دیابت و کتوژنیک + آیا کتوژنیک برای دیابت نوع 2 خوب است؟

این مقاله درباره دیابت و کتوژنیک است. رژیم غذایی کاهش وزنی که برای بهبود خطرات بسیاری از بیماری‌ها مانند صرع، سرطان، استپ وزنی و…توصیه می‌شود و بسیار کارآمد است.

دیابت یک بیماری مزمن است که افراد زیادی را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد و در حال حاضر بیش از 400 میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت مبتلا هستند.

اگرچه دیابت یک بیماری پیچیده است، اما حفظ سطح قند خون، می‌تواند تا حد زیادی خطر عوارض آن را کاهش دهد. یکی از راه‌های رسیدن به سطح قند خون بهتر، پیروی از رژیم غذایی کم کربوهیدرات است. این مقاله مروری دقیق از رژیم‌ بسیار کم کربوهیدرات کتوژنیک برای دیابت نوع 2 و تاثیر کتوژنیک بر قند خون ارائه می‌کند.

آیا بیماری دیابت و کتوژنیک با هم ارتباط خوبی دارند؟

در دیابت نوع 1، بدن شما هیچ انسولینی تولید نمی‌کند. این نوع معمولا در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود و نیاز به درمان مادام العمر دارد؛ اما دیابت نوع 2 شایع‌تر است و به دلیل سبک غذایی ناسالم و عدم تحرک ایجاد می‌شود.

در این دیابت، بدن انسولین را درست نمی‌سازد یا از آن استفاده نمی‌کند. رژیم کتو به طور قابل توجهی سطح قند خون را در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 کاهش می‌دهد.

یکی از مهمترین مشکلات افراد مبتلا به دیابت نوع 2، اضافه وزن است که رژیم کتو برای آن مانند یک تیر و دو نشان است. زیرا دیابت و کتوژنیک ارتباط مستقیم دارند؛ به این معنی که با مصرف کمتر کربوهیدرات، رژیم کتوژنیک برای دیابت نوع 2 و کاهش قند خون این افراد بسیار مفید و موثر است.

رژیم‌های غذایی ویژه برای دیابت نوع 1 و 2 اغلب بر کاهش وزن تمرکز دارند، بنابراین ممکن است احمقانه به نظر برسد که یک رژیم غذایی پرچرب یک گزینه مناسب باشد.

رژیم کتوژنیک (کتو)، با چربی بالا و کربوهیدرات کم، به طور بالقوه می‌تواند نحوه ذخیره و استفاده بدن از انرژی را تغییر و علائم دیابت را کاهش دهد زیرا با رژیم کتو، بدن شما به جای شکر، چربی را به انرژی تبدیل می‌کند.
اگر فرصت مطالعه مقاله را ندارید، می‌توانید به فایل صوتی آن گوش دهید:

این رژیم غذایی در دهه 1920 به عنوان درمان صرع ایجاد شد، اما اثرات این الگوی غذایی برای دیابت نوع 2 نیز در حال بررسی است:

• در سال 2008، محققان یک مطالعه 24 هفته‌ای را برای تعیین اثرات رژیم کم کربوهیدرات بر افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و چاقی انجام دادند.

در پایان مطالعه، شرکت‌کنندگانی که رژیم کتوژنیک را دنبال می‌کردند، در مقایسه با افرادی که از رژیم غذایی کم گلیسمی پیروی می‌کردند، بهبود بیشتری در کنترل قند خون و کاهش دارو مشاهده کردند.

• یک بررسی در سال 2013 گزارش کرد که یک رژیم کتوژنیک می‌تواند منجر به بهبودهای قابل توجهی در کنترل قند خون و کاهش وزن نسبت به سایر رژیم‌ها شود.
• همچنین یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که رژیم کتوژنیک در طول 32 هفته در مورد کاهش وزن از رژیم دیابت معمولی و کم چرب بهتر عمل کرد.

یکی از فواید کتوژنیک برای دیابت نوع 2 تبدیل سوخت بدن از گلوکز و قند به چربی است.

رژیم کتوژنیک به این معنی نیست که باید چربی‌های اشباع شده را مصرف کنید. چربی‌های سالم برای قلب کلید حفظ سلامت کلی هستند. برخی از غذاهای سالم که معمولا در رژیم کتوژنیک مصرف می‌شوند عبارتند از:

• تخم مرغ
• ماهی‌هایی مانند سالمون
• پنیر پارمزان
• آووکادو
• زیتون و روغن زیتون
• برخی از آجیل‌ها و دانه‌ها

مصرف کربوهیدرات بین 20 تا 90 گرم در روز در بهبود مدیریت قند خون در افراد مبتلا به دیابت موثر است. با این حال، بهتر است قند خون را قبل و بعد از غذا آزمایش کنید تا محدودیت کربوهیدرات شخصی خود را پیدا کنید.

فواید کتوژنیک برای دیابت نوع 2 چیست؟

رژیم برای کاهش مشکلات ناشی از دیابت گزینه مناسب و مطمئنی است و تاثیرات مثبتی بر بدن افراد دیابتی دارد؛ حتی برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1:

 تاثیر روی سطح قند خون

رژیم کتوژنیک به بهبود افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کمک می‌کند چون به بدن اجازه می دهد سطح گلوکز را در مقدار پایین اما سالم تثبیت کند. کاهش مصرف کربوهیدرات در برنامه غذایی می‌تواند افزایش شدید قند خون را از بین ببرد و نیاز به مصرف انسولین را کاهش دهد.

پژوهش ها روی رژیم کتوژنیک در سال 2018 نشان داد این رژیم می‌تواند در کنترل سطح HbA1c مفید باشد. این به مقدار گلوکزی اشاره دارد که به همراه هموگلوبین در خون به مدت 3 ماه همراه می‌شود.

اگر درست از رژیم پیروی کنید، تاثیر کتوژنیک بر قند خون آنقدر قوی است که وابستگی شما را به دارو کاهش می‌دهد.

تاثیر روی داروها

رژیم کتوژنیک می‌تواند به کاهش سطح قند خون کمک کند. برخی افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که رژیم کتوژنیک را نیز دنبال می‌کنند ممکن است نیازشان به مصرف داروها کاهش پیدا کند.

با این حال محققان هشدار دادند آنهایی که رژیم کتوژنیک را در کنار انسولین دنبال می‌کنند بیشتر در خطر هیپوگلیسمی (قند خون پایین) قرار دارند. هیپوگلیسمی زمانی اتفاق می‌افتد که سطح قند خون به 70 میلی گرم در هر دسی لیتر یا کمتر از آن برسد.

بهتر است زمانی که از دارو استفاده می‌کنید هر تغییر را با پزشک خود هماهنگ کنید. وقتی داروهای خاصی برای مقابله با دیابت استفاده می‌کنید، مصرف ناکافی کربوهیدرات می‌تواند برایتان خطرناک باشد.

حتما بخوانید:
رژیم غذایی دیابت؛ یک برنامه غذایی کامل برای دیابتی‌ها

تاثیر روی وزن

رژیم کتوژنیک به چربی سوزی در بدن کمک می کند. وقتی فرد تلاش دارد وزن کم کند این بسیار عالی است. این مسئله برای افراد مبتلا به اضافه وزنی که در خطر پیش دیابت یا دیابت نوع 2 هستند بسیار مفید است.

حتی مقدار کاهش وزن به واسطه رژیم غذایی و ورزش می‌تواند کنترل گلیسمی، سلامت کلی و توزیع انرژی در طول روز را در افراد دیابتی بهبود بخشد. نتایج پژوهش‌ها نشان دادند افرادی که از رژیم کتوژنیک استفاده می‌کردند شاهد بهبود قند خون و کنترل آن بودند و برخی نیز کاهش وزن قابل توجهی را تجربه کردند.

دیگر فواید رژیم کتو در دیابت به شرح زیر است:

• بهبود کنترل گلیسمی یا قند خون
• کاهش تری گلیسیرید
• بهبود مقاومت به انسولین
• کاهش نیاز به انسولین
• افزایش سطح کلسترول HDL (یا خوب) برای سلامت قلب
• عملکرد شناختی را بهبود می‌بخشد
• تاثیر بر سطح گلوکز خون

فردی که دیابتی است با رژیم کتو کاهش وزن را نیز تجربه خواهد کرد که یک امتیاز اضافی است، زیرا کاهش وزن می‌تواند مقاومت به انسولین را بهبود بخشد.

بایدها و نبایدها در رژیم کتو افراد دیابتی

بهتر است روی خوردن غذاهای کم کربوهیدرات و کامل با مقدار زیادی مواد مغذی تمرکز کنید:

مواد غذایی مجاز

تا زمانی که سیر شوید می‌توانید غذاهای کم کربوهیدرات زیر را بخورید. همچنین مطمئن شوید که در هر وعده غذایی پروتئین کافی دریافت می‌کنید:

• گوشت، مرغ و غذاهای دریایی
• تخم مرغ
• پنیر
• سبزیجات غیر نشاسته‌ای مانند اسفناج و کلم
• آووکادو
• زیتون
• روغن زیتون، روغن نارگیل، کره، خامه، خامه ترش و پنیر خامه‌ای

غذاهایی که باید در حد اعتدال مصرف شوند

بسته به تحمل کربوهیدرات شخصی خود، می‌توانید غذاهای زیر را در مقادیر کمتر در وعده‌های غذایی مصرف کنید:

حبوبات، مانند نخود، عدس و لوبیا، منابع سالم پروتئین هستند، اگرچه کربوهیدرات نیز دارند. حتما آنها را در مقدار مصرفی کربوهیدرات روزانه خود بگنجانید.

کاهش شدید کربوهیدرات‌ها معمولا سطح انسولین را کاهش می‌دهد که باعث می‌شود کلیه‌ها سدیم و آب آزاد کنند. سعی کنید برای جبران سدیم از دست رفته، یک فنجان آبگوشت، چند زیتون یا برخی دیگر از غذاهای شور و کم کربوهیدرات بخورید.

با این حال، اگر نارسایی احتقانی قلب، بیماری کلیوی یا فشار خون بالا دارید، قبل از افزایش میزان سدیم در رژیم غذایی خود با پزشک خود صحبت کنید.

غذاهای غیرمجاز

این غذاها سرشار از کربوهیدرات هستند و می‌توانند سطح قند خون را به میزان قابل توجهی در افراد مبتلا به دیابت افزایش دهند:

• نان، پاستا، غلات و ذرت
• سبزیجات نشاسته‌ای مانند سیب زمینی معمولی و سیب زمینی شیرین
• شیر
• میوه‌ها غیر از انواع توت‌ها
• آب میوه، نوشابه، چای شیرین و…
• دسر، محصولات پخته شده، آب نبات، بستنی و خوراکی‌های مشابه
• انواع مشروبات الکلی

به غذاهای کم کربوهیدرات مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ، غذاهای دریایی، سبزیجات غیر نشاسته‌ای و چربی‌های سالم پایبند باشید. از غذاهایی که کربوهیدرات بالایی دارند خودداری کنید.

نمونه وعده غذایی کتو برای افراد دیابتی

در اینجا یک منوی نمونه با 15 گرم یا کمتر کربوهیدرات قابل هضم در هر وعده آورده شده است. اگر میزان تحمل کربوهیدرات شخصی شما کمتر است، می‌توانید اندازه سرو را تنظیم کنید.

صبحانه: تخم مرغ و اسفناج که می‌توانید آن را یک فنجان شاه توت و یک فنجان قهوه و خامه بدون شکر میل کنید.

ناهار: سالاد که می‌توانید با 20 گرم (2 مربع کوچک) شکلات تلخ 85٪ میل کنید.

شام: ماهی قزل آلا با سبزیجات  به همراه نصف فنجان توت فرنگی ورقه شده با خامه بدون شکر

یک برنامه غذایی برای مدیریت دیابت باید کربوهیدرات‌ها را به طور مساوی در سه وعده غذایی قرار دهد. هر وعده غذایی باید حاوی تعادلی از پروتئین، چربی‌های سالم و مقدار کمی کربوهیدرات باشد که بیشتر از سبزیجات است.

سوالات متداول دیابت و کتوژنیک

فواید کتوژنیک برای دیابت نوع 2 چیست؟

کاهش وزن سریع، بهبود کنترل گلیسمی یا قند خون، تری گلیسیرید پایین و بهبود مقاومت به انسولین تنها چند نمونه از فواید رژیم کتوژنیک برای دیابتی‌ها است.

مواد غذایی مجاز کتوژنیک برای دیابت نوع 2 چیست؟

انواع گوشت، مرغ و غذاهای دریایی،‌ تخم مرغ، پنیر پارمزان، سبزیجات غیر نشاسته‌ای مانند اسفناج و کلم، آووکادو، زیتون، روغن زیتون و روغن نارگیل از غذاهای مفید و توصیه شده در رژیم کتو برای افراد دیابتی است.

غذاهای غیرمجاز در رژیم کتوژنیک برای دیابتی‌ها کدام است؟

غذاهای سرشار از کربوهیدرات می‌توانند سطح قند خون را به میزان قابل توجهی در افراد مبتلا به دیابت افزایش دهند مانند نان، پاستا، ذرت، سیب زمینی معمولی و سیب زمینی شیرین، شیر تمام میوه‌ها غیر از انواع توت‌ها و آووکادو و…

آنچه از مقاله دیابت و کتوژنیک آموختیم:

در این مقاله مروری کوتاه داشتیم به ارتباط بیماری دیابت و کتوژنیک و اینکه تاثیر کتوژنیک بر قند خون چیست و تا چه اندازه در بهبود علائم این بیماری کمک می‌کند. افراد مبتلا به دیابت دچار کمبود انسولین یا مقاومت در برابر اثرات آن هستند. وقتی آنها کربوهیدرات می‌خورند، قند خون آنها ممکن است به حد خطرناکی افزایش یابد، مگر اینکه دارو مصرف شود. تحقیقات نشان داده افراد مبتلا به دیابت وقتی رژیم کم کربوهیدرات مانند کتوژنیک می‌گیرند، بهبودهای طولانی مدتی را در مدیریت قند خون تجربه می‌کنند. به همین دلیل رژیم کتوژنیک برای دیابت نوع 2 بسیار توصیه می‌شود زیرا هم سطح قند خون را کنترل می‌کند و هم موجب کاهش وزن سریع‌تر این افراد خواهد شد.

منابع:

healthline.com

endocrineweb.com

مریم اصیلی

از سال 95 با ورود به مجموعه دکتر کرمانی وارد حوزه‌ی محتوا و به طور تخصصی محتوای تغذیه و سلامتی شدم. ابتدا کار رو با ترجمه شروع کردم و بعد از اون بخش سرپرستی و نظارت بر محتوا رو به عهده گرفتم. به شدت عاشق تولید محتوا هستم و به معجزه‌ی کلمات باور دارم.