آیا رژیم کتوژنیک و کبد چرب با هم ارتباط دارند؟

سابقه تاریخی نشان می‌دهد آسیب به کبد از مصرف زیاد الکل به وجود می‌آید. مصرف بالای الکل سبب می‌شود کبد چربی را در خود ذخیره کند، سپس از کار می‌افتد. با رشد اخیر چاقی، نوعی جدید از آسیب به کبد بسیار شایع شده است. این آسیب را بیماری کبد چرب غیر الکلی ( NAFLD ) می‌نامند. این بیماری معمولا ریشه در رژیم غذایی نا سالم دارد که موجب می شود به مرور چربی تا سطح خطرناکی در کبد انباشته شود. امروزه در آمریکا، از هر سه نفر، یک نفر دچار بیماری کبد چرب غیر الکلی است.

بیماری کبد چرب غیر الکلی پیشگیری شدنی و هم بازگشتنی است. با تغییرهای جدید در رژیم غذایی و سبک زندگی می‌توانید کبد خود را درمان کنید. در این مقاله می‌خواهیم درباره کبد چرب، علت به وجود آمدن این بیماری و راه‌های پیشگیری از آن صحبت کنیم.

همه‌‌ی چیزی که برای اطلاع از رژیم کتوژنیک نیاز دارید در پادکست زیر اومده، توصیه می‌کنیم از دستش ندید:

بیماری کبد چرب چیست؟

بیماری کبد چرب، یعنی مقدار زیادی چربی در کبدتان انباشته شده باشد. ذخیره کردن مقداری چربی برای کبد طبیعی است. کبد از چربی ذخیره شده هنگامی استفاده می‌کند که انرژی در بدنتان کم است. اما زمانی این بیماری خود را نشان می‌دهد که چربی بیش از ۵ درصد وزن کبد را به خود اختصاص دهد. این حالت کبد چرب در نظر گرفته می‌شود.

بیماری کبد چرب دو نوع اصلی دارد:

• بیماری کبد چرب الکلی که بر اثر مصرف بیش از حد الکل اتفاق می‌افتد.
• بیماری کبد چرب غیر الکلی که بر اثر سبک زندگی و رژیم غذایی نامناسب اتفاق می‌افتد.

اگر با بیماری کبد چرب غیر الکلی مقابله نکنید، ممکن است به مشکلی جدی‌تر تبدیل شود که استئاتواپاتیت غیر الکلی نام دارد. استئاتواپاتیت غیر الکلی موجب التهاب و زخمی شدن کبد می‌شود. در این بیماری، سلول‌های کبدتان شروع می‌میرند. این التهاب و آُیب منجر به سیروز یا سرطان کبد می‌شود. میانگین ۷ تا ۳۰ درصد از افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی، دچار استئاتواپاتیت غیر الکلی می‌شوند.

در واقع کبد چرب غیر الکلی، یک علامت خطر است. در چنین شرایطی، چربی موجود در کبد، بیش از حد طبیعی است. اما هیچ زخمی وجود ندارد و میزان التهاب بسیار کم است یا اصلا هنوز وجود ندارد. کبد چرب غیر الکلی، معمولا به خودی خود آسیبی به کبد نمی‌زند.

۴ دلیل اصلی ابتلا به بیماری کبد چرب

محققان هنوز دلیل اصلی کبد چرب غیر الکلی را نمی‌دانند. البته، آن‌ها می‌دانند که این بیماری با تعدادی مشکل‌های متابولیک، از جمله مقاومت به انسولین، دیابت، چاقی، چربی در خون و کلسترول بالا در ارتباط است. رژیم غذایی، ورزش و شاخص‌های ژنتیکی نقش مهمی، در درمان کبد چرب غیر الکلی دارند. باکتری‌های روده ممکن است روی سلامت کبدتان تاثیر داشته باشند.

۱- رژیم غذایی و بیماری کبد چرب

به نظر می‌رسد قند از بزرگ‌ترین دلایل بیماری کبد چرب غیر الکلی باشد. فروکتوز ( قند موجود در میوه ها و شربت ذرت) فشار زیادی به کبد می آورد و از بزرگترین علل غذایی ذخیره چربی توسط کبد است. ترکیب قند و چربی های اشباع شده بدتر نیز هست ( با این حال چربی های اشباع به تنهایی برای کبدتان مشکلی پیش نمی آورند).

قند باعث می شود گلوکز خون به شدت بالا برود و بدنتان، برای خروج گلوکز از خون، انسولین را ترشح و سپس گلوکز را به صورت گلیکوژن ذخیره می‌کند. ذخایر گلیکوژن اندازه دارد. اگر مقدار زیادی قند مصرف کنید و ذخایر گلیکوژن پُر شود، کبد گلوکز اضافی را به چربی تبدیل می‌کند. اگر فردی سالم باشید، چربی اضافی به سلول‌های چربی‌تان می‌رود تا ذخیره شود. در نتیجه، وزن اضافه می‌کنید و چربی به جایی رفته که متعلق به آن است.

اگر برای طولانی، مدت مقدار زیادی قند و چربی بخورید، دچار مقاومت به انسولین می‌شوید. مقاومت به انسولین یعنی بدن پیام‌های انسولین را به درستی درک نمی‌کند. در نتیجه، چربی ذخیره شده دوباره به جریان خون باز می‌گردند. سپس بدن دچار تنش می‌شود و آن چربی را به کبد می‌فرستد. مقاومت به انسولین، حاصل از رژیم غذایی نامناسب، یکی از اصلی‌ترین دلایل کبد چرب غیر الکلی است.

کبد چرب خسارت‌های زیادی را به بدن وارد می کند چون مستقیم به کبد می‌رود و تبدیل به چربی می شود. کبد، فروکتوز انتقال دهنده خاص خود را دارد که خارج از سلول های درون روده هستند، درست مانند زمانی که وقتی بدن سالم است بیشتر از آنچه توانش را دارید فروکتوز جذب نمی کند. اگر به صورت مرتب مقدار زیادی فروکتوز بخورید سلول ها، انتقال دهنده های بیشتری می سازند و در نتیجه به فروکتوزهای بیشتری اجازه ورود به کبد را می دهند. این همان زمانی است که شروع به بالا بردن احتمال بیماری کبد چرب غیر الکلی می‌کنید.

۲- ورزش و بیماری کبد چرب

ورزش یا کمبود آن، نقش مهمی در ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی دارند. ورزش کردن میزان چربی کبد و قند خون را کاهش و حساسیت به انسولین را افزایش می‌دهد. این یعنی ورزش کردن و افزایش فعالیت بدنی هم سبب کاهش احتمال ابتلا به کبد چرب می شود. همچنین احتمال انباشتن چربی در آینده را هم از بین می برد. ورزش کردن کمک می کند چربی های بدن را آب کنید. چاقی از شاخص های افزایش خطر بیماری کبد چرب غیر الکلی است و همبستگی قوی بین کاهش وزن و سلامت کبد وجود دارد.

۳- ژنتیک و بیماری کبد چرب

برخی از انواع ژنتیکی نیز موجب افزایش احتمال ابتلا به کبد چرب غیر الکلی می‌شوند و البته برخی نیز احتمال تبدیل شدن کبد چرب غیر الکلی به استئاتواپاتیت غیر الکلی بالاتر برود. با یک آزمایش ژنتیک متوجه می‌شوید که آیا ژن‌هایتان استعداد بالا بردن احتمال بیماری کبد چرب را دارند یا خیر. حتی اگر از نظر ژنتیکی هم مستعد باشید، می توانید با رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی سالم از این بیماری پیشگیری کنید.

۴- میکروبیوم روده و بیماری کبد چرب

باکتری‌های روده نیز در بیماری کبد چرب تاثیر گذارند. اگر باکتری‌های روده از تعادل خارج شوند ممکن است کبد مورد حمله باکتری های مضر قرار بگیرد. باکتری های مضر برای از بین بردن باکتری های مقابله کنند اندوتوکسین تولید می کنند و همبستگی بسیاری بین تعداد اندوتوکسین های درون روده و خطر ابتلا به بیماری کبد چرب وجود دارد.

اندوتوکسین های روده همچنین سبب ایجاد التهاب و تبدیل شدن کبد چرب غیر الکلی به استئاتواپاتیت غیر الکلی می شود. رژیم غذایی، از بهترین راه‌های متعادل نگه داشتن باکتری‌های روده است. فیبر، به صورت ویژه باکتری‌های روده را تغذیه و روده را در برابر باکتری‌های بد محافظت می‌کند. پرهیز از مصرف قند نیز، به بهبود سلامت باکتری‌های روده کمک خواهد کرد.

آیا می توان بیماری کبد چرب را درمان کرد؟

تغییر سبک زندگی کمک می‌کند کبد، چربی‌های ذخیره شده را بسوزاند و بیماری کبد چرب از بین ببرد. افزایش وزن از دلایل اصلی بروز بیماری کبد چرب غیر الکلی است. از سوی دیگر کاهش وزن از بهترین کارهایی است که می توانید برای بهبود عملکرد کبد انجام دهید. اگر دچار چاقی یا دیابت نوع ۲ نیز هستید انجام حرکات ورزشی بسیار مفید است. با این حال کاهش وزن به تنهایی ممکن است کلید حل این مشکل نباشد.

کبدت رو بی‌چربی کن!

درمان از بین بردن چربی‌های کبد چرب، فقط و فقط یه رژیم درست و حسابی و اصولیه.
رژیم دکتر کرمانی همون رژیم درست و حسابی و اصولیه.

همین الان ثبت نام کن.

پژوهش‌ها نشان دادند درمان کبد چرب، تنها با آب کردن چربی‌ها نیست، بلکه چگونگی کاهش وزن نیز اهمیت دارد. رژیم غذایی و شاخص‌های سبک زندگی، مانند ورزش و پرهیز از شربت ذرت با فروکتوز بالا، نقش مهمی در بالا رفتن شانس درمان کبد چرب دارند. همچنین رژیم غذایی که میکروبیوم روده را تنظیم کند برای بالا بردن سلامت متابولیک بسیار مهم است.

رژیم کتوژنیک و کبد چرب

در رژیم کم کربوهیدرات کتوژنیک، کربوهیدرات بسیار کمی مصرف می‌کنید و بیشترین کالری دریافتی از پروتئین و چربی است. همانطور که قبلا هم اشاره کردیم انسولین و کربوهیدرات در پیشرفت بیماری کبد چرب نقشی اساسی دارند. رژیم غذایی با کربوهیدرات بالا و چربی پایین می‌تواند کبد چرب را بدتر کند. به خصوص اگر مقدار زیادی قند بخورید. اما آن همه چربی که هنگام رژیم کتوژنیک می‌خورید چه؟ آیا رژیم غذایی با چربی بالا، مانند رژیم کتوژنیک، سبب کبد چرب می‌شود؟

پژوهش‌ها نشان دادند که رژیم کتوژنیک برای کبد چرب خوب است. بیشتر چربی‌هایی که در کبدتان جمع می‌شوند از DNL می‌آیند. DNL زمانی به وجود می‌آید که بدنتان از کربوهیدرات یا پروتئین اضافی چربی می‌سازد. پژوهش های دیگری نیز اهمیت رژیم کم کربوهیدرات را برای بهبود کبد و سلامت متابولیک نشان دادند.

• در پژوهشی ۶ ماهه با رژیم کتوژنیک محققان به نتیجه رسیدند که این نوع رژیم سبب کاهش وزن چشمگیر و بهبود بیماری کبد چرب را در افراد دارای اضافه وزن شده است. در پایان ۶ ماه افراد شرکت کننده در پژوهش توانستند حدود ۱۴ کیلو از وزن خود را کم کنند. همچنین، مقدار زیادی از التهاب وارد شده به کبد را ترمیم می‌کنند.
• پژوهشگران، در بررسی دیگری افراد سالمی که رژیم کتوژنیک را دنبال می‌کردند تنها طی ۱۰ روز شاهد کاهش چربی در کبد بودند.
• محققان متوجه شدند شرکت کنندگان مبتلا به کبد چرب غیر الکلی، دو هفته پس از رعایت رژیم کتوژنیک، ۴۲ درصد کاهش چربی در کبد را تجربه کردند.

با محدود کردن کربوهیدرات به واسطه رژیم کتوژنیک، دیگر قند و فروکتوزی وجود نخواهد داشت که در کبد تبدیل به چربی شود. بعلاوه در برابر مقاومت به انسولین ایمن می شوید که این مورد هم در پیشگیری از کبد چرب موثر است.

رژیم کتوژنیک به چه کسانی توصیه می شود؟

برای آشنایی بیشتر با رژیم کتوژنیک پیشنهاد می کنیم ویدئوی دکتر کرمانی را مشاهده کنید: