ماه رمضان، فرصت بسیار خوبی برای تقویت روح و جسم است. اما روزه برای دیابتی ها می‌تواند چالش‌هایی را به همراه داشته باشد. تغییر در الگوی غذایی و ساعات مصرف داروها، می‌تواند بر سطح قند خون این افراد تأثیر بگذارد. یکی از سوالات رایج در مورد روزه‌ داری افراد دیابتی، این است که آیا روزه قند خون را بالا میبرد؟

بعضی از تحقیقات دیابت و روزه‌ داری را با یکدیگر متناقض نمی‌دانند. به این معنا که نه تنها روزه‌ داری برای افراد دیابتی مشکل‌ ساز نیست، بلکه فوایدی هم دارد. اما برخی تحقیقات دیگر این موضوع را نقش می کنند. به هر حال اگر دیابت دارید و می‌خواهید روزه بگیرید، باید بدانید چه خطراتی ممکن است شما را تهدید کند تا از آنها پیشگیری کنید.

چالش های روزه برای دیابتی ها

روزه‌ داری برای افراد دیابتی می‌تواند چالش‌های متعددی را به همراه داشته باشد، از جمله:

نوسانات قند خون: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ ها، تغییر در الگوی غذایی و ساعات مصرف داروهاست که می‌تواند منجر به نوسانات شدید قند خون شود. این نوسانات می‌توانند به شکل افت قند خون (هیپوگلیسمی) یا افزایش قند خون (هیپرگلیسمی) بروز کنند.
کم‌ آبی بدن (دهیدراتاسیون): عدم مصرف آب در طول روز می‌تواند منجر به کم‌ آبی بدن شود. کم‌ آبی بدن می‌تواند باعث افزایش غلظت قند خون و بروز عوارض دیگر شود.
کتواسیدوز دیابتی (DKA): در موارد شدید، به‌ ویژه در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، روزه‌ داری می‌تواند منجر به کتواسیدوز دیابتی شود. این وضعیت یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به درمان فوری دارد.
تغییر در برنامه دارویی: تغییر ساعات مصرف دارو و تنظیم دوز آنها یکی دیگر از چالش‌های افراد دیابتی در ماه رمضان است.

چالش های روزه برای دیابتی ها
یکی از چالش های روزه داری برای افراد دیابتی، نوسانات قند خون در آنهاست.

آیا روزه قند خون را بالا میبرد؟

پاسخ به این سوال به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع دیابت، داروهای مصرفی، رژیم غذایی و فعالیت بدنی. به طور کلی، روزه می‌تواند هم باعث افزایش و هم باعث کاهش قند خون در افراد دیابتی شود. در ادامه تاثیر روزه بر هر یک از انواع قند خون را بررسی خواهیم کرد:

روزه برای پیش دیابتی ها

افراد مبتلا به پیش دیابت (کسانی که قند خون آنها لب مرز است) با رعایت نکات کلیدی و احتیاط جوانب می توانند روزه بگیرند. حتی این کار برای آنها فوایدی نیز به دنبال دارد. روزه‌ داری برای این افراد می‌تواند به بهبود حساسیت سلول‌ها به انسولین کمک کند. این امر می‌تواند در کنترل قند خون و پیشگیری از پیشرفت دیابت نوع ۲ موثر باشد.

روزه برای دیابت نوع ۱

افراد دیابتی به خصوص مبتلایان به دیابت نوع ۱ در ماه رمضان باید بدانند که با روزه در معرض افزایش خطر کتواسیدوز دیابتی (عوارض حاد دیابت) هستند. به خصوص آنهایی که قبل از ماه رمضان قندشان به شدت بالا بوده است. چون دوز انسولین با کم شدن مقدار غذا در طول ماه رمضان پایین می‌آید.

بیشتر بخوانید: بیماری هرزه خواری یا پیکا چیست + روش‌های درمان پیکا

در اصل بیمارانی که دیابت نوع ۱ دارند به شدت باید از روزه گرفتن خودداری کنند. بیماران با دیابت نوع ۱ که سابقه هیپوگلیسمی (قند خون پایین) مکرر دارند و یا دیابت خود را درست کنترل نمی‌کنند، در خطر ابتلا به هیپوگلیسمی شدید قرار می‌گیرند. از سوی دیگر، کاهش بیش از حد دوز انسولین در این بیماران ممکن است آنها را در کتواسیدوز دیابتی قرار دهد.

کتواسیدوز دیابتی (DKA) یک بیماری جدی است که می تواند در مبتلایان به دیابت رخ دهد. این عارضه زمانی رخ می دهد که کمبود انسولین باعث ایجاد مواد مضری به نام کتون ها در خون شود. این بیماری بسیار خطرناک است و نیاز به معالجه فوری در بیمارستان دارد.

www.nhs.uk

روزه برای دیابت نوع ۲

افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ اغلب با روزه گرفتن دچار افت قند خون می شوند، اما با شدتی کمتر از بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱. متخصصان توصیه می‌کنند افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که تصمیم به روزه گرفتن دارند، باید آموزش ببینند.

به طور کلی افرادی که قند خونشان به خوبی کنترل می‌شود، نسبت به افرادی که نوسانات قند خون دارند، ریسک کمتری دارند. بنابراین توصیه می شود که پیش از گرفتن روزه با متخصص یا پزشک خود مشورت کنید.

روزه برای دیابت بارداری

روزه‌ داری برای زنان مبتلا به دیابت بارداری، به دلیل خطرات احتمالی برای مادر و جنین، به طور کلی توصیه نمی‌شود. دیابت بارداری، نوعی دیابت است که در دوران بارداری ایجاد می‌شود و می‌تواند عوارضی مانند افزایش قند خون، افزایش فشار خون، زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن بالا را به همراه داشته باشد.

ساعات طولانی گرسنگی می‌تواند باعث افت شدید قند خون شود که برای مادر و جنین خطرناک است. علاوه بر این نوسانات قند خون و کم‌ آبی بدن می‌تواند باعث کاهش رشد جنین شود.

بیشتر بخوانید: رژیم مناسب برای رفلاکس معده
روزه برای دیابت بارداری
روزه‌ داری برای زنان مبتلا به دیابت بارداری، به طور کلی توصیه نمی‌شود.

آیا روزه برای دیابتی ها فوایدی نیز دارد؟

بسیاری از تحقیقات و آزمایشاتی که روی ارتباط دیابت و روزه‌ داری انجام شده، نتایج خوبی داشته‌اند. اما باید بگوییم این نتایج قطعی نیستند. روزه داری عموما فواید زیادی برای سلامتی دارد. به طور مثال کاهش التهاب، کمک به کاهش وزن و پایین آوردن سطح کلسترول از فواید روزه‌داری است.

یک تحقیق روی سه مردی که ۱۰ تا ۱۵ سال دیابت داشتند، انجام شد. در این تحقیق افراد سه روز در هفته روزه می‌گرفتند. بعد از یک ماه هر سه فرد توانستند مصرف انسولین را قطع کنند. کمتر از یک سال آنها مصرف قرص‌های دیابت را نیز کمتر کردند.

آزمایش دیگری نیز روی ۱۰ فرد چاق با دیابت نوع دو انجام شد. در این آزمایش افراد توانستند میزان قند ناشتای خود را بهبود ببخشند و در کمتر از ۶ هفته وزن کم کنند. البته باید بگوییم آزمایش‌هایی در مقیاس بزرگتر برای تایید این یافته‌ها نیاز است.

توصیه‌های پزشکی روزه برای دیابتی ها

با اینکه بسیاری از بیماران دیابتی نباید روزه بگیرند و تاثیر منفی روزه بر قند خون را می‌دانند اما برخی از آنها همچنان اصرار به گرفتن روزه دارند. اگر شما نیز جزء این دسته افراد هستید، توصیه های زیر را در نظر داشته باشید:

با پزشک خود صحبت کنید

اگر دیابت نوع یک دارید یا درگیر مشکلات دیگری با دیابت هستید و یا دچار افت شدید قند خون می‌شوید قبل از روزه گرفتن با پزشک مشورت کنید. به احتمال زیاد شما جزء آن دسته از افرادی هستید که مجاز به روزه گرفتن نیستند.

توصیه‌های پزشکی روزه برای دیابتی ها
اگر دیابت دارید و قصد دارید روزه بگیرید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

حواستان به میزان قند خونتان باشد

اگر شروع به لرز، تعریق و گیجی کردید قند خونتان بیش از اندازه پایین آمده است. در این صورت روزه خود را بلافاصله بشکنید و روش‌هایی که به طور معمول برای رفع افت قند خون دارید، انجام دهید. به طور مثال شربت نوش جان کنید و یا یک میان‌وعده‌ی کوچک که به تنظیم قند خونتان کمک می‌کند، بخورید.

حواستان به غذایی که در هنگام افطار می‌خورید باشد

خوردن کربوهیدرات زیاد بعد از روزه‌ داری باعث بالا رفتن قند خونتان می‌شود. برای جلوگیری از نوسان بیش از حد قند خون، غذاهای سالمی را انتخاب کنید که قند خونتان را تنظیم کند.

احتیاط کنید

در حین روزه‌ داری تمرینات ورزشی سخت و شدید انجام ندهید. ورزش شدید می‌تواند باعث کاهش یا افت شدید قند خون شود. از پزشک خود بپرسید چه برنامه ورزشی برایتان مناسب است.

پیشگیری از عوارض روزه برای دیابتی ها
در حین روزه‌ داری تمرینات ورزشی سخت و شدید انجام ندهید.

زیاد آب بخورید

ابتلا به دیابت می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن شود. در این صورت کنترل قند خون سخت‌تر است. زمان افطار میزان زیادی آب و نوشیدنی‌های کم کالری بخورید.

به بیماران دیابتی که روزه می‌گیرند توصیه می‌شود:

  • قبل از ماه رمضان دستورالعمل‌های مربوط به فعالیت بدنی، برنامه ریزی وعده‌های غذایی، نظارت بر قند خون، دوز دارو و زمان بندی داروها را بیاموزند.
  • چند روز پس از شروع ماه رمضان به مطب پزشک مراجعه کنند تا پس از معاینه دوز داروهای دریافتی آنها بررسی شود.
  • همیشه همراه خود دستگاه کنترل قند خون داشته باشند و مرتب آن را چک کنند.
  • هرگونه کاهش قند خون ممکن است بیمار را در خطر کما قرار دهد.
  • حتما وعده‌ی سحری میل کنند. معمولا پزشک برای این وعده برنامه خاص به آنها می‌دهد.
  • پس از افطار کمی ورزش کنند. پیاده روی از ساده‌ ترین و تاثیر گذارترین گزینه‌هاست.

آنچه از مقاله آیا روزه قند خون را بالا میبرد، آموختیم:

روزه برای دیابتی ها، موضوعی پیچیده و نیازمند بررسی دقیق شرایط فردی است. همانطور که در این مقاله بررسی شد، روزه می‌تواند هم باعث افزایش و هم باعث کاهش قند خون در این افراد شود. عوامل مختلفی مانند نوع دیابت، داروهای مصرفی، رژیم غذایی و فعالیت بدنی، در تعیین تأثیر روزه بر قند خون نقش دارند.

اگر همچنان سوالی درباره روزه برای دیابتی ها دارید، می‌توانید در قسمت نظرات سوال خود را از کارشناس به اندام دکتر کرمانی بپرسید.

بیشتر بخوانید: اختلال تغذیه؛ درمان اختلال خوردن با چند راه حل کلیدی
کال تو اکشن

سوالات متداول مقاله آیا روزه قند خون را بالا میبرد:

۱- چگونه افراد دیابتی می‌توانند قند خون خود را در طول روزه‌ داری کنترل کنند؟

افراد دیابتی باید قند خون خود را به طور منظم در طول روز اندازه‌ گیری کنند، وعده‌های غذایی خود را به طور متعادل و مغذی تنظیم کنند، به میزان کافی آب بنوشند، و از مصرف غذاهای پرکربوهیدرات و شیرین خودداری کنند.

۲- آیا روزه قند خون را بالا میبرد؟

روزه برای افراد دیابتی موجب نوسان قند خون می شود و هم می تواند آن را بالا ببرد و هم پایین.

۳- چه علائمی نشان می‌دهد که افراد دیابتی باید روزه خود را قطع کنند؟

علائم افت قند خون (لرزش، تعریق، سرگیجه، ضعف)، علائم افزایش قند خون (تشنگی شدید، تکرر ادرار، تاری دید)، احساس تشنگی شدید، و بیماری یا ضعف شدید، از جمله علائمی هستند که نشان می‌دهند افراد دیابتی باید روزه خود را قطع کنند.

منبع:

۴.۵