چاقی، رژیم غذایی، و مغز ما

برنامه غذایی و چاقی چگونه می توانند روی مغزمان تاثیر بگذارند؟

این روزها جمله ی ” آنچه می خوری هستی ” را خیلی می شنویم و تقریبا چنین جملاتی تبدیل به کلیشه شده، اما دلیل نمی شود که تاثیر مصرف بیش از حد چربی های اشباع، قند های ساده و غذاهای سرشار از کلسترول را دست کم بگیریم.

چاقی در بیشتر کشورهای توسعه یافته حالتی اپیدمیک پیدا کرده و کوتاه شدن زندگی افراد، مراقبت های پزشکی و ساعات کاری که از دست می رود هزینه های وحشتناکی را به بار آورده. تحقیقات اخیر رابطه ای بسیار قوی بین برنامه های غذایی سرشار از قند و چربی ( معروف به برنامه غذایی غربی ) و شرایط مختلف عصبی از جمله بیماری پارکینسون، جنون و سکته مغزی پیدا کرده اند. برنامه های غذایی غربی ( برنامه غذایی غربی شامل مقدار زیادی نان سفید، کره، گوشت قرمز، غذاهای سرخ کرده و فست فود است ) همچنین تاثیر شدیدی روی حافظه و توانایی یادگیری انسان نیز می گذارد.

محققان برای اینکه ببینند کدام قسمت از مغز در برابر چنین برنامه غذایی آسیب پذیر تر است، روی حیوانات آزمایش هایی انجام دادند. بیشنرین آسیب در موش هایی که بر اثر رژیم های سرشار از قند و چربی چاق شده بودند متوجه قسمتی از مغز به نام هیپوکامپ بود.

هیپوکامپ یکی از قسمت های ضروری سیستم لیمبیک مغز است، هیپوکامپ مخصوصا در عملکرد حافظه و یادگیری تاثیر بسیاری دارد. در بیماری آلزایمر و دیگر انواع زوال عقلی هیپوکامپ یکی از اولین مناطق مغز است که تحت تاثیر قرار می گیرد، و باعث می شود بیمار نتواند حافظه ای جدید را شکل دهد. تست شناختی در موش ها نشان داد آسیب رسیدن به هیپوکامپ می تواند منجر به افزایش وزن شود، چون موش ها در چنین شرایطی بی توجه به اینکه گرسنه هستند یا خیر یکسره در حال غذا خوردن بودند. حتی در موش هایی که چاق نبودند قرار گرفتن در برنامه غذایی سرشار از چربی و قند منجر به اختلالات شناختی شد، مخصوصا مشکلاتی که مربوط به هیپوکامپ می شد.

اما چرا قرار گرفتن در رژیم غذایی غربی ( سرشار از قند و چربی ) به صورت خاص روی هیپوکامپ تاثیر می گذارد؟ قسمتی از جواب شامل آسیب به سد خونی مغز می شود، که مغز را در برابر سموم مضری که توسط جریان خون حمل می شوند محافظت می کند. این سد خونی اجازه می دهد آب، اکسیژن، مولکول های محلول در چربی خاص از آن عبور کنند و به مغز برسند. این کار باعث می شود تعادل برقرار شود و عملکردی درست در مغز شکل بگیرد.

مشخص شد موش هایی که برنامه غذایی سرشار از چربی و قند استفاده می کردند غلظت بیشتری از مواد مغذی در هیپوکامپ داشتند که منجر به نشت سد خونی مغز می شود.

کاری از گروه ترجمه به اندام ( دکتر کرمانی )

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.