شاید باورتان نشود اگر بگوییم در کشوری مانند ایالات متحده امریکا، ۱۰.۵ درصد از کل مردم به بیماری دیابت مبتلا هستند؛ یعنی تقریبا یکی از هر ده نفر. علائم و نشانه های دیابت در افراد با وضعیت‌های مختلف متفاوت است و هرکدام به دلایل متفاوتی بروز می‌کند. متاسفانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند و حتی از آن بی‌خبرند. با شناخت علائم اولیه دیابت، می‌توانید از عوارض جدی آن جلوگیری کنید. در این مطلب نگاهی جامع به علائم و نشانه های دیابت، مقایسه انواع دیابت، علائم، عوارض و نحوه‌ی برخورد با آنها خواهیم داشت. با ما همراه باشید.
علائم و نشانه های دیابت کدامند؟
علائم و نشانه های دیابت در هر یک از انواع دیابت متفاوتند؛ به همین دلیل برای شناخت این علائم باید آنها را به همراه انواع دیابت بیان کنیم.
علائم و نشانه های دیابت در انواع دیابت
پیش از آنکه به سراغ علائم و نشانه های دیابت در هر یک از انواع دیابت برویم، ابتدا باید با علائم اولیه و هشدار دهنده‌ی آن آشنا شویم. علائم اولیه و هشدار دهنده ی دیابت عبارتند از:
- تشنگی مفرط: احساس تشنگی مداوم و نیاز به نوشیدن آب زیاد، حتی در شب.
- ادرار زیاد: افزایش دفعات ادرار، به خصوص در شب.
- گرسنگی شدید: احساس گرسنگی مکرر، حتی پس از خوردن غذا.
- کاهش وزن بدون دلیل: کاهش وزن قابل توجه بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی.
- خستگی مفرط: احساس خستگی و بی‌حالی مداوم، حتی پس از استراحت کافی.
- تاری دید: مشکلات بینایی مانند تاری دید یا دوبینی.
- کاهش حس در دست‌ها و پاها: احساس گزگز یا بی حسی در دست‌ها و پاها.
- کبود شدن آسان و بهبود کند زخمها: بهبود کند زخمها و کبود شدن آسان پوست.
- عفونت‌های مکرر: عفونت‌های مکرر ادراری، پوستی و قارچی.
انواع دیابت کدامند؟
دیابت انواع و اقسام مختلفی دارد که هر کدام با علائم خاص خود همراه است. انواع دیابت عبارتند از:
- پیش دیابت
- دیابت نوع ۱
- دیابت نوع ۲
- دیابت بارداری
- دیابت ناشی از بیماری‌های دیگر
آمارها نشان می‌دهند ۹۸ درصد از مبتلایان به دیابت در دنیا با یکی از ۴ نوع دیابت ذکر شده دست‌وپنجه نرم می‌کنند. حدود ۲ درصد از افراد هم به انواع دیگر دیابت مبتلا هستند که شامل برخی بیماری‌ها مانند پانکراتیت یا برخی اختلالات هورمونی یا دیابت ناشی از سندرم‌های نادر و… می‌شوند. متاسفانه، بسیاری از این افراد به اشتباه تشخیص داده می‌شوند که منجر به تاخیر در دریافت درمان مناسب می‌شود.
در ادامه می‌توانید جدول انواع دیابت را همراه با مشخصات آن ببینید:
| نوع دیابت | علل اصلی | گروه‌های پرخطر | علائم اصلی | درمان |
| دیابت نوع ۱ | تخریب سلول‌های بتای لوزالمعده توسط سیستم ایمنی بدن | کودکان و نوجوانان، سابقه خانوادگی دیابت نوع ۱ | تشنگی و گرسنگی مفرط، کاهش وزن، ادرار زیاد، خستگی، تاری دید | تزریق انسولین، رژیم غذایی، ورزش |
| دیابت نوع ۲ | مقاومت بدن به انسولین و کمبود تولید انسولین | افراد چاق و کم‌تحرک، افراد بالای ۴۵ سال، سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲ | علائم مشابه دیابت نوع ۱، اما ممکن است خفیفتر و تدریجی‌تر باشند | رژیم غذایی، ورزش، داروهای خوراکی، تزریق انسولین |
| دیابت بارداری | تغییرات هورمونی در دوران بارداری | زنان باردار، به خصوص کسانی که اضافه وزن دارند یا سابقه خانوادگی دیابت دارند | علائم مشابه دیابت نوع ۱ و ۲، اما ممکن است خفیفتر باشند | رژیم غذایی، ورزش، کنترل قند خون با دارو یا انسولین |
| پیش‌دیابت | مقاومت بدن به انسولین | افراد چاق و کم‌تحرک، افراد با سابقه خانوادگی دیابت | اغلب بدون علامت، اما ممکن است خستگی و کاهش وزن مشاهده شود | تغییر سبک زندگی (رژیم غذایی، ورزش)، دارو در برخی موارد |
در ادامه توضیح مفصل‌تری را در مورد علائم و نشانه های دیابت در هر یک از انواع دیابت خواهیم داد:
۱- علائم و نشانه های پیش‌دیابت
پیش‌دیابت وضعیتیست که در آن سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی است، اما به اندازه‌ای نیست که بتوان آن را دیابت تشخیص داد. به عبارت دیگر، پیش‌دیابت یک مرحله واسط بین قند خون طبیعی و دیابت است.
پیش دیابت اغلب بدون علامت است و همین موضوع تشخیص زودهنگام آن را دشوار می‌کند. با این حال، برخی افراد مبتلا به پیش دیابت ممکن است علائم خفیفی را تجربه کنند که عبارتند از:
- خستگی
- تشنگی
- تکرر ادرار
- اضافه وزن
- اختلال در خواب
- عدم تمرکز
توجه داشته باشید که این علائم بسیار شبیه به علائم دیابت نوع ۲ هستند و ممکن است در افراد مختلف با شدت‌های متفاوت ظاهر شوند. همچنین، بسیاری از این علائم دلایل دیگری نیز می‌توانند داشته باشند. بنابراین، اگر نگران ابتلا به پیش دیابت هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
۲- علائم و نشانه های دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱ که با دیابت کودکان نیز شناخته می‌شود، یک بیماری مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده حمله می‌کند و آنها را تخریب می‌کند. انسولین هورمونیست که به بدن کمک می‌کند قند خون را به انرژی تبدیل کند.
علائم و نشانه های دیابت نوع ۱ معمولاً به سرعت ظاهر می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:
- عفونت‌های مکرر
- تشنگی مفرط
- تکرر ادرار
- گرسنگی شدید
- کاهش وزن بدون دلیل
- خستگی مفرط
- تاری دید
- کبود شدن آسان و بهبود کند زخمها
۳- علائم و نشانه های دیابت نوع ۲
دیابت نوع ۲ یکی از شایعترین انواع دیابت است که در آن بدن به درستی از انسولین استفاده نمی‌کند یا انسولین کافی تولید نمی‌کند.
علائم دیابت نوع ۲ همانند دیابت نوع ۱ است، با این تفاوت که این نشانه ها به تدریج در فرد مبتلا ظاهر می‌شود. علائم و نشانه های دیابت نوع ۲ عبارتند از:
- تشنگی مفرط: احساس تشنگی مداوم و نیاز به نوشیدن آب زیاد
- ادرار زیاد: افزایش دفعات ادرار، به خصوص در شب
- خستگی مفرط: احساس خستگی و بی‌حالی مداوم، حتی پس از استراحت کافی
- تاری دید: مشکلات بینایی مانند تاری دید یا دوبینی
- کاهش وزن بدون دلیل: کاهش وزن قابل توجه بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی
- کبود شدن آسان و بهبود کند زخمها: بهبود کند زخمها و کبود شدن آسان پوست
- عفونت‌های مکرر: عفونت‌های مکرر ادراری، پوستی و قارچی
۴- علائم و نشانه های دیابت بارداری
دیابت بارداری نوعی دیابت است که در دوران بارداری ایجاد می‌شود. این بیماری بر زنانی تأثیر می‌گذارد که قبلاً به دیابت مبتلا نشده‌اند. در دیابت بارداری، مادر قندخون بالایی خواهد داشت و باید به شدت مراقب خود و فرزند دلبندش باشد. این نوع دیابت معمولاً از طریق آزمایش خون در هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری تشخیص داده می‌شود. علائم و نشانه های دیابت بارداری عبارتند از:
- خستگی
- تشنگی
- حالت تهوع
- خرناس کشیدن
- و عفونت‌های مکرر
۵- دیابت ناشی از بیماری‌های دیگر
انواع دیگری از دیابت وجود دارند که زیاد مرسوم نیستند. این دیابت ها عبارتند از:
سندرم ولفرام
سندرم ولفرام یک اختلال ژنتیکی نادر است که به دلیل چهار خصوصیت شایع (دیابت بی‌مزه، دیابت شیرین، آتروفی بینایی و ناشنوایی) به سندرم DIDMOAD نیز معروف است.
سندرم آلستروم
سندرم آلستروم هم یک سندرم ژنتیکی بسیار نادر است که بین اختلالات قندخون طبقه‌بندی می‌شود.
دیابت خودایمنی نهفته در بزرگسالان (LADA)
در ادامه مقایسه انواع دیابت به بیماری LADA می‌رسیم که نوعی دیابت است و به نظر می‌رسد دیابت نوع ۱ و ۲ را هم‌زمان در بر می‌گیرد. در واقع در این دیابت هم خصوصیات دیابت نوع ۱ و هم نوع ۲ دیده می‌شوند. به همین دلیل است که برخی افراد آن را دیابت نوع ۱.۵ یا LADA می‌شناسند. این دیابت درحال حاضر به عنوان یک نوع دیابت جداگانه طبقه‌بندی نمی‌شود، اما تحقیقات پزشکی در حال انجام است تا دقیقا مشخص شود چه چیزی آن را از دیابت نوع ۱ و نوع ۲ متمایز می‌کند.
دیابت شروع بلوغ جوانان (MODY)
در مقایسه انواع دیابت به MODY می‌رسیم که شکل نادری از دیابت است و با دیابت نوع ۱ و نوع ۲ متفاوت است. این بیماری در افراد یک خانواده دیده می‌شود، یعنی ارثی است. MODY توسط یک جهش (یا تغییر) در یک ژن خاص ایجاد می‌شود.
اگر یکی از والدین این جهش ژنی را داشته باشند، هرکدام از فرزندانشان ۵۰ درصد احتمال دارد آن را از او به ارث ببرند. اگر کودکی این جهش را به ارث ببرد، معمولاً قبل از ۲۵ سالگی به MODY مبتلا می‌شود و متاسفانه هیچ نوع سبک زندگی یا رژیم غذایی نمی‌تواند از ابتلای او به MODY جلوگیری کند. در واقع این بیماری کاملا ژنتیکی است و از والدین به ارث می‌رسد.
دیابت نوزادی
دیابت نوزادی نوعی دیابت است که در سنین زیر شش ماه تشخیص داده می‌شود. این یک نوع دیابت متفاوت از دیابت نوع ۱ معمولی است، زیرا یک بیماری خودایمنی نیست که در آن سیستم ایمنی بدن، سلول‌های تولیدکننده انسولین را از بین برده باشد.
دیابت نوع 3c
دیابت نوع 3c نوعی دیابت است و زمانی ایجاد می‌شود که عامل دیگری (به جز سیستم ایمنی بدن) باعث آسیب به پانکراس شود. شرایط مربوط به نوع 3c عبارتند از سرطان پانکراس، پانکراتیت، فیبروز کیستیک یا هموکروماتوز. همچنین اگر بخشی یا تمام پانکراس خود را به دلیل آسیب‌های دیگر از دست داده باشید، می‌توانید به نوع 3c مبتلا شوید.
دیابت ناشی از استروئید
برخی از افرادی که استروئید مصرف می‌کنند، ممکن است به این دیابت مبتلا شوند. این بیماری به عنوان دیابت ناشی از استروئید شناخته می‌شود و در افرادی که در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند، شایع‌تر است.
دیابت فیبروز کیستیک
دیابت فیبروز کیستیک شایعترین نوع دیابت در افراد مبتلابه فیبروز کیستیک است. اگرچه این بیماری دارای ویژگی‌های هر دو نوع ۱ و ۲ می‌باشد، اما به عنوان یک بیماری متفاوت طبقه‌بندی می‌شود.
داروها
گاهی‌اوقات برخی داروها می‌توانند به سلول‌های بتا آسیب برسانند یا عملکرد انسولین را مختل کنند. این داروها شامل لیست زیر می‌شوند:
- نیاسین، نوعی ویتامین B3
- انواع خاصی از دیورتیک‌ها که به آنها قرص آب نیز گفته می‌شود
- داروهای ضد تشنج
- داروهای روانپزشکی
- داروهایی برای درمان ویروس HIV
- پنتامیدین، دارویی که برای درمان نوعی پنومونی استفاده می‌شود
- گلوکوکورتیکوئیدها: داروهایی که برای درمان بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، آسم، لوپوس و کولیت اولسراتیو استفاده می‌شوند.
- داروهای anti-rejection که برای کمک به جلوگیری از رد عضو پیوند زده شده توسط بدن استفاده می‌شوند.
- استاتین‌ها که داروهایی برای کاهش سطح کلسترول LDL (“بد”) هستند، می‌توانند اندکی احتمال ابتلابه دیابت را افزایش دهند. بااین‌حال، استاتین‌ها از شما در برابر بیماری قلبی و سکته محافظت می‌کنند. به همین دلیل، فواید مصرف استاتین‌ها بیش از ضرر احتمالی ابتلابه دیابت می‌باشد.
شیوع انواع دیابت در کدام مناطق بیشتر است؟
مقایسه انواع دیابت نشان می‌دهد هرکدام از آنها بین برخی افراد شایع‌تر هستند. مثلا دیابت بارداری بیشتر در آمریکایی‌های آفریقایی تبار، سرخپوستان آمریکایی، آسیایی‌ها و اسپانیایی‌ها (لاتین‌ها) رخ می‌دهد. دیابت نوع ۲ نیز بین خانواده‌ها شایع است و بیشتر در این گروه‌های نژادی و قومی رخ می‌دهد:
- آفریقایی آمریکایی‌ها
- بومیان آلاسکا
- سرخپوستان آمریکا
- آسیایی آمریکایی‌ها
- اسپانیایی‌ها/لاتینی‌ها
- بومیان هاوایی
- ساکنان جزایر اقیانوس آرام
- در مجموع طبق تحقیقی که در سال ۲۰۱۹ انجام گرفت، مردم امریکای شمالی با ۱۳.۳ درصد و مردم خاورمیانه با ۱۲.۸ درصد، بالاترین درصد شیوع دیابت را در جهان دارند. بااین‌حال نرخ رشد ابتلابه دیابت هم اکنون در کشورهای جنوب آسیا بیشتر از سایر نقاط جهان می‌باشد.
روش تشخیص انواع دیابت چیست؟
برای تشخیص و مقایسه انواع دیابت ۴ روش اصلی وجود دارد که بر پایه‌ی آزمایش خون می‌باشند:
- آزمایش گلوکز پلاسما ناشتا
- تست تحمل گلوکز خوراکی
- تست تصادفی گلوکز پلاسما
- آزمایش هموگلوبین A1c یا HbA1c
عوارض انواع دیابت چیست؟
در ادامه مطلب علائم و نشانه های دیابت به عوارض هرکدام از آنها می‌رسیم. معمولاً عوارض دیابت درطول زمان ایجاد می‌شود و با عوارض یکسانی همراه است. مدیریت ضعیف قندخون، خطر جدی‌تر‌شدن عوارض را افزایش می‌دهد که می‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند. عوارض مزمن انواع دیابت عبارتند از:
- بیماری عروقی که می‌تواند منجربه حمله قلبی یا سکته شود
- مشکلات چشمی (رتینوپاتی)
- عفونت یا شرایط پوستی
- آسیب عصبی (نوروپاتی)
- آسیب کلیه (نفروپاتی)
- قطع عضو به دلیل نوروپاتی یا بیماری عروقی
دیابت نوع ۲ ممکن است خطر ابتلابه بیماری آلزایمر را افزایش دهد، به‌خصوص اگر قندخون شما به خوبی مدیریت نشود. سطح بالای قندخون در دوران بارداری نیز می‌تواند خطر ابتلابه موارد زیر را افزایش دهد:
- فشارخون بالا
- پره اکلامپسی
- سقط جنین یا مرده زایی
- ایجاد نقائص در نوزاد در هنگام تولد
چه افرادی درگیر کدام نوع دیابت می‌شوند؟
عوامل خطر در مقایسه انواع دیابت متفاوت است. عوامل خطر برای دیابت نوع ۱ عبارتند از:
- داشتن سابقه خانوادگی (والدین یا خواهر و برادر) ابتلابه دیابت نوع ۱
- آسیب به پانکراس (مانند عفونت، تومور، جراحی یا تصادف)
- وجود اتوآنتی‌بادی‌ها (آنتی‌بادی‌هایی که به اشتباه به بافت‌ها یا اندام‌های بدن خود حمله می‌کنند)
- استرس فیزیکی (مانند جراحی یا بیماری)
- قرارگرفتن درمعرض بیماری‌های ناشی از ویروس‌ها
عوامل خطر برای پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲ عبارتند از:
- سابقه خانوادگی (والدین یا خواهر و برادر) ابتلابه پیش‌دیابت یا دیابت نوع ۲
- نژاد (که پیشتر به آن اشاره شد)
- اضافه‌وزن
- داشتن فشارخون بالا
- داشتن کلسترول HDL پایین (کلسترول “خوب”) و سطح تری‌گلیسیرید بالا
- عدم تحرک بدنی
- داشتن ۴۵ سال یا بیشتر
- ابتلابه دیابت بارداری یا به دنیاآوردن نوزادی با وزن بیش از ۴.۵ کیلو
- ابتلابه سندرم تخمدان پلی کیستیک
- داشتن سابقه بیماری قلبی یا سکته مغزی
- سیگاری بودن
عوامل خطر ابتلابه دیابت بارداری عبارتند از:
- سابقه خانوادگی (والدین یا خواهر و برادر) ابتلابه پیش‌دیابت یا دیابت نوع ۲
- نژاد
- داشتن اضافه‌وزن قبل از بارداری
- داشتن بالای ۲۵ سال سن
پیش‌دیابت هم معمولا در افرادی ایجاد می‌شود که رژیم غذایی پر از قند و زندگی کم‌فعالیتی دارند.
روش‌های درمانی انواع دیابت
در انتهای مطلب علائم و نشانه های دیابت، نگاهی کوتاه به روش‌های درمان و مدیریت این بیماری خواهیم داشت. بهترین روش مدیریت در مقایسه انواع دیابت، ورزش‌کردن و داشتن تغذیه سالم است. کمک گرفتن از یک مشاور دیابت باسابقه نیز می‌تواند ایده‌ی خوبی باشد شما باید به هر ترتیبی که می‌توانید وزن خود را در محدوده‌ی نرمال حفظ کنید. افراد مبتلابه دیابت نوع ۱ نیز برای بقیه عمر خود نیاز به تزریق منظم انسولین دارند.
از آنجایی که دیابت نوع ۲ یک بیماری پیشرونده است، ممکن است درنهایت علاوه‌بر تزریق انسولین، نیاز به مصرف برخی قرص‌ها طبق تشخیص پزشک وجود داشته باشد. برای پیشگیری و درمان پیش‌دیابت و دیابت بارداری هم نیاز به رژیم غذایی، ورزش و تحرک و داشتن وزنی سالم خواهید داشت. در موارد نادر برای دیابت بارداری نیاز به تزریق انسولین نیز وجود دارد.
رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره. کافیه همین الان تصمیم بگیری که می‌خوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزوش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.
آنچه از مقاله علائم و نشانه های دیابت آموختیم:
به پایان مطلب علائم و نشانه های دیابت رسیدیم. متاسفانه آمار نشان می‌دهد روند ابتلابه این بیماری رو به رشد است و تخمین زده می‌شود تا سال ۲۰۴۵، حدود ۷۰۰ میلیون نفر در جهان به یکی از انواع دیابت مبتلا باشند. اگرچه برخی از انواع دیابت به علل ژنتیکی رخ می‌دهند و واقعا کار چندانی برای پیشگیری از آن از دست ما برنمی‌آید، اما با داشتن تغذیه سالم و تحرک کافی می‌توان تا حد زیادی از برخی از انواع دیابت پیشگیری کرد و حتی درصورت ابتلابه دیابت، باز هم تغذیه‌ی درست و ورزش‌کردن می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را افزایش دهد.
سوالات متداول مقاله علائم و نشانه های انواع دیابت:
۱- آیا همه افراد مبتلا به دیابت، علائم یکسانی دارند؟
خیر، علائم دیابت در افراد مختلف و حتی در انواع مختلف دیابت متفاوت است. برخی افراد ممکن است علائم شدید و برخی دیگر علائم خفیف یا حتی بدون علامت باشند.
۲. شایعترین علائم دیابت کدامند؟
شایعترین علائم دیابت عبارتند از: تشنگی مفرط، ادرار زیاد، کاهش وزن بدون دلیل، خستگی مفرط، تاری دید، گرسنگی شدید و بهبود کند زخمها
۳. آیا دیابت نوع ۱ و نوع ۲ علائم متفاوتی دارند؟
بله، اگرچه برخی علائم مشترک هستند، اما دیابت نوع ۱ معمولاً با علائم شدیدتر و ناگهانیتر همراه است، در حالی که دیابت نوع ۲ ممکن است با علائم خفیفتر و تدریجی شروع شود.
۴- آیا علائم دیابت در زنان متفاوت است؟
هرچند برخی از علائم دیابت متفاوت است، اما علائم دیابت به طور خاص در زنان عبارتند از: عفونت‌های قارچی تناسلی، عفونت‌های دستگاه ادراری، خشکی واژن و سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS).
منابع:
دیدگاه شما