ندارد.
طب سوزنی: طب سوزنی نوعی طب سنتی چینی است که شامل قرار دادن سوزن‌های نازک در نقاط خاصی از بدن است. برخی از تحقیقات نشان داده است که طب سوزنی ممکن است به کاهش قند خون و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ کمک کند.
اگر دیابت نوع ۱ کنترل نشود، چه عوارضی دارد؟
داشتن قند خون بالا برای مدت طولانی ممکن است به بسیاری از سیستم‌های بدن آسیب برساند. دیابت نوع یک می‌تواند باعث مشکلات چون:
- بیماری قلبی
- سکته مغزی
- نارسایی کلیه
- نابینایی یا دیگر مشکلات دیدن
- بیماری لثه و از دست دادن دندان
- آسیب دیدن عصب‌های دست، پا و دیگر ارگان‌ها شود.
باگذشت زمان، عوارض دیابت می‌تواند اندام‌های اصلی بدن از جمله قلب، رگ‌های خونی، اعصاب، چشم‌ها و کلیه‌ها را بیشتر تحت‌تأثیر قرار دهد؛ بنابراین اگر برای درمان آن اقدام نکنید، احتمال دارد تا دچار عوارض مختلف دیابت شوید.
عوارض ابتلا به دیابت به شرح زیر است:
بیماری‌های قلبی و عروقی
- تنگی نفس
- تپش قلب
- سرگیجه
- اختلال در تکلم
- اختلال در راه‌رفتن
- سردرد شدید و ناگهانی
- صدمه به اعصاب دست و پا
- صدمه به اعصاب دستگاه گوارش
- آسیب به کلیه
- آسیب به چشم
- بیماری‌های پوستی و دهانی
- اختلالات جنسی
سخن پایانی:
دیابت نوع ۱ در اثر حمله سلول‌های ایمنی به هورمون‌های انسولین ایجاد میشود. در اثر این بیماری، بدن نیاز به تزریق انسولین دارد. افراد زیادی در سراسر جهان مبتلا به دیابت نوع ۱ هستند.
هرچند در زندگی این بیماران محدودیت‌های زیادی وجود دارد اما تغییرات سبک زندگی می‌تواند آنها را از عوارض دیابت مصون نگه دارد و این بیماران مانند سایر افراد جامعه به زندگی عادی و فعالیت‌های روزمره‌شان بپردازند. هنوز دلیل مشخصی برای دیابت نوع یک یافت نشده، در نتیجه درمان قطعی نیز برای آن وجود ندارد. البته با یک زندگی سالم و تزریق انسولین می‌توان این بیماری را کنترل کرد.
سوالات متداول دیابت نوع ۱:
۱- آیا دیابت نوع یک قابل درمان است؟
در حال حاضر، هیچ درمان قطعی برای دیابت نوع ۱ وجود ندارد. این بیماری خودایمنی است که به سلول‌های تولید کننده انسولین در لوزالمعده حمله می‌کند و آنها را از بین می‌برد.
۲- از کجا بفهمیم دیابت نوع یک داریم یا نوع دو؟
تشخیص دیابت نوع ۱ و نوع ۲ به طور کلی توسط پزشک و با استفاده از ترکیبی از معاینات فیزیکی، سابقه پزشکی و آزمایشات خون انجام میشود.
۳- سن ابتلا به دیابت نوع ۱ چه سنی است؟
دیابت نوع ۱ ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در کودکان و نوجوانان بین سنین ۴ تا ۱۴ سالگی ظاهر میشود. دو پیک سنی شایع برای ابتلا به دیابت نوع ۱ وجود دارد:
اولین پیک: بین ۴ تا ۷ سالگی
دومین پیک: بین ۱۰ تا ۱۴ سالگی
۴- آیا دیابت نوع ۱ ارثی است؟
دیابت نوع ۱ تا حدی ارثی است، به این معنی که ژن ها در ابتلا به آن نقش دارند. با این حال، این یک بیماری تک ژنی نیست، به این معنی که برای ایجاد بیماری به یک ترکیب خاص از ژن ها نیاز است.
۵- آیا دیابت نوع ۱ قابل درمان است؟
در حال حاضر، درمان استاندارد و حیاتی برای دیابت نوع ۱، تزریق منظم انسولین است. بنابراین، درمان دیابت نوع ۱ در حال حاضر بدون انسولین امکان‌پذیر نیست و قطع خودسرانه انسولین بسیار خطرناک است.
منبع:
سلام من حدودا چند وقته ک دسشویی زیاد میرم و به نسبت نصف شبایا وقتی خابم زیاد تشنم میشه حالت تهوع دارم اکثرا و سرم دردای عجیبی داره.اشتهام زیاد تر شده اما نه خیلی ولی شکلات خیلی عجیب بهش میل دارم اینا نشونه دیابت هست؟!
سلام دوست خوبم
بهتره که آزمایش دیابت بدید
ما دیابتی ها نمی توانیم جلوی خودمونو بگی یم که شیرینی نخوریم کاش زود تر اون پانکراس مصنوعی رو درست کنن😔
عالی بود
سلام لطفا جواب منو سریع بدید .
من ۱۴ سالمه تازه به حدود نیم ساله که به سن بلوغ رسیدم .
کاهش وزن زیادی دارم .
شبا قبل خواب خیلی دستشویی میرم و سرعت دستشویی گرفتنم بالاس .
شبا قبل خواب فشارم میفته نمیتونم بخوابم تا ساعت حدود ۳ بعضی وقتا مجبور میشم یه شکلات بخورم .
یه خورده تاری دید دارم احساس میکنم خیلی شفاف نیست .
اینا از علامت های دیابت هست ؟ ممکنه شانس داشته باشم دیابت نداشته باشم ؟ .
چندروز دیگل میخوام برم آزمایش بدم لطفا سریع جواب بدید خواهشا .
سلام دوست خوبم
این همه استرس نداشته باشید با نتیجه آزمایش همه چیز روشن میشه
سلام والا خیلی این مطالب به دردم خورد
عالی بود مطالب
سلام ببخشید زیاد خوابیدن و خواب آلود بودن هم عوارض قند بالاست؟
امیر عزیز، اختلالات خواب می‌تواند نشانه‌ای از دیابت باشد.