توصیه های یک متخصص هورمون به کسانی که قصد کاهش وزن دارند

در این مقاله دکتر سارا گاتفرید، متخصص هورمون برایمان توضیح خواهد داد که چگونه عدم تعادل هورمونی ما را از کاهش وزن باز می دارد.

وقتی با بیمارانم درباره روند کاهش وزنشان صحبت می کنم همیشه نظرات مشابه زیادی را می شنوم:

• من از دستورات پیروی می کنم، اما هنوز نمی توانم وزن کم کنم.
• سنم بالا رفته و سوخت و ساز بدنم کند شده، این ژنتیکی است و نمی توانم کاری برای کاهش وزنم بکنم.
• این 5 کیلوی آخر کم نمی شود، فکر کنم دیگر باید تسلیم شوم!
• غذاهایی هستند که نمی توانم در برابرشان مقاومت کنم، حتی با اینکه می دانم خوردنشان برایم خوب نیست.
• قرص کاهش وزنی دارید که به من بدهید؟
• من همه چیز را برای کاهش وزن امتحان کردم. شاید باید خودم را به عنوان یک فرد چاق قبول کنم و بیخیال لباس های با سایز پایین بشوم.
• توصیه ها و روش های رژیمی که برای دیگران کار می کند به من کارساز نیست.
• من دو کیلو و نیم کم کردم، اما بعد 7 کیلو اضافه کردم، این خیلی آزار دهنده است.

این جملات برای شما هم آشنا بود؟ اگر چنین بود، شاید از یک راز مهم بی خبر هستید: دلیل اینکه با کاهش وزن خود درگیر هستید، عدم تعادل هورمونی است.

به عنوان متخصص بیماری های زنان، کاملا این را درک می کنم که یک خانم چه عذابی را از افزایش وزن و خجالت از بدنی که دارد تحمل می کند، اما از این مهمتر، من خودم هم چاق بودم، بنابراین از دانش پزشکی خودم برای نجات از چاقی استفاده کردم، و حالا می خواهم این دانش را با شما به اشتراک بگذارم.

با اینکه هورمون ها پیچیده هستند، اما چهار مورد از آنها وقتی از تعادل خارج شوند، باعث غیر ممکن شدن کاهش وزن هستند، مخصوصا برای خانم ها.

در ادامه برایتان توضیح خواهم داد که این چهار هورمون کدامند، چگونه روی وزن و چربی سوزی تاثیر می گذارند، و همچنین یک راه ساده برای اینکه هر کدام از آنها را متعادل کنید در اختیارتان قرار می دهم.

مانع کاهش وزن شماره 1: عدم تعادل استروژن

استروژن هورمون زنانه ای است که در خانم ها باعث برجسته شدن سینه و ران ها می شود و همچنین مفاصل را روان نگه می دارد. آقایان نیز استروژن دارند، اما در سطحی بسیار کمتر. هم مردان هم زنان هر دو در خطر اضافه بار استروژن قرار دارند، که به معنای داشتن سطح بالای استروژن در بدن است – حتی در دوران یائسگی. استروژن پس از یائسگی همچنان در تخمدان ساخته می شود، همچنین در غدد آدرنال. ( اگرچه سطح استروژن پس از یائسگی کاهش می یابد، اگر سطح پروژسترون بسیار پایین باشد هنوز ممکن است دچار تسلط استروژن باشید. )

استروژن در کنار دیگر هورمون ها، مسئول چگونگی واکنش شما به غذاها، نوشیدنی ها و مکمل ها است. تسلط استروژن بدون در نظر گرفتن سن یکی از دلایل اصلی مشکل خانم ها برای کاهش وزن در مقایسه با آقایان است.

چگونه بهبود پیدا کنیم: برای کاهش سطح استروژن ( و کمک به کاهش وزن ) من توصیه می کنم در طول روز مقدار زیادی سبزیجات میل کنید. فیبر موجود در سبزیجات به دفع استروژن کمک می کند، پس دیگر مانند بخت و اقبال بد در بدنتان گردش می کند. اگر خانم هستید هدفتان دریافت 35 تا 45 گرم فیبر در روز باشد ( آقایان 40 تا 50 گرم ) اما این مقدار را آرام آرام اضافه کنید، مثلا روزی 5 گرم تا برای رسیدن به هدف دچار گاز و نفخ معده نشوید.

بعلاوه خوردن سبزیجات جا را برای گوشت تنگ می کند. و این به دو دلیل مهم است: اول اینکه گوشت از عوامل اصلی تغییر آب و هوایی است ( محققان می گویند اگر می خواهید به محیط کمک کنید کمتر گوشت مصرف نمایید ) دوم اینکه تغییر مکرر کشاورزی صنعتی در طوی یک قرن گذشته توانایی تطبیق پذیری ژنها را کند کرده است. DNA زیستی ما هنوز نتوانسته با گوشت های مدرن خود را تنظیم کند – و مخصوصا خانمها در خطر تاثیر این گوشت ها روی استروژنشان هستند. ارتباط بین استروژن و گوشت عمیق است. وقتی مرتب از چنین گوشت هایی استفاده می کنید احتمال ابتلا به اضافه بار استروژن نیز افزایش می یابد.

نمی گویم که گوشت را برای همیشه کنار بگذارید – اما استدلالات قدرتمندی وجود دارد که ثابت می کند باید مصرف گوشت خود را پایین بیاورید. خوردن غذاهایی که برای ژنتیک مشکل آفرین نیست برای بعضی از خانم ها کار می کند ولی نه همه، تاثیرش در آقایان بسیار بیشتر است.

مانع کاهش وزن شماره 2: انسولین اضافی

متاسفانه بسیاری از افراد نشانه های دیابت همراه با چاقی را دارند. وقتی اضافه وزن دارید و یا اینکه با وجود داشتن وزن طبیعی بافت چربی بدنتان بالا است، دچار عدم تعادل انسولین می شوید و سلول هایتان نسبت به این هورمون بی حس می شود. در نتیجه افت و خیز قند خون را تجربه می کنید. همچنین چربی ذخیره می کنید چون تحریک کننده گلوکزتان از کار افتاده. انسولین کار نمی کند و هورمون و کاهش وزنتان از مسیر خارج می شود.

چگونه بهبود پیدا کنیم: راه های زیادی برای راه اندازی مجدد انسولین وجود دارد، اما یکی از راه های محبوبی که خودم استفاده می کنم نوشیدن آب فیلتر شده به همراه دو قاشق چای خوری سرکه سیب است. یک تحقیق در سال 2004 نشان داد نوشیدن دو قاشق سرکه سیب محلول در آب قبل از خوردن یک وعده سرشار از کربوهیدرات به صورت قابل ملاحظه ای گلوکز خون را در افرادی که مقاومت به انسولین دارند پایین می آورد.

البته راه های فراوانی برای تنظیم مجدد انسولین وجود دارد – مسلما همین حالا هم می دانید که باید قند و شیرین کننده های مصنوعی را کنار بگذارید. به خاطر داشته باشید اگر سوخت و ساز بدن خوب کار نکند هورمون ها ناقص می سوزند، و انسولین بیش از همه برایتان مشکل ساز خواهد شد.

مانع کاهش وزن شماره 3: کورتیزول اضافی

در واکنش به استرس کورتیزول تولید می کنید، اما بسیاری از ما بیشتر اوقات دچار استرس هستند. به نظر من استرس یکی از اصلی ترین موانع خانم ها برای کاهش وزن است. وقتی صحبت از عدم تعادل هورمونی و اضافه شدن وزن است همه راه ها به کورتیزول ختم می شود.

بسیاری از ما این را می دانیم که اضافه بار کورتیزول برای سلامت عقل و بدن ضرر دارد. وقتی این هورمون در سراسر بدن بیچاره رها شده شده باشد بعد از مدتی نتایجی ویران کننده به همراه خواهد داشت، و باعث می شود چربی ذخیره کنید – مخصوصا در ناحیه شکم به شکل چربی های احشایی، یعنی کشنده ترین نوع چربی.

سطح کورتیزول بالا همچنین با اعتیاد به غذا و هوس غذاهای قندی مرتبط است، بنابراین وقتی این هورمون بیش از حد در بدن ترشح شود غذاهای ناسالم مانند غذاهای فرآوری شده را بیشتر خواهید خورد. نتیجه اش چه می شود؟ چاق می شوید.

چگونه بهبود پیدا کنیم: برای تنظیم مجدد کورتیزول، باید دکمه ایست مصرف کافئین را بزنید. در طول یک هفته آینده به کلی کافئین را کنار بگذارید، و ببینید چگونه خواب و سطح استرستان بهبود خواهد یافت.

ابتدا مصرف قهوه و چای را نصف کنید. سپس از قهوه و چای به چای سبز رو بیاورید، و پس از آن به صورت کلی رهایش کنید. فنجان چای و قهوه خود را با یک لیوان آب گرم به همراه لیمو و مقدار کمی پودر فلفل عوض کنید. نوشیدن یک یا دو لیوان از آن هنگام صبح به تحریک رفلکس گاستروکولیک کمک می کند، بنابراین هر روز صبح اجابت مزاج خواهید داشت تا اجازه می دهید هورمون های سمی از بدنتان خارج شوند.

راه های زیادی برای تنظیم هورمون کورتیزول وجود دارد، اما شما ابتدا به فکر کافئین باشید.

مانع کاهش وزن شماره 4: آدیپونکتین ناکافی

آدیپونکتین یکی از هورمون های کلیدی است که به بدن می گوید چربی بسوزاند. توسط ژن ADIPOQ کد گذاری شده و به وسیله سلول های چربی ترشح می شود، نقش آن تنظیم سطح گلوکز و شکستن اسید چرب ها است. برخی از افراد به صورت ژنتیکی طوری تنظیم شده اند که مقدار زیادی از این هورمون ها تولید نکنند. با کاهش سطح این هورمون ترکیب چربی در بدنافزایش می یابد.

وقتی مقاومت در برابر کاهش وزن مطرح می شود، ذهن نقش بسیار مهمی را ایفا می کند، رابطه ای پنهان بین بافت چربی و سیستم عصبی مرکزی وجود دارد. آدیپونکتین یکی از پیام رسان های شیمیایی در این رابطه مخفی است، و التهاب و استرس اکسیداتیو را تنظیم می کند. هر دوی این موارد با اضافه شدن وزن در ارتباط هستند.

چگونه بهبود پیدا کنیم: برای تنظیم مجدد آدیپونکتین، توصیه می کنم پسته میل کنید. وقتی دیدم یک غذا تا این حد می تواند روی سطح یک هورمون تاثیر بگذارد واقعا جا خوردم. در یک تحقیق که روی 60 نفر با مشکل متابولیم انجام شد، خوردن روزانه پسته، سطح آدیپونکتین را بهبود ببخشید. بعلاوه این افراد در میان تنه، قند خون ناشتا، کلسترول کلی، LDL ( که به عنوان کلسترول بد نیز شناخته می شود )، و حساسیت بالا به پروتئین واکنشی C بهبود مشاهده کردند.

دیگر چه چیزهایی آدیپونکتین را بالا می برد؟ هر از گاهی روزه گرفتن. برای خانم ها 18 ساعت و برای آقایان 16 ساعت روزه داری توصیه می شود. روزه گرفتن باعث تحریک تولید این هورمون و افزایش سطحش می شود. البته باید مواظب باشید که روزه گرفتن خود باعث اضافه وزنتان نشود، بسیاری از افراد بعد از به پایان رسیدن زمان روزه وعده هایی سنگین استفاده می کنند.

ورزش نیز به افزایش آدیپونکتین کمک می کند، همچنین می توانید روی دیگر غذاهای حاوی چربی اشباع نشده ( مانند پسته ) نیز حساب باز کنید برای مثال شکلات تلخ.

سخن پایانی

وقتی هر روز صبح به نبرد با اضافه وزنم می رفتم، و روی شماره های ترازو وسواس شدیدی پیدا کرده بودم، حس می کردم با مشکل بهم ریختگی هورمونی مواجه باشم. وقتی شروع به تنظیم تک تک این هورمون ها در خود کردم، فهمیدم که باید به این بهم ریختگی هورمونی مانند یک پیام نگاه کرد. امیدوارم شما نیز بتوانید با قدرت تمام به پیام های بدنتان گوش دهید و بهترین انتخاب های غذایی و سبک زندگی را برای سلامت خود اتخاذ کنید.

درک این موضوع که کاهش وزن پایدار در نتیجه تعادل هورمونی رخ می دهد به بسیاری از بیماران من کمک کرد تا وزنشان را تحت کنترل بگیرند و از بند مقاومت به کاهش وزن رها شوند.

وزن خانم ها یک موضوع بسیار بزرگ است، و چیزی بیش از یک کاهش وزن معمولی است. به تسلط روی زندگی و احساسات مربوط می شود و همه اش از درون خودتان شروع می شود. وقتی انرژی، قدرت و در ارتباط بودن را احساس کنید اتفاقات فوق العاده ای رخ می دهد. دیگر حس پف کردگی و بد خلقی، وسواس و عصبی بودن نخواهید داشت و همچنین به خاطر بدن و شیوه زندگی احساس گناه نخواهید کرد. بالاخره می توانید روی عمیق ترین آرزوها و رویاهای خود تمرکز کنید، و از زندگی در بالاترین کیفیت لذت ببرید. وقتی خود را تنظیم می کنید و از اضافه وزن راحت می شوید تازه خواهید فهمید که چقدر بیدار و زنده هستید.

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.