مصرف میوه و زمان آن تا چه اندازه اهمیت دارد؟

میوه و سبزیجات از اجزای بسیار مهم برنامه غذایی سالم به حساب می آیند. استفاده از برنامه غذایی همراه با مواد مغذی مورد نیاز بدن منجر به کاهش خطر چاقی و بیماری های قلبی و عروقی می شود. میوه ها منابع غنی ویتامین، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان هستند. متخصصان سلامت معتقدند که قند موجود در میوه ها تاثیر متفاوتی از دیگر انواع قند روی بدن می گذارد.

خوردن میوه به عنوان دسر، میان وعده و یا روی سالاد از جمله راه های ساده برای اضافه کردن میوه به برنامه غذایی است. بیشتر از 1.5 تا 2 فنجان خوردن میوه در روز می تواند برای سلامت و کاهش وزن مفید باشد اما یادتان باشد زیاده روی کردن در مصرف میوه  کاری هموشندانه نیست. میوه باید بخشی از رژیم غذایی متعادل به همراه غذاهای مختلف از جمله: پروتئین، چربی های سالم، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات باشد.

مزایای خوردن میوه قبل از وعده غذایی

خوردن میوه قبل از وعده غذایی می تواند مزایایی برای کاهش وزن داشته باشد. فیبر موجود در میوه ها به کنترل احساس گرسنگی کمک می کند. یعنی بعد از آن وعده غذای کمتری دریافت خواهید کرد که در نتیجه به کاهش وزن کمک می کند. میوه ها به عنوان غذاهایی با تراکم انرژی پایین در نظر گرفته می شوند. این یعنی نسبت به وزنشان کالری کمتری دارند. بنابراین خوردن میوه بدون دریافت کالری زیاد به احساس سیری کمک کند.

محققان در سال 2003 به مدت 12 هفته به سه گروه، رژیمی کم کالری دادند. به عنوان میان وعده قبل از وعده اصلی به یکی از این گروه ها سیب، دیگری گلابی و به آخرین گروه کلوچه داده شد. بعد از 12 هفته محققان  دریافتند دو گروهی که میوه دریافت می کردند وزن بیشتری از گروه سوم کم کردند. گروه هایی که میوه دریافت می کردند همچنین گلوکز خونشان نیز کمتر بود.

محققان پس از این پژوهش ادعا کردند خوردن میوه به خصوص سیب و گلابی قبل از وعده اصلی برای کاهش وزن مناسب است. خوردن دیگر میوه ها نیز قبل از وعده غذایی می تواند همین تاثیر را داشته باشند.

چرا در رژیم غذایی به افراد توصیه می شود پیش از نهار میوه مصرف کنند؟ پاسخ این سوال را از زبان دکتر کرمانی بشنوید:

مزایای خوردن میوه بعد از وعده غذایی

همانطور که گفته شد مدرک علمی مبنی بر اینکه خوردن میوه قبل یا بعد از وعده غذایی باعث بروز مشکل شود وجود ندارد. در واقع خوردن میوه در کنار یا بعد از وعده غذایی کمک می کند احساس سیری کنید.

خوردن میوه بعد از وعده غذایی کمک می کند تمایل کمتری به مصرف غذاهای شیرین داشته باشید. جایگزین کردن میوه به جای شیرینی جات سبب می شود کالری اضافه به برنامه غذایتان وارد نکنید. همچنین این کار ویتامین، فیبر و مواد معدنی دریافتی را افزایش می دهد. برای مثال یک مشت توت کمتر از 100 کالری دارد و می تواند هوس خوردن شیرینی را هم از بین ببرد.

آیا زمان مصرف میوه اهمیت دارد؟ 

با این همه ویژگی های مفیدی که میوه دارد، چرا بعضی همچنان توصیه می کنند میوه را در زمان های خاصی مصرف نکنید؟ برخی ادعا می کنند خوردن میوه در زمان های مشص در هضم غذایی که می خوردید اثر می گذارد. با این حال هنوز هیچ مدرکی وجود ندارد که بگوید خوردن میوه در ساعات مشخص تاثیر منفی روی گوارش دارد.

خوردن میوه قبل یا بعد از وعده غذایی می تواند مزایایی داشته باشد اما اصلی ترین نگرانی متخصصان تغذیه این است که مردم مقدار مصرف میوه و سبزیجات خود را افزایش دهند. به توصیه پزشکان در هر وعده نیمی از بشقابتان را به سبزیجات اختصاص دهید که متاسفانه بسیاری از مردم به این اندازه مصرف نمی کنند.

به طور کلی چه مقدار میوه توصیه شده است؟

سالیان سال است که متخصصان تغذیه و دانشمندان توصیه می کنند برای داشتن سلامتی مطلوب، خوردن پنج، هفت و حتی ده وعده میوه و سبزیجات لازم است. اما تحقیقات به تازگی نشان داده اند مصرف روزانه سه تا چهار وعده ترکیبی میوه، سبزیجات و حبوبات می تواند به فرد کمک کند تا خطر مرگ زودرس را در خود کاهش دهد – و مصرف بیشتر از این مقدار هم نمی تواند مزایای اضافی در پی داشته باشد.

در اولین نگاه به نظر می رسد نتایج این تحقیقات می خواهد نشان دهد تمام توصیه ها برای مصرف بسیار زیاد میوه و سبزیجات بیش از حد بوده است؛ اما وقتی به مقدار وعده ها نگاه کنیم متوجه می شویم فاصله چندانی هم با همان پنج وعده در روز ندارد.

یک خانم بالغ بالای 30 سال باید هر روز به اندازه یک و نیم فنجان میوه میل کند و یک مرد بالغ نیز 2 فنجان. بر اساس آمار، متاسفانه بسیاری از ما در روز به اندازه کافی میوه دریافت نمی کنیم. بسیاری از متخصصان و ارگان های سلامت، مردم را به افزایش استفاده از میوه و سبزیجات در برنامه غذایی شان تشویق می کنند، چون چنین برنامه ای موجب کاهش خطر بیماری قلبی، سکته مغزی و برخی از انواع سرطان کمک می کند.

متاسفانه بسیاری از مردم در روز، این مقدار میوه را میل نمی کنند بنابراین چه بخواهید وزن کم کنید چه نه هدف مناسبی است. در وعده های اصلی، نیمی از بشقابتان را باید میوه و سبزیجات تشکیل بدهد.

اما تعریف محققان از وعده ها در این تحقیق نسبت به دیگر تحقیقات کمی بیشتر بود یعنی سه وعده ( 375 گرم ) در این تحقیق با پنج وعده ای ( 400 گرم ) که در دیگر تحقیقات گفته شده بود تفاوت بسیار ناچیزی داشت.

به عنوان مرجع، یک سیب متوسط 180 گرم است اما در این تحقیق به جای گرم از واحد های دیگری استفاده شده بود. توصیه آنها بسته به سن و جنسیت چیزی میان یک و یک دوم تا دو فنجان میوه و حدود دو تا دو و یک دوم فنجان سبزیجات در روز بود. این مقدار همانطور که گفته شد با چیزی که قبلا توصیه می شد یکی است اما اندازه گیری اش برای افراد ساده تر خواهد بود.

فواید مصرف میوه

1- کمک به کاهش وزن

خوردن غذاهایی که فیبر بالایی دارند به افزایش احساس سیری، آزاد شدن آرام تر گلوکز در جریان خون و کاهش وزن کمک می کنند. خوردن میوه و سبزیجات برای تثبیت وزن و پیشگیری از تحلیل عضلانی نیز مناسب است به خصوص زمانی که به جای غذاهای پرکالری خورده شوند.

2- کاهش فشار خون

سدیم معمولا به شکل نمک در وعده‌های غذایی وارد بدن می‌شود اما اگر افزایش سدیم با کاهش پتاسیم همراه باشد منجر به فشار خون بالا خواهد شد. پتاسیمی که از خوردن میوه بدست می آید به کاهش فشار خون کمک می کند. انار، زردآلو، انجیر، انبه، سیب، هویج، لبو، هندوانه، گریپ فروت، پرتقال و موز از جمله میوه هایی هستند که به کاهش فشار خون کمک می کنند.

3- کاهش خطر مرگ و میر

برخی از برنامه ها توصیه می کنند خوردن میوه را محدود کنید، در صورتی که دریافت میوه به اندازه توصیه شده مزایای بسیاری برای سلامت دارد. برای مثال خوردن سبزیجات خام تاثیر بالایی روی پیشگیری از مرگ زودرس دارد و سبزیجات پخته خواصشان مقداری کمتر است. در برخی از کشورها بیشتر از سبزیجات پخته استفاده می شود و این روی میزان وعده ها تاثیر خواهد گذاشت. بنابراین روی سبزیجات خام باید تاکید بیشتری شود.

4- محافظت از سلول ها

در حال حاضر مواد مغذی که متخصصان نگران دریافت کم آن هستند عبارتند از: فیبر، پتاسیم، کلسیم و ویتامین D. اینها در واقع همان مواردی هستند که بیشتر افراد به اندازه کافی دریافت نمی کنند. افزایش خوردن میوه می تواند فیبر و پتاسیم مورد نیازمان را تامین کند و همچنین با کمک آنتی اکسیدان ها، سلول ها را از آسیب محافظت کند.

برخی افراد درباره ضرر خوردن میوه با دیگر غذاها چه می گویند

برخی وب سایت ها ادعا می کنند خوردن میوه ها با دیگر غذاها می تواند خطر سوءهاضمه، نفخ و ورم را افزایش دهد. آنها می گویند وقتی میوه را با دیگر غذاها می خوریم باعث تخمیر آنها در معده و بروز مشکلاتی مانند احساس ورم، نفخ و به طور کلی سوء هاضمه می شود. برای پیشگیری از فرآیند تخمیر در معده، توصیه می کنند که فقط میوه را با شکم خالی بخورید.

آیا حقیقت دارد؟

این عقیده درست نیست. هیچ مدرکی تاثیر بد میوه در هضم دیگر غذاها را نشان نداده است.  چیزی که این ایده را نادرست می کند به شدت اسیدی بودن فضای معده است. اسید معده تمام باکتری هایی که برای تخمیر شدن نیاز است را می کشد. بدن به خوبی قادر به هضم غذاهای مختلف در یک زمان است مگر اینکه مشکلی برای سیستم گوارشی رخ داده باشد.

بهترین میوه هایی که می توان خورد کدام هستند؟

بهترین میوه ها در واقع همان هایی هستند که همیشه می خوردید. میوه خاصی وجود ندارد، همه مفید هستند. بهتر است مقدار میوه دریافتی خود را از میوه های واقعی نه دیگر منابع بگیرید. خوردن میوه های رنگارنگ بسیار اهمیت دارد چون با این کار منابع مختلفی از آنتی اکسیدان را وارد بدنتان می کنید.

چگونه به برنامه غذایی خود میوه بیشتری اضافه کنیم؟

دلایل زیادی برای اضافه کردن میوه و سبزیجات به برنامه غذایی وجود دارد. اگر به دنبال راهی خلاقانه برای اضافه کردن میوه به برنامه غذایی تان هستید سعی کنید آنها را وارد وعده های اصلی هم کنید و فقط در حد میان وعده نگهشان ندارید. خوردن میوه در انتهای یک وعده و به عنوان دسر می تواند مقدار میوه دریافتی تان را افزایش دهد. حتی می توانید میوه ها را به سالادتان هم اضافه کنید. از میوه های سرخ کرده مانند سیب، گلابی و مرکبات برای چاشنی زدن به گوشت ها هم استفاده می شود.

نکاتی درباره ی مصرف میوه ها

1- مواظب منابع مخفی قند باشید

شاید برخی مواقع به این دلیل از خوردن میوه صرف نظر شود که منبع طبیعی قند است. با این وجود، چون میوه سرشار از فیبر و بسیاری از مواد مغذی دیگر است، نباید از قند حاصل از آن ترسید. نکته مهم این است که قند همه میوه ها به یک شکل پردازش نمی شود.

” اگر میوه را به صورت کمپوت میل کنید ممکن است شربتی رقیق یا آب میوه نیز به همراه آن باشد ” با اینکه آب میوه طبیعی است، باز هم قند اضافی به میوه اضافه می کند. بنابرین اگر خواستید میوه را به صورت کمپوت میل کنید ابتدا آب آن را بکشید تا مقدار قند اضافه شده اش کاهش پیدا کند.

میوه های خشک را نیز می توان به عنوان یکی از مواردی که نیاز روزانه به میوه را برطرف می کند در نظر گرفت. مقدار میوه خشکی که به عنوان یک وعده می توانید استفاده کنید، حجم کمتری دارد چون متمرکز است. گاهی به میوه های خشک قند نیز اضافه می شود. بنابراین اگر میوه های خشک میل می کنید مواظب مقدار قند اضافه شده به آنها باشید. سعی کنید تا جای ممکن، مقدار میوه مورد نیاز خود را از میوه های واقعی دریافت کنید نه غذاهایی که به آنها میوه اضافه شده و یا میوه هایی که فرآوری شدند.

2- آب میوه را محدود کنید

آب میوه 100 درصد طبیعی، نوشیدنی سالمی به حساب می آید اما متخصصان توصیه می کنند به جای آن از میوه کامل استفاده کنید. آب میوه مانند میوه کامل فیبر ندارد که بتواند جذب گلوکز به جریان خون را آهسته کند. غذاها یا نوشیدنی هایی که با آب میوه درست می شوند می توانند سرشار از کالری و قند باشند. یادتان باشد آب میوه های بسته بندی سرشار از قند اضافه شده هستند.

3- میوه و خطر دیابت نوع 2

مصرف نوشیدنی های شیرین حتی اگر آب میوه باشد خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد. با این حال خوردن میوه کامل نه سبب افزایش این خطر نیست بلکه به کاهش آن نیز کمک می کند.  این نتیجه پژوهشی انجام شده در سال 2008 است که به بررسی سوابق بیش از 70.000 پرستار زن پرداخته بود.

در این پژوهش ها مشخص شد مصرف میوه و سبزیجات با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در ارتباط است اما مصرف آب میوه دقیقا برعکس این ماجراست و خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. بر اساس نتایج این پژوهش ها توصیه می شود به برنامه غذایی خود میوه و سبزیجات اضافه کنید تا خطر ابتلا به دیابت نوع 2 افزایش پیدا نکند و همچنین ممکن است این کار به اهداف کاهش وزنتان نیز کمک کند.
اگر دچار پیش دیابت، دیابت نوع 2، تزریق انسولین و یا دیگر مشکلات سلامت هستید ممکن است پزشکان مقدار مصرف میوه ای را توصیه کنند که با حالت عادی متفاوت است. اگر سوالاتی دارید که مربوط به سطح قند خون، وضعیت سلامت و مقدار دریافت میوه تان باشد حتما باید با پزشک مشورت کنید.