رژیم کبد چرب | چی بخوریم و چی نخوریم؟

رژیم کبد چرب یکی از مهمترین راه‌های درمان این بیماری مزمن و خطرناک است. کبد چرب وضعیتیست که در آن اندام چربی بیش از حد ذخیره می کند. اگر درمان نشود، کبد شما در نهایت ممکن است از کار بیفتد. اما می‌توانید با تغذیه سالم از کبد چرب پیشگیری کرده یا آن را درمان کنید.

ممکن است لازم باشد بر روی برخی غذاها تمرکز کنید و از برخی دیگر اجتناب کنید. بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یکی از شایع ترین علل بیماری کبدی در ایالات متحده است. این وضعیتیست که در آن چربی اضافی در کبد ذخیره می‌شود.

اگر فرصت مطالعه مقاله را ندارید، می‌توانید به فایل صوتی آن گوش دهید:

NAFLD در افرادی که با شرایط خاصی مانند چاقی و دیابت نوع 2 زندگی می‌کنند شایع تر است – و برخلاف بیماری کبدی مرتبط با الکل، NAFLD ناشی از مصرف زیاد الکل نیست.

در ادامه به معرفی و بررسی رژیم کبد چرب و غذاهای مفید و مضر برای این بیماری می‌پردازیم. با مجله سلامتی دکتر کرمانی همراه باشید:

صحبت‌های دکتر کرمانی در مورد کبد چرب:

فواید رژیم کبد چرب

کبد اولین جاییست که خون پس از مسیر گوارش به آن می‌رود و ترکیبات پروتئین و چربی‌هایی که بدن برای بقا به آنها نیاز دارد را تولید می‌کند و در صورت رعایت نکردن برنامه غذایی سالم به کبد چرب تبدیل می‌شود.

سطوح بالای قند و انواع خاصی از چربی‌ها می‌تواند باعث ساخت چربی‌های اضافی و  آسیب رسیدن به سلامت کبد شود. به همین خاطر، کبد چرب یکی از شایع‌ترین بیماری‌های کبدی در سطح جهان است و بسیاری از افراد به بیماری کبد چرب غیر الکلی دچار هستند.

یکی از شاخص‌های خطر مهم این بیماری، چاقی است و برنامه غذایی و ورزش برای درمان و پیشگیری از کبد چرب غیر الکلی بسیار مهم هستند. افراد چاقی که به کبد چرب غیر الکلی مبتلا هستند با کاهش 5 تا 10 درصد از وزن خود می‌توانند به بهبود این بیماری کمک کنند. رژیم غذایی مناسب برای افراد چاق علاوه بر کاهش وزن به بهبود یا پیگشیری از کبد چرب کمک خواهد کرد.

اگر به این بیماری مبتلا هستید قبل از هرگونه تغییر در برنامه غذایی، مصرف دارویی جدید و یا در صورت داشتن سوال با پزشک خود مشورت کنید. رژیم دکتر کرمانی برای بهبود کبد چرب روشی مطمئن به منظور رفع مشکلات این بیماری و همچنین کاهش وزن است.

رژیم دکتر کرمانی تنها رژیمیه که حسرت هیچ غذایی رو به دلت نمی‌ذاره کافیـه همیـن الان تصمیم بگیری که می‌خـوای وزنت رو کم کنی و به اون اندامی که همیشه آرزش رو داشتی برسی! از همین لحظه ما کنارتیم تا باهم به هدفت برسیم.

ثبت نام و دریافت رژیم مشاوره خرید رژیم

در ادامه با غذاهای مفید برای کبد چرب غیر الکلی آشنا می‌شوید:

در رژیم کبد چرب چه بخوریم؟

به طور کلی، رژیم غذایی برای بیماری کبد چرب شامل موارد زیر است:

• میوه‌ها و سبزیجات
• گیاهان پر فیبر مانند حبوبات و غلات کامل
• کاهش قابل توجه مصرف برخی غذاها و نوشیدنی‌ها از جمله آنهایی که حاوی شکر افزوده، نمک، کربوهیدرات‌های تصفیه شده و چربی اشباع شده هستند.
• عدم مصرف الکل

پرهیز غذایی کبد چرب مهمترین روش مبارزه و پیشگیری از این بیماری خطرناک است.

به طور کلی یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و مبتنی بر غذای کامل و غنی از فیبر، پروتئین و چربی‌های غیراشباع برای افراد مبتلا به NAFLD توصیه می‌شود. در ادامه برخی از مهمترین مواد غذایی مفید برای کبد چرب را می‌خوانید:

ماهی و گوشت بدون چربی

دو بار در هفته ماهی بخورید. تخم‌مرغ و مرغ بدون چربی و بوقلمون، در حد اعتدال خوب هستند.

غلات کامل

مصرف غلات کامل و فرآوری‌نشده مانند لیست زیر به درمان این بیماری کمک می‌کند: نان گندم کامل، برنج قهوه‌ای، جو کامل، پاستا سبوس‌دار

ویتامین E

در تغذیه کبد چرب ویتامین e یک عنصر اساسی است. ویتامین E یک آنتی‌اکسیدان است که ممکن است التهاب ناشی از کبد چرب غیرالکلی را کاهش دهد. محققان دوز روزانه 800 واحد بین‌المللی ویتامین E در روز را برای درمان کبد در افرادی که دیابت ندارند و استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH) را تجربه می‌کنند، توصیه می‌نمایند.

البته مانند بسیاری از مکمل‌ها، خطرات مرتبط با مصرف دوز بالای ویتامین E وجود دارد و قبل از مصرف حتما باید با پزشک مشورت نمایید.

قهوه تلخ

طبق تحقیق‌های انجام شده در سال 2016، قهوه مزایای محافظتی زیادی برای کبد دارد. به طور خاص، تولید آنزیم‌های کبدی را تحریک و با التهاب مبارزه می‌کند. همان تحقیق گزارش داد که در میان افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی، مصرف منظم قهوه، آسیب کلی کبد را کاهش می‌دهد. به نظر می‌رسد دو تا سه فنجان قهوه در روز، برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های کبدی مناسب است.

قهوه در رژیم کبد چرب، تولید آنزیم‌های کبدی را تحریک و با التهاب مبارزه می‌کند.

قهوه تلخ بهترین گزینه است. از آنجایی که قهوه کافئین دارد، بهتر است همیشه مراقب مقدار مصرفی‌تان باشید. اگر دو یا سه فنجان قهوه باعث عصبانیت یا اضطراب می‌شود، بهتر است از آن دوری کنید.

 زنجبیل

ریشه زنجبیل یک عنصر محبوب در آشپزی است و همچنین به عنوان یک درمان دارویی برای بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری کبد استفاده می‌شود. ریشه زنجبیل حاوی ترکیبات قدرتمندی، از جمله جینجرول و شوگاول است که به مهار التهاب و محافظت در برابر آسیب سلولی کمک می‌کند که برای سلامت کبد مفید است.

همچنین زنجبیل می‌تواند به محافظت از کبد شما در برابر سمومی مانند الکل کمک کند. این گیاه به طور کلی بی‌خطر است، حتی برای کسانی که بیماری‌های کبدی دارند. با این حال، همیشه باید قبل از مصرف مکمل زنجبیل با دوز بالا، با پزشک خود مشورت کنید.

زردچوبه

زردچوبه و جزء فعال اصلی آن کورکومین، با انواع فواید سلامتی چشمگیر مرتبط است. زردچوبه خواص ضد ‌التهابی، آنتی‌اکسیدانی و ضد سرطانی قوی دارد که این گیاه را به گزینه‌ای محبوب برای مبتلایان به بیماری کبد تبدیل می‌کند.

مصرف مکمل با زردچوبه و کورکومین به طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. با این حال، مواردی از آسیب حاد کبدی گزارش شده است. اما مشخص نیست که این موارد به دلیل آلودگی محصولات کورکومین بوده یا خود زردچوبه.

امگا 3

خوردن غذاهای سرشار از امگا 3 در رژیم غذایی کبد چرب چرب ضروری است و می‌تواند برای افراد مبتلا به این بیماری مفید باشد و استفاده روزانه یک گرم مکمل روغن ماهی برای درمان این بیماری توصیه شود.

• منابع غنی امگا 3 شامل ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین، ماهی خال مخالی، هالیبوت و یا ماهی تن هستند.
• علاوه بر این‌ها، گوشت دام‌‌هایی که با علف تغذیه شده‌اند در مقایسه با دام‌هایی که با ذرت تغذیه شده‌اند نیز امگا 3 بیشتری دارند.
• منابع گیاهی امگا 3 شامل گردو، بذر کتان، شاهدانه و روغن زیتون می‌شود.

در رژیم کبد چرب، منابع غذایی امگا 3 به کاهش التهاب کبد کمک می‌کنند.

امگا 3 می‌تواند به کاهش التهاب نیز کمک کند که برای درمان مفید است. بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها مانند کبد چرب غیر الکلی، به دلیل التهاب بدتر می‎‌شوند. بنابراین، کاهش التهاب می‌تواند به بهبود بیماری‌هایی که با التهاب در ارتباط هستند کمک کند.

خارمریم

این گیاه بیش از ۲۰۰۰ سال است که برای درمان بیماری‌های مجرای صفراوی و کبد استفاده می‌شود و تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است خواص محافظتی از کبد داشته باشد. خارمریم دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی است و می‌تواند به ترویج بازسازی سلول‌های کبدی، کاهش التهاب و به افرادی که بیماری کبدی دارند، کمک کند.

این گیاه بی‌خطر است و با عوارض جانبی نامطلوب همراه نیست اما با این حال در مصرف آن اعتدال را رعایت کنید.

جینسینگ

این گیاه یک مکمل گیاهی محبوب است که به دلیل خواص ضدالتهابی قوی شناخته می‌شود. مطالعات نشان داده که جینسینگ دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی است و می‌تواند به محافظت در برابر آسیب کبدی ناشی از ویروس‌ها، سموم و الکل و درمان کبد چرب کمک کند.

علاوه بر این، برخی از مطالعات انسانی نشان داده‌اند که درمان با جینسینگ ممکن است عملکرد کبد را بهبود بخشد و خستگی و التهاب را در افراد مبتلا به بیماری کبد و اختلال عملکرد کبد کاهش دهد. با این حال، جینسینگ پتانسیل واکنش با داروها را دارد و ممکن است منجر به آسیب کبدی و سایر عوارض جانبی بالقوه خطرناک شود.

در رژیم کبد چرب، جینسینگ خواص ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی بالایی دارد.

چای سبز

برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل عصاره چای سبز ممکن است به درمان مبتلایان به بیماری کبد کمک کند. چای سبز و عصاره چای سبز با اثرات محافظتی قوی از کبد مرتبط هستند. به خاطر داشته باشید که عصاره چای سبز در موارد نادر با آسیب کبدی همراه بوده است.

 شیرین‌بیان

شیرین بیان یک گیاه با خواص دارویی قوی است که ریشه آن اثرات ضد التهابی، ضد ویروسی و محافظتی از کبد دارد. جزء فعال اصلی ریشه شیرین‌بیان، ترکیب ساپونین گلیسیریزین است که در طب سنتی چینی و ژاپنی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله درمان کبد چرب استفاده می‌شود.

مکمل‌های شیرین‌ بیان ممکن است برای افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی مفید باشد و از آسیب کبدی مرتبط با الکل محافظت کند. البته توجه به این نکته ضروری است که افراد خاصی ممکن است به مکمل‌های شیرین‌ بیان حساسیت بیشتری داشته باشند و ممکن است این امر منجر به عوارض جانبی شود.

سیر

اگرچه سیر از نظر گیاه‌شناسی یک سبزی محسوب می‌شود، اما در داروهای گیاهی جایگاه ویژه‌ای دارد. سیر حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی قوی، مانند آلیسین، آلیین و آجوئن است که می‌تواند به پیشگیری و درمان کبد چرب کمک کند.

سیر خام و پودر سیر دارای خواص محافظتی از کبد هستند و ممکن است سلامت کبد را در افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی بهبود بخشند. خوردن سیر خام می‌تواند از سرطان کبد محافظت کند. این گیاه به طور کلی بی‌خطر است، اما شاید در برخی افراد باعث آسیب کبدی شود.

سیر از جمله مواد غذایی مهم در رژیم کبد چرب است که موجب کاهش التهاب کبد می‌شود.

پرهیزات کبد چرب

اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، پزشک شما ممکن است توصیه کند از برخی غذاها اجتناب کنید – یا حداقل آنها را کم مصرف کنید. این غذاها به طور کلی به افزایش وزن کمک می‌کنند و می‌توانند قند خون را افزایش دهند.

چربی‌های ترانس و اشباع

نوع چربی‌هایی که در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنید نیز نقش مهمی در ابتلا یا عدم ابتلا به کبد چرب غیرالکلی دارد. روغن‌های هیدروژنه و فست‌فودها، حاوی مقدار زیادی چربی‌های ترانس و اشباع هستند که مصرف بیش از حد آن‌ها، افراد را در معرض خطر ابتلا به کبد چرب قرار می‌دهد.

همچنین مواد غذایی مثل غذاهای فرآوری‌شده، لبنیات پرچرب و گوشت حیوانات، سرشار از چربی‌های اشباع هستند و مصرف آن‌ها نباید بیش از مقدار مشخصی باشد. توصیه می‌کنیم برای درمان کبد چرب از روغن‌هایی مثل روغن زیتون که مقادیر پایینی از چربی ترانس و اشباع دارند، استفاده کنید.

رژیم کبد چرب بر پایه چربی‌های سالم و فیبر بالا است.

قند و فروکتوز

مصرف زیاد قند و فروکتوز می‌تواند سلامت کبد را به خطر بیندازد و موجب تجمع چربی در آن شود. از منابع اصلی فروکتوز می‌توان به شهد ذرت اشاره کرد که در انواع سس‌ها، غذاهای منجمد، غلات صبحانه، شیرینی‌‌ها و نوشیدنی‌های گازدار یافت می‌شود.

بنابراین مقصران اصلی در ایجاد کبد چرب، غذاهای فرآوری شده‌ای مانند لیست زیر هستند:

• کیک
• کلوچه
• دونات، شیرینی و پای
• آب نبات
• بستنی
• غلات قندی
• نوشیدنی بدون الکل
• نوشیدنی‌های ورزشی
• نوشیدنی‌های انرژی‌زا
• محصولات لبنی شیرین‌شده، مانند ماست‌های طعم‌د‌ار

مصرف بسیار محدود غذاهای شیرین شده، از مهمترین نکات پرهیز غذایی کبد چرب است.

برای تشخیص اینکه آیا یک غذای بسته‌بندی شده حاوی شکر افزوده است یا خیر، لیست مواد تشکیل‌دهنده روی بسته‌بندی محصول را مطالعه کنید:

• کلماتی که به “ose” ختم می‌شوند، ازجمله ساکارز، فروکتوز و مالتوز قند هستند.
• سایر قندهایی که معمولاً به محصولات غذایی اضافه می‌شوند، عبارتند از: نیشکر، شربت ذرت با فروکتوز بالا، کنسانتره آب‌میوه
• راه دیگر برای تشخیص میزان قند موجود در یک ماده غذایی این است که برچسب حقایق تغذیه‌ای آن را بخوانید و به تعداد قند موجود در یک وعده برای آن غذا نگاه کنید. هر چه قند کمتر، بهتر!

نکات کاربردی برای رعایت رژیم کبد چرب

سلامت کبد ارتباط تنگاتنگی با رژیم غذایی دارد. برنامه غذایی که در آن قند کم، چربی‌های اشباع و ترانس کاهش و سرشار از امگا 3 باشد، نشان از رژیمی متعادل دارد. در یک برنامه غذایی متعادل مصرف میوه، سبزیجات، حبوبات، آجیل‌ها، دانه‌ها، روغن زیتون و غلات کامل توصیه می‌شود. داشتن چنین برنامه غذایی برای سلامت قلب نیز بسیار مفید است. در نهایت، احتمال مرگ در سنین پایین را کاهش و به صورت مفید التهاب کبد را کم می‌کند:

کلسترول بالا را هدف قرار دهید

یکی از مهمترین نکات تغذیه کبد چرب، کاهش کلسترول بد است. طبق تحقیقات انجام شده در سال 2012، کبد چرب مدیریت میزان کلسترول را برای بدن دشوارتر می‌کند. این مساله می‌تواند کبد چرب غیرالکلی را بدتر کرده و خطر بیماری قلبی را افزایش دهد.

سعی کنید برای کمک به مدیریت کلسترول و درمان کبد چرب، مصرف انواع خاصی از چربی‌ها را محدود کنید. چربی‌هایی که باید محدود شوند عبارت‌اند از:

• چربی‌های اشباع شده: این‌ نوع چربی در گوشت قرمز و محصولات لبنی پرچرب یافت می‌شود.
• چربی‌های ترانس: چربی‌های ترانس اغلب در محصولات پخته فرآوری شده، کراکرها و غذاهای سرخ شده هستند.

روش‌های پخت سالم و کاهش چربی

طرز تهیه و طبخ غذا می‌تواند تفاوت زیادی در سلامتی ما ایجاد کند! کاهش مصرف چربی غیر الکلی مهمترین نکته در رژیم کبد چرب است که باید در زمان طبخ غذا به آن توجه کنید. با توجه به الین نکته، روش‌های پخت زیر سالم‌تر هستند و توصیه می‌شوند:

بخار پز کردن

این روش یک گزینه سالم و ساده است. مواد مغذی، رنگ و بافت سبزیجات تازه بهتر حفظ می‌شود زیرا غذا با آب در تماس نیست.

تفت دادن

این روش، سریع، آسان و سالم است. در این روش غذا فقط برای مدت کوتاهی در مقدار کمی روغن پخته می‌شود که به حفظ بافت و مواد مغذی غذا کمک می‌کند.

رژیم کبد چرب بر پایه طبخ سالم مواد غذایی و کاهش وزن اضافه است.

پختن

پختن روشی آهسته اما ساده برای طبخ غذا است، زیرا به روغن کمی نیاز دارید یا اصلا نیازی به روغن ندارید؛ برای مثال، مرغ، ماهی و سبزیجات را می‌توان در کاغذ روغنی یا بسته‌های فویل با کمی آب پخت.

با این حال، گاهی اوقات مقادیر زیادی روغن یا چربی استفاده می‌شود، مانند سیب زمینی سرخ کرده. سعی کنید سیب زمینی را با مقدار کمی روغن (به صورت اسپری) در فر کبابی کنید.

روش پخت با هوا

پختن با ایرفرایر به دلیل اینکه جایگزین سالم‌تری برای سرخ کردن است، به یک روش محبوب برای پخت تبدیل شده است. در مقایسه با مقدار روغنی که هنگام سرخ کردن غذاها استفاده می‌شود، مقدار استفاده شده در سرخ کن هوا عملاً هیچ است و در نتیجه چربی کمتر و کالری کمتری دارد.

ایر فرایر با چرخاندن هوای گرم برای پختن غذا کار می‌کند که باعث ایجاد یک رنگ سرخ شده بدون روغن می‌شود. این روش پخت همچنین می‌تواند منجر به حفظ بیشتر مواد مغذی غذا شود.

روش پخت با ایر فرایر یک راه عالی برای طبخ سالم غذا در رژیم کبد چرب است.

کباب کردن

یک روش بسیار سالم‌تر از سرخ کردن، کباب کردن غذاهاست. اگرچه این روش‌ تا حدودی باعث از بین رفتن مواد مغذی می‌شود زیرا مواد غذایی در معرض دمای بالا قرار می‌گیرند.

سعی کنید غذا را با موادی مانند آب لیمو، گیاهان و ادویه جات مزه‌دار کنید تا بدون اضافه کردن چربی طعم آن را تقویت کنید. مرغ، استیک، ماهی و برخی سبزیجات را می‌توان کبابی کرد. کباب کردن همچنین باعث می‌شود چربی از غذا خارج شود.

تمرینات ورزشی مناسب برای بهبود کبد چرب

فعالیت فیزیکی را با برنامه غذایی ترکیب کنید. اگر شخصی اضافه وزن داشته باشد و مبتلا به این بیماری باشد، کاهش وزن می‌تواند تاثیر زیادی روی بهبود سلامت و عملکرد کبدش داشته باشد. ترکیب فعالیت فیزیکی و برنامه غذایی سالم برای کاهش وزن بسیار مهم است و فعالیت فیزیکی نباید نادیده گرفته شود.

روزانه 30 دقیقه پیاده‌روی در کنار پیروی از برنامه غذایی سالم برای داشتن کبدی سالم و همچنین التیام آن توصیه می‌شود. تحقیقات نشان داده وقتی افراد در طول هفته فعالیت فیزیکی خود را به بالای 60 دقیقه افزایش می‌دهند، شاهد کاهش وزن و بهبود عملکرد کبد خواهند بود.

روش‌های کاهش استرس و تأثیر بر کبد

استرس یک پاسخ طبیعی به موقعیت‌های چالش‌برانگیز است، اما استرس مزمن یا طولانی مدت می‌تواند اثرات منفی بر بدن از جمله کبد داشته باشد. وقتی استرس را تجربه می‌کنیم، بدن ما هورمونی به نام کورتیزول ترشح می‌کند که با ایجاد اختلالات متابولیک مرتبط است.

ترشح هورمون کورتیزول یا همان هورمون استرس (که قند موردنیاز بدن را در این شرایط در اختیار آن قرار می‌دهد.) ممکن است با مقاومت به انسولین و التهاب کبد مرتبط باشد، که می‌تواند میزان چربی ذخیره شده در سلول‌های کبد را افزایش دهد.

علاوه بر این، استرس مزمن با تغییرات رفتاری مانند افزایش مصرف غذا، مصرف الکل و کاهش ورزش مرتبط است که همگی بر چاقی و بیماری کبد چرب تأثیر دارند.

در رژیم کبد چرب با رعایت میزان مصرف قند و شکر و چربی ناسالم، از استرس جلوگیری خواهید کرد.

این نکات را نیز در رژیم کبد چرب در نظر داشته باشید:

• فعال باشید (تقریباً هر شکلی از فعالیت بدنی می‌تواند به عنوان یک کاهش دهنده استرس عمل کند.)
• رژیم غذایی سالم داشته باشید
• مدیتیشن کنید
• بیشتر بخندید
• با دیگران ارتباط برقرار کنید
• یوگا را امتحان کنید
• به اندازه کافی بخوابید

آنچه از مقاله رژیم کبد چرب آموختیم:

رعایت رژیم کبد چرب و کنترل میزان مصرف چربی و قند روزانه، در کنار پیاده‌روی روزانه 30 دقیقه‌ای عامل مهمی در بهبود و مهمتر از آن پیگشیری از کبد چرب دارد. اگر افزایش وزن داشته باشید، با رژیم کبد چرب علاوه بر کاهش وزن، به درمان این بیماری نیز کمک خواهد کرد.

منابع:

• healthline.com
• wcrf-uk.org
• mayoclinic.org

• درمان فیبروز کبدی چیست؟ آیا فیبروز کبدی درمان قطعی دارد؟
• فیبروز کبدی؛ از علل تا تشخیص و درمان فیبروز کبدی را اینجا بخوانید!
• قهوه و کبد دقیقا چه ارتباطی با هم دارند؟ آیا قهوه برای کبد مضر است؟
• کبد چرب گرید 1 چیست و چه کنیم تا به آن مبتلا نشویم؟
• علائم کبد چرب در هر مرحله از بیماری چگونه است؟
• علت کبد چرب چیست؟ چه کسانی در معرض خطر کبد چرب هستند؟
• رژیم کبد چرب | چی بخوریم و چی نخوریم؟
• درمان کبد چرب در 10 روز + سریع‌ترین روش پاکسازی کبد چرب