قهوه و کبد دقیقا چه ارتباطی با هم دارند؟ آیا قهوه برای کبد مضر است؟

سازمان بهداشت جهانی در گزارش‌های اخیر خود پس از بررسی بیش از 1000 مطالعه روی انسان‌ها تأیید کرد که بین قهوه و کبد رابطه تنگاتنگی برقرار است و نوشیدن منظم روزانه دو فنجان ​​قهوه می‌تواند از سرطان کبد جلوگیری کند. قهوه همچنین خطر ابتلا به سایر بیماری‌های کبدی، از جمله فیبروز و سیروز را کاهش داده و می‌تواند از پیشرفت اختلالات کبدی در برخی بیماران بکاهد.

با این حال، دانستن این نکته حائز اهمیت است که اگرچه نوشیدن قهوه ممکن است کبد را در برابر ابتلا به بیماری‌های مختلف محافظت کند، اما برای سلامت کبد یک رژیم غذایی خوب، نوشیدن آب فراوان، انجام ورزش منظم و حفظ وزن سالم نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این مقاله، ما به فواید و مضرات قهوه روی کبد و تاثیر آن بر هپاتیت و سرطان کبد پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.

آیا نوشیدن زیاد قهوه برای کبد مضر است؟

اگرچه نوشیدن قهوه برای سلامت کبد مفید است، اما کافئین زیاد نیز می‌تواند آسیب یا التهاب ناگهانی کبد را تشدید کند، چرا که کافئین می‌تواند با عملکرد خود، مانع از تلاش بدن برای توقف التهاب شده و کبد را دچار مخاطره کند. علاوه بر این، نوشیدن بیش از حد قهوه، مشکلاتی از قبیل بی‌حالی، اضطراب و اختلالات خواب را به دنبال خواهد داشت.

نقش مصرف قهوه در کاهش خطر سرطان کبد

این‌طور به نظر می‌رسد که این عناوین، دو یار جداناشدنی هستند. قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است که به ویژه برای بیماری کبد چرب غیرالکلی مفید است. بیماری کبد چرب غیرالکلی، زمانی رخ می‌دهد که چربی اضافی در سلول‌های کبد تجمع یابد.

این بیماری از هر 4 نفر در ایالات متحده 1 نفر را تحت تاثیر قرار داده و اکثرا در افرادی که دچار اضافه وزن هستند و یا دیابت یا کلسترول بالا دارند، رخ می‌دهد. علاوه بر این، کبد چرب غیرالکلی با گذشت زمان، می‌تواند باعث سیروز یا زخم در کبد و منجر به سرطان یا نارسایی کبد شود.

اما تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که زیاد قهوه می‌نوشند، کمتر در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی قرار می‌گیرند. به نظر می‌رسد قهوه به نوعی از افرادی که مشکلات کبدی دارند، محافظت می‌کند. حتی شواهدی بر این مبنا وجود دارد که قهوه برای افراد مبتلا به هپاتیت C (ویروسی که کبد را آلوده می‌کند و می‌تواند منجر به سیروز و سرطان کبد شود) نیز مفید است.

آیا قهوه بدون کافئین برای کبد مفید است؟

بسیاری از تاثیرات مفید قهوه، ناشی از کافئین موجود در آن است و برای بهره‌مندی از مزایای آن باید قهوه معمولی – نه بدون کافئین – مصرف شود. همچنین، قهوه حاوی آنتی اکسیدان‌ها و سایر ترکیبات مفیدی است که همگی نقش مهمی در کاهش التهاب کبد دارند.

آیا همه انواع قهوه تاثیر یکسانی روی کبد دارند؟

البته که انواع مختلف قهوه تاثیرات مفیدی روی کبد دارند، اما بهترین تاثیرات را در این زمینه، قهوه ساده، قهوه فوری و اسپرسو نشان داده‌اند.

نوشیدن قهوه، یکی از راه‌های حفظ سلامت کبد است.

ارتباط مصرف قهوه با هپاتیت C

نوشیدن قهوه تنها یکی از راه‌های حفظ سلامت کبد است، اما مهم‌تر از آن، واکسینه شدن در برابر ویروس‌های هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C (که هرسه به کبد آسیب می‌زنند) است. واقعیت این است که کافئین موجود در قهوه، کبد را در برابر آسیب‌ها، به ویژه آسیب ناشی از الکل یا هپاتیت C محافظت می‌کند و مکانیسم عملکرد آن به این صورت است که:

بدن در هنگام هضم کافئین، یک ماده شیمیایی به نام پاراکسانتین می‌سازد که با کند کردن رشد بافت اسکار درگیر در فیبروز به مبارزه با سرطان کبد، سیروز مرتبط با الکل، بیماری کبد چرب غیرالکلی و هپاتیت C کمک می‌کند. لازم به ذکر است که در کنار نوشیدن قهوه، رعایت یک رژیم غذایی سالم نیز یکی از ارکان بهبودی آسیب‌های کبدی، از قبیل هپاتیت C است.

این قسمت از بدن، اولین عضوی است که غذای خورده شده را متابولیزه می‌کند و مصرف مقدار زیادی مواد قندی و چربی اشباع شده می‌تواند منجر به بیماری کبد چرب شود. البته نوشیدن زیاد الکل نیز می‌تواند آسیبی همیشگی و غیرقابل جبران به این قسمت از بدن وارد نموده و در نهایت منجر به سیروز کبدی شود.

با این حال، باید توجه شود اگرچه بین این دو موضوع ارتباط مثبتی برقرار است، اما قهوه معجزه‌گر نیست و نمی‌تواند به طور کامل روند بیماری‌های کبدی را معکوس کند یا آسیب ناشی از مصرف بیش از حد الکل را از بین ببرد، اما می‌تواند یک گام موثر و رضایت‌بخش به سمت داشتن یک کبد سالم‌تر باشد.

مضرات مصرف قهوه

تحقیقات نشان می‌دهد مصرف بیش از حد کافئین (500-600 میلی‌گرم قهوه روزانه یا 5 فنجان یا بیشتر)، می‌تواند منجر به بی‌قراری، تندخویی، تحریک پذیری و لرزش عضلانی شود. ترکیب کافئین و استرس نیز بر احتمال تجربه حالت‌های روان‌پریشی در فرد می‌افزاید.

همچنین، طبق مطالعات موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی آمریکا، با این‌که مقادیر متوسط قهوه می‌تواند به سم‌زدایی کبد کمک کند، اما مصرف بیش از حد آن ممکن است اثر معکوس داشته باشد و عملکرد کبد را مختل کند. این امر به ویژه در صورتی صادق است که از دوزهای بالایی از داروهای مسکن رایج بدون نسخه استفاده شود.

علاوه بر این، قهوه می‌تواند با تحریک شریان‌های قلب باعث افزایش فشار خون و کاهش تنفس عمیق شود. تنفس کم عمق ناشی از کافئین زیاد نیز به نوبه خود جریان اکسیژن به مغز را مختل می‌کند که به فرآیند تصمیم‌گیری آسیب می‌رساند.

برخی پزشکان برای افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی، مصرف حداقل سه فنجان در روز قهوه را توصیه می‌کنند و اگر فرد مبتلا به هپاتیت یا بیماری کبد چرب نیز باشد، مصرف حتی بیشتر از این مقدار – به اندازه چهار، پنج یا حتی شش فنجان در روز – نیز ممکن است تجویز شود.

با این حال، همه نمی‌توانند این مقدار قهوه را بدون احساس تنش تحمل کنند. این دوز مصرف، می‌تواند باعث سردرد، مشکل در شروع خواب، اضطراب و عصبانیت در برخی افراد شود. به همین دلیل این دوز تنها در صورتی پیشنهاد می‌شود که بدن فرد تحمل طی چنین مسیری را داشته باشد و دچار اوردوز نشود.

البته باید به خاطر داشت که اگر فردی مبتلا به تپش قلب یا سایر مشکلات قلبی تشخیص داده شود، مصرف زیاد قهوه ممکن است برای او همراه با مخاطرات جدی باشد. در صورت ابتلا به سرطان ریه نیز مصرف قهوه ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.

در چنین مواردی، تا زمانی که با پزشک مشورت نشده، هرگز نباید به قهوه نزدیک شد. قابل توجه است اگر منع مصرف قهوه برای فرد وجود نداشته باشد، باز هم باید از مصرف خامه و شکر همراه با قهوه صرف‌نظر شود. از آن‌جایی که افراد مبتلا به بیماری کبد چرب، اغلب با مشکلاتی مانند دیابت و چاقی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند، مهم است که چربی و شکر اضافی را به هیچ عنوان به قهوه خود اضافه نکرده و به یاد داشته باشند که بهترین و موثرترین قهوه برای آنان قهوه تلخ است.

بهترین و موثرترین قهوه برای افراد مبتلا به کبد چرب، قهوه سیاه است.

فواید مصرف قهوه

همان‌گونه که اشاره شد، قهوه تاثیرات شگفت‌انگیزی دارد. یک مطالعه نشان داد که نوشیدن بیش از دو فنجان قهوه در روز، مانع از ابتلا به زخم و سرطان کبد در افرادی با زمینه‌های اختلالات کبدی می‌شود. تحقیقات دیگر نشان می‌دهند که هر چه افراد قهوه بیشتری بنوشند، خطر مرگ ناشی از بیماری‌های مزمن کبدی نیز کمتر می‌شود.

نوشیدن یک فنجان قهوه در روز با کاهش 15 درصدی خطر ابتلا به سرطان کبد همراه است، در حالی که نوشیدن چهار فنجان قهوه در روز به میزان 71 درصد، این خطر را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، مصرف قهوه با کاهش سفتی کبد مرتبط است (معیار ارزیابی فیبروز و تشکیل بافت اسکار در کبد) که به نوبه خود منجر به کاهش آسیب کبدی می‌شود.

همچنین، پلی فنول‌ها و فیتوکمیکال‌های آنتی اکسیدانی موجود در قهوه، در چندین مطالعه خواص ضدسرطانی از خود نشان داده‌اند و تصور می‌شود که به همین دلیل می‌توانند به کاهش التهاباتی که مسئول برخی از تومورها از جمله تومورهای کبدی است، کمک کنند. به علاوه، دانشمندان متوجه شده‌اند که یک رابطه معکوس بین نوشیدن قهوه و سطح خون آنزیم‌های کبدی وجود دارد. افزایش سطح آنزیم‌های کبدی معمولاً منعکس‌کننده التهاب و آسیب به کبد است و هر چه افراد قهوه بیشتری بنوشند، سطح آنزیم‌هایشان پایین‌تر می‌آید.

در کنار این محاسن، کافئین و به ویژه متابولیت اصلی آن پاراکسانتین، می‌تواند فیبروز کبد و سیروز مرتبط با الکل و سرطان کبد را سرکوب کند. با این حال، برخی از مطالعات اپیدمیولوژیک نتایج مشابه را در چای نشان نداده‌اند که همین امر گویای این مطلب است که مکانیسم اثر قهوه ممکن است تنها به کافئین محدود نباشد و سایر ترکیبات موجود در قهوه نیز ممکن است در این امر دخیل باشند.

اعتقاد بر این است که ترکیبات کاهوئول و کافستول (ترکیبات روغنی موجود در قهوه) نیز دارای خواص ضدسرطانی هستند که می‌تواند مسئول کاهش خطر ابتلا به سرطان کبد باشد.

اسیدهای کلروژنیک و کافئیک نیز دو فنل گیاهی موجود در قهوه هستند که خواص ضد ویروسی دارند و می‌توانند از تکثیر ویروس هپاتیت B جلوگیری کنند. علاوه بر این، مطالعات تجربی نشان می‌دهد که مصرف قهوه باعث کاهش تجمع چربی و رسوبات کلاژن در کبد می‌شود. با تمام این تفاسیر، علیرغم تمام فواید قهوه برای کبد، باید توجه داشت که اهمیت رژیم غذایی مناسب، ورزش و فعالیت جسمانی و حفظ وزن و تناسب اندام در کاهش ابتلا به بیماری‌های کبدی نیز هرگز نباید نادیده گرفته شود.

آنچه در مقاله قهوه و کبد آموختیم:

ارتباط بین قهوه و کبد، ارتباطی مثبت و سرشار از سلامت است. مصرف قهوه ارتباط معکوس با فعالیت آنزیم‌های کبدی دارد. کافئین موجود در قهوه، با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های کبدی، از جمله سرطان کبد، هپاتیت، فیبروز و سیروز، می‌تواند به عملکرد درست این اندام مهم بدن کمک شایان توجهی کند.

منبع: +++++++

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.